sobota, 29 września 2012

Bolesławiec


Bolesławiec

Państwo Polska
Województwo dolnośląskie
Powiat bolesławiecki
Gmina gmina miejska
Prawa miejskie 1251
Prezydent miasta Piotr Roman
Powierzchnia 23,57 km²
Ludność (2011)
• liczba
• gęstość
40 209[1]
1690 os./km²
Strefa numeracyjna
(+48) 75
Kod pocztowy 59-700
Tablice rejestracyjne DBL
Położenie na mapie Polski


Bolesławiec
51°16′N 15°34′E
 Multimedia w Wikimedia Commons
 Hasło Bolesławiec w Wikisłowniku
Strona internetowa
Bolesławiec (niem. Bunzlau) – miasto i gmina w województwie dolnośląskim, w powiecie bolesławieckim, historycznie leżące na Dolnym Śląsku.
Przez miasto przepływa rzeka Bóbr, okoliczne obszary leśne należą do Borów Dolnośląskich.
Według danych z 31 marca 2011 r. miasto miało 40 209 mieszkańców[1] W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do województwa jeleniogórskiego.
Spis treści  [ukryj]
1 Struktura powierzchni
2 Demografia
2.1 Rozwój demograficzny miasta
3 Gospodarka
4 Osiedla
5 Historia osadnictwa
5.1 Epoka paleolitu (ok. 3 000 000 – ok. 8300 lat p.n.e.)
5.2 Epoka mezolitu (ok. 8300 p.n.e. – ok. 4500 lat p.n.e.)
5.3 Epoka neolitu (ok. 4500 p.n.e. – 1800 lat p.n.e.)
5.4 Epoka brązu (1 800 p.n.e. – 700 lat p.n.e.)
5.5 Epoka żelaza (okres lateński i rzymski 400-500 lat n.e.)
5.6 Osadnictwo wczesnośredniowieczne (VI-X wiek)
5.7 X-XIII wiek
6 Nazwa
7 Kalendarium
8 Układ urbanistyczny
9 Zabytki
9.1 Droga świętego Jakuba
10 Kultura
11 Kościoły i związki wyznaniowe
11.1 Katolicyzm
11.2 Protestantyzm
11.3 Świadkowie Jehowy
12 Transport
13 Honorowi obywatele
14 Edukacja
15 Media
16 Miasta partnerskie[19]
17 Przypisy
18 Zobacz też
19 Linki zewnętrzne
Struktura powierzchni[edytuj]

Według danych z 2007[2] Bolesławiec ma obszar 23,57 km² (235. miejsce w kraju), w tym:
użytki rolne: 33%
użytki leśne: 18%
Miasto stanowi 1,75% powierzchni powiatu.
Sąsiednie gminy: gmina Warta Bolesławiecka, gmina Nowogrodziec, gmina Gromadka, gmina Osiecznica.
Demografia[edytuj]

Według danych z 31 grudnia 2009 w Bolesławcu mieszkało 40 021 osób (108. miejsce w kraju). Według danych z 30 czerwca 2010 miasto liczyło 39 891 mieszkańców.
Średni dochód na jednego mieszkańca wynosi 1 465,22 zł.[potrzebne źródło]
Rozwój demograficzny miasta[edytuj]
Wykres liczby ludności miasta na przestrzeni ostatnich 120 lat

Największą populację Bolesławiec odnotował w 1993 r. – według danych GUS 44 711 mieszkańców[3].
Gospodarka[edytuj]



Ceramika bolesławiecka

Ta sekcja od 2009-03 wymaga uzupełnienia źródeł podanych informacji.
Informacje nieweryfikowalne mogą zostać zakwestionowane i usunięte.
Aby uczynić sekcję weryfikowalną, należy podać przypisy do materiałów opublikowanych w wiarygodnych źródłach.
Do zakładów produkcyjnych w mieście należą:
Zakłady Chemiczne Wizów
Zakłady Tkanin Technicznych Bonitex S.A.
Bolesławieckie Zakłady Materiałów Ogniotrwałych Sp. z o.o.
Gerresheimer Bolesławiec S.A. (dawniej Bolesławiecka Fabryka Materiałów Medycznych „Polfa” S.A., a wcześniej Bolesławiecka Fabryka Fiolek i Ampułek)
Zakłady Ceramiczne Bolesławiec sp. z o.o.
Zakłady Skór i Materiałów przeznaczonych dla przemysłu motoryzacyjnego „Bader”
Zakład Produkcji Kaloryferów i Systemów Ogrzewania „Zehnder”
Od 2007 roku na terenie miasta istnieje podstrefa Wałbrzyskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej „INVEST-PARK”. Podstrefa Bolesławiec obejmuje łącznie obszar o powierzchni 39,9 ha i jest w całości terenem niezabudowanym.
Osiedla[edytuj]

Południe
Piastów
Kwiatowe
Śródmieście
Leśne
Witosa
ul. 22 lipca (Lubańska)
Czterdziestolecia
Przylesie
Przylesie II
Zabobrze
Staszica
Kościuszki
Nadzieja
Słowiańskie (w budowie)
Historia osadnictwa[edytuj]


Ta sekcja od 2011-09 wymaga uzupełnienia źródeł podanych informacji.
Informacje nieweryfikowalne mogą zostać zakwestionowane i usunięte.
Aby uczynić sekcję weryfikowalną, należy podać przypisy do materiałów opublikowanych w wiarygodnych źródłach.

Ten artykuł należy dopracować zgodnie z zaleceniami edycyjnymi:
Sekcja „historia Bol-ca” wygląda na żywcem skądś przepisaną... wymaga pochylenia się nad jej wikizacją, itepe.
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się na stronie dyskusji tego artykułu.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości prosimy usunąć szablon {{Dopracować}} z kodu tego artykułu.
Epoka paleolitu (ok. 3 000 000 – ok. 8300 lat p.n.e.)[edytuj]
Najstarsze ślady pobytu człowieka w rejonie Bolesławca pochodzą z młodszej fazy późnego paleolitu, tj ok. 10 000 lat p.n.e. W 1974 na wysokim tarasie Bobru w Bobrowicach koło Szprotawy odnalezione zostały narzędzia krzemienne z tego okresu (liściak typu Lyngby wraz z dwoma fragmentami odłupków). W tym samym czasie w Golnicach koło Bolesławca również na terasie dopływu Bobru odkryte zostały podobne wyroby (asymetryczny tylczak z retuszowaną bazą oraz dwa duże łuskowe fragmenty odłupków). Usytuowanie znalezisk ma ścisły związek z górskim charakterem Bobru. Dolina tej rzeki, szeroka od 500 do 3500 m, w okresie wiosennym i w czasie ciągłych opadów deszczu znajdowała się pod wodą. Poziom wód gruntowych sprawiał, iż opadała ona powoli. W związku z tym dolina przez długi czas była trudno dostępna. Dla własnego bezpieczeństwa człowiek późnego paleolitu przebywał więc na tym obszarze na terenach zabezpieczających go przed żywiołem wodnym.
Epoka mezolitu (ok. 8300 p.n.e. – ok. 4500 lat p.n.e.)[edytuj]
W dorzeczu Bobru odkryto aż 45 stanowisk datowanych na epokę mezolitu, od Bolesławca do Krosna Odrzańskiego. Wszystkie one, podobnie jak i w paleolicie, usytuowane są przy krawędziach dolin, na terasach lub wydmach, przede wszystkim po stronie południowej lub południowo-zachodniej. Odkryte znaleziska to obozowiska wielkości od 2-3 arów do 1 ha (w tym wypadku byłoby to kilka małych funkcjonalnych w tamtym czasie stanowisk), na których terenie odnaleziono nieliczne wyroby krzemienne. Zamieszkująca w tym czasie dorzecze Bobru ludność przybyła tutaj u schyłku paleolitu z kręgu tzw. kultury Federmesser i ahrensburskiej. Po ociepleniu się klimatu pozostała tu część ludności uczestniczyła w powstaniu społeczności mezolitycznej, określanej mianem grupy protokomornickiej. Po dalszym ociepleniu opuściła ona jednak rejon Bobru, a na te obszary przybyła u schyłku okresu borealnego ludność postmaglemoska, zapewne z kultury chojnicko-pieńkowskiej. Zajmowała się głównie eksploatacją środowiska leśno-wodnego (łowiectwo, rybołówstwo). Kres osadnictwa mezolitycznego nastąpił w końcu II okresu neolitu.
Epoka neolitu (ok. 4500 p.n.e. – 1800 lat p.n.e.)[edytuj]
Rejon Bolesławca penetrowany był także w epoce neolitu, zwłaszcza przez plemiona kultury ceramiki sznurowej. Potwierdzeniem tego jest stanowisko tej kultury odkryte w Bolesławicach (kamienny toporek). Największe skupiska osadnicze wystąpiły w Pradolinie Głogowsko-Baryckiej, Nizinie Śląskiej i Kotlinie Raciborskiej, w miejscach występowania najżyźniejszych gleb i nieco już przetrzebionych lasów. Ze względu na znaczną ruchliwość plemion tej kultury sądzi się, że w ich sposobie gospodarowania dominował chów oraz pewne formy pasterstwa. Ale także rejony pokryte puszczami oraz łęgami (np. ok. Bolesławca), ze względu na warunki łowieckie, miały też pewne znaczenie dla tej ludności. W interesującym nas rejonie są to jednak, wyjątkowe przypadki. Z czasem ludność tej kultury zastała zasymilowana przez napływającą z zewnątrz społeczność posługującą się lepszymi wyrobami z brązu.
Epoka brązu (1 800 p.n.e. – 700 lat p.n.e.)[edytuj]
Najważniejszą kulturą archeologiczną epoki brązu była kultura łużycka, poprzedzona kulturą przedłużycką, która niezatracając charakteru mogiłowego, wytworzyła cały szereg cech lokalnych. Umiejscawiana między Kaczawą a górnym Bobrem i Szprotawą. Prawdopodobnie w tym czasie miała miejsce stabilizacja osadnicza ludności tej kultury na Śląsku, Saksonii, Łużycach i w Wielkopolsce. Z tego okresu tzw. fazy klasycznej kultury przedłużyckiej odnaleziono w Bobrowicach, koło Szprotawy uchatą szpilę o ozdobionej główce. W niedalekiej od Bolesławca Osiecznicy znaleziono z kolei brązową siekierkę z brzegami. Mimo iż ślady pobytu ludności kultury łużyckiej odnaleziono na brzegach niemal całego biegu Bobru, to jednak teren ten nie należy do dużych obszarów osadniczych (z wyjątkiem okolic Żagania i Nowogrodu Bobrzańskiego). Kilkanaście stanowisk odkrytych w pobliżu Bolesławca wskazuje wszelako na dość intensywną penetrację tej części ziem nadbobrzańskich przez społeczności kultury Łużyckiej. Stanowiska te (cmentarzyska) usytuowane są m.in. w Bolesławcu, Bolesławicach, Buczku Małym, Kruszynie-Godnowie, Rakowicach-Otoku.
Epoka żelaza (okres lateński i rzymski 400-500 lat n.e.)[edytuj]
Po krótkim okresie halsztackim (700-400 lat p.n.e.) w którym upadła kultura łużycka nastąpił okres lateński (w okolicach Wrocławia datowany na czas między IV w. p.n.e. a schyłkiem II w. n.e.). Rejon Bolesławca znajdował się poza oddziaływaniem „celtyckich” grup kulturowych. Pomimo tego w Bolesławcu znaleziono brązową zapinkę z wolną piętką i tarczką. Reprezentuje ona rzadki okaz zapinki Munssingenskiej z cięciwą obwiniętą wokół kabłąka. Druga z fibul, żelazna z wolno piętką i niedużą zdobioną kulką przynależy do późnej wersji zapinki duchcowskiej (nazwa od skarbu w Duchcowie). Obie są formami wczesnolateńskimi. Przypuszcza się że te znaleziska wskazują na istnienie dodatkowego szlaku kontaktu Celtów z Północą. W rejonie Szprotawy i Starej Koperni koło Żagania odkryto żelazne zapinki kowalewicke w grobach kultury pomorskiej. Pod koniec II w. n.e. miejsce Celtów zajęła ludność kultury luboszyckiej (połowa II w. – IV-V w. n.e). Badania nad osadnictwem w tym rejonie w okresie przedrzymskim i wpływów rzymskich z wyjątkiem luźnych znalezisk oraz ceramiki dowodzącej istnienia osady, jak dotychczas, nie potwierdziły istnienia tutaj zawartego osadnictwa. Znajdowało się ono bowiem na pograniczu kultury luboszyckiej i legnickiego rejonu kultury przeworskiej. Wspomniane znaleziska z okresu wpływów rzymskich (I w. p.n.e. -VI w. n.e) nie należą do imponujących. W latach 1932-1933 w Bolesławicach odkryto dwie monety rzymskie (jedna z brązu), które znajdowały się w prywatnym posiadaniu, a obecnie uważane są za zaginione. Znacznie wcześniej (1820 rok) w Bolesławcu odkryto denar rzymski wraz z ostrzem włóczni, a następnie w 1941 r. denar Gardiana III z lat 238-244. Monety te dowodzić mogą istnienia szlaku handlowego w tym rejonie już w I połowie I tysiąclecia. Uwagę zwraca natomiast odkrycie w Bolesławcu osady (ceramika) kultury luboszyckiej. Nieco dalej na północ od miasta, w Parkoszowie, odnaleziono cmentarzysko tej kultury z pięcioma grobami wyposażonymi w ceramikę i ułamkami ciałopalenia oraz stopione szkło i ułamek grzebienia. Sądzi się że osadnictwo w tym okresie zajmowało niewielki obszar wzdłuż Bobru.
Osadnictwo wczesnośredniowieczne (VI-X wiek)[edytuj]
W VI/VII wieku Śląsk oraz Łużyce nie były jeszcze zasiedlone przez Słowian. Przybyli oni na Śląsk w VII w., jednak w rejonie Bolesławca nie odnaleziono śladów ich pobytu w tym czasie, podobnie jak pozostałości tzw. kultury Sukow-Szeligii, obejmującym swoim zasięgiem m.in. Pomorze Zachodnie, Meklemburgię, Brandenburgię, Łużyce, Mazowsze płockie, Wielkopolskę, Śląsk, oraz prawdopodobnie przejściowo Małopolskę południową. Występowała ona w północnych rejonach Dolnego Śląska koło Ślęży. Podobnie niejasno przedstawia się sytuacja osadnicza w rejonie Bolesławca w VIII w. Zdaniem niektórych badaczy obszar ten wchodził do strefy Tornow-Klenica, która obejmowała część Łużyc, Ziemię Lubuską, część Wielkopolski i północne terytoria Dolnego Śląska. Podobnie jak poprzednio nie odkryto jeszcze stanowisk potwierdzających przynależność Bolesławca do tej strefy. Pierwsze znaleziska potwierdzające istnienie osadnictwa w Bolesławcu na przełomie VIII i IX w. są ze względu na ich formę niezwykle cenne. Odnaleziono bowiem zakończenie pasa tzw. typu blatnickiego, pochodzący ze strefy Blatnica-Mikulżice datowanej na lata 790-830. Wyróżnia się ona wyrobami powstałymi po upadku kaganatu awarskiego, nawiązującymi do wyrobów zachodnich. Zakończenia pasa odnalezione w Bolesławcu posiada cechy karolińskie. Odnaleziona zaś ostroga jest naśladownictwem wyrobów wczesnokarolińskich. Bolesławiec znajduje się więc na granicy wpływów wczesnokarolińskich, obejmujących swoim zasięgiem Słowian Połabskich, a potem pas na wschód od Odry i Nysy Łużyckiej aż do Bolesławca, a następnie aż do rejonu Ślęży i w kierunku południowo-zachodnim obejmując Czechy. Niezwykle ważnym znaleziskiem jest misa żelazna tzw. typu śląskiego. Uważa się je za ostatnio coraz częściej za pierwotną formę pieniądza poza kruszcowego, którą na Morawach i w Małopolsce wyparła doskonalsza jego forma – grzywna siekiero podobna. Bolesławiecka miska jest najdalej na zachód wysuniętym znaleziskiem dosyć zwartej strefy występowania takich produktów na Śląsku. Po wejściu Śląska w obieg wpływów państwa wielkomorawskiego w rejon Bolesławca nie dotarły oddziaływania Wielkich Moraw, które są widoczne na terenach sąsiednich Trzebowian czy Dziadoszan. Podobnie nie dotarły tutaj oddziaływania Czeskie widoczne u pierwszego plemienia.
X-XIII wiek[edytuj]
Sytuacja dotycząca osadnictwa na śląsku w X-XI w. staje się nieco jaśniejsza, po sięgnięciu do źródeł pisanych. W ich świetle na zachód od Trzebowian i Dziadoszan, w dorzeczu środkowego Bobru rozsiadło się plemię Bobrzan. Ich obecność tutaj poświadcza jedynie tak zwany dokument praski z 1086 roku, wprawdzie podejrzany, ale dane w nim zawarte są przyjmowane powszechnie jako odpowiadające sytuacji z 973 roku. Stwierdza się w nim, iż północne granicy biskupstwa praskiego wyznaczają plemiona Trebouane (Trzebowianie) Pobrane (Bobrzanie), Dedosize (Dziadoszanie), które graniczą przez las z Milczanami. Z nich faktycznie graniczyć mogli z Miliczanami tylko Bobrzanie. Nazwa tego plemienia wyraźnie wskazuje, że ich siedzib należy szukać nad Bobrem. Badania archeologiczne potwierdziły istnienie większego skupiska osadniczego między Szprotawą a Nowogrodem Bobrzańskim, zajmowało ono obszar 350-400 km². W tym rejonie większość badaczy sytuuje właśnie siedziby Bobrzan. Zatem Ilua (Iława) wspomniana w kronice Thietmara byłaby stołecznym grodem Bobrzan i wokół niego koncentrowałoby się osadnictwo tego plemienia. Byliby więc Bobrzanie jakąś małą jednostką terytorialną, jakie spotykamy m.in. na Łużycach i u Serbów połabskich. Ich plemię mogło się wydzielić podczas rozwoju terytorialnego Dziadoszan, przez których zostali ponownie wchłonięci. w rozumieniu politycznym Bobrzanie nie byli więc plemieniem, ale częścią rozleglejszej jednostki. Obszar okolic Bolesławca pokrywa rozległa, dobrze poświadczona źródłowo, puszcza. Badania archeologiczne pozwoliły stwierdzić, że osadnictwo w tym rejonie w okresie wczesnośredniowiecznym było słabo rozwinięte. W zasadzie poświadczone zostało funkcjonowanie grodu jedynie w Otoku, mniej prawdopodobne wydaje się istnienie grodziska w Łagowie nad Kwisą. W niektórych pracach dopuszcza się istnienie grodu w Bolesławicach. Do kogo więc mogłyby one należeć? Od Trzebowian oddzielała je poprzecinana rzekami puszcza. Trudno więc przypuszczać aby przynależały do tego plemienia. Wydaje się, że mogło to być jedynie z najdalej na południe wysuniętych grodów Bobrzańskich (Dziadoszańskich), w którym łączność z głównym ośrodkiem osadnictwa zapewniały Bóbr i Kwisa. Gród na lewym brzegu na terenie Bolesławic datowany na okres przed połową X wieku, zlokalizowany został przez archeologów niemieckich w okresie przedwojennym w ramach badań powierzchniowych. Podczas nowych badań prowadzonych w 1960 roku nie udało się zlokalizować grodziska. Stąd wysunięto przypuszczenie, iż w tym czasie zostało ono całkowicie zniszczone. Nowsze prace nie zajmują się już tym grodem, uznając go i chyba słusznie, za byt nieistniejący, wytwór przedwojennej historiografii niemieckiej. Słabo poświadczone w tym rejonie osadnictwo w okresie wczesnośredniowiecznym spowodowane było początkowo istnieniem tak zwanej granicy strefowej biegnącej pasmem puszcz między Nysą Łużycką a Bobrem. Wraz z rozwojem z jednej strony osadnictwa śląskiego, a z drugiej łużycko-milczańskiego w związku z rozgraniczaniem posiadłości dominialnych granica strefowa przechodzić zaczęła w granicę linearną na Kwisie i Bobrze, ukształtowaną ostatecznie na przełomie XII i XIII wieku. Granicą zachodnią Śląska stała się wtedy Kwisa.
Nazwa[edytuj]



Nazwa Bolesławiec wśród innych nazw śląskich miejscowości w urzędowym pruskim dokumencie z 1750 roku wydanym w języku polskim w Berlinie[4].
Nazwa "Bolesławiec" jest patronimiczną nazwą wywodzącą się od słowiańskiego imienia Bolesław i nadano ją na cześć fundatora Bolesława I Wysokiego, który założył miasto około 1190 roku i nadał mu liczne przywileje[5].
Występująca od XIII w. niemiecka nazwa Bunzlau jest zgermanizowaną formą wywodzącą się od nazwy polskiej.[6] [7] W dziele Matthäusa Meriana pt. "Topographia Bohemiae, Moraviae et Silesiae" z 1650 roku miasto wymienione jest pod nazwą Boleslau.[8]
W 1750 roku polska nazwa Bolesławiec wymieniona jest w języku polskim przez Fryderyka II pośród innych miast śląskich w zarządzeniu urzędowym wydanym dla mieszkańców Śląska[9] Polską nazwę Bolesławiec oraz niemiecką Bunzlau wymienia w 1896 roku śląski pisarz Konstanty Damrot w książce o nazewnictwie miejscowym na Śląsku.[10] Damrot w swojej książce wymienia również starsze nazwy z łacińskich dokumentów 1377 Boleslawcze, 1417 Boleslawicz, 1446 Boleslavice.
Słownik geograficzny Królestwa Polskiego podaje dwie nazwy miejscowości: polską nazwę Bolesławiec oraz niemiecką Bunzlau[11].
Kalendarium[edytuj]


Ta sekcja od 2009-03 wymaga uzupełnienia źródeł podanych informacji.
Informacje nieweryfikowalne mogą zostać zakwestionowane i usunięte.
Aby uczynić sekcję weryfikowalną, należy podać przypisy do materiałów opublikowanych w wiarygodnych źródłach.
przed kilkunastoma wiekami (według kronik już około 800 n.e.) miejscem kultowym Słowian zamieszkujących dzisiejsze okolice Bolesławca była pogańska świątynia znajdująca się na terenie dzisiejszej miejscowości Ołobok.
koniec IX-X w. – powstanie słowiańskiego plemiennego grodu[1]
XIII w. – osada strzegąca przeprawy przez Bóbr
ok. 1251 – uzyskanie praw miejskich na prawie magdeburskim
XVII i XVIII w. – ośrodek produkcji krzemionki i garncarski – Bolesławiec jest znany do dziś z ceramiki bolesławieckiej.
W latach 1740-1763 Bolesławiec wraz z większością Śląska znalazł się w wyniku wojen śląskich w granicach Prus.
1813 – tu umiera Michaił Kutuzow, rosyjski feldmarszałek
XIX w. – powstały huty szkła
doprowadzenie 2-torowej linii kolejowej z Miłkowic w październiku 1845
1945
styczeń Zbliżanie się Armii Czerwonej spowodowało ucieczkę i ewakuację ludności niemieckiej z terenów Pomorza i Śląska (w tym także z Bolesławca)[12] zarządzonej przez władze niemieckie bez przygotowania[13]. Z tego powodu wielu ludzi zginęło – bądź to w wyniku działań frontowych, bądź wskutek wysokich mrozów[14].
12 lutego 1945 zajęcie miasta przez Armię Czerwoną
1945 Bolesławiec zostaje włączony do Polski
22 lipca roku 1945 zmarł pierwszy polski burmistrz Bolesławca Śląskiego Bolesław Kubik. Śmierć Kubika była skutkiem ran odniesionych dzień wcześniej, w wyniku wybuchu miny, podczas prac polowych w folwarku, we wsi Tillendorf (dziś Bolesławice)[15].
1945-1947
Nieliczna ludność niemiecka, która nie uciekła w styczniu 1945 roku[12] przed nadciągającą Armią Czerwoną została wysiedlona z miasta na mocy układu między USA, Wielkiej Brytanii i ZSRR zawartego w czasie konferencji jałtańskiej.
Do miasta przybywają depatrianci z Kresów Wschodnich, czyli z obszarów, które po konferencji jałtańskiej znalazły się poza nową wschodnią granicą Polski. Polaków tych wysiedlano przymusowo na podstawie narzuconych przez rząd ZSRR umów, które podpisał marionetkowy i podporządkowany Stalinowi Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego (PKWN.)[14]. Do Bolesławca przybywają także reemigranci z Jugosławii i Francji
1945-1975 Bolesławiec miastem powiatowym województwa wrocławskiego
1975-1998 Bolesławiec w granicach województwa jeleniogórskiego
Układ urbanistyczny[edytuj]

Miasto posiada bardzo dobrze zachowaną średniowieczną siatkę ulic okalającą barokowy ratusz. Wzdłuż pierzei rynkowych i ulic staromiejskich ciągnie się zabudowa kamieniczna. Miasto okalał ciąg murów obronnych poprzecinanych trzema bramami miejskimi. Pierwsza u wylotu ulicy Sierpnia 80 nazywała się „Brama Górna”, druga na początku ulicy Kutuzowa nazwano ją „Mikołajską”. Trzecia brama stała u wylotu ulicy Bolesława Prusa i nazwano ją „Bramą Dolną”.
Zabytki[edytuj]



Ratusz bolesławiecki


Zachodnia pierzeja Rynku
Według rejestru Narodowego Instytutu Dziedzictwa na listę zabytków wpisane są[16]:
miasto – ośrodek historyczny
kościół par. pw. Wniebowzięcia NMP i św. Mikołaja, z drugiej poł. XV-XVI w.,Sanktuarium Maryjne. Wnętrze barokowe wykonane przez Giulio Simonetiego. Szczególną uwagę zwracają: chrzcielnica i ambona z II połowy XVIII wieku. W środku znajduje się obraz „Chrystusa cierpiącego na krzyżu” z 1736 namalowany przez J. W. Neunhertza. Wokoło kościoła znajdują się barokowe rzeźby wykonane przez konstruktora ołtarza głównego Jerzego Leonarda Webera. Na początku XX wieku dobudowano hełm do najwyższej wieży kościoła.
kościół ewangelicki, ob. rzym.-kat. par. pw. MB Nieustającej Pomocy; na miejscu kościoła, stał zamek książęcy, a w XVIII wieku, po rozebraniu budowli powstał kościół i dom Pastora; pl .Zamkowy 1b
wieża, z 1833 r.
klasztor oo. dominikanów obecnie biura, ul. Teatralna, z drugiej poł. XVIII w.
dom klasztorny elżbietanek, obecnie dom dziecka, z 1907 r., ul. Kubika 4
zabytkowe mury obronne, z XIV w.; średniowieczne mury obronne zachowane w licznych fragmentach. Rozebrano je w okresie wojen napoleońskich. Wzdłuż nich ciągnie się pas Plant i trasa spacerowa. Zachowała się jedna baszta w której urzęduje Bolesławieckie Towarzystwo Fotograficzne.
kaplica przy murach obronnych, z XVII w.
planty miejskie, powstałe po 1867 r., zmiany w XX w.
ratusz miejski, z 1525 r., przebudowany w 1781 r.; obecny kształt budowli uzyskany został po wielu przebudowach w 1776 r. Wcześniej, w 1522 r., Wendel Roskopf odbudował go ze zniszczeń. Obecnie ratusz spełnia funkcję urzędu miasta. Najpiękniejszą częścią jest Pałac Ślubów. Budowla posiada wieżę
z kamienic wokół Rynku Starego Miasta wyróżniają się:
dom, Rynek 6, XVIII w.
dom „Brama Kutuzowa”, Rynek 7a, z k. XVII w., przebudowany w XIX/XX w.
kamienica, Rynek 28, z 1900 r.; obecnie księgarnia „Agora”, barokowa kamienica, w której urodził się znany badacz i podróżnik K. F. Appun
dom, Rynek 29/30 (d. 28/29), z końca XV w., przebudowany w XVIII i XIX w. mieści się tu kawiarnia „Pod Złotym Aniołem”; renesansową elewację zdobi rokokowa płaskorzeźba przedstawiająca anioła, z wykutą datą 1776
dom, Rynek 32, z XVIII w., przebudowany w XIX-XX w.
dom, Rynek 35, z XVIII w., przebudowany w XIX-XX w.
dom, Rynek 38, z XVIII w., przebudowany XX w.
dom, ul. Kościelna (d. Dąbrowszczaków) 3, z 1800 r.
dom, ul. Kościelna (d. Dąbrowszczaków) 9, z 1750 r.,przebudowany w 1967 r.
dawna miejska sala koncertowa „Odeon”, restauracja, ul. Kubika 1, z 1860 r.; w XIX w. odbywały się tutaj koncerty i przedstawienia teatralne
dom, ul. Kutuzowa 13, z XVIII w.
dom „Muzeum Kutuzowa”, ul. Kutuzowa 14, z XVIII w.
dom, ul. Piaskowa 18, z 1767 r.
willa, ul. Grunwaldzka 5, wybudowana po 1870 r.
dom, ul. Jeleniogórska 5a, z 1907 r.
budynek filii Muzeum Ceramiki w Bolesławcu z 1908 roku, w którym zmarł Michaił Kutuzow; wybudowany w sąsiedztwie jednej z baszt należących do murów obronnych
budynek gimnazjum, ul. Sądowa 1, z l. 1861-1864 - z XIX w., wybudowany w stylu neogotyckim początkowo spełniał rolę gimnazjum, obecnie w budynku mieści się Sąd Rejonowy
park przy gimnazjum, z 1865 r., ul. Sądowa-Grunwaldzka-Tamka
teatr, ul. Teatralna 1, z l. 1885-86, przebudowany w 1913 r.
pawilon parkowy, obecnie dom, ul. Tyrankiewicza 1, z XIX/XX w.
dom, pl. Zamkowy 2/3, z 1767 r., przebudowany w XIX/XX w.
willa, ul. Zgorzelecka 19, z 1837 r.
budynek dawnego zakładu kąpielowego - pływalnia miejska, ul. Zgorzelecka 52, z 1895 r., przebudowywana w l. 1913-15, wkomponowana w jedną z baszt należących do pasa murów miejskich
zespół zakładu włókienniczego „Salteks”, ul. Orla 3:
szwalnia z częścią administracyjną i warsztatową, z 1889 r., przebudowana w 1927 r.
dwa magazyny, z l. 1889-90
dziewiarnia, z 1925 r.
budynek biurowy, z l. 1889-90
brama wjazdowa z fragmentem ogrodzenia, z pocz. XX w.
inne zabytki:
kamienica przy ul. Mickiewicza 1 – u zbiegu z ulicą Sierpnia 80.; jej elewacja jest wykonana z płytek ceramicznych w stylu secesyjnym, posiada wiele roślinnych ornamentów
staw oraz głaz narzutowy ustawiony tu w poł. XIX w. na pamiątkę wybudowania sieci wodociągowej i kanalizacji w mieście, na przeciw sali koncertowej „Odeon”, przy ul. Kubika
najstarsza sala gimnastyczna w Bolesławcu, niegdyś należała do gimnazjum żeńskiego, u wylotu ulicy Bolesława Prusa
gmach arsenału miejskiego – Teatr Stary w Bolesławcu, wybudowany w 1822 roku
zabytkowy pomnik Kutuzowa w formie obelisku – wzniesiony w XIX w.; początkowo stał na rynku, lecz w 1893 roku przeniesiono go w obecne miejsce
cmentarz żołnierzy rosyjskich z 1812 i 1945 roku z wmurowanym sercem feldmarszałka Kutuzowa
wiadukt kolejowy – wybudowany nad rzeką Bóbr w latach 1844-1846.
rzeźba „Jezus przyjaciel dzieci” z karraryjskiego marmuru, autorstwa P. Breuera stojąca obecnie na placu Zamkowym
kościół pw. Matki Bożej Różańcowej – jest najstarszą świątynią i budowlą w mieście. Prezbiterium zbudowano w XIII w., budowę dokończono w XIV-XVI w.

Południowo-zachodnia część Rynku




Kamienica Appuna


Wschodnia pierzeja Rynku


Ratusz


Baszta przy kościele MBNP


Budynek Sądu


Rynek pd-wsch


Villa Ambasada – Piwnica Paryska


Zachodnia pierzeja Rynku


Staw miejski na plantach


Planty


Budynek prokuratury


Poniemieckie budynki willowe


Podwórka przy kamieniczne – śródmieście


Podwórka przy rynkowe


Planty przy dawnej zabytkowej krytej pływalni


Teatr


Planty


rzeźba „Jezus przyjaciel dzieci”


Obelisk ku czci Kutuzowa


Secesyjna kamienica Rzeźnika Junga


Wiadkukt kolejowy – zdjęcie wykonane przed gruntowną modernizacją


Kościół MB Różańcowej
Droga świętego Jakuba[edytuj]
Przez miasto przebiega Dolnośląska Droga św. Jakuba odcinek szlaku pielgrzymkowego do grobu św. Jakuba w Santiago de Compostela w Hiszpanii.
Kultura[edytuj]

Do 1944 roku w Bolesławcu w Teatrze Starym funkcjonował posiadający stały zespół teatralny Śląski Teatr Krajowy Schlesisches Landestheater von Bunzlau. Po wojnie teatr był sceną Młodzieżowego Domu Kultury w Bolesławcu. Budynek ze względu na stan techniczny został w roku 2007 zamknięty. Po uzyskaniu dofinansowania unijnego przeprowadzono gruntowny remont. 23 marca 2012r. został ponownie otwarty.
Od 1994 roku w Bolesławcu organizuje się Święto Ceramiki – jest to trzydniowy festyn, odbywający się w przedostatni weekend sierpnia. Impreza ta ma na celu promowanie bolesławieckiej ceramiki. Od 2007 roku w trakcie Bolesławieckiego Święta Ceramiki jest Parada Glinoludów.
Od 1990 roku organizowany jest Blues nad Bobrem – międzynarodowa impreza bluesowa, połączona z warsztatami bluesowymi. W roku 2007 pojawili się m.in. Dżem, Nocna Zmiana Bluesa i rodzima Obstawa Prezydenta.
Miasto świętuje też Dni Miasta – co roku w maju
Tradycją jest też Dzień Kultury Bałkańskiej, odbywający się na początku lata.
Kościoły i związki wyznaniowe[edytuj]

Na terenie miasta działalność duszpasterską prowadzą następujące kościoły i związki wyznaniowe:
Katolicyzm[edytuj]
Kościół rzymskokatolicki
parafia pw. Świętych Cyryla i Metodego, ul. Krótka 1
sanktuarium Wniebowzietej Matki Koscioła, ul. Kościelna 3
parafia pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa, ul. Jarzębinowa 49
pariafia pw. Najświętszego Ciała i Krwi Chrystusa, ul. Orzeszkowej 3
parafia Matki Bożej Nieustającej Pomocy → Bolesławiec ul. Plac Zamkowy
parafia Matki Bożej Różańcowej → Bolesławiec
parafia Najświętszego Ciała i Krwi Chrystusa → Bolesławiec
parafia Najświętszego Serca Pana Jezusa → Bolesławiec
parafia pw.Chrystusa Króla → Bolesławiec
Protestantyzm[edytuj]
Kościół Ewangelicko-Augsburski
filiał w Bolesławcu
Kościół Adwentystów Dnia Siódmego
zbór w Bolesławcu
Kościół Zielonoświątkowy
zbór w Bolesławcu
Świadkowie Jehowy[edytuj]
Zbór Świadków Jehowy (Sala Królestwa, ul. Sadowa 36)[17].
Transport[edytuj]

Historia kolei żelaznych w Bolesławcu sięga I połowy XIX wieku. 1 września 1846 otwarto 2-torową linię kolejową Miłkowice-Bolesławiec-Żary o długości 102,4 km[18]. 30 marca 1900 linię tę przedłużono o 21 km odcinek Żary-Jasień. Po zakończeniu II wojny światowej rozebrano drugi tor na 63 km odcinku Węgliniec-Jasień. W grudniu 1985 zakończono elektryfikację 61,5 km odcinka Miłkowice-Bolesławiec-Węgliniec.
Obecnie istnieje 1 czynna stacja kolejowa Bolesławiec i nieczynna już stacja Bolesławiec Wschód.
Przez miasto prowadzi droga krajowa nr 94.
Honorowi obywatele[edytuj]

Edward Bober: (ur. 1930), duchowny katolicki, Prałat Domowy Jego Świątobliwości. W 1969 został skierowany z misją odbudowy poewangelickiego kościoła w Bolesławcu i utworzenia nowej parafii. W latach 1969-2006 proboszcz parafii pw. Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Bolesławcu i dziekan dekanatu Bolesławiec-Zachód.
Hubert Bonin (ur. 1912 zm. 2008): harcerz, założyciel harcerstwa w powiecie bolesławieckim, więzień obozu koncentracyjnego Stuthoff.
Adam Wacław Kowalski: (ur. 1907 zm. 2003), zegarmistrz, jeden z pierwszych polskich przymusowych wysiedleńców z Kresów Wschodnich przybyłych do Bolesławca w 1945, dzięki jego pracy odnowiony został po II wojnie światowej zegar na ratuszowej wieży.
Władysław Rączka: duchowny katolicki, dziekan, wieloletni proboszcz parafii Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny i św. Mikołaja. Zmarł 8.06.2009. r.
Edukacja[edytuj]

Szkoły podstawowe
Szkoła podstawowa nr 1 (Miejski Zespół Szkół nr 2)
Szkoła podstawowa z oddziałami integracyjnymi nr 2 (Miejski Zespół Szkół nr 3)
Szkoła podstawowa nr 3
Szkoła Podstawowa nr 4
Szkoła podstawowa nr 5 (Miejski Zespół Szkół nr 1)
Powiatowa Szkoła Integracyjna nr 6
Gimnazja
Gimnazjum samorządowe nr 1 (Miejski Zespół Szkół nr 2)
Gimnazjum samorządowe nr 2
Gimnazjum samorządowe nr 3 (Miejski Zespół Szkół nr 3)
Gimnazjum samorządowe nr 4 (Miejski Zespół Szkół nr 1)
Szkoły ponadgimnzjalne
I Liceum Ogólnokształcące (Zespół Szkół Ogólnokształcących nr 1)
II Liceum Ogólnokształcące (Miejski Zespół Szkół nr 1)
IV Liceum Ogólnokształcące (Zespół Szkół Elektronicznych)
Technikum nr 1 (Zespół Szkół Mechanicznych)
Technikum nr 2 (Zespół Szkół Budowlanych)
Technikum nr 3 (Zespół Szkół Ogólnokształcących i Zawodowych)
Technikum nr 4 (Zespół Szkół Elektronicznych)
Technikum nr 5 (Zespół Szkół Handlowych i Usługowych)
Zasadnicza Szkoła Zawodowa nr 1 (Zespół Szkół Mechanicznych)
Zasadnicza Szkoła Zawodowa nr 2 (Zespół Szkół Budowlanych)
Zasadnicza Szkoła Zawodowa nr 3 (Zespół Szkół Ogólnokształcących i Zawodowych)
Zasadnicza Szkoła Zawodowa nr 4 (Zespół Szkół Elektronicznych)
Zasadnicza Szkoła Zawodowa nr 5 (Zespół Szkół Handlowych i Usługowych)
Zasadnicza Szkoła Zawodowa Specjalna nr 6
Szkoły prywatne
Prywatna szkoła podstawowa OXPRESS
Prywatne gimnazjum nr 1 (Zespół Szkół Ogólnokształcących nr 1)
Prywatne gimnazjum nr 2
Prywatne Liceum Ogólnokształcące dla Dorosłych „MUR” (Miejski Zespół Szkół nr 2)
Prywatne Liceum Ogólnokształcące 'College'
Szkoły wyższe
Akademia Ekonomiczna we Wrocławiu – Zamiejscowy Ośrodek Dydaktyczny
Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie – Zamiejscowy Ośrodek Dydaktyczny
Media[edytuj]

Prasa:
Gazeta Bolec.Info – bezpłatny dwutygodnik
IstotneInformacje.pl Bolesławiec – bezpłatny dwutygodnik wydawany od 2009 roku
Express Bolesławiecki (wydawana przez grupę Expressy Dolnośląskie)
Gazeta Bolesławiecka
Gazeta Powiatowa – Dolny Śląsk
Telewizja:
Telewizja Łużyce
Telewizja Lokalna Azart-Sat
Internet:
Bobrzanie.pl
Radiobolec.pl
Istotne.pl (dawniej Boleslawiec.org oraz IstotneInformacje.pl)
Bolec.Info
Bolesławiec24.pl
eBolesławiec.pl
dbl.info.pl
wBoleslawcu.pl
Miasta partnerskie[19][edytuj]

 Mariagerfjord
 Pirna
 Siegburg
 Czeska Lipa
 Nogent-sur-Marne
 Prnjavor
 Molde
 Vallecorsa

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz

+1