środa, 12 września 2012

Sokołów Małopolski


Sokołów Małopolski

Województwo podkarpackie
Powiat rzeszowski
Gmina Sokołów Małopolski
gmina miejsko-wiejska
Aglomeracja rzeszowska
Prawa miejskie 1569
Burmistrz Andrzej Mariusz Ożóg
Powierzchnia 15,54[1] km²
Ludność (2010)
• liczba
• gęstość
3968[1]
255 os./km²
Strefa numeracyjna
(+48) 17
Kod pocztowy 36-050
Tablice rejestracyjne RZE
Położenie na mapie Polski


Sokołów Małopolski
50°13′57″N 22°07′15″E
TERC
(TERYT) 3182416114
Urząd miejski
ul. Rynek 1
36-050 Sokołów Małopolski
 Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa
Sokołów Małopolski – miasto w woj. podkarpackim, w powiecie rzeszowskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Sokołów Małopolski. Jest jednym z miast aglomeracji rzeszowskiej.
Miejscowość jest siedzibą parafii św. Jana Chrzciela, należącej do dekanatu Sokołów Małopolski, diecezji rzeszowskiej.
Wg danych z 2010 r. miasto zamieszkiwało 3968 osób.
Ośrodek usługowy; drobny przemysł: metalowy, drzewny i spożywczy.
Spis treści  [ukryj]
1 Położenie
2 Historia
3 Sokołów obecnie
3.1 Zabytki
3.2 Ludzie związani z Sokołowem
3.3 Placówki Oświatowe
3.4 Instytucje kulturalne
3.5 Miasta partnerskie
3.6 Organizacje pozarządowe
3.7 Transport
3.8 Zobacz też
4 Przypisy
5 Linki zewnętrzne
Położenie[edytuj]

Sokołów Małopolski leży na skrzyżowaniu historycznych szlaków handlowych: "krakowskiego" z Tarnowa przez Krzeszów i "Madziarskiego" z Sandomierza przez Rzeszów i Duklę na Węgry. Usytuowane w węźle pięciu gościńców, w widłach Wisły i Sanu, na płaskowyżu kolbuszowsko-sokołowskim w granicach Kotliny Sandomierskiej, w odległości 24 kilometrów na północ od Rzeszowa i 128 kilometrów na południe od Lublina. W pobliżu znajduje się port lotniczy w Jasionce (11 km).
Teren gminy leży na obszarze dawnej Puszczy Sandomierskiej, a najbardziej wartościowe fragmenty tego kompleksu leśnego zostały objęte ochroną krajoznawczą tworząc Sokołowsko-Wilczowolski Obszar Chronionego Krajobrazu. Miasto i Gmina Sokołów Małopolski posiada łagodny klimat, z niewielką ilością opadów.
W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do woj. rzeszowskiego.

Okolice Sokołowa Małopolskiego
Historia[edytuj]


Ta sekcja od 2008-01 wymaga uzupełnienia źródeł podanych informacji.
Informacje nieweryfikowalne mogą zostać zakwestionowane i usunięte.
Aby uczynić sekcję weryfikowalną, należy podać przypisy do materiałów opublikowanych w wiarygodnych źródłach.
Początek miastu Sokołów Małopolski dała stara osada łowiecka i targowa w Puszczy Sandomierskiej, powstała prawdopodobnie w XIV wieku. W 1569 roku Jan z Pilczy Pilecki otrzymał od Zygmunta Augusta prawa miejskie dla Sokołowa i nakreślił renesansowe rozplanowanie sieci ulic z centralnie położonym obszernym rynkiem. Miasto zostało ulokowane na prawie chełmińskim, a mieszkańcy zwolnieni byli z podatków na najbliższych 20 lat. Rozwój miasta zostaje przerwany w roku 1608, kiedy to Sokołów zniszczył i ograbił Stanisław Stadnicki z Łańcuta zwany "Diabłem Łańcuckim".
Miasto rozwijało się szybko, uzyskując status prężnego ośrodka rzemieślniczego, którego wyroby szewskie, stolarskie, garncarskie, tkackie i kowalskie słynęły w szerokiej okolicy. W roku 1641 wydany zostaje ponadto dekret powołujący do życia w Sokołowie cech wspólny obejmujący bednarzy, stolarzy, kołodziejów i garncarzy.
W roku 1657 Sokołów po raz kolejny zostaje zniszczony, tym razem za sprawą węgierskich wojsk pod wodzą księcia Siedmiogrodu, Jerzego II Rakoczego. Miasto zostaje wtedy spalone, a wraz z nim miejscowy kościół. Po 1772 Sokołowszczyzna wraz z samym Sokołowem wcielona zostaje do zaboru austriackiego.


Południowo-zachodni narożnik rynku w Sokołowie po pożarze 25-26 lipca 1904 r. Po lewej ruiny dawnej apteki
Mimo licznych tragicznych wydarzeń miasto wzrasta i w połowie XIX wieku zostaje stolicą powiatu sokołowskiego. Niepomyślny koniec XIX wieku i pierwsza połowa wieku XX przyhamowują jednak rozwój gospodarczy miasta.
W 1863 (pożar dzielnicy żydowskiej), a następnie 25 lipca 1904 roku w wielkim pożarze, w ciągu zaledwie trzech godzin Sokołów doszczętnie spłonął, co zmusiło dużą część mieszkańców do opuszczenia miasta. Zmniejszyła się również liczba ludności żydowskiej w mieście, szczególnie tej bogatszej, która udaje się na emigrację m.in. do Stanów Zjednoczonych.
Miasto po tych zdarzeniach wyraźnie podupada, a w okresie międzywojennym staje się to coraz bardziej widoczne. Likwidowane zostają urzędy, zniesiony zostaje urząd podatkowy, a w mieście nie zostaje wybudowana żadna fabryka, podczas gdy miasto leżało w obrębie Centralnego Okręgu Przemysłowego, nie powstała również planowana linia kolejowa, która miała przebiegać przez Sokołów.
W 1944 roku w pobliskim lesie w Turzy NKWD przeprowadzało egzekucje żołnierzy Armii Krajowej i Narodowych Sił Zbrojnych
Sokołów obecnie[edytuj]

Zabytki[edytuj]

Fragment panoramy Sokołowa Małopolskiego
(1/2)▶

Kościół pw. św. Jana Chrzciciela

Miasto od samego początku swojego istnienia wyróżniało się spośród innych z okolicy dużym placem handlowym. Było to bezpośrednio związane z nadziejami jakie wiązał dla miasta jego pierwszy właściciel Jan Pilecki. Po dziś dzień Sokołów zachował swój pierwotny układ ulic, który oficjalnie został wpisany do Rejestru Zabytków, jednak w wyniku pożarów (szczególnie tego z 1904 roku) nie przetrwało zbyt wiele budowli z dawniejszych okresów czasu. Miasto posiada zwartą zabudowę z XIX i XX wieku.
W XVII wieku Sokołów posiadał wały ziemne wraz z pięcioma bramami wjazdowymi i fosą. Ich fragmenty zachowały się obecnie jedynie w plebańskim ogrodzie oraz od strony wschodniej miasta przy ulicy Zawale. Budowa fortyfikacji była w tamtym czasie próbą obrony przeciw rozmaitym najazdom. Wcześniej miasto nękali między innymi Węgrzy oraz Tatarzy, pustosząc również okoliczne miejscowości.
W Sokołowie znajduje się również najlepiej zachowany w województwie podkarpackim nowy cmentarz żydowski z 300 nagrobkami z XVII-XX wieku. Przy ul. Kochanowskiego na miejscu starszego cmentarza żydowskiego stoi odbudowany ohel z macewami ku pamięci sokołowskiego rabina Meilecha Weichselbauma.
Warto obejrzeć kościół parafialny pw. św. Jana Chrzciciela wybudowany w stylu neogotyckim w latach 1908 – 1916 wg projektu Jana Sas Zubrzyckiego. Nowy hełm wyniosłej wieży tego kościoła, zniszczonej w wyniku działań wojennych w lipcu 1944 roku projektował prof. Wiktor Zin. W miasteczku znajduje się drugi filialny kościół pw. Ducha Świętego wybudowany w II połowie XIX wieku. Na obrzeżach Sokołowa znajduje się wiele bardzo interesujących XVIII-to wiecznych krzyży i figur. W gminie znajdują się cztery zabytkowe kościoły, z których na największe uznanie zasługuje drewniany kościółek z XVII wieku w Wólce Niedźwiedzkiej.
Ludzie związani z Sokołowem[edytuj]
płk Władysław Dec – dowódca w II wojnie światowej
Jan Dostych – burmistrz Sokołowa, poseł na Sejm w II RP
Romuald Loegler – architekt
Stanisław Ożóg – poseł na Sejm RP z ramienia PIS
Placówki Oświatowe[edytuj]
Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych, ul. Lubelska 37
Zespół Szkół im. Jana Pawła II, ul. Lubelska 41
Niepaństwowa Szkoła Muzyczna I i II st., ul. Lubelska 41
Instytucje kulturalne[edytuj]
Miejsko-Gminny Ośrodek Kultury, Sportu i Rekreacji w Sokołowie Małopolskim
Basen w Sokołowie Małopolskim
Miasta partnerskie[edytuj]
 Czop[potrzebne źródło]
Organizacje pozarządowe[edytuj]
Fundacja Wspierania Edukacji Artystycznej w Sokołowie Małopolskim
Towarzystko Miłośników Ziemi Sokołowskiej
Transport[edytuj]
W mieście krzyżują się drogi krajowe i wojewódzkie:
19 kierunek Rzeszów-Sokołów Małopolski-Lublin-Białystok
875 kierunek Mielec-Sokołów Małopolski-Leżajsk
881 kierunek Łańcut
Zobacz też[edytuj]
Stara Synagoga w Sokołowie Małopolskim
Synagoga w Sokołowie Małopolskim
Synagoga Chowewej Cijon w Sokołowie Małopolskim

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz

+1