Kałuszyn

Kałuszyn

Państwo Polska
Województwo mazowieckie
Powiat miński
Gmina Kałuszyn
gmina miejsko-wiejska
Aglomeracja warszawska wg NUTS
Burmistrz Marian Soszyński
Powierzchnia 12,3[1] km²
Ludność (XII 2010)
• liczba
• gęstość
2921▼[1]
237,5 os./km²
Strefa numeracyjna
(+48) 25
Kod pocztowy 05-310
Tablice rejestracyjne WM
Położenie na mapie Polski


Kałuszyn
52°12′30″N 21°48′42″E
TERC
(TERYT) 1142012094
Urząd miejski
ul. Pocztowa 1
05-310 Kałuszyn
 Multimedia w Wikimedia Commons
 Hasło Kałuszyn w Wikisłowniku
Strona internetowa


Widok centrum miasta z zabytkowym kościołem
Kałuszyn – miasto w woj. mazowieckim, w powiecie mińskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Kałuszyn
Do 1954 siedziba wiejskiej gminy Chrościce. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do woj. siedleckiego.
Według danych z 31 grudnia 2010 miasto posiadało 2921 mieszkańców.
Spis treści  [ukryj]
1 Położenie
2 Demografia
3 Historia
4 Żydzi kałuszyńscy
5 Zabytki
6 Przemysł
7 Zobacz też
8 Przypisy
9 Linki zewnętrzne
Położenie[edytuj]



Kałuszyn na tle gminy i powiatu
Miasto położone jest na Wysoczyźnie Kałuszyńskiej, w odległości 35 km na zachód od Siedlec i 50 km od Warszawy. Przez Kałuszyn przebiega droga krajowa nr 2.
Demografia[edytuj]


Historia[edytuj]

Kałuszyn dzięki staraniom możnego rodu Opackich, otrzymał w 1718 prawa miejskie, nadane przez króla Augusta II Mocnego. W czasie kampanii napoleońskiej miasto zostało zniszczone. Podczas powstania listopadowego, trzykrotnie doszło do walk w mieście.
I bitwa pod Kałuszynem 17 lutego 1831 podczas powstania listopadowego w okolicach Kałuszyna dywizja generała Franciszka Żymirskiego, licząca 7 baonów, 8 szwadronów i 14 dział, toczyła opóźniające walki odwrotowe z przeważającymi siłami rosyjskimi tworzącymi przednią straż armii rosyjskiej Iwana Dybicza. 2 kwietnia tego roku stoczono II bitwę pod Kałuszynem. III bitwę stoczono 10 lipca 1831 podczas powstania listopadowego, kilka dni przed bojem spotkaniowym pod Mińskiem Mazowieckim przednia straż polskiego korpusu generała Wojciecha Chrzanowskiego stoczyła pod Kałuszynem bój z tylną strażą rosyjskiego korpusu Jewgienija Aleksandrowicza Gołowina. Siłami polskimi liczącymi 5 baonów, 13 szwadronów i 8 dział dowodził generał Bonifacy Jagmin. Wojska polskie odniosły zdecydowane zwycięstwo biorąc do niewoli 1200 żołnierzy rosyjskich.
Kałuszynianie brali też czynny udział w powstaniu styczniowym.
W czasie kampanii wrześniowej w 1939, I Dywizja Piechoty Legionów im. Józefa Piłsudskiego podczas bitwy pod Kałuszynem stoczyła bój z 44. Infanterie-Regiment przyporządkowanym do SS-Regiment "Deutschland", który należał organizacyjnie do dywizji "Kempf". Liczna ludność żydowska w 1941 została masowo wysiedlona do getta w Warszawie. W 1991 Kałuszyn przystąpił do Stowarzyszenia Miast Pokoju.
Żydzi kałuszyńscy[edytuj]

Kałuszyn był ważnym obszarem osadnictwa żydowskiego. W XVII w. powstała samodzielna gmina żydowska, a pod koniec XVIII w. wzniesiono nową synagogę. W 1827 r. w mieście żyło 145 Żydów, stanowiąc 80% ogółu mieszkańców. Trudnili się oni głównie rzemiosłem, wielu pracowało przy produkcji tałesów - żydowskich szali religijnych. Miasto było prężnym ośrodkiem ruchu chasydzkiego.
W okresie przedwojennym (1921) w Kałuszynie mieszkało 5033 Żydów, co stanowiło 82% ludności miasteczka.
W czasie niemieckiej okupacji większość kałuszyńskich Żydów została zamordowana. W 1941 rozstrzelano ok. 2000 Żydów, których pochowano następnie na miejscowym cmentarzu. Likwidacja getta nastąpiła we wrześniu 1942 r.
Zabytki[edytuj]

klasycystyczny ratusz i poczta z pierwszej połowy XIX w.,
neogotycki kościół pw. Wniebowzięcia NMP z końca XIX w. zbudowany według projektu Józefa Piusa Dziekońskiego.
Dawne koszary królewskie zwane oberżą gościły Napoleona Bonaparte.
Przemysł[edytuj]

Miasto stanowi lokalny ośrodek handlowo-usługowy; drobny przemysł elektrotechniczny, chemiczny, skórzany, spożywczy (herbaciany) i drzewny.
Zobacz też[edytuj]

Stary cmentarz żydowski w Kałuszynie
Nowy cmentarz żydowski w Kałuszynie