środa, 12 września 2012

Skępe


Skępe

Państwo Polska
Województwo kujawsko-pomorskie
Powiat lipnowski
Gmina Skępe
gmina miejsko-wiejska
Burmistrz Andrzej Józef Gatyński
Powierzchnia 7,48 km²
Ludność (2008)
• liczba
• gęstość
3 539[1]
473 os./km²
Strefa numeracyjna
+48 54
Kod pocztowy 87-630
Tablice rejestracyjne CLI
Położenie na mapie Polski


Skępe
52°51′58″N 19°20′49″E
TERC
(TERYT) 6040608074
Urząd miejski
ul. Kościelna 2
87-630 Skępe
 Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa
Skępe – miasto w woj. kujawsko-pomorskim, w powiecie lipnowskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Skępe. Położone na Pojezierzu Dobrzyńskim. Od 1937 przez miasto biegnie linia kolejowa Toruń-Nasielsk. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do woj. włocławskiego.
Spis treści  [ukryj]
1 Kalendarium dziejów miasta
2 Zabytki i obiekty historyczne
3 Galeria
4 Zobacz też
5 Bibliografia
6 Linki zewnętrzne
7 Przypisy
Kalendarium dziejów miasta[edytuj]

połowa XII wieku - XIII wiek - Na przesmyku pomiędzy obecnymi jeziorami Małym i Wielkim istnieje obronny gród.
1412 - w posiadanie Skępego wchodzi Janusz Kościelecki h. Ogończyk. Daje on początek Kościeleckim ze Skępego i Kościelca.
1434 - 1444 - pierwsza wzmianka o Skępem. Władysław Warneńczyk nadaje prawo lokacji na gruntach wsi Skępe miasta. Fakt ten pozwala sadzić, że wieś Skępe istniała znacznie wcześniej i zapewne od początku swojego istnienia należała do rodu Kościeleckich herbu Ogończyk. Brak źródeł pisanych uniemożliwia umiejscowienie powstania Skępego w czasie. Faktem jest, że istniejąca na przesmyku pomiędzy jeziorami osada miała charakter handlowy.
1445 – lokacja miasta na prawach chełmińskich, dokonana przez Mikołaja Kościeleckiego (ok. 1410-1479) za pozwoleniem króla Kazimierza Jagiellończyka
1453 - pierwsze wzmianki o skępskiej parafii św. Stanisława.
1498 - Mikołaj Kościelecki (biskup chełmski) (1450-1518) wraz z innym Mikołajem Kościeleckim, kasztelanem inowrocławskim, sprowadził do Skępego bernardynów z Koła i rozpoczął budowę kościoła i klasztoru.
1511 - za zgodą biskupa płockiego Mikołaj Kościelecki (biskup chełmski) konsekrował klasztor bernardynów
przełom XVI/XVII wieku - szczyt rozwoju gospodarczego Skępego. Miasto leży przy gościńcu "toruńskim", z Litwy do Poznania. W 1571 roku mieszczanie skępscy płacą podatek z 230 domów. Pozwala to szacować liczbę ludności w tym okresie na około 1300 - 1500 mieszkańców. Jak na miasto prywatne było więc ono spore. Prawdopodobnie w tym okresie Skępe było największym ośrodkiem miejskim na Ziemi Dobrzyńskiej. W 1627 roku mieszczanie skępscy uprawiali tysiąc morgów roli.
1793 – miasto pod zaborem pruskim
1807 – miasto w Księstwie Warszawskim
1815 – po kongresie wiedeńskim w Królestwie Kongresowym
1867 – utrata praw miejskich
1939-1945 - podczas okupacji niemieckiej administracja nazistowska zmieniła nazwę miasta na niem. Skempe
1997 – odzyskanie praw miejskich
Zabytki i obiekty historyczne[edytuj]

SKĘPE
Rynek-czworoboczny, jest położony na wzgórzu. Wytyczony został zapewne w 1 połowie XV wieku, w związku z lokacją miasta. W centralnej części placu znajduje się fontanna-obelisk, z podobizną koziołka, pochodzący z 1979 roku. Dawniej na rynku znajdowała się murowana karczma z 1 połowy XIX wieku. Została strawiona przez pożar i nie została już odbudowana.
Domy-najstarsze murowane domy, znajdują się w Rynku i pochodzą z końca XVIII wieku. Pozostałe budynki, drewniane, rzadko drewniano-murowane oraz murowane, pochodzą głównie z XIX wieku i początku XX wieku. Przy ulicy Kościelnej, znajduje się także pochodząca z XVIII wieku drewniana chata.
Grodzisko - średniowieczne, położone nad Jeziorem Wielkim, lokalnie nazywane jest Okopem. Chronologia użytkowania obiektu określana jest na wieki od XI do XIII. W 1958 roku zostało poważnie zniszczone wskutek budowy, na jego terenie, amfiteatru.
Wzgórze po dawnym kościele farnym św. Stanisława. Obecnie wznosi się tu nowoczesny kościół-siedziba parafii Miłosierdzia Bożego. Świątynia św. Stanisława funkcjonowała niewątpliwie od połowy XV wieku (1453- pierwsza wzmianka o parafii). W 1777 roku do przejęcia parafii skępskiej zmuszeni zostali wymyslińscy Bernardyni. W latach 1818-1820 pozostałości kościoła zostały rozebrane. Do niedawna w opisywanym miejscu znajdowała się drewniana dzwonnica, pamiętająca zapewne ostatni kościół św. Stanisława. Została rozebrana w związku z budową obecnego kościoła.
WYMYŚLIN
Interesujące zabytkowe domy, przeważnie drewniane, pochodzące z przełomu XIX/XX wieku.
Kompleks dawnego zajazdu klasztornego, wzniesiony w 1 połowie XIX wieku, przy głównym placu Wymyślina. Budynki są murowane, z cegły, reprezentujące styl klasycystyczny. Budynek główny został wzniesiony w 1826 roku. W 1840 roku powstały kolejne skrzydła (budynki gospodarcze oraz dwie oficyny). Do dzisiejszych czasów pozostał tylko budynek główny i jedna z oficyn.
Okazały drewniany budynek, w formie dworu, przy ulicy Klasztornej, obecnie własność Nadleśnictwa Skrwilno. Obiekt wzniesiony został na początku XIX wieku, jest on konstrukcji zrębowej. W latach 1903 oraz 1933 miały miejsce dwie poważniejsze przebudowy.
Kościół i klasztor pw. Zwiastowania NMP w Skępem
W skład kompleksu klasztornego wchodzą:
1. Kościół Zwiastowania NMP - wzniesiony w l. 1508 -1510 z cegły zendrówki. W pierwotnym założeniu świątynia reprezentowała styl późnogotycki. W związku z późniejszymi przebudowami została znacznie zbarokizowana.
2. Wieża kościoła - barokowa, pięciokondygnacyjna, wzniesiona w 1749 roku. Posiada ona hełm oraz tarczę zegarową.
3. Klasztor - murowany, wzniesiony w latach 1506-1510. Liczne przebudowy sprawiły, że kompleks klasztorny nie posiada wyraźnych cech stylowych. Sam zrąb fundamentów posiada cechy poźnogotyckie.
4. Kompleks czworobocznego tzw dziedzińca odpustowego, z krużgankami, wzniesiony w latach 1725-1732 w stylu barokowym.
5. Kaplica św. Barbary, waniesiona w 1 połowie XVIII wieku, pośrodku dziedzińca odpustowego, jako grobowa rodziny Zielińskich.
6. Spichlerz klasztorny-pochodzi z XVIII wieku. Przekształcony w końcu lat 30-tych XX wieku.
Kaplica na tzw "Borku", wzniesiona w 1755 roku, w związku z koronacją figury Matki Boskiej Skępskiej. Murowana, otynkowana, posiada skromne cechy baroku. W latach okupacji hitlerowskiej została uszkodzona w dużym stopniu. Odbudowa miała miejsce w 1947 roku.
Borek skępski, stanowi pozostałość, po dawnej puszczy mazowieckiej. Ów park-las posiada powierzchnię około 10 hektarów. Jest to nie tylko miejsce ciekawe przyrodniczo (zespół ok. 50 gatunków drzew, również egzotycznych, takich jak m.in. kasztanowiec biały, leszczyna turecka czy jałowiec chiński) posiada ono również długą historię, gdyż jest ono związane z sanktuarium skępskim od początku jego istnienia.
Galeria[edytuj]


Park w Skępem


Zabudowa miasta


Jezioro Skępe Wielkie
Zobacz też[edytuj]

Kościół i klasztor pw. Zwiastowania NMP w Skępem
Parafia Zwiastowania Najświętszej Maryi Panny w Skępem
Parafia Miłosierdzia Bożego w Skępem
Cmentarz żydowski w Skępem
Bibliografia[edytuj]

M. Krajewski: Skępe. Zarys dziejów i obraz współczesny, Rypin-Skępe 1996
M. Krajewski: Wymyślińska Alma Mater, Rypin-Wymyślin 2007
Linki zewnętrzne[edytuj]

Skępe w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Tom X (Rukszenice – Sochaczew) z 1889 r.
Artykuł z 26 września 1859 w Tygodniku Ilustrowanym z drzeworytem kościoła w Skępe, [w:] str 15 i str 16
Sanktuarium

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz

+1