środa, 12 września 2012

Sokołów Podlaski


Sokołów Podlaski

Państwo Polska
Województwo mazowieckie
Powiat sokołowski
Gmina gmina miejska
Prawa miejskie 1424
Burmistrz Bogusław Jan Karakula
Powierzchnia 17,51 km²
Ludność (2010)
• liczba
• gęstość
18 481
1054 os./km²
Strefa numeracyjna
(+48) 25
Kod pocztowy 08-300 i 08-301
Tablice rejestracyjne WSK
Położenie na mapie Polski


Sokołów Podlaski
52°24′24″N 22°14′47″E
TERC
(TERYT) 1141929011
Urząd miejski
ul. Wolności 21
08-300 Sokołów Podlaski
 Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa
Sokołów Podlaski – miasto i gmina we wschodniej Polsce, w województwie mazowieckim, siedziba powiatu sokołowskiego i siedziba władz gminy wiejskiej Sokołów Podlaski. Leży nad rzeką Cetynią.
Według danych z 31 grudnia 2010 r. miasto miało 18 481 mieszkańców[1].
Spis treści  [ukryj]
1 Położenie
2 Demografia
3 Historia
4 Zabytki
5 Kościoły
6 Kultura
7 Wyróżnienia
8 Gospodarka
9 Edukacja
9.1 Przedszkola
9.2 Szkoły podstawowe
9.3 Gimnazja
9.4 Szkoły ponadgimnazjalne
9.5 Inne szkoły
10 Szkoły Językowe
11 Komunikacja
12 Sport i Rekreacja
13 Osiedla Blokowe
14 Media lokalne
15 Transport
16 Współpraca międzynarodowa
17 Osoby związane z miastem
18 Zobacz też
19 Przypisy
20 Bibliografia
21 Linki zewnętrzne
Położenie[edytuj]

Położone jest we wschodniej części województwa mazowieckiego, na Południowym Podlasiu, w północno-zachodniej części Wysoczyzny Siedleckiej.
Miasto położone jest w odległości:
99 km od Warszawy, 62 km od Mińska Mazowieckiego i 17 km od Węgrowa (kierunek zachodni i południowo-zachodni),
28 km od Siedlec (kierunek południowy),
157 km od Lublina (kierunek południowy),
48 km od Siemiatycz w tym 30 km od Drohiczyna (kierunek wschodni),
160 km od Białegostoku (kierunek północno-wschodni).
98 km od Łomży (kierunek północny).
Według danych z roku 2002[2] Sokołów Podlaski ma obszar 17,5 km², w tym:
użytki rolne: 66%
użytki leśne: 0%
Według danych z 1 stycznia 2011 r. powierzchnia miasta wynosiła 17,51 km²[3]. Miasto stanowi 1,55% powierzchni powiatu.
Sąsiednie gminy: Gmina Sokołów Podlaski, Węgrów, Jabłonna Lacka, Sterdyń, Bielany, Repki, Kosów Lacki, Sabnie, Ceranów, Suchożebry, Siedlce
W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do województwa siedleckiego.
Demografia[edytuj]



Budynek Urzędu Miasta i Starostwa Powiatowego w Sokołowie Podlaskim
Dane z 13 listopada 2005[4]:
Opis Ogółem Kobiety Mężczyźni
jednostka osób % osób % osób %
populacja 19 338 100 10089 52,3 9249 47,7
gęstość zaludnienia
(mieszk./km²) 1105 576,5 528,5
Historia[edytuj]



Grota Matki Bożej w Sokołowie Podlaskim


Pałac murowany z 1857 roku, następnie szpital, obecnie Dom Miłosierdzia im. Jana Pawła II


Staw znajdujący się przy pałacu
Początki osadnictwa na tych terenach sięgają VI w.n.e. Sokołów należy do tej części Podlasia, która ze względu na swe położenie była typową rubieżą osadniczo - kulturową. Na tym terenie trwały walki prowadzone przez wczesnofeudalne państwo polskie i ruskie, zakon krzyżacki, Jadźwingów i Litwę. Dzieje polityczne tych ziem miały więc wpływ na ich rozwój kulturowy i osadniczy. Dla określenia wpływów kulturowych i etnicznych oraz struktury osadnictwa prowadzono badania archeologiczne. Okres wczesnego średniowiecza na tym terenie reprezentują dość liczne stanowiska archeologiczne. Dokładnie odtworzono zarówno fazy zasiedlania jak i konstrukcje obronne i mieszkalne powstających osad. Znaleziono dowody na istnienie na tym terenie osady w VI i VII w.n.e. Ceramika, żelazne okucia, klamry, paciorki, skoble oraz liczne przedmioty z wyposażenia pochówków świadczą o kulturze, obyczajach i obrzędach odprawianych ku czci zmarłych. Przedstawiciele Muzeum Archeologicznego w Warszawie prowadzili badania na terenie Sokołowa (Przeździatka), na dużym cmentarzysku z grobami podkloszowymi. W Muzeum Archeologicznym znajduje się ładny okaz dwuściennej siekiery krzemiennej kultury ceramiki sznurowej. Wynika badań potwierdzają, że w miejscu dawnego gródka, początkowo ruskiego, później polskiego w dolinie rzeki Cetynii poprzez stopniowe zasiedlanie powstała osada - Sokołów.
Położony na szlaku wielkim litewskim gródek otrzymał prawa miejskie w 1424 roku, z rąk Wielkiego Księcia Litewskiego Witolda. Sokołów, wraz z wsiami Kupientyn i Rogów, został własnością Mikołaja Sepieńskiego z Sepna - sekretarza i dworzanina księcia.
W roku 1508 nowym właścicielem miasta został Stanisław Kiszka. W rękach rodziny Kiszków Sokołów pozostawał do 1592 roku, kiedy to przeszedł w ręce Radziwiłłów. Czas, kiedy właścicielami miasta byli Kiszkowie i Radziwiłłowie, to okres świetności w dziejach miasta, przerwany przez najazd szwedzki. Podczas "potopu" miasto zostało znacznie zniszczone.
Ostatnim właścicielem Sokołowa z rodu Radziwiłłów był książę Bogusław Radziwiłł. W 1668 roku właścicielem miasta został Jan Krasiński, a w 2. poł. XVIII wieku - Ignacy Ogiński, marszałek Wielkiego Księstwa Litewskiego. Pod panowaniem rodu Ogińskich w Sokołowie rozwijało się rzemiosło. Michał Kleofas Ogiński sprowadził rzemieślników francuskich, którzy rozpoczęli produkcję chustek jedwabnych, kapeluszy, kobierców, płótna i pasów słuckich.
Po trzecim rozbiorze Polski miasto znalazło się w zaborze austriackim, a po wojnie polsko-austriackiej, w 1809, wróciło do Księstwa Warszawskiego. W roku 1833 dobra sokołowskie, wraz z miastem, nabył od Michała Kleofasa Ogińskiego dziedzic okolicznych wsi, Karol Kobyliński, który 10 lat później sprzedał je Elżbiecie z Lorentzów Hirschman. Właścicielka, wraz ze spółką akcjonariuszy, wybudowała cukrownię "Elżbietów" (1845) w Przeździatce. W 1890 fabryka zatrudniała już 600 robotników.
W rejonie sokołowskim działało wielu sławnych przywódców powstania styczniowego, między innymi słynny ksiądz Stanisław Brzóska. Został on aresztowany wraz z adiutantem, Franciszkiem Wilczyńskim we wsi Sypytki i skazany przez władze carskie na śmierć przez powieszenie. Wyrok wykonano na rynku w Sokołowie 23 maja 1865. W 1925 roku na miejscu stracenia wzniesiono granitowy pomnik.
W roku 1867 Sokołów przeszedł na własność państwa i został powiatem, a w roku 1887, po wybudowaniu linii kolejowej, miasto stało się ważnym węzłem komunikacyjnym. W latach 1845-1890 podwoiła się liczba mieszkańców. Stało się to dzięki napływowi imigrantów, głównie Żydów, którzy, będąc w większości rzemieślnikami i kupcami, wnieśli poważny wkład w dalszy rozwój miasta. W tym okresie w Sokołowie, oprócz cukrowni, była też fabryka octu i świec, sześć wiatraków, pięć garbarni, dwie olejarnie i cegielnia. Swoje warsztaty miało tu 200 kuśnierzy, 500 szewców i około 200 innych rzemieślników.
W czasie II wojny światowej Sokołów poniósł ciężkie straty. W wyniku działań wojennych drastycznie zmalała liczba ludności. W sierpniu 1941 roku powstało w mieście getto, które istniało do końca września 1942 roku. Znaczną liczbę ludności żydowskiej wymordowano w getcie, pozostałych wywieziono do obozu zagłady w Treblince. Działania wojenne zniszczyły 30% budynków mieszkalnych i 70% gmachów urzędowych.
30 września 2007 roku, na Skwerze Najświętszej Marii Panny, przy sokołowskiej konkatedrze, odsłonięto pomnik, upamiętniający żołnierzy Armii Krajowej i struktur poakowskich Obwodu Sokołów Podlaski, 6 Brygady Wileńskiej AK kpt., Młota" oraz cywilnych mieszkańców powiatu sokołowskiego, poległych w walce z komunistycznym zniewoleniem w latach 1944-1953.
Wyzwolenie miasta nastąpiło 8 sierpnia 1944 roku. W latach 1946-51 odbudowano zakłady - cukrownię, mleczarnię i spółdzielnia pracy kuśnierskiej. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do województwa siedleckiego. Od reformy administracyjnej z 1999 roku Sokołów Podlaski jest ponownie siedzibą powiatu sokołowskiego, w skład którego wchodzi dziewięć gmin (Sokołów Podlaski, Sterdyń, Repki, Bielany, Jabłonna Lacka, Sabnie, Ceranów, Kosów Lacki) i dwa miasta (Sokołów Podlaski i Kosów Lacki).
Zabytki[edytuj]



Kościół Konkatedralny pw. Niepokalanego Serca Najświętszej Marii Panny


Kościół Salezjański pw. św. Jana Bosco


Sanktuarium Miłosierdzia Bożego


Zabytkowa Kaplica św. Rocha
kapliczka drewniana z figurą św. Rocha z 1802 roku, ul. Siedlecka
pałac murowany z 1857 roku, proj. Henryk Marconi
dawna synagoga z 2 poł. XIX w. przebudowana po 1945 roku
pomnik księdza generała Stanisława Brzóski z 1925 roku ustawiony w miejscu egzekucji ostatnich Powstańców styczniowych.
kościół Salezjanów św. Jana Bosco z lat 1935-1939 w stylu modernistycznym, proj. Bruno Zborowski.
Kościół pw. Niepokalanego Serca Najświętszej Marii Panny z 1948-1953 wybudowany w stylu neogotyckim wg projektu Aleksandra Boni. We wnętrzu kropielnica z XVI wieku. Kościół powstał w miejscu zniszczonego w 1944 roku kościoła pw. św. Michała z 1806 r.
klasycystyczna dzwonnica z XIX w.
Synagoga w Sokołowie Podlaskim, ul. Długa 29
drewniana cerkiew z dzwonnicą oraz resztki umocnień obronnych
drewniany dom z poł. XIX w., ul. Długa 55
drewniany dom z pocz. XIX w., ul. Repkowska 30
cmentarz rzymsko-katolicki z 1 poł. XIX w., ul. Chopina
Kościoły[edytuj]

Kościół Konkatedralny pw. Niepokalanego Serca Najświętszej Marii Panny
Kościół Salezjański pw. św. Jana Bosco
Kościół "Sanktuarium" pw. Miłosierdzia Bożego
Zabytkowa Kaplica pw. św. Rocha
Kultura[edytuj]



Sokołowski Ośrodek Kultury w Sokołowie Podlaskim
SOK - Sokołowski Ośrodek Kultury
Kino "Sokół" (Sala widowiskowa), Formacja tańca towarzyskiego "FTT Contra", Formacja Tańca Nowoczesnego "Black Code Dance Studio", Koło Teatralne "Dowolnym Sposobem", Capoeira, Zespół Pieśni i Tańca "Sokołowianie", Klub literacki "Erato", Koła plastyczne oraz muzyczne i teatralne.
Stowarzyszenie Oratorium im. Bł. Filipa Rynaldiego
Sokołowski Uniwersytet Trzeciego Wieku
Prywatny Skansen Mariana Pietrzaka
Zespół bluesowo/jazzowy Radek Blues Band
Wyróżnienia[edytuj]

Stolica Kulturalna Mazowsza 2004
Gospodarka[edytuj]



Sokołów S.A. - Oddział Sokołowskie Zakłady Mięsne
Zakłady przemysłu mięsnego, które powstały tu w latach 70. Obecnie, po prywatyzacji, Zakłady Mięsne "Sokołów" SA stały się jednym z największych przedsiębiorstw tego typu w Europie.
Przedsiębiorstwo STALFA powstało w 1995 roku, produkuje konstrukcje stalowe
Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska w Sokołowie Podlaskim rozpoczęła działalność w roku 1945, jest producentem przetworów mlecznych.
Na terenie miasta znajdują się placówki sklepów sieci: Topaz, Biedronka, Gama, Tesco
Przedsiębiorstwo Usług Inżynieryjno-Komunalnych PUiK - zajmujący się m.in. dostarczeniem wody pitnej, prowadzeniem wysypiska śmieci, produkcją energii cieplnej.
Edukacja[edytuj]

Przedszkola[edytuj]
Miejskie Przedszkole nr 2
Miejskie Przedszkole nr 3
Miejskie Przedszkole nr 4
Miejskie Przedszkole nr 5 "Kubusia Puchatka"
Niepubliczne Przedszkole Sióstr Salezjanek
Szkoły podstawowe[edytuj]
Publiczna Szkoła Podstawowa nr 1 im. Janusza Kusocińskiego
Publiczna Szkoła Podstawowa nr 2
Publiczna Szkoła Podstawowa nr 4 im. ks. gen. Stanisława Brzóski
Gimnazja[edytuj]
Gimnazjum nr 1 im. Pawła Kamińskiego
Gimnazjum nr 2 im. Mikołaja Kopernika
Salezjańskie Gimnazjum
Szkoły ponadgimnazjalne[edytuj]


Sąd Rejonowy i Prokuratura Rejonowa w Sokołowie Podlaskim
Zespół szkół nr 1 im. Krzysztofa Kamila Baczyńskiego
Zespół szkół nr 2 im. Władysława Stanisława Reymonta
I Liceum Ogólnokształcące im. Marii Skłodowskiej-Curie
Salezjańskie Liceum Ogólnokształcące im. Henryka Sienkiewicza
Inne szkoły[edytuj]
Zespół szkół specjalnych im. Jana Pawła II
Policealna Szkoła Medyczna
Policealne Studium Zawodowe: Finanse i Rachunkowość
Policealne Studium Zawodowe TWP: Technik Ekonomista
Szkoły Językowe[edytuj]



Szpital Powiatowy w Sokołowie Podlaskim
"Szkoła Języka Angielskiego - English Language School"
English First - ośrodek szkoleniowy
Euroschool
Szkoła języków obcych "SJO"
Komunikacja[edytuj]

Przedsiębiorstwo PKS "Sokołów" S.A.
Linia kolejowa PKP czynna dla ruchu towarowego
Przewozy Pasażerskie STANMAR
Sport i Rekreacja[edytuj]

OSiR - Ośrodek Sportu i Rekreacji
Miejska kryta pływalnia przy ul. Bulwar,
KS Neptun,
Sekcja kolarska "OSiR" Sokołów Podlaski,
Miejski Klub Koszykarski MKK "OSiR" Sokołów Podlaski,
SL Salos - Stowarzyszenie Lokalne Salezjańskiej Organizacji Sportowej
Tenis stołowy
Piłka nożna
Piłka siatkowa
Rekreacja
Klub piłkarski MKS "Podlasie" Sokołów Podlaski
Podlaskie Towarzystwo Szachowe
Klub Kyokushin Karate
Klub Strzelectwa Sportowego "Sokół"
Klub Tenisa Ziemnego - KKS "Bonus"
Klub MMA FIGHT CLUB
Klub Krav Maga & Kapap
Osiedla Blokowe[edytuj]

Os. Syndykat
Os. Zory - starsza i nowsza część
Os. Miłosna/Spółdzielcza
Os. Gałczyńskiego/Wyspiańskiego
Os. Marii Skłodowskiej-Curie
Os. Eskulap
Os. przy ul. Wiejskiej
Os. Cukrownia/Oleksiaka-Wichury
Bloki os. przy ul. Wolności
Bloki os. przy ul. Chopina
Bloki os. przy ulicach Piłsudskiego/Bosco
Bloki os. przy ulicach Bartoszowa i Wilczyńskiego
Bloki z ul. Targowej
Media lokalne[edytuj]

Prasa:
Wieści Sokołowskie
Gazeta Sokołowska
Telewizja kablowa:
TV Vectra
Sokołowska Telewizja Kablowa
Makro-Sat
Transport[edytuj]

W mieście krzyżują się drogi krajowe i wojewódzkie:
62 Siemiatycze-Drohiczyn-Sokołów Podlaski-Węgrów-Włocławek-Strzelno
63 Węgorzewo-Orzysz-Kolno-Łomża-Sokołów Podlaski-Siedlce-Sławatycze
627 Sokołów Podlaski-Ostrów Mazowiecka-Ostrołęka
Współpraca międzynarodowa[edytuj]


Ta sekcja od 2011-09 wymaga uzupełnienia źródeł podanych informacji.
Informacje nieweryfikowalne mogą zostać zakwestionowane i usunięte.
Aby uczynić sekcję weryfikowalną, należy podać przypisy do materiałów opublikowanych w wiarygodnych źródłach.
Miasta i gminy partnerskie:
 Dubno
 Jekabpils
 Kotielniki
Osoby związane z miastem[edytuj]


Tę sekcję należy dopracować zgodnie z zaleceniami edycyjnymi:
wskazać związek z miastem (2011-09).
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się na stronie dyskusji tego artykułu.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości prosimy usunąć szablon {{Dopracować}} z kodu tego artykułu.
ks. Stanisław Brzóska (1832-1865) generał i naczelny kapelan powstania styczniowego
Tymoteusz Łuniewski (1847-1905) ziemianin, wynalazca, racjonalizator, meteorolog, etnograf, archeolog, agronom i społecznik
Zygmunt Graliński (1897-1940) działacz ruchu ludowego, poseł na Sejm RP, wiceminister spraw zagranicznych w rządzie emigracyjnym, prawnik
Michał Woźniak (1919-1998) harcmistrz, pierwszy powojenny komendant hufca męskiego ZHP w Sokołowie Podlaskim, wieloletni instruktor Hufca ZHP Sokołów Podlaski
Mieczysław Bram (1922-1986) aktor teatralny i filmowy
Zofia Kielan-Jaworowska (ur. 1925) profesor paleobiolog PAN. Badacz i odkrywca wielu mezozoicznych ssaków
Mieczysław Nasiłowski (1929-2004) profesor, kierownik katedry ekonomii SGH
Maria Łabor-Soroka (ur. 1932) prawnik, sędzia zawodowy, notariusz oraz sędzia Trybunału Konstytucyjnego w latach 1986-1993
Stanisław Chaciński (1936-1990) poeta, prozaik, reportażysta
ks. Stanisław Falkowski (ur. 1938) ksiądz katolicki, działacz opozycji niepodległościowej w czasach PRL, odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski
Zdzisław Montkiewicz (ur. 1944) prezes zarządu PZU od 2002 do czerwca 2003
Wiesław Rosocha (ur. 1945) grafik
Stanisław Dąbrowski (ur. 1947) Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego, Przewodniczący Trybunału Stanu, przewodniczący Krajowej Rady Sądownictwa, poseł na Sejm X kadencji
Andrzej Anulewicz (ur. 1948) polityk, były senator
Michał Kurc (ur. 1949) fotografik
Wiesław Kuc (ur. 1949) polityk, poseł do Parlamentu Europejskiego
Marek Janiak (ur. 1953) architekt, nauczyciel akademicki, artysta multimedialny
Sławomir Hardej (ur. 1956) polityk, samorządowiec, były poseł
Lech Zakrzewski (ur. 1957) "bard Podlasia", muzyk, poeta, kabareciarz, dziennikarz, społecznik
Marek Sawicki (ur. 1958) polityk, inżynier rolnik, poseł, minister rolnictwa i rozwoju wsi w rządzie Donalda Tuska
Waldemar Kraska (ur. 1963) polityk, lekarz chirurg, senator
Olga Iwaniak (ur. 1960) b.dziennikarka TVP, korespondent w Kijowie, b. podsekretarz stanu i doradca premiera Marka Belki
Paweł Bukrewicz lektor, prezenter Teleexpressu w TVP1
Rafał Szwed (ur. 1973) piłkarz
Krystyna Dąbrowska (ur. 1973) polska szachistka, arcymistrzyni
Dariusz Banaszek (ur. 1973) polski scrabblista
Tomasz Nowotniak (ur. 1977) strongman
Anna Jesień (ur. 1978) z domu Olichwierczuk - lekkoatletka, olimpijka, rekordzistka Polski
Adam Czerkas (ur. 1984) piłkarz
Lidia Sadowa (ur. 1985) aktorka
Zobacz też[edytuj]

Synagoga w Sokołowie Podlaskim
Synagoga w Sokołowie Podlaskim (ul. Magistracka 4)
Stary cmentarz żydowski w Sokołowie Podlaskim
Nowy cmentarz żydowski w Sokołowie Podlaskim

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz

+1