sobota, 29 września 2012

Błażowa


Błażowa

Państwo Polska
Województwo podkarpackie
Powiat rzeszowski
Gmina Błażowa
gmina miejsko-wiejska
Aglomeracja rzeszowska
Założono XV wiek
Prawa miejskie 1770
Burmistrz Zygmunt Kustra
Powierzchnia 4,23 km²
Ludność (2008)
• liczba
• gęstość
2129[1]
503 os./km²
Strefa numeracyjna
(+48) 17
Kod pocztowy 36-030
Tablice rejestracyjne RZE
Położenie na mapie Polski


Błażowa
49°54′N 22°06′E
TERC
(TERYT) 3182416024
Urząd miejski
pl. Wolności 1
36-030 Błażowa
 Multimedia w Wikimedia Commons
 Hasło Błażowa w Wikisłowniku
Strona internetowa
Błażowa – miasto w woj. podkarpackim, w powiecie rzeszowskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Błażowa, na Pogórzu Dynowskim, nad potokiem Ryjak dopływem Strugu. Lokalny ośrodek handlowo-usługowy i drobnego przemysłu.
W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do woj. rzeszowskiego.
Według danych z 31 grudnia 2004 miasto miało 2111 mieszkańców.
Spis treści  [ukryj]
1 Historia
2 Zabytki
3 Ludzie związani z Błażową
4 Sport
5 Przypisy
6 Zobacz też
7 Linki zewnętrzne
Historia[edytuj]

Początki osady nie są znane – pierwsza wzmianka o Błażowej pochodzi z 1429 roku i zawarta jest w dokumencie dotyczącym lokalizacji pobliskiej wsi Kąkolówka wydanym w Dynowie przez Piotra Lunaka Kmitę. Nazwa Błażowa (dawniej Błażejowa) wywodzi się od Błaża (Błażeja)[2], zapewne imienia zasadźcy lub pierwszego jej właściciela. Wcześniej jeszcze znana jako Złotowieniec, wg legendy miał taką nazwę nadać król Władysław II Jagiełło, gdy przejeżdżał obok osady i spostrzegł, że na około rosną złociste zboża.
Mikołaj Rzeszowski herbu Doliwa – żyjący w XVI wieku, był właścicielem Błażowej i Rzeszowa. W 1596 r. powstaje fundacja stypendialna utworzona przez ks. Tomasza Raskowicza z Pyzdr – proboszcza z Błażowej dla miejscowej młodzieży. W 1624 r. i w 1672 r. najazdy Tatarów powodują zniszczenie Błażowej.
Prawa miejskie Błażowa otrzymała w 1770 roku – była wtedy własnością prywatną. W latach 1772-1918 w zaborze austriackim.
Na przełomie XIX i XX wieku nastąpił w mieście rozkwit ruchu spółdzielczego. W okresie międzywojennym miały miejsce strajki chłopskie, a w okresie okupacji niemieckiej miasto było ośrodkiem ruchu oporu.Działał tu ks. Michał Pilipiec ps. "Ski" (1912-8 grudnia 1944) – kapelan AK m.in. Obwodu Rzeszów. Związany pracą z Futomą i Błażową[3]. Powołana tu została Placówka AK Błażowa z Dynowem, na czele której stanął krypt. „Buk" – Stanisław Jakubczyk ps. "Chrobry", Podobwód Rzeszów-Południe AK.
Dużą część ludności Błażowej stanowili Żydzi. Początki żydowskiego osadnictwa sięgają XVIII w. W latach dwudziestych XX w. stanowili ok. 18% ludności miasta. W czasie drugiej wojny światowej w Błażowej funkcjonowało getto, zlikwidowane 26.6.1942. Większość błażowskich Żydów została przesiedlona do getta w Rzeszowie a następnie zamordowana.
W dniu 4 grudnia 1944 r. do miejscowości tej przyjechali funkcjonariusze UB z Rzeszowa i przeprowadzili aresztowania wśród mieszkańców, głównie żołnierzy AK. Wśród aresztowanych, obok ks. Michała Pilipca, znaleźli się Dominik Sobczyk o ps. Trop – sekretarz gminy zbiorowej Błażowa, Stanisław Rybka ps. Szpak – plutonowy, dowódca drużyny, I Plutonu AK Błażowa, Józef Bator ps. Żyto – żołnierz AK oraz szereg innych osób.
Zabytki[edytuj]

dwór, pierwotnie klasycystyczny, z przełomu XVIII i XIX wieku
neogotycki kościół pod wezwaniem św. Marcina z końca XIX wieku
kaplica cmentarna w Błażowej wzniesiona w 1904 roku
ratusz wybudowany w 1900 roku
cmentarz żydowski pochodzący z XVIII w.
Ludzie związani z Błażową[edytuj]

ks.prof. Adam Draski (ok.1582–1648), teolog, pedagog, bibliofil, prof. i dziekan wydziału teologicznego UJ. Urodzony w rodzinie chłopskiej w Błażowej.
ks. Tomasz Raskowicz z Pyzdr, proboszcz w Błażowej, założyciel przed 1596 r. fundacji dla biednych żaków i fundacji szpitalnych oraz hojny darczyńca UJ. Od 1604 r. przełożony szpitala Św. Ducha w Krośnie, a w 1612 r. dziekanem w Dynowie
Sługa Boża Anna Jenke, 1921–1876, ur. w Błażowej – dyr.,Liceum Plastycznego w Jarosławiu, polonistka, autorka książki "Dzienniczki i rozważania" oraz Programu Wychowawczego. Jej imieniem nazwano wiele szkół i stowarzyszeń.
Rabin Cwi Elimelech Szapiro – znany wśród chasydów na całym świecie jako Bluzhover Rebbe (rabin z Błażowej); jego następcą był Izrael Szapiro (Israel Spira), który przeżył wojnę i wyjechał do USA; w Londynie działa dobroczynna fundacja żydowska The Bluzhov Charitable Trust
Sł. Boży ks. Bronisław Markiewicz – w latach 1877-1882 proboszcz w Błażowej, który zapisał tu do Bractwa Wstrzemięźliwości 600 osób i wysłał najzdolniejszego tkacza Marcina Brzęka na studia do Czech, który po powrocie założył Szkołę Tkacką w Błażowej
Leon Cag 1912–1986, ur. w Błażowej – dowódcą plutonu z Placówki AK Błażowa w Obwodzie AK Rzeszów. Od IX 1944 dowódca Placówki AK Dynów, od V 1944 dowódca plutonu z tej placówki, nauczyciel, ppor. rez. piech. WP, 1936, ppor. rez. AK, działacz WiN ps. „Nieznański”„Wilk”, więzień polityczny PRL w 1947 r. skazany na karę śmierci. Kierownik Rady WiN Brzozów – Rejon „Centrum” – Rzeszów. Okręg Rzeszów WiN.
por. Józef Lutak – pierwszy dowódca Placówki ZWZ w Błażowej.
Tadeusz Okoń, 1872-1957, urodzony w Błażowej malarz portrecista, pedagog.
Ks. Michał Pilipiec – kapelan AK
Sport[edytuj]

W Błażowej działa klub piłkarski Błażowianka Błażowa, założony w 1923 roku[4]. W sezonie 2008-2009 klub grał w klasie okręgowej. W 2011 został także założony klub piłki koszykowej SSK Błażowa grający w III Lidze Koszykarzy.

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz

+1