czwartek, 27 września 2012

Chojnów


Chojnów

Państwo Polska
Województwo dolnośląskie
Powiat legnicki
Gmina gmina miejska
Założono XIV wiek
Prawa miejskie 1333
Burmistrz Jan Serkies
Powierzchnia 5,32 km²
Ludność (2011)
• liczba
• gęstość
14 367 ▲ [1]
2 709 os./km²
Strefa numeracyjna
+48 76
Kod pocztowy 59-224 do 59-225
Tablice rejestracyjne DLE
Położenie na mapie Polski


Chojnów
51°16′N 15°56′E
TERC
(TERYT) 5020209011
SIMC 0954076
Urząd miejski
pl. Zamkowy 1
59-225 Chojnów
 Multimedia w Wikimedia Commons
 Wiadomości w Wikinews
Strona internetowa
BIP
Chojnów (pol. hist. Hajnów, niem. Haynau) – miasto i gmina w województwie dolnośląskim, w powiecie legnickim, nad rzeką Skorą na zachód od Legnicy. Największe według ludności, miasto powiatu legnickiego, oraz 27 według ludności województwa dolnośląskiego. Historycznie leży na Dolnym Śląsku. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do województwa legnickiego.
Według danych z 31 marca 2011 miasto liczyło 14 367 mieszkańców.
Spis treści  [ukryj]
1 Nazwa
2 Geografia
3 Historia
4 Zabytki
4.1 Rynek
4.2 Place i skwery
4.3 Pomniki
5 Przyroda
6 Demografia
7 Sport
8 Gospodarka
9 Opieka zdrowotna
10 Komunikacja
10.1 Komunikacja kolejowa
10.2 Komunikacja autobusowa
10.3 Komunikacja samochodowa
10.4 Mosty i kładki
10.5 Osiedla
11 Kultura
12 Symbole miasta
13 Edukacja
14 Miasta partnerskie
15 Chojnowianie
15.1 Mieszkańcy
16 Zobacz też
17 Przypisy
18 Bibliografia
19 Linki zewnętrzne
Nazwa[edytuj]

Pierwsze zapiski historyczne dotyczące Chojnowa pochodzą z roku 1272 (wspomniana wtedy jest po łacinie osada Haynow). W roku 1288 nazywane jest miastem (civitas) w dokumentach księcia Legnicy Henryka V Grubego. Jednak dopiero w roku 1333 miasto uzyskało prawa miejskie. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego wymienia dwie nazwy miejscowości - polską historyczną Hajnów oraz zgermanizowaną Haynau.[2]
Geografia[edytuj]

Chojnów położony jest w środkowo-zachodniej części województwa dolnośląskiego, w zachodniej części powiatu legnickiego. Przez miasto przepływa rzeka Skora, płynąca z zachodu na wschód, oraz rzeka Młynówka wypływająca w okolicach Muzeum Regionalnego i płynąca w kierunku zachodnim. Chojnów ma połączenie z większymi miastami kraju (drogowe i kolejowe) oraz znajdującą się 5 kilometrów na południe od Chojnowa Autostrada A4. Na południe od miasta znajduje się Równina Chojnowska, ciągnąca się od okolic Bolesławca do Jawora.
Według danych z roku 2002[3] Chojnów ma obszar 5,32 km², w tym:
użytki rolne: 41%
użytki leśne: 0%
Miasto stanowi 0,71% powierzchni powiatu.
Miasto graniczy z gminą wiejską Chojnów.
Historia[edytuj]

 Osobny artykuł: Historia Chojnowa.

Ta sekcja od 2009-03 wymaga uzupełnienia źródeł podanych informacji.
Informacje nieweryfikowalne mogą zostać zakwestionowane i usunięte.
Aby uczynić sekcję weryfikowalną, należy podać przypisy do materiałów opublikowanych w wiarygodnych źródłach.
Osada powstała przed 1288 i nosiła nazwę "Haynow", prawa miejskie otrzymała w 1333. Od tego czasu miasto zaczęło się szybko rozwijać. Działała szkoła przykościelna oraz komora celna. Miasto zamieszkiwali głównie tkacze, piekarze, szewc, rzeźnicy. Niedaleko znajdowały się młyny wodne i kamieniołomy.
Miasto przeżyło regres po najeździe husytów, którzy je spustoszyli. Spalone zostało prawie całe centrum i zamek, jednak przywileje książęce szybko pomogły odzyskać dawną świetność. Największy rozkwit Chojnów przeżywał w XVI w., jednak pod koniec wieku dał się zauważyć upadek gospodarczy, do którego przyczyniły się pożary miasta oraz wielka epidemia, która pochłonęła wiele ofiar (1613).
W latach 1618-1648 toczyła się wojna trzydziestoletnia, a po kolejnej epidemii miasto prawie całkowicie się wyludniło. Po trzech wojnach w roku 1740 Chojnów trafił pod panowanie Prus. Następny wiek to okres wojen napoleońskich i kilku następnych epidemii. W połowie XIX w. otwarto linię kolejową łączącą Bolesławiec i Legnicę, co dobrze wpłynęło na gospodarkę Chojnowa, rozwinął się też przemysł metalowy, papierniczy i skórzany. Powstała też drukarnia. W tym czasie Chojnów zaczął się rozwijać w bardzo szybkim tempie, powstała kanalizacja, sieć gazowa oraz gazeta. Liczba ludności wzrosła dwukrotnie, otwarto nowy szpital (zamknięty w 2000 roku) oraz oczyszczalnię ścieków.
Końcowy okres II wojny światowej nie oszczędził Chojnowa, który znalazł się w strefie działań 1 Frontu Ukraińskiego. W dniu 10 lutego 1945 roku miasto zdobyły wojska 52 Armii Radzieckiej pod dowództwem generała Korotiewa; 60% miasta legło w gruzach. W rezultacie ustaleń między zwycięskimi mocarstwami, miasto przekazano Polsce. Ludność niemiecka została wysiedlona za Odrę, a do Chojnowa zaczęli napływać polscy osadnicy. Niemające przedtem polskiej nazwy miasto przez krótki czas nazywano wówczas Gajewicko, jednak ostatecznie przyjęto historycznie bardziej uzasadnioną formę Chojnów. W latach powojennych reaktywowano przemysł i częściowo odbudowano zniszczenia.
Zabytki[edytuj]

 Osobny artykuł: Zabytki Chojnowa.
Według rejestru Narodowego Instytutu Dziedzictwa na listę zabytków wpisane są obiekty[4]:
ośrodek historyczny miasta
kościół par. pw. Niepokalanego Poczęcia NMP, ("mały kościół"), zbudowany w l. 1909-1911, ul. Dąbrowskiego 17
kościół ewangelicki pw. Panny Marii, obecnie rzym.-kat. kościół par. pw. św. Piotra i Pawła ("duży kościół"), Rynek 1, zbudowany w XIV w., XV w., 1659 r., 1857 r., największy kościół w mieście


Kościół pw. św. Piotra i Pawła
zamek piastowski, obecnie Muzeum Regionalne, pl. Zamkowy, zbudowany w drugiej połowie XIII w., wielokrotnie przebudowywany: w XIV/XV w., 1546 r., k. XVIII w., poł. XX w.
pozostałości obwarowań miejskich, ul. Lubińska, z pierwszej poł. XIV-XVI, XX w.:
baszta tkaczy, zbudowana około 1400 roku, niegdyś część umocnień miejskich


Średniowieczna baszta tkaczy w Chojnowie
fragmenty pierścienia murów miejskich, wzniesione w I poł. XIV w., po rozbiórce w XVIII i XIX w. zachowane jedynie fragmentarycznie
park-planty miejskie, z XIX w.
zespół dworca PKP, pl. Dworcowy, z 1908 r.:
dworzec kolejowy – wzniesiony w 1909 r., jedyny dworzec w mieście
budka zawiadowcy stacji
dwa nastawnie
dwa pomieszczenia zawiadowców na I peronie
dwa wiaty peronowe, drewn.
dawna plebania, ul. Głowackiego 1, z XVIII w., XIX w.
dom (przy murach obronnych), ul. Grottgera 1, z XVIII w.
pałac, ul. Piotrowicka 2 (d. Bolesławiecka 14), z 1739 r., pocz. XX w.; XVIII-wieczny budynek rezydencjonalny, wybudowany obok drogi na Piotrowice i Bolesławiec
dom - kamienica Schrama, Rynek 20 (d. 43), z 1544 r., k. XIX w.
dom, Rynek 29 (d.27), z 1768 r., k. XIX w.
dom, Rynek 31 (d.65), z XVIII w., k. XIX w.
pałacyk, ul. H. Sawickiej 19, z XVIII w., k. XIX w.
d. plebania - dom parafialny, ul. Ściegiennego 4, z drugiej poł. XV w., 1717 r., 1820 r. najstarszy mieszkalny budynek miasta, z zachowanymi cennymi wnętrzami (wypis z księgi rejestru)
zespół cukrowni, z 1882 r., l. 1910-35:
produktownia
surownia
wieża wodna
turbinownia
magazyn cukru
willa dyrektora
inne zabytki
szereg budynków użyteczności publicznej z II poł. XIX w. i pierwszej poł. XX w.
osiedle mieszkaniowe z l. 1920-1924 projektu Ernsta Maya
Rynek[edytuj]


Kościół Niepokalanego Poczęcia NMP


Schemat centrum Chojnowa
Chojnowski rynek jest rzadkim na Śląsku przykładem nieregularnego placu powstałego z rozszerzenia głównej drogi handlowej. Kształtem przypomina on rozciągnięty trójkąt o wymiarach 60x300 m (jeden z najdłuższych na Śląsku), na którego ostrym (wschodnim) końcu znajduje się kościół św. Piotra i Pawła, dominujący nad placem.
Place i skwery[edytuj]
Plac Konstytucji 3 maja – Plac położony między ulicami Jarosława Dąbrowskiego, J. U. Niemcewicza i Tkacką
Plac Bolesława Prusa – Mały plac położony na Osiedlu Stanisława Wyspiańskiego
Plac Zamkowy – główny plac w mieście, mieszczący się niedaleko Rynku. Znajduje się na niej Zamek oraz Urząd miasta, a od 2006 budynek biblioteki miejskiej.
Plac Dworcowy – położony przy dworcu PKP. Znajduje się na nim dworzec PKS, oraz postój taksówek.
Pomniki[edytuj]
Pomnik na Placu Dworcowym – wysoki pomnik z fontanną, górna część pomnika została usunięta po II wojnie światowej i jest przechowywana w ogrodzie koło zamku. Obecnie stoi tam tylko fontanna.
Na ul. Chmielnej znajduje się skwer zbudowany w podzięce ludziom, którzy oddali życie za Chojnów.
Przyroda[edytuj]



Jeziorko niedaleko Dolpakartu
W mieście znajdują się dwa parki:
Park Piastowski – największy w mieście, położony w południowej części miasta między ulicami Jana Kilińskiego i Parkową. W centralnej części parku na Wzgórzu Chmielowym znajduje się nadal używana wieża ciśnień, na którą dawniej można było wejść i zobaczyć panoramę Chojnowa. Stojąca na górze wieża jest najwyższym punktem w mieście. W parku znajduje się też zniszczony amfiteatr. Od strony zachodniej park graniczy z cmentarzem komunalnym. W północnej części parku znajduje się też boisko sportowe, podzielone na dwie części.
Park Śródmiejski – drugi co do wielkości park w Chojnowie. Położony jest on w centrum miasta nad Skorą. Jest dobrym miejscem do wypoczynku, obok Urzędu Miasta w parku znajduje się amfiteatr. Od strony ulicy Wolności znajduje się plac zabaw.
Inne miejsca przyrodnicze:
Staw Miejski – położony jest w północnej części miasta niedaleko linii kolejowej. Obecnie jest dobrym miejscem dla wędkarzy. Dawniej na dnie rozłożona była siatka, która pozwalała na pływanie.
Morskie Oko – mały okrągły staw, położony w południowej części miasta wśród budynków mieszkaniowych. Powstał w miejscu kamieniołomu bazaltu, który używany był do budowy murów obronnych miasta pod koniec XIV wieku[5]. Obecnie Morskie Oko zajmuje jedynie fragment pierwotnego wykopu.
Demografia[edytuj]

Ludność Chojnowa
Rok Ludność Rok Ludność
1428 15 1788 2076
1633 500 1801 2314[6]
1657 180 1890 8115
1742 400 2005 14 510
Dane z 30 czerwca 2004[3]:
Opis Ogółem Kobiety Mężczyźni
jednostka osób % osób % osób %
populacja 14 510 100 7565 52,1 6945 47,9
gęstość zaludnienia
(mieszk./km²) 2727,4 1422 1305,5
Sport[edytuj]

 Osobny artykuł: Chojnowianka Chojnów.
W rozgrywkach piłkarskich Chojnów reprezentuje Klub Sportowy Chojnowianka Chojnów. Klub, rozgrywający swoje mecze na chojnowskim Stadionie Miejskim, występuje w legnickiej grupie ligi okręgowej.
Obiektami sportowymi w mieście są:
Stadion miejski położonym na ulicy Stanisława Małachowskiego, od drugiej ulicy Janusza Kusocińskiego. W mieście znajdują się też dwa boiska przy ulicy Jana Kilińskiego, często organizowane są na nich imprezy, takie jak np. Dni Chojnowa.
Hala sportowa – znajduje się przy ulicy Jana Matejki nad rzeką Skorą.
Boisko o sztucznej nawierzchni (kauczuk) przy Gimnazjum nr 1 im. Jana Pawła II.
Boisko o sztucznej nawierzchni (trawa) przy Gimnazjum nr 2 z oświetleniem.
Boisko o sztucznej nawierzchni (trawa) przy Stadionie Miejskim z oświetleniem.
Boisko o sztucznej nawierzchni (trawa) w Parku Piastowskim z oświetleniem i szatniami. (Orlik 2012)
Boisko o sztucznej nawierzchni (kauczuk) przy Szkole Podstawowej nr 3.
Boisko o sztucznej nawierzchni (kauczuk) w Parku Piastowskim z szatniami (Orlik 2012)
W IV. kwartale 2010r., oddano do użytku - nowoczesną, krytą pływalnię.
Gospodarka[edytuj]



Kaplica na cmentarzu
Gałęzie przemysłu dominujące w Chojnowie to: maszynowy, papierniczy, spożywczy i odzieżowy.
Lista większych przedsiębiorstw w mieście:[potrzebne źródło]
Dolzamet – producent łańcuchów
Kartol – producent opakowań, blachy
Feerum - producent silosów i suszani zbożowych
Apis – producent tektury i opakowań kartonowych
Magrotex – maszyny rolnicze
Höcker – urządzenia przemysłu mięsnego: haki, noże
Tartak – tartak
Dany – odzież dziecięca
UNIFOT – zakład poligraficzny drukarnia
Matal-Cart – Producent wózków specjalistycznych
PUHP Czesław Piątek - produkcja opakowań z tektury i kartonu
POLERS - usługi porządkowe
BHPE - Obsługa bhp firm i instytucji
W Chojnowie istnieje także podstrefa Legnickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej.
W mieście znajduje się targowisko miejskie, położone przy ulicy Grodzkiej, nad brzegiem Skory. Na terenie miasta znajdują się też markety sieci Biedronka, Lidl, Intermarche i Netto, jednak większość sklepów to małe miejskie, albo osiedlowe sklepiki.
Opieka zdrowotna[edytuj]

Do 2000 roku w Chojnowie działał szpital na końcu ulicy Szpitalnej, który został wybudowany w XIX w. Obecnie działa tu zakład pielęgnacyjno-opiekuńczy "Niebieski Parasol". Przy ulicy Legnickiej funkcjonuje Przychodnia Rejonowa i Ośrodek zdrowia, a przy ulicy Fabrycznej razem ze Strażą Pożarną Pogotowie Ratunkowe, które dawniej znajdowało się przy ulicy Szpitalnej (obecnie w tamtym budynku znajduje się Laboratorium oraz Apteka). Również przy ulicy Okrzei powstał nowy NZOZ.[potrzebne źródło]
Komunikacja[edytuj]

Komunikacja kolejowa[edytuj]


Dworzec w Chojnowie
 Osobny artykuł: Chojnów (stacja kolejowa).
Linia kolejowa z Legnicy do Bolesławca przez Chojnów została zbudowana w 1845 roku. Budynek obecnego dworca w Chojnowie wybudowano w 1909 roku. Początkowo stacja nosiła nazwę Haynau, w 1945 roku Gajewicko, a potem już Chojnów. Obecnie stacja ma czynną poczekalnię, dwa perony, dwie windy i przejście podziemne, wyremontowane w latach 2006-2007. W budynku dworca znajduje się jeszcze nieczynna do odwołania kasa biletowa.
Komunikacja autobusowa[edytuj]
W mieście znajduje się jeden dworzec PKS przy placu Dworcowym, ma siedem niezadaszonych peronów. Miasto ma też zajezdnię autobusową znajdującą się przy ulicy Legnickiej, należącą do PKS Lubin. W Chojnowie nie ma komunikacji miejskiej. Częstym transportem do Legnicy są busy, których stacje znajdują się na dworcu PKS.
Komunikacja samochodowa[edytuj]
Najłatwiej do Chojnowa i pobliskich miejscowości można dostać się samochodem. Chojnów ma bardzo dobre położenie, 2 kilometry od autostrady A4. Przez Chojnów prowadzi również Droga krajowa nr 94 (Kraków – Wrocław – Legnica – Krzywa). Miasto ma też obwodnicę na południu (ulica Parkowa), omijającą miasto.
Mosty i kładki[edytuj]


Skora
Na terenie miasta znajdują się cztery mosty i dwie kładki dla pieszych nad rzeką Skorą:
Most przy ulicy Parkowej, znajduje się tuż przy zakręcie na ulicę Złotoryjską, największy i najszerszy most nad Skorą, niedaleko znajduje się też most nad Młynówką.
Most przy ulicy Złotoryjskiej, nieużywany i nieprzejezdny most. Znajduje się przy zakręcie na ulicę Parkową. Niedługo będzie remontowany.
Most przy ulicy Wolności (Biały Most), najstarszy most łączący Stare Miasto z Nowym Miastem. Dawniej drewniany, obecnie betonowy, pomalowany na biało.
Most przy ulicy Legnickiej, położony jest niedaleko kładki dla pieszych przy ulicy Brzozowej, na drodze prowadzącej do Legnicy.
Kładka dla pieszych przy ulicy Grodzkiej, przejście łączące targowisko miejskie z okolicami Szkoły Podstawowej nr 4.
Kładka dla pieszych przy ulicy Brzozowej, położona jest niedaleko wodospadu. Kładka jest zagięta, stąd potocznie nazywana jest "złamanym mostem" (pomimo tego, że mostem nie jest).
Oprócz wyżej wymienionych w mieście jest jeden most nad rzeką Młynówką.
Osiedla[edytuj]


Ratusz
Stare Miasto
Nowe Miasto
Osiedle Piotrowickie
Osiedle Stanisława Wyspiańskiego
Osiedle Stefana Żeromskiego
Kultura[edytuj]



Miejski Dom Kultury
Jednym z miejsc kulturalnych w Chojnowie jest Miejski Dom Kultury (MDK), w którym znajduje się kino, oprócz tego zajmuje się organizacją różnego typu imprez: festyny, przeglądy, wystawy, konkursy. Ma również hol wystawowy.
Kolejnym miejscem jest Muzeum Regionalne mieszczące się w Zamku Piastowskim. Można zobaczyć tam często zmieniające się wystawy oraz stałe prace takie jak: sgraffita z dworu Schellendorfów z Zagrodna, historię Chojnowa, broń białą i palną oraz stroje rycerzy, dawne ślusarstwo i kowalstwo, lapidarium w podziemiach zamku, kolekcje kafli, relikty zamkowe, oraz ogród przy Zamku.
Obok Muzeum znajduje się Biblioteka Miejska oraz jej filie w Chojnowie oraz w pobliskich wioskach.
Filia Biblioteki w Chojnowie znajduje się przy ulicy Władysława Sikorskiego.
W parku śródmiejskim, niedaleko Urzędu Miasta położony jest amfiteatr. Drugi znajduje się w Parku Piastowskim.
Dni Chojnowa to coroczna główna impreza miasta Chojnowa. Odbywa się najczęściej w rynku. Towarzyszą jej koncerty zespołów oraz pokaz tkactwa artystycznego.
Mediami w mieście są:
Gazeta Chojnowska – wydawana od 1992 roku gazeta. Na początku jako miesięcznik, potem jako tygodnik, a obecnie jako dwutygodnik. Siedziba mieści się w urzędzie miasta. Druk UNIFOT. Nakład 900 egz.
Gazeta Gminy Chojnów – oficjalna gazeta gminy Chojnów. Druk UNIFOT Chojnów. Nakład 750 egz.
Haynauer Stadtblatt – dawny tygodnik Chojnowa. Pierwszy numer został wydany 3 lipca 1839[7].
Symbole miasta[edytuj]

 Osobne artykuły: Herb Chojnowa i Flaga Chojnowa.
Herb Chojnowa – to tarcza herbowa koloru niebieskiego. Na tarczy znajduje się wieża z trzema basztami koloru białego. Środkowa baszta ma dwa okna, a boczne jedno. Nad basztami znajduje się księżyc po prawej stronie i słońce po lewej. W bramie orzeł śląski na żółtym tle.
Flaga Chojnowa – przedstawia prostokąt podzielony na dwa poziome pasy biały i niebieski. W lewej części białego pasa znajduje się herb Chojnowa. Flaga uznawana jest też bez herbu. Bardzo podobne flagi mają inne miasta powiatu (Prochowice, Legnica), oraz Kraków.
Dewiza Chojnowa – Przyjazne Miasto
Hejnał Chojnowa – Chojnów nie ma hejnału.
Edukacja[edytuj]



Zamek Piastowski
W Chojnowie znajdują się 2 przedszkola, 2 szkoły podstawowe oraz 2 gimnazja.
Przedszkola:
Przedszkole nr 1 – położone jest w zachodniej części miasta i jest największym w Chojnowie. Ma duży ogród, a za przedszkolem znajduje się park śródmiejski i rzeka Skora.
Przedszkole nr 3 – położone jest w południowej części miasta, niedaleko Parku Piastowskiego.
Szkoły podstawowe:
Szkoła podstawowa nr 3 im. Marii Konopnickiej – najmniejsza szkoła podstawowa w Chojnowie, położona jest w północnej części miasta, niedaleko Dworca kolejowego. Szkoła została założona w 1962 roku, a w 2002 roku obchodzone było czterdziestolecie szkoły. Ma klasy od A do C. Główną imprezą szkoły są obchodzone co roku w maju Dni Szkoły. Szkoła ma nowe boisko, oraz ogródek.
Szkoła podstawowa nr 4 im. Janusza Korczaka – największa szkoła podstawowa w Chojnowie, położona w południowej części miasta.
Szkoły gimnazjalne:
Gimnazjum nr 1 im. Jana Pawła II – położone jest w północno-zachodniej części miasta obok "Małego kościoła". Dawniej jako Szkoła Podstawowa imienia II Armii Wojska Polskiego. W 2005 roku nadano jej imię papieża Jana Pawła II
Gimnazjum nr 2 im. Mikołaja Kopernika – drugie gimnazjum w Chojnowie, dawniej jako Liceum Ogólnokształcące.Obecnie największe gimnazjum w Chojnowie.
Miasta partnerskie[edytuj]


Ta sekcja od 2011-09 wymaga uzupełnienia źródeł podanych informacji.
Informacje nieweryfikowalne mogą zostać zakwestionowane i usunięte.
Aby uczynić sekcję weryfikowalną, należy podać przypisy do materiałów opublikowanych w wiarygodnych źródłach.
Miasto Kraj Data podpisania umowy
  Egelsbach Niemcy 11. 6. 2005
  Commentry Francja 3. 5. 2006
Chojnowianie[edytuj]

Georg Michaelis (1857-1936), kanclerz niemiecki.
Horst Mahler, niemiecki działacz neonazistowski.
Radosław Kałużny, polski piłkarz, były reprezentant Polski.
Adam Adamski, polski kulturysta i fotomodel.
Mieszkańcy[edytuj]
Mieczysław Kasprzak (ur. 1949), starosta legnicki.
Bogusław Bidziński, śpiewak operowy.
Zobacz też[edytuj]

Cmentarz żydowski w Chojnowie

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz

+1