sobota, 29 września 2012

Biskupiec


Biskupiec

Państwo Polska
Województwo warmińsko-mazurskie
Powiat olsztyński
Gmina Biskupiec
gmina miejsko-wiejska
Założono XIV wiek
Prawa miejskie 17 października 1395
Burmistrz Elżbieta Samorajczyk
Powierzchnia 5 km²
Ludność (31.12.2009 r.)
• liczba
• gęstość
10 506[1]
2060 os./km²
Strefa numeracyjna
(+48) 89
Kod pocztowy 11-300
Tablice rejestracyjne NOL
Położenie na mapie Polski


Biskupiec
53°51′N 20°57′E
TERC
(TERYT) 6283614024
Urząd miejski
ul. Niepodległości 2
11-300 Biskupiec
 Multimedia w Wikimedia Commons
 Hasło Biskupiec w Wikisłowniku
Strona internetowa
Biskupiec (niem. Bischofsburg[2][3][4], spotykana jest również nazwa Biskupiec Reszelski[potrzebne źródło] – w odróżnieniu od Biskupca Pomorskiego w powiecie nowomiejskim) – miasto w woj. warmińsko-mazurskim, w powiecie olsztyńskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Biskupiec. Miasto położone jest w południowo-wschodniej części Warmii na Pojezierzu Olsztyńskim nad rzeką Dymer. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do woj. olsztyńskiego.
Według danych z 31 grudnia 2009 miasto zamieszkiwało 10 506 osób.
Lokalny ośrodek przemysłowy, ośrodek wypoczynkowy (m.in. jezioro Kraksy na południowym krańcu miasta); drobny przemysł poligraficzny, drzewny, odzieżowy, mięsny, browar (nieczynny).
Spis treści  [ukryj]
1 Historia
2 Zabytki
3 Transport
4 Edukacja
4.1 Szkoły Podstawowe
4.2 Szkoły Gimnazjalne
4.3 Licea
5 Wspólnoty religijne
6 Sport
7 Media
8 Zobacz też
9 Przypisy
10 Linki zewnętrzne
Historia[edytuj]

Powstało na bazie osady przy strażnicy biskupów warmińskich. Zamek pierwotnie był budowlą drewniano-ziemną, a później murowaną. Pierwsza wzmianka w zachowanych dokumentach o zamku w Biskupcu pochodzi z 1389. Budowla miała strzec trasy Warszawa-Królewiec. Zamek w Biskupcu uległ całkowitemu zniszczeniu w czasie wojny trzynastoletniej. Prawa miejskie(chełmińskie) dla Biskupca nadał biskup Henryk Sorbom 17 października 1395. Zasadźcą Biskupca był Jan z Mokin (wieś koło Olsztyna). Po założeniu miasta mieszkańcy otrzymali zwolnienie od podatków na okres 12 lat. Biskupiec otoczony był murem obronnym i posiadał dwie bramy miejskie: Szczycieńską i Reszelską. Miasto nawiedzały często klęski – pożary i zniszczenia wojenne (m.in. w czasie wojny głodowej w 1414 r., w latach wojny polsko-krzyżackiej 1519-21, a w 1659 r. spalili je Brandenburczycy). Na początku XVIII wieku grasowała tu epidemia dżumy. W czasie wojny siedmioletniej w Biskupcu przebywali żołdacy pruscy i rosyjscy.
Biskupiec przed reformacją był siedzibą jednego z czternastu archiprezbiteratów (dekanatów) w diecezji warmińskiej. W latach 1466-1772 Biskupiec podobnie jak cała Warmia należał do Polski. Zostało to brutalnie przerwane w 1772 r., gdy miasto w wyniku I rozbioru Polski zagarnęły Prusy.
Według sprawozdania biskupieckiego proboszcza z 1797 r. z 200 dzieci uczęszczających na naukę religii, tylko 20 uczyło się języka niemieckiego. Nowe nadzieje rozpaliła w mieszkańcach epoka napoleońska. W roku 1807 a następnie w 1812 (maju i czerwcu) w mieście stacjonowały wojska francuskie zmierzające w stronę Moskwy. Pobyt żołdaków wiązał się z dużymi stratami, jakie miasto poniosło w wyniku kontrybucji. Po klęsce Napoleona na krótko zajęli miasto Rosjanie.
W 1882 r. w odpowiedzi na akcję germanizacyjną władz pruskich utworzono w mieście bibliotekę polską Towarzystwa Czytelni Ludowych. Według raportu rejencji królewieckiej z 1897 r. w powiecie reszelskim (biskupieckim), jak i w całej południowej Warmii i części Mazur, 75 proc. dzieci porozumiewało się po polsku.
Pod koniec XIX w. Biskupiec uzyskał połączenie kolejowe z Czerwonką, Mrągowem i Szczytnem. W latach 1862-1975 Biskupiec był siedzibą powiatu reszelskiego. Uprzemysłowienie miasta nastąpiło w drugiej połowie XIX wieku – w 1885 uruchomiono browar i inne zakłady przemysłowe. W 1899 r. w Biskupcu powstał garnizon. W 1910 r. otwarto w mieście elektrownię.
Wynik plebiscytu na Warmii i Mazurach w 1920 r. okazał się niekorzystny dla Polski. W okresie międzywojennym działały w Biskupcu liczne organizacje polskie. W czasie ostatniej wojny Niemcy utworzyli w Biskupcu obozy dla jeńców wojennych (Polaków, Francuzów i Rosjan). Jeden z nich znajdował się w pobliżu jeziora Kraksy. Gdy w 1945 r. miasto ponownie znalazło się w granicach Polski, zniszczenia zabudowy sięgały 50 procent. Niektórych budynków nigdy nie odbudowano. Do 1954 roku siedziba gminy Rzeck.
W Biskupcu urodził się m.in. Ignacy Pietraszewski - polski orientalista.
Zabytki[edytuj]

Kościół pw. św. Jana Chrzciciela. Kościół farny w Biskupcu istniał już w czasie lokacji miasta w 1395 r. Pierwotnie była to świątynia halowa o wielkości obecnej nawy głównej.
Kościół kilkakrotnie był niszczony przez pożary i odbudowywany. W roku 1505 biskup Łukasz Watzenrode na odbudowę kościoła w Biskupcu przeznaczył cegłę z rozebranego w Lidzbarku szpitala św. Ducha. Konsekracji kościoła w 1580 r. dokonał biskup Marcin Kromer. Kościół po kilkukrotnych przebudowach i pożarze w 1766 r. otrzymał kształt trójnawowej hali. Kościół był powiększany jeszcze w późniejszym okresie. Obecny kształt świątyni jest wynikiem odbudowy po zniszczeniach w 1945 r. Z dawnego wyposażenia kościoła zachowała się wieczna lampka z 1740 r. i misa chrzcielna z XVI w. W dobrym stanie dotrwał do naszych czasów fragment barokowego ogrodzenia z XVIII wieku.
Kościół pw. bł. Karoliny Kózkówny. Dawny kościół ewangelicki wybudowany w latach według projektu Friedricha Augusta Stülera w latach 1846-1848, wieża 1868-1872. Kościół wybudowano w formie neoromańskiej bazyliki emporowej. Odrestaurowany w latach 70. XX wieku, do 1991 użytkowany przez Wojewódzki Ośrodek Postępu Rolnego. Obecnie użytkowany jest przez parafię katolicką. Proboszczem jest ks. Krzysztof Brodzik.
Średniowieczny gotycki układ przestrzenny starego miasta.
Zespół kamieniczek przy ul. Floriańskiej, mur. XIX w.
Kamieniczki na ul. Pionierów i Mazurskie Przedmieście XIX/XX w.
Dawny ratusz z 1895 r.
Starostwo, 1908 r. (obecnie Urząd Miejski)
Kaflarnia, 1865 r. (obecnie restauracja)
Dawny szpital, 1887 r. (obecnie Gimnazjum Katolickie)
Wieża ciśnień, mur. 1912-1913.
Kapliczki i krzyże przydrożne z XIX i początku XX w.
Kapliczka przykościelna (kościół św. Jana) XVIII w.
Browar, 1885 r. (nieczynny)
Transport[edytuj]

W mieście krzyżują się drogi krajowe i wojewódzkie:
Droga krajowa nr 16 kierunek Grupa Dolna – Grudziądz – Iława – Ostróda – Olsztyn – Biskupiec – Mrągowo – Ełk – Augustów – Ogrodniki przejście graniczne Polska – Litwa
57 kierunek Bartoszyce – Biskupiec – Szczytno – Pułtusk
590 kierunek Reszel (Łężany)
596 kierunek Reszel (Bęsia)
Obecnie miasto nie posiada połączeń kolejowych. Ostatnie zostały zlikwidowane w maju 2010.
Edukacja[edytuj]

Szkoły Podstawowe[edytuj]
Publiczna Szkoła Podstawowa nr 2 im. mjr. Henryka Dobrzańskiego pseud. Hubal
Publiczna Szkoła Podstawowa nr 3 im. Orła Białego
Szkoły Gimnazjalne[edytuj]
Publiczne Gimnazjum nr 1
Katolickie Gimnazjum Społeczne im. Jana Pawła II
Licea[edytuj]
Liceum Ogólnokształcące im. Komisji Edukacji Narodowej
Katolickie Liceum Ogólnokształcące im. Jana Pawła II
Liceum Ogólnokształcące dla Dorosłych
Wspólnoty religijne[edytuj]

Na terenie miasta działalność duszpasterską prowadzi Kościół Rzymskokatolicki, dwie wspólnoty protestanckie: Kościół Ewangelicko-Augsburski i Kościół Zielonoświątkowy oraz miejscowy zbór Świadków Jehowy[5][6].
Sport[edytuj]

W mieście swą siedzibę ma klub piłkarski Tęcza Biskupiec. Aktualnie występuje w IV lidze warmińsko-mazurskiej.
Działa tu też klub kolarski LKK "Warmia" Biskupiec.
Media[edytuj]

W Biskupcu jest szeroki dostęp do wszelkiej maści mediów. W mieście działa kilka grup m.in.: Stowarzyszenie ProCultura która wydaje Magazyn "Pod Tytułem". Od niedawna w lokalnej telewizji Teletop, emitowany jest 10 minutowy program o Mieście i Gminie Biskupiec "Magazyn Informacji Miejskich" w skrócie 'MIM'. Obecnie w budowie jest również multimedialny przewodniki po gminie. Biskupiec jest aktywny również w internecie, prowadzone są dwa serwisy pod adresem biskupiec.com.pl i ebiskupiec.pl, oraz serwis UMiG biskupiec.pl, ale biskupczanie mają własne forum, które jest licznie odwiedzane i wywiera ogromny wpływ na lokalne władze.
Zobacz też[edytuj]

powiat biskupiecki
powiat reszelski
Parafia św. Jana Chrzciciela i Narodzenia NMP w Biskupcu
Parafia bł. Karoliny Kózkówny w Biskupcu
Cmentarz żydowski w Biskupcu

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz

+1