Kamienna Góra

Kamienna Góra

Państwo Polska
Województwo dolnośląskie
Powiat kamiennogórski
Gmina gmina miejska
Prawa miejskie 1292
Burmistrz Krzysztof Świątek
Powierzchnia 18,04 km²
Ludność (2011)
• liczba
• gęstość
20 734 ▲[1]
1133,3 os./km²
Strefa numeracyjna
(+48) 75
Kod pocztowy 58-400
Tablice rejestracyjne DKA
Położenie na mapie Polski


Kamienna Góra
50°49′N 16°03′E
TERC
(TERYT) 5020107011
Urząd miejski
pl. Grunwaldzki 1
58-400 Kamienna Góra
 Multimedia w Wikimedia Commons
 Hasło Kamienna Góra w Wikisłowniku
Strona internetowa


Plac Wolności w Kamiennej Górze
Kamienna Góra (niem. Landeshut[2][3]) – miasto i gmina w województwie dolnośląskim, w powiecie kamiennogórskim, w Kotlinie Kamiennogórskiej, u podnóża Gór Kruczych (Góry Kamienne) w Sudetach Środkowych.
Miasto jest gminą miejską oraz siedzibą władz powiatu kamiennogórskiego i gminy wiejskiej Kamienna Góra.
Według danych GUS z 31 marca 2011, miasto liczyło 20 734 mieszkańców.
Spis treści  [ukryj]
1 Położenie
2 Transport
2.1 Drogi
2.2 Koleje
3 Historia
4 Gospodarka
5 Zabytki
6 Struktura powierzchni
7 Kultura
8 Kościoły
9 Sport
10 Honorowi obywatele miasta
11 Demografia
12 Znani, urodzeni w Kamiennej Górze
13 Związani z Kamienną Górą
14 Współpraca zagraniczna
15 Zobacz też
16 Przypisy
17 Bibliografia
18 Linki zewnętrzne
Położenie[edytuj]

Kamienna Góra położona jest w województwie dolnośląskim w powiecie kamiennogórskim. Jest położona centralnie w Kotlinie Kamiennogórskiej, będącej częścią Bramy Lubawskiej oraz częściowo na stokach Czarnego Lasu i Gór Kruczych w Sudetach Środkowych, nad rzeką Bóbr, u ujścia jego prawego dopływu Zadrnej. Kamienna Góra jest ośrodkiem przemysłowym, handlowym i kulturalnym dla całego powiatu.
Historycznie leży na Dolnym Śląsku. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do województwa jeleniogórskiego.
Transport[edytuj]

Drogi[edytuj]
Dzięki dogodnemu położeniu komunikacyjnemu łatwo stąd się dostać do większych miejscowości nie tylko województwa, ale i kraju. W mieście krzyżują się drogi:
5 (Świecie – Lubawka (granica z Republiką Czeską)
367 (Jelenia Góra – Wałbrzych)
Miasto dzielą niewielkie odległości z Wrocławiem (ok. 100 km) oraz ze stolicą Republiki Czeskiej - Pragą (ok. 130 km). Do miasta można dojechać autobusami PKSu i prywatnymi busami, które jeżdżą z Wałbrzycha do Kamiennej Góry.
Koleje[edytuj]
29 grudnia 1869 otwarto 1-torową linię kolejową (dł. 5,4 km) Kamienna Góra-Sędzisław, zelektryfikowaną w sierpniu 1921. Drugi tor zbudowano w pierwszej dekadzie XX w. w ramach ówczesnej modernizacji sieci kolejowej Dolnego Śląska.
29 grudnia 1869 otwarto 1-torową linię kolejową (dł. 12,5 km) Kamienna Góra-Lubawka i dalej do Královca, zelektryfikowaną w sierpniu 1921.
2 października 1899 otwarto 1-torową linię kolejową (dł. 21,6 km) Kamienna Góra-Okrzeszyn i eksploatowaną w ruchu pasażerskim do stycznia 1954 (częściowo rozebrana w styczniu 1992).
W 1914 oddano do użytku odcinek łączący Marciszów z Dębrznikiem, zelektryfikowany 1 stycznia 1939.
Do 1945 przez przejście Lubawka-Královec kursowały pociągi pasażerskie i towarowe. Później pociągi pasażerskie dojeżdżały od strony polskiej jedynie do Lubawki i kursowały w relacjach Lubawka-Wałbrzych oraz Lubawka-Marciszów (Jelenia Góra). W 2001 zamknięto dla ruchu towarowego przejście Lubawka-Královec oraz łącznicę Krużyn (Dębrznik)-Marciszów Górny. Od tej pory pociągi pasażerskie musiały kursować przez Sędzisław. 3 maja 2004 z Kamiennej Góry odjechał ostatni pociąg pasażerski relacji Lubawka-Jelenia Góra obsługiwany szynobusem SA102-001.[4]
W 2008 uruchomiono weekendowe połączenie Lwówek Śląski-Trutnov przez Kamienną Górę. Wówczas pociągi kursowały w weekendy od lipca do września. W 2009 kursy pociągów transgranicznych realizowano w soboty i niedziele w okresie czerwiec-wrzesień, ale już w skróconej relacji Jelenia Góra-Trutnov hl.n. Obsługę trakcyjną zapewniały spalinowe zespoły trakcyjne serii SA134[5][6],.
Historia[edytuj]


Ta sekcja od 2009-03 wymaga uzupełnienia źródeł podanych informacji.
Informacje nieweryfikowalne mogą zostać zakwestionowane i usunięte.
Aby uczynić sekcję weryfikowalną, należy podać przypisy do materiałów opublikowanych w wiarygodnych źródłach.
Dokładny czas powstania pierwszej osady będącej zalążkiem dzisiejszej Kamiennej Góry nie jest znany. Początki miasta łączy się z osobą księcia Henryka I Brodatego, który miał zbudować w początkach XIII w. budowlę obronną na Górze Zamkowej, u podnóża której rozwinęło się podgrodzie – zalążek przyszłego miasta.
Pierwsza pewna informacja o Kamiennej Górze pochodzi z 1249. Książę Bolesław Rogatka zezwolił wówczas benedyktynom z Krzeszowa lokować na prawie niemieckim osadę targową Landishute. Zakonnicy jednak z nadanego im prawa nie skorzystali i przez kolejne lata osada w dotychczasowym kształcie prawdopodobnie powoli się rozwijała.
W 1289 Bolko I Surowy odkupił od benedyktynów osadę, a w 1292 nadał jej prawa miejskie.
23 czerwca 1760, w czasie wojny siedmioletniej, odbyła się bitwa pod Kamienną Górą (tzw. "Pruskie Termopile").
W 1813, w czasie wojen napoleońskich, w pobliżu Kamiennej Góry ma miejsce koncentracja wojsk prusko-rosyjskich. Wówczas to car Rosji Aleksander I i król Prus Fryderyk Wilhelm III są gośćmi w kamiennogórskim zamku Grodztwo (niem. Kreppelhof) i 10 sierpnia 1813 odbierają paradę wojsk na polach w okolicy Antonówki[7].
W lipcu 1944 utworzona zostaje w mieście filia obozu koncentracyjnego Gross Rosen. 9 maja 1945 miasto zostaje zajęte przez jednostki 21 Armii 1 Frontu Ukraińskiego. 28 maja przybywają oddziały 29 Pułku Piechoty 2 Armii Wojska Polskiego[8].
Gospodarka[edytuj]


Ta sekcja wymaga określenia jasnych kryteriów wyboru.
Kryteria powinny być poparte źródłami, nie mogą naruszać zasady neutralnego punktu widzenia, należy też unikać próżnych wyrażeń takich jak "znani", "najlepsi" itd. Kryteria możesz omówić w dyskusji artykułu.
Zobacz też: Zasady tworzenia list.
Kamienna Góra jest znaczącym ośrodkiem przemysłowym z przemysłem włókienniczym, spożywczym i maszynowym. Do większych zakładów na terenie miasta należą:
Dolnośląska Fabryka Maszyn Włókienniczych Dofama S.A.,
Spółdzielnia Mleczarska KaMos w Kamiennej Górze,
Kowary-Dywan sp. z o.o., tkalnia dywanów w Kamiennej Górze,
bo-wa-de, producent mebli.
Ponadto w mieście istnieje Kamiennogórska Specjalna Strefa Ekonomiczna Małej Przedsiębiorczości S.A. która dysponuje terenami o powierzchni 240,8 ha w miejscowościach:
Krzeszów,
Lubawka,
Nowogrodziec – Wykroty,
Lubań,
Jawor,
Piechowice,
Radomierz.
Strefa będzie działać do 2017. Inwestorzy którzy tam zainwestują mogą korzystać z pomocy publicznej do wysokości 65% poniesionych nakładów. W KSSEMP S.A. funkcjonuje 27 inwestorów którzy reprezentują branże metalową, tekstylną, produkcję wyrobów dekoracyjnych, podzespołów do samochodów i wiele innych. Kapitał pochodzi z krajów takich jak Japonia, USA, Niemcy, Włochy, Holandia, Francja. Do większych firm należą:
Takata Petri Parts sp. z o.o.,
SOPP Polska sp. z o.o.,
Ceramika Marconi sp. z o.o.,
CM3-Polska sp. z o.o.,
BDN sp. z o.o. Sp. Komandytowa (Grupa Wydawnicza Bauer)
Lubatex sp. z o.o.,
Autocam Poland sp. z o.o.,
Palgetrans Handel-Transport sp. z o.o.,
WEBER-Hydraulika sp. z o.o.,
Dr.Schneider Automotive Polska sp. z o.o..
Kamienna Góra jest centrum usługowo-handlowym dla powiatu kamiennogórskiego. W mieście istnieją firmy usługowo-handlowe, siedziby banków, towarzystw ubezpieczeniowych, istnieją stacje benzynowe, dwa szpitale (szpital powiatowy oraz Dolnośląskie Centrum Rehabilitacji), market Intermarché, Bricomarché, Lidl, Biedronka, Aldi oraz sklepy sieci: PSS Społem, Żabka, Neonet, Avans, MediaExpert.


Ulica na starym mieście
Zabytki[edytuj]

Według rejestru Narodowego Instytutu Dziedzictwa na listę zabytków wpisane są obiekty[9]:
miasto
kościół parafialny par. pw. śś. Piotra i Pawła, z gotyckim prezbiterium z XVI w.
kościół pomocniczy pw. Bożego Ciała, ul. Katowicka, z 1560 r., 1884 r.
Kościół poewangelicki, obecnie rzym.-kat. rzymskokatolicki pw. Matki Bożej Różańcowej, pl. Kościelny, z l. 1709-1730 z XVIII w.; jeden z kościołów łaski zbudowanych przez protestantów na mocy układu w Altranstädt. Projektantem i budowniczym kościoła był śląski architekt Martin Frantz
plebania
cmentarz żydowski, ul. Katowicka, zabytkowa nekropolia założona w I poł. XIX w.
 Osobny artykuł: Cmentarz żydowski w Kamiennej Górze.
zespół zamkowy, z XVI-XIX w.:
park
ruina zamku, renesansowego z XVI w., przebudowanego w XIX w.
 Osobny artykuł: Zamek Grodztwo w Kamiennej Górze.
mury miejskie, z XV w.
ratusz, pl. Wolności, z drugiej poł. XIX w. zbudowany w stylu neorenesansowym; zaprojektowany przez wrocławskich architektów (Richard Gaze i Alfred Böttcher); w 1905 r. zakończono jego budowę.
 Osobny artykuł: Ratusz w Kamiennej Górze.


Ratusz
zespół szpitalny im. dr J. Korczaka, ul. Korczaka 1, z pocz. XX w.:
pawilon I i II
budynek I d (żłobek)
willa
willa nr 1 i nr 2
dom, ul. Miarki 17, z XVIII w., XX w.
dom, ul. Miarki 27, z 1695 r., 1933 r.
dom, ul. Miarki 30, z XVIII w., XIX w.
dom, ul. Mickiewicza 2, z k. XIX w.
sąd, ul. Odrodzonego Wojska Polskiego 36, z 1880 r.
resursa, ul. Okrzei 14, z 1805 r.
budynek biurowy, ul. Waryńskiego 13, z l. 1882-1884
dom, pl. Wolności 1 2 5, 6, 7, 8, 9, 10, 12, 13, 15 16 18 24 27 30 z XVII-XX w.
dom, ul. Żeromskiego 6, z drugiej poł. XVIII w., XIX w.
inne zabytki:
rynek otoczony kamieniczkami w stylu barokowym z XVII – XVIII w.
zabytkowe podziemia i sztolnia - trasa turystyczna "Projekt Arado. Zaginione laboratorium Hitlera"
mauzoleum ku czci zamordowanych więźniów i jeńców wojennych w filii obozu koncentracyjnego Gross-Rosen oraz w obozach jenieckich na Górze Kościelnej (Parkowej)
kamienny obelisk ustawiony na wzgórzu po prawej stronie drogi biegnącej do osiedla Antonówka. Obelisk ustawiony został w 1880 r. na pamiątkę parady wojsk koalicji antynapoleońskiej, która miała miejsce 10 sierpnia 1813 r.
Struktura powierzchni[edytuj]

Według danych z 2007[10] Kamienna Góra ma obszar 18,04 km² (317. lokata w kraju), w tym:
użytki rolne: 54%
użytki leśne: 16%
Miasto stanowi 4,54% powierzchni powiatu.
Kultura[edytuj]


Ta sekcja od 2009-03 wymaga uzupełnienia źródeł podanych informacji.
Informacje nieweryfikowalne mogą zostać zakwestionowane i usunięte.
Aby uczynić sekcję weryfikowalną, należy podać przypisy do materiałów opublikowanych w wiarygodnych źródłach.
W Kamiennej Górze działa Kamiennogórskie Centrum Kultury (KCK). W ramach KCK prowadzone są: Klub Tańca Towarzyskiego "Fraszka", Młodzieżowy Zespół Teatralny "My" czy Teatr Tańca Współczesnego "Głębia". Działają liczne sekcje skupiające mieszkańców miasta. Te sekcje to: akrobatyki sportowej, szachowa, modelarska, plastyczna, zespół folklorystyczny "Liczyrzepa", sekcja brydża sportowego. Centrum Kultury jest także organizatorem wielu imprez kulturalno-rozrywkowych m.in. Konkurs Recytatorski, Dni Kamiennej Góry, Spotkania Klubu Brydżowego "Centrum", Spotkania Dziecięcych i Młodzieżowych Zespołów Artystycznych "Kamgórek", Kamiennogórska Biesiada z piosenką czy Kamiennogórska Księga Rekordów. To oczywiście nie wszystkie działania Centrum Kultury, ponieważ KCK działa na wielu płaszczyznach organizując takie sekcje, imprezy i spotkania jak:
Klub Seniora
Pracownia Plastyczna
Szkółka Szachowa
Podstawy Gry Na Gitarze
Sekcja Modelarska
Szkoła Sztuk Samoobrony
Zespół Teatralny "Burza"
Kurs tańca towarzyskiego dla dzieci i dorosłych
Nauka języka angielskiego
Zespół Wokalny "Olga"
"Mamo, Tato, Teatr Przyjechał" (1 x w miesiącu)
Galeria Centrum
Oprócz tego w mieście działa:
Muzeum Tkactwa przy placu Wolności 11 w barokowej kamieniczce którego stałą ofertą są wystawy:
"Z dziejów Tkactwa Ludowego"
"Rozwój tkactwa i przemysłu włókienniczego w Kamiennej Górze"
"Dawna wieś dolnośląska"
Oprócz tego muzeum organizuje także kilka wystaw czasowych o różnorodnej tematyce. Rokrocznie jesienią prezentuje wystawę "Sztuka włókna", będącą wynikiem plenerów artystów europejskich. Muzeum organizuje także lekcje muzealne o dowolnej tematyce zaproponowanej przez nauczyciela oraz zajęcia plastyczne i konkursy.
Miejska Biblioteka Publiczna wraz z dwoma filiami, Dolnośląska Biblioteka Pedagogiczna Filia Dolnośląskiej Biblioteki Pedagogicznej w Jeleniej Górze.


Zabytkowe kamieniczki w centrum miasta
Kościoły[edytuj]

Na terenie miasta działalność duszpasterską prowadzą następujące wspólnoty religijne:
Kościół rzymskokatolicki
Parafia pw. Świętych Piotra i Pawła
Parafia pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa
Parafia pw. Matki Bożej Różańcowej
Kościół Starokatolicki w RP
Parafia pw. Miłosierdzia Bożego (aktualnie w mieście 2 kaplice: parafialna pw. Miłosierdzia Bożego i filialna pw. NMP Matki Kościoła)
Kościół Ewangelicko-Augsburski
Filiał w Kamiennej Górze
Kościół Zielonoświątkowy
Zbór w Kamiennej Górze
Świadkowie Jehowy
Sala Królestwa
Sport[edytuj]

MKS Sudety Kamienna Góra - siatkówka mężczyzn
Klub Sportowy Relax - trójbój siłowy
Kamiennogórski Klub Sportowy Olimpia - piłka nożna
UKS Zadrna - szachy
SIL "Kus - Kus"
Klub Tańca Towarzyskiego "Fraszka"
Honorowi obywatele miasta[edytuj]

Józef Cyrankiewicz (ur. 1911 - zm.1989) - 16 listopada 1947
ks.Stanisław Książek (ur. 2.06.1931) - 13 września 1997
Tomasz Duda (ur. 1.12.1913 - zm. 26.11.1997) - 14 listopada 1997
ks.Wolfgan Gottstein - 26 maja 1999
Stanisław Sadowski (ur. 22.10.1919 - zm. 14.11.2007) - 26 maja 1999
Tadeusz Niemas - 26 października 2006
Feliks Kaczmarski - (ur. 18.09.1925 - zm. 29.06.2009) - 26 października 2006
Józef Poprawa - (ur. 1.03.1913 - zm. 30.07.2010) - 28 listopada 2007
Kazimiera Ciosmak - 25 marca 2009
biskup Stanisław Dowlaszewicz (sufragan Santa Cruz w Boliwii - franciszkanin, misjonarz) - 4 czerwca 2009
Franciszek Kuszel (ur. 10 maja 1926) - 6 października 2009
Demografia[edytuj]

Dane z 31 grudnia 2007[11]:
Opis Ogółem Kobiety Mężczyźni
jednostka osób % osób % osób %
populacja 21 093 100 11 121 52,7 9 972 47,3
gęstość zaludnienia
(mieszk./km²) 1 169,2 616,5 552,7
Znani, urodzeni w Kamiennej Górze[edytuj]

Enoch Gläser - ur. 2 marca 1628 r., zm. 12 września 1668 r. w Helmstedt, prawnik, profesor prawoznawstwa Uniwersytetu w Helmstedt, poeta doby baroku.
Gottfried Schilter - ur. w 1643 r., zm. w Lipsku w 1679 r., prawnik, rektor Uniwersytetu w Lipsku.
Christian Lubovici - ur. w 1668 r., teolog, profesor Uniwersytetu w Lipsku, dwukrotny rektor.
Carl Gotthard Langhans - ur. w 1732 r., zm. we Wrocławiu w 1808 r., architekt.
Heinrich Adamy - ur. 27 stycznia 1812 r., zm. we Wrocławiu (niem. Breslau), geograf, nauczyciel, autor dzieła: "Die Schlesichen Ortsnamen ihre Entstehung und Bedeutung".
Wilhelm Fries - ur. 23 października 1845 r., zm. 18 września 1928 r. w Halle (Saale), niemiecki filolog i pedagog, profesor na Uniwersytecie w Halle.
Albrecht Eduard Bernhard Nocht - ur. 4 listopada 1857 r., zm. 5 czerwca 1945 r. w Wiesbaden, lekarz medycyny tropikalnej.
Johann Modler - ur. 2 stycznia 1875 r., zm. 4 marca 1964 r. w Aschaffenburgu, niemiecki wynalazca, przedsiębiorca.
Marie Muthreich – ur. 23 kwietnia 1884 r. w Daleszowie (dziś część miasta), zm. 21 kwietnia 1961 we Frankenbergu, poetka i pisarka
Friedrich Iwan - ur. 8 sierpnia 1889 r., zm. 8 stycznia 1967 r. w Wangen im Allgäu, malarz, grafik, pejzażysta.
Walter Arndt - ur. 8 stycznia 1891 r., stracony 26 czerwca 1944 r. w Brandenburgu, zoolog, lekarz.
Viktor Hamburger - ur. 9 lipca 1900 r., zm. 12 czerwca 2001 r. w St. Louis, niemiecki profesor, embriolog, wraz z późniejszymi laureatami nagrody Nobla w medycynie Ritą Levi-Montalcini oraz Stanleyem Cohenem, odkrył w 1954 roku czynnik wzrostu komórek nerwowych[12].
Georg Kretschmar - ur. 31 sierpnia 1925 r., zm. 19 listopada 2009 r. w Monachium, profesor, teolog, arcybiskup kościoła ewangelicko-luterańskiego dla Rosji, Ukrainy, Kazachstanu i Środkowej Azji z siedzibą w Sankt Petersburgu.
Jürgen Räuschel - ur. 2 marca 1936 r., zm. 3 maja 2005 r. w Berlinie, niemiecki dziennikarz, ekolog.
Małgorzata Dobrowolska - ur. w 1958 r., aktorka.
Sławomir Tułaczyk - ur. 25 października 1966 r. w Kamiennej Górze, profesor Uniwersytetu Kalifornijskiego - glacjolog, geograf, geomorfolog.
Aleksandra Nieśpielak - ur. w 1973 r., aktorka.
Stanisław Węglarz - ur. 25 lipca 1948 r., zm. 13 listopada 2005 r. w Lublinie, polityk, działacz związkowy, poseł na Sejm I kadencji (1991-1993).
Związani z Kamienną Górą[edytuj]

Heinrich Förster (1789-1881) – biskup wrocławski w latach 1853 -1881, proboszcz parafii rzymsko-katolickiej w Kamiennej Górze w latach 1828 - 1837.
Edmund Balasiński (1923-1988) – wieloletni proboszcz parafii pw. św. Piotra i Pawła, dziekan dekanatu Kamiennogórskiego kościoła rzymsko-katolickiego.
Johann Christian Günther (1695 - 1723) - poeta niemiecki, w latach 1721-1723 mieszkał i tworzył w Kamiennej Górze, co upamiętnia tablica wmurowana w fasadę kamienicy przy pl. Wolności 15.
Współpraca zagraniczna[edytuj]


Ta sekcja od 2011-09 wymaga uzupełnienia źródeł podanych informacji.
Informacje nieweryfikowalne mogą zostać zakwestionowane i usunięte.
Aby uczynić sekcję weryfikowalną, należy podać przypisy do materiałów opublikowanych w wiarygodnych źródłach.
Miasta partnerskie:
 Ikast
 Trutnov
 Vierzon
 Wolfenbüttel
 Bitterfeld-Wolfen
 Iwangorod
Zobacz też[edytuj]

powiat kamiennogórski
Cmentarz żydowski w Kamiennej Górze
Brama Lubawska
Rudawy Janowickie
Przedgórze Sudeckie