Głubczyce

Głubczyce

Państwo Polska
Województwo opolskie
Powiat głubczycki
Gmina Głubczyce
gmina miejsko-wiejska
Prawa miejskie 1270
Burmistrz Jan Krówka (od 2008)
Powierzchnia 12,52 km²
Wysokość 357 m n.p.m.
Ludność (2011)
• liczba
• gęstość
13 286
1059 os./km²
Strefa numeracyjna
(+48) 77
Kod pocztowy 48-100
Tablice rejestracyjne OGL
Położenie na mapie Polski


Głubczyce
50°12′00″N 17°50′03″E
TERC
(TERYT) 5162302034
Urząd miejski
ul. Niepodległości 14
48-100 Głubczyce
 Multimedia w Wikimedia Commons
 Hasło Głubczyce w Wikisłowniku
Głubczyce (śl. Gubczýcé[1], niem. Leobschütz, czes. Hlubčice) – miasto w woj. opolskim, w powiecie głubczyckim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Głubczyce. Położone nad rzeką Psiną, na Płaskowyżu Głubczyckim (wchodzącym w skład Niziny Śląskiej). Historycznie na Górnym Śląsku.
W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do starego woj. opolskiego.
Według danych z 2011 miasto liczyło 13 286 mieszkańców[2].
Spis treści  [ukryj]
1 Historia
1.1 Średniowiecze
1.2 XVI wiek – początki XX wieku
1.3 1933 – obecnie
1.4 Kalendarium
2 Liczba ludności miasta, gminy i powiatu
3 Klimat
4 Gospodarka
5 Komunikacja
6 Zabytki
7 Religia
8 Edukacja
9 Kultura
10 Prasa lokalna i telewizja
11 Miasta partnerskie
12 Osoby urodzone w Głubczycach
13 Zobacz też
14 Przypisy
15 Bibliografia
16 Linki zewnętrzne
Historia[edytuj]



Nieistniejąca już głubczycka synagoga (w tle kościół parafialny)
Średniowiecze[edytuj]
Pierwsza historyczna wzmianka o mieście pojawiła się w roku 1107[3]. W tym czasie była to mała morawska osada nazywana Glubcici, która w większości była zajmowana przez gród. Osada znajdowała się na prawym brzegu rzeki Psiny, która od roku 1137 stanowiła granicę między Morawami a Śląskiem. Dokładna data założenia miasta nie jest znana, ale jest to możliwe do ustalenia. Najbardziej prawdopodobną datą założenia miasta jest rok 1224 kiedy nastąpiło osiedlenie w mieście Lubschicz (informacja o komorze celnej w "Lubschicz", wcześniejsze okazały się falsyfikatami) za panowania Ottokara I[potrzebne źródło]. Jednak miasto to zostało zniszczone przez atak Mongolskiej Hordy. Po zniszczeniu miasta nastąpiła jego stopniowa odbudowa, osada została przeniesiona na lewy brzeg Psiny, w roku 1270 miasto otrzymało prawa miejskie nadane przez Ottokara II[potrzebne źródło].
W tych czasach miasto było otoczone murem, przed którym znajdowała się fosa. Miasto było bronione przez liczne wieże obronne. W mieście został zbudowany kościół, któremu opieka została przyznana Joanitom z rekomendacji Ottokara II. W roku 1298[potrzebne źródło], Wacław II rozszerzył przywileje miasta. Dzięki dodatkowym przywilejom miasto mogło wzmocnić swoją pozycję, wśród innych miast na Śląsku. W roku 1365, miasto stało się siedzibą księstwa[potrzebne źródło], a od roku 1482 w mieście zasiadali przedstawiciele dynastii Przemyślidów[potrzebne źródło]. Jednak ostatni przedstawiciel dynastii wstąpił do klasztoru Franciszkanów. Głubczyce bezpowrotnie utraciły status księstwa w roku 1503[potrzebne źródło], miasto weszło wówczas w skład księstwa Jägerndorf (obecnie Krnov w Czechach, pol. Karniów)[potrzebne źródło].
XVI wiek – początki XX wieku[edytuj]
W roku 1523 ruch protestancki dotarł do miasta[potrzebne źródło]. W roku 1558 został wzniesiony luterański kościół i szkoła[potrzebne źródło]. W odpowiedzi na te wydarzenia ojcowie Franciszkanie i Żydzi zostali wygnani z miasta. W czasie wojny trzydziestoletniej miasto zostało całkowicie zniszczone, większość zniszczeń zostało dokonanych przez nacierających Szwedów w roku 1645[potrzebne źródło]. Miasto przeszło pod panowanie Prus w roku 1743[potrzebne źródło] i znalazło się w okręgu administracyjnym Landkreis ?. W roku 1781 populacja miasta wynosiła tylko 2 637[potrzebne źródło]. W trakcie rozrastania się miasta jego populacja stopniowo wzrastała. W roku 1825 miasto zamieszkiwało 4565 tysięcy mieszkańców a w 1870 już 9 546[potrzebne źródło]. Po I wojnie światowej na terytorium Górnego Śląska odbył się plebiscyt w którym mieszkańcy tego regionu mieli opowiedzieć się za przynależnością do państwa polskiego lub niemieckiego. W mieście 99,5% mieszkańców zagłosowało za Niemcami, w tym ponad 35% tzw. emigrantów plebiscytowych (ściągniętych na tereny plebiscytowe w celu podniesienia końcowego rezultatu[4]).
1933 – obecnie[edytuj]
Po dojściu do władzy przez Adolfa Hitlera w roku 1933, w mieście swą siedzibę miała szkoła i poligon SS oraz SA. Ośrodki te były głównymi centrami NSDAP (Parti Nazistowskiej) w prowincji Dolnego Śląska. Miejska synagoga została spalona w roku 1938[potrzebne źródło] w tak zwanej "Kryształowej Nocy". 18 marca 1945 roku miasto zostało otoczone przez wojska radzieckie. Broniły go 18 SS Panzergrenadierdivision (grenadierzy pancerni) i 371 Dywizja Wehrmachtu. W wyniku trwającego do 24 marca oblężenia oraz grabieży dokonywanych przez żołnierzy radzieckich w pierwszym tygodniu po jego zakończeniu zniszczeniu uległo około 40 procent miasta. Po 1945 r. miasto nosiło przejściową nazwę Głąbczyce, którą w 1946 r. zastąpiono urzędową nazwą Głubczyce [5]. Na teren miasta zostało przesiedlonych wielu Polaków zamieszkujących terytoria tak zwanych "Kresów Wschodnich", podobna sytuacja miała miejsce na całym Śląsku. Niemcy zamieszkujący miasto zostali wysiedleni. Miasto stało się siedzibą powiatu i gminy. Utraciło status siedziby powiatu w 1975 i w roku 1999 otrzymało go powtórnie.
Kalendarium[edytuj]
1224 – pierwsza wzmianka o Głubczycach, informacja o komorze celnej w "Lubschicz", wcześniejsze okazały się falsyfikatami
1270 – odnowienie przez króla Czech Przemysła Ottokara II praw miejskich nadanych Głubczycom wcześniej (data nadania pierwszych praw miejskich jest nieznana)
II poł. XIII wieku – budowa murów miejskich wraz z ich basztami, wieżami bramnymi i fosą
1298 – król Wacław II rozszerza przywileje miasta
1365-1503 – Głubczyce funkcjonowały jako samodzielne księstwo. Był to pomyślny okres dla miasta, nie licząc najazdów husyckich, które doprowadziły do zniszczenia jego przedmieść.
1503 – Głubczyce stały się częścią Księstwa Krnowskiego.
1523 – nowy właściciel miasta Jerzy Hohenzollern, gorliwy luteranin, doprowadził siłą do usunięcia z Głubczyc zakonników franciszkańskich, a następnie wyznających judaizm Żydów.
1570 – budowa renesansowego ratusza miejskiego
1622 – władzę nad miastem przejął Karol von Liechtenstein
1645 – najazd wojsk szwedzkich
1741 – król Fryderyk Wielki odebrał cesarzowej austriackiej Śląsk, a z ziemi głubczyckiej – po pokoju wrocławskim – Prusacy utworzyli powiat głubczycki
1808 – rozszerzenie samorządu miejskiego w wyniku reform dokonanych po klęsce wojennej Prus
1810 – sekularyzacja zakonów usuwa z Głubczyc na ponad wiek franciszkanów, a zakon joannitów na zawsze opuścił podgłubczyckie Grobniki. Do miasta powrócili Żydzi.
1837 – rozpoczęło się tworzenie parku miejskiego
II poł. XIX wieku – budowa połączenia kolejowego Głubczyc z Raciborzem, Karniowem i Racławicami Śląskimi. W tym okresie w mieście rozwijał się przemysł, w tym browary, słodownie, młyny, fabryki wełny oraz huta szkła.
1902 – powstało gimnazjum (dzisiejszy Zespół Szkół Ogólnokształcących)[6]
1921 – w wyniku plebiscytu górnośląskiego Głubczyce pozostały we władaniu Niemiec (za Niemcami opowiedziało się 99,3% głosujących)
1933 – do miasta wkroczył hitleryzm, w związku z czym powstał tu m.in. punkt szkoleniowy jednostek SS. W powiecie nastąpiło przemianowanie słowiańsko brzmiących nazw miejscowości na niemieckie.
1938 – hitlerowcy zniszczyli należące do głubczyckich Żydów sklepy oraz synagogę
18 marca 1945 – w wyniku działań wojennych zniszczona została większa część miasta, w tym rynek wraz z zabytkowym ratuszem miejskim
24 marca 1945 – do miasta wkroczyły wojska radzieckie
19 maja 1945 – radziecki komendant Głubczyc przekazał miasto administracji polskiej (starosta Tadeusz Kopczyński)
po 1945 – wysiedlenie ludności niemieckiej, napływ polskich przesiedleńców
1946-1975, od 1999 – Głubczyce miastem powiatowym
Liczba ludności miasta, gminy i powiatu[edytuj]

Rok[7] Miasto Gmina Powiat
1995 13 933 25 565 54 137
2000 13 633 24 656 52 081
2002 13 633 24 593 51 675
2004 13 572 24 428 50 868
2006 13 410 24 102 50 146
2011 13 286 23 778 49 091[2]



Panorama Głubczyc (zachód-północ-wschód)
Klimat[edytuj]


Ta sekcja od 2009-04 wymaga uzupełnienia źródeł podanych informacji.
Informacje nieweryfikowalne mogą zostać zakwestionowane i usunięte.
Aby uczynić sekcję weryfikowalną, należy podać przypisy do materiałów opublikowanych w wiarygodnych źródłach.
Miesiąc Sty Lut Mar Kwi Maj Cze Lip Sie Wrz Paź Lis Gru ROCZNIE
  Średnia temperatura – °C (°F) -3 (26) -1 (30) 1 (33) 7 (44) 13 (55) 16 (60) 17 (62) 17 (62) 13 (55) 8 (46) 3 (37) -1 (30) 7 (44)
  Opady w cm 3,4 3 3,2 4,1 6,6 7,6 8,5 7,8 5.1 4 4,2 3,9 61,4
Gospodarka[edytuj]

Głubczyce są miastem i gminą opartą głównie na gospodarce związanej z rolnictwem i przemysłem rolno-spożywczym (Zakłady Piwowarskie Głubczyce SA, Spółdzielnia Mleczarska, Toska, Top Farms). Wcześniej, w latach PRL-u, rozwijał się prężnie przemysł włókienniczy (Unia, Piast). Obecnie ten rodzaj przemysłu praktycznie w Głubczycach nie istnieje.[potrzebne źródło] Innymi przedsiębiorstwami są Galmet i Elektromet związane z przemysłem grzewczym.
Komunikacja[edytuj]

Głubczyce są jedynym miastem powiatowym w woj. opolskim, które nie ma pasażerskich połączeń kolejowych (zawieszone dnia 8 kwietnia 2000 r.). Transport zbiorowy jest realizowany głównie poprzez miejscowy PKS. Brak komunikacji miejskiej. Na terenie miasta można także skorzystać z przewozów oferowanych przez taksówki.
Zabytki[edytuj]



Ratusz miejski i kolumna maryjna na rynku głubczyckim


Ratusz w Głubczycach


Wnętrze kościoła parafialnego


Baszta na pl. Wiosennym – fragment obwarowań miejskich


Urząd Miasta i Gminy w Głubczycach


Kościół pw. Narodzenia NMP


Budynek na rogu ulic Chrobrego i Kochanowskiego
Ratusz miejski wzniesiony w latach 2005-2008 w stylu pseudorenesansowym na ruinach ratusza zniszczonego w 1945. Pierwotna budowla miała średniowieczne korzenie i została przebudowana w stylu renesansowym (II połowa XVI w.), a następnie neogotyckim (1863-64). Nowy ratusz nawiązuje do wcześniejszego wyglądu swojego poprzednika i wykorzystuje jego zachowane elementy (wieża, pozostałości ścian parteru, fundamenty).
Gotycki kościół pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny z XIII w., rozbudowany w XIV w., a następnie w latach 1903-1907 wg projektu M. Hasaka. Wystrój kościoła pochodzi z II poł XIX w. i lat 1903-1907. Warto zwrócić uwagę na zabytkowe części świątyni: nadbudowane w późniejszym czasie wieże czołowe (wieża południowa zaopatrzona w barokowy hełm), trzy wczesnogotyckie XIII-wieczne kamienne portale, transept (nawa poprzeczna), laskowaty szczyt frontowy. Z lewej strony widoczna kaplica św.św. Fabiana i Sebastiana z roku 1501. W części zabytkowej świątyni warto zobaczyć: wczesnogotycki trzynawowy korpus z kruchtą wejściową, kamienne dekoracje roślinne w nawach świątyni, służki o kapitelach kostkowych w kruchcie pod wieżą prezbiterium. W ścianach kruchty i naw bocznych wbudowane są inskrypcyjne kamienne tablice nagrobne z XVI i XVII w., poświęcone tutejszym zamożnym luterańskim mieszczanom. Jedna z tablic herbowych poświęcona jest Martinowi Kinnerowi, pisarzowi miejskiemu, będącego przyjacielem Filipa Melanchtona, słynnego reformatora i współpracownika Marcina Lutra.
Zespół klasztoru franciszkanów. Obejmuje on barokowy kościół i charakterystyczny czteroskrzydłowy klasztor z wirydarzem pośrodku. Cały kompleks zbudowany został w latach 1753-1770 wg projektu J.I. Töppera; wystrój kościoła barokowo-rokokowy. Do klasztoru przylega budynek wzniesiony w 1752 roku, w którym niegdyś mieściło się gimnazjum.
Kościół św. Anny (dawniej św. Trójcy) przy ulicy Sobieskiego, wzniesiony za murami miasta w XVI w., zniszczony przez Szwedów w 1654 roku. Obecny pochodzi z 1776 roku.
Dawne mury obronne i baszty z II połowy XIII wieku, a wśród nich baszta koło poczty (ul. Pocztowa/pl. Wiosenny) przebudowana w XVI w. z fragmentami murów obronnych z kamienia łamanego, naprawianych i umacnianych kilkakrotnie w XIV/XV oraz XVI i XX w.
Budynek przy ul. Niepodległości 14 wybudowany w II poł. XIX w. w stylu eklektycznym. Obecnie siedziba władz gminy oraz Urzędu Miejskiego
Dworzec kolejowy (obecnie nieczynny) wybudowany w II poł. XIX w. w kształcie lokomotywy. Warto wspomnieć, iż budynek ten jest wierną kopią dworca z Salonik (Grecja)
Barokowa kolumna maryjna na rynku dłuta A. Jörga z 1732 roku
Religia[edytuj]

Większość mieszkańców miasta stanowią wyznawcy Kościoła Rzymskokatolickiego. Na terenie miasta działalność duszpasterską prowadzi także Kościół Zielonoświątkowy, protestancka wspólnota o charakterze ewangelicznym.
Kościół Rzymskokatolicki:
Parafia pw. Narodzenia Najśw. Maryi Panny[8]
Klasztor Franciszkanów
Kościół Zielonoświątkowy:
Zbór w Głubczycach
Chrześcijański Zbór Świadków Jehowy w Głubczycach
Edukacja[edytuj]

1. Przedszkola:
Przedszkole nr 1 im. Marii Konopnickiej
Przedszkole nr 3
Przedszkole nr 6 im. Kubusia Puchatka
2. Szkoły podstawowe:
Szkoła Podstawowa nr 1 im. Tadeusza Kościuszki
Szkoła Podstawowa nr 2 im. Janusza Korczaka
3. Gimnazja:
Gimnazjum nr 1 im M.C. Skłodowskiej
Gimnazjum nr 2 z Oddziałami Integracyjnymi im. Jana Kochanowskiego
4. Szkoły ponadgimnazjalne:
Zespół Szkół Ogólnokształcących im. Adama Mickiewicza
Zespół Szkół Mechanicznych
Zespół Szkół Rolnicze Centrum Kształcenia Ustawicznego im. Władysława Szafera
5. Placówki wychowawcze:
Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy
6. Inne:
Państwowa Szkoła Muzyczna I Stopnia
Franciszkański Ośrodek Pomocy Dzieciom
Kultura[edytuj]

Miejski Ośrodek Kultury
Miejsko-Gminna Biblioteka Publiczna, siedziba w ratuszu (II piętro)
Powiatowe Muzeum Ziemi Głubczyckiej, siedziba w ratuszu (I piętro)
Prasa lokalna i telewizja[edytuj]

Głos Głubczyc – miesięcznik samorządowy
TV Głubczyce – prywatna telewizja nadająca w ramach sieci kablowej oraz w Internecie[9]
Miasta partnerskie[edytuj]


Ta sekcja od 2011-09 wymaga uzupełnienia źródeł podanych informacji.
Informacje nieweryfikowalne mogą zostać zakwestionowane i usunięte.
Aby uczynić sekcję weryfikowalną, należy podać przypisy do materiałów opublikowanych w wiarygodnych źródłach.
Miasto Kraj Data podpisania umowy lub uchwały w sprawie rozpoczęcia współpracy
Město Albrechtice Czechy 2001
Krnov Czechy 2001
Rusín Czechy 2000
Rockenhausen Niemcy 2003
Saint-Rémy-sur-Avre Francja 2002
Zbaraż Ukraina 2005
Osoby urodzone w Głubczycach[edytuj]

Gustav Veit (1824–1903), ginekolog
Moritz Schulz (1825-1915), rzeźbiarz, autor min. jednego z reliefów na kolumnie zwycięstwa w Berlinie
Max Filke (1855–1911), kompozytor i dyrektor muzyczny w katedrze wrocławskiej
Gustav Hollaender (1855–1915), kompozytor i dyrygent, brat Felixa
Karl Bulla (1855–1929), rosyjski fotograf
Paul Drechsler (* 1861), badacz folkloru
Richard König (1863–1937), rzeźbiarz
Victor Hollaender (1866–1940), kompozytor i dyrygent
Felix Hollaender (1867–1931), pisarz, dramaturg
Ferdinand Piontek (1878–1963), biskup rzymskokatolicki i administrator apostolski
Joachim Gnilka (* 1928), teolog katolicki
Stefanie Zweig (* 1932), pisarka
Otfried Höffe (* 1943), filozof
Elżbieta Zapendowska (* 1947), krytyk muzyczny
Adam Lipiński (* 1956), polityk
Przemysław Wacha (* 1981), polski badmintonista
Zobacz też[edytuj]

Synagoga w Głubczycach
Cmentarz żydowski w Głubczycach
Głubczyce (stacja kolejowa)
6 Pułk Huzarów im. Hrabiego Goetzena (2 Śląski)