Bardo

Bardo

Państwo Polska
Województwo dolnośląskie
Powiat ząbkowicki
Gmina Bardo
gmina miejsko-wiejska
Założono X wiek
Prawa miejskie od początku XIV wieku
Burmistrz Krzysztof Żegański
Powierzchnia 4,71 km²
Wysokość 260-320 m n.p.m.
Ludność (2011)
• liczba
• gęstość
2 794 ▲[1]
581,5 os./km²
Strefa numeracyjna
(+48) 74
Kod pocztowy 57-256
Tablice rejestracyjne DZA
Położenie na mapie Polski


Bardo
50°31′N 16°44′E
TERC
(TERYT) 5020124014
Urząd miejski
Rynek 2
57-256 Bardo
 Multimedia w Wikimedia Commons
 Hasło Bardo w Wikisłowniku
Strona internetowa
 Na tę stronę wskazuje przekierowanie z „Bardo Śląskie”. Zobacz też: Bardo Śląskie (stacja kolejowa).
Bardo (niem. Wartha) – miasto w woj. dolnośląskim, w powiecie ząbkowickim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Bardo, położone w Górach Bardzkich nad Nysą Kłodzką.
W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do woj. wałbrzyskiego.
Według danych GUS z 31 marca 2011 miasto liczyło 2 794 mieszkańców.
Spis treści  [ukryj]
1 Historia
2 Administracja
2.1 Kalendarium wydarzeń
2.2 Rozwój terytorialny
2.3 Honorowi obywatele miasta
3 Zabytki
4 Transport
5 Ciekawostki
6 Miasta partnerskie
7 Zobacz też
8 Przypisy
9 Bibliografia
10 Linki zewnętrzne
Historia[edytuj]



Sanktuarium maryjne: kościół i klasztor w Bardzie
Założone w X w. jako gród obronny w Górach Bardzkich nad przełomem Nysy Kłodzkiej. Gród wymieniony był po raz pierwszy przez kronikarza Kosmasa pod rokiem 1096 jako zniszczone przez czeskiego księcia Brzetysława II. O polskości tego terenu świadczy fakt, że kasztelanami bardzkimi byli wyłącznie rycerze polscy (Sobiesław w 1203 r., Dzierżko-Peregryn w 1223 r., Bogusław Jarosławowic w 1261 r., Jan syn Żerzucha w 1269 r., Jarosław Mroczkowic z Owiesna w 1283), a okoliczne miejscowości w większości już istniały i były zamieszkane przez ludność słowiańską. Gród po czeskim najeździe został odbudowany o czym świadczą wzmianki z 1155 i 1245 r. Na terenie grodu istniała już wówczas kaplica, wymieniona po raz pierwszy w 1189 r. jako przekazana przez biskupa Żyrosława II zakonowi joannitów. W 1210 roku biskup Wawrzyniec przekazał kościół kanonikom regularnym z Kamieńca. Wg tradycji już ok. 1200 r. szerzył się tutaj kult maryjny, związany z cudowną figurką Matki Boskiej, która jest do dzisiaj największym skarbem Barda. Około 1290 r. Bardo przestało być kasztelanią. W związku z budową przez Bolka II nowego murowanego zamku na Kalwarii (Góra Bardzka) teren grodu w 1301 r. kupili cystersi i od tego momentu do 1810 r. byli właścicielami miejscowości. Od połowy XIV w. Bardo rozwijało się dzięki swojemu położeniu i coraz częściej przyjeżdżającym tutaj pątnikom. Prawa miejskie od początku XIV w. W 1874 r. wybudowano linię kolejową Wrocław – Kłodzko. W 1945 r. miejscowość znalazła się w granicach Polski i ze względu na niewielki rozmiar utraciła prawa miejskie. Dotychczasową ludność wysiedlono do Niemiec. Bardo uzyskało status osiedla w 1954 r. Ponownie miasto od 1969. Obecne Bardo jest niewielkim letniskiem, specjalizującym się w koloniach dziecięcych oraz ważnym ośrodkiem turystyki. Zlokalizowany jest też tu drobny przemysł papierniczy i meblarski.
Administracja[edytuj]

Kalendarium wydarzeń[edytuj]
Xw.-1322 – polski gród graniczny na Śląsku
1322 r. – nadanie praw miejskich, znajduje się w granicach księstwa świdnickiego
1322-1548 – w granicach księstwa ziębickiego
1548-1565 – należało do księstwa legnicko-brzeskiego
1565-1742 – w księstwie ziębickim
1742-1945 – w Królestwie Pruskim, następnie w Niemczech
1816-1945 – miasto należało do Powiatu Ząbkowickiego
od 1945 r. w granicach Polski
1945-1954 – miasto w powiecie ząbkowickim w województwie wrocławskim
1954-1969 – osiedle w powiecie ząbkowickim w województwie wrocławskim
1969-1973 – miasto w powiecie ząbkowickim w województwie wrocławskim
1973-1975 – miasto i gmina w powiecie ząbkowickim w województwie wrocławskim
1975-1990 – miasto i gmina w województwie wałbrzyskim
1990-1998 – miasto i gmina w rejonie ząbkowickim w województwie wałbrzyskim
od 1999 r. – miasto i gmina w powiecie ząbkowickim w województwie dolnośląskim
Rozwój terytorialny[edytuj]
Najstarsza część miasta położona jest na lewym brzegu Nysy Kłodzkiej. W 1808 r. w wyniku reorganizacji granic do Barda przyłączono Radkowice, Brune oraz część Przyłęku (ul. Fabryczna). W latach 1808-1969 przynależały do niego część Opolnicy i Dębowiny.
Honorowi obywatele miasta[edytuj]
Józef Zych – polski prawnik i polityk, poseł na Sejm nieprzerwanie od 1989 (X, I, II, III, IV, V i VI kadencji), były marszałek i wicemarszałek Sejmu.
o.Michał Reinke CSsR - redemptorysta, m.in. wieloletni duszpasterz i proboszcz w Bardzie.
Jerzy Widzyk - – polski polityk, poseł na Sejm III kadencji, minister w rządzie Jerzego Buzka, samorządowiec.
Carl Hamerling i Wiel Rutjens - Holendrzy prowadzący fundację pomocy Polsce i mieszkający w Bardzie Śląskim. Wielokrotnie przywozili do kraju niezliczoną ilość darów w postaci sprzętu rehabilitacyjnego, mebli, odzieży, sprzętu gospodarstwa domowego i sprzętu szkolnego.
ks. kard. Henryk Gulbinowicz – polski biskup rzymskokatolicki, administrator wileński w Białymstoku w latach 1970–1976, arcybiskup metropolita wrocławski w latach 1976–2004, od 2004 arcybiskup senior wrocławski, kardynał prezbiter od 1985.
o. Stanisław Golec CSsR - proboszcz m.in. w Bardzie i we Wrocławiu. Twórca muzeum klasztornego w Bardzie i Golgoty Wschodu we Wrocławiu.
Olga Tokarczuk – polska pisarka, eseistka, autorka scenariuszy, poetka, psycholog, laureatka nagrody literackiej Nike. Autorka wiersza Bardo.Szopka nawiązującego do ruchomej szopki znajdującej się w klasztorze redemptorystów w Bardzie.
o. Roman Wantuch CSsR - jeden z twórców ruchomej bardzkiej szopki, wieloletni duszpasterz i mieszkaniec klasztoru w Bardzie.
Lech Wierzchowski - przedsiębiorca, właściciel firmy Danako, sponsora Domów Opieki Społecznej Zamek i Oleńka.
Waldy Dzikowski - polski polityk i samorządowiec, chemik, poseł na Sejm IV, V i VI kadencji.
ks. bp. Ignacy Dec – polski biskup rzymskokatolicki, biskup diecezjalny świdnicki od 2004, teolog, uczestnik koronacji Cudownej Figurki Matki Bożej Bardzkiej w 1966. Przy jego wsparciu kościół Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny w Bardzie otrzymał tytuł Bazyliki Mniejszej.
Zabytki[edytuj]

kościół Nawiedzenia NMP z XV w.; przebudowany XVII i XVIII w., teraz barokowa bazylika – (sanktuarium maryjne)
Kamienny most z XV w.
Kaplice różańcowe położone na wzgórzu nad miastem
Kaplica Górska położona na szczycie góry Kalwaria (Bardzka Góra) w Górach Bardzkich
Transport[edytuj]

Przez miasto przebiega:
droga krajowa nr 8: Kudowa-Zdrój – Budzisko
linia kolejowa nr 276: Wrocław Główny – Międzylesie, w mieście znajduje się stacja kolejowa Bardo Śląskie
Ciekawostki[edytuj]

W Bardzie i jego okolicach toczy się część akcji powieści historycznej Andrzeja Sapkowskiego Narrenturm[2].
Na terenie Barda kręcono film Marcowe migdały (w filmie wyraźnie widać charakterystyczne budynki miasta, a także dworzec kolejowy i Górę Bardzką z kapliczkami drogi krzyżowej).
Miasta partnerskie[edytuj]

 Česká Skalice[potrzebne źródło]
 Tarnowo Podgórne[potrzebne źródło]
Zobacz też[edytuj]

inne znaczenia słowa Bardo