niedziela, 9 września 2012

Trzemeszno


Trzemeszno

Państwo Polska
Województwo wielkopolskie
Powiat gnieźnieński
Gmina Trzemeszno
gmina miejsko-wiejska
Burmistrz Krzysztof Dereziński
Powierzchnia 5,46 km²
Ludność (2009)
• liczba
• gęstość
7840
1436 os./km²
Strefa numeracyjna
+48 61
Kod pocztowy 62-240
Położenie na mapie Polski


Trzemeszno
52°33′51″N 17°49′40″E
TERC
(TERYT) 4303903094
Urząd miejski
ul. Dąbrowskiego 2
62-240 Trzemeszno
 Multimedia w Wikimedia Commons
 Hasło Trzemeszno w Wikisłowniku
Strona internetowa
Trzemeszno – miasto w woj. wielkopolskim, w powiecie gnieźnieńskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Trzemeszno. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do woj. bydgoskiego. Położone jest nad jeziorami Klasztornym i Popielewskim na Pojezierzu Gnieźnieńskim.
Według danych z 31 grudnia 2009 miasto liczyło 7840 mieszkańców[1].
Spis treści  [ukryj]
1 Historia
2 Zabytki
3 Komunikacja
4 Zobacz też
5 Przypisy
6 Bibliografia
7 Linki zewnętrzne
Historia[edytuj]



Kościół Wniebowzięcia NMP i Św. Michała Archanioła, widok od północy


Ulica Adama Mickiewicza


Wieża ciśnień


Alumnat z XVIII wieku


Pomnik Jana Kilińskiego
Do niedawna funkcjonowało mylne datowanie opactwa w Trzemesznie, oparte na badaniach archeologicznych przeprowadzonych w latach 50. XX wieku. Sugerowały one powstanie w X wieku pierwszego opactwa, przypuszczalnie benedyktynów, zniszczonego w trakcie najazdu czeskiego w 1038 r. Obecnie nie ma na to żadnych dowodów, a badania archeologiczne z lat 1987-95 stanowczo odrzucają istnienie takiego opactwa.
W ufundowanym przez Bolesława Krzywoustego klasztorze przed 1113 osadzono kanoników regularnych laterańskich z Flandrii. Osada Trzemeszno otrzymała prawa miejskie ok. 1382 roku.
W 1776 r. z inicjatywy opata Michała Kosmowskiego powstało w Trzemesznie polskie gimnazjum.
Zostało rozwiązane w 1863 roku po gremialnym uczestnictwie uczniów w powstaniu styczniowym (ponownie otwarte trzy lata później).
Związani z nim byli między innymi Hipolit Cegielski – filolog, przemysłowiec, działacz społeczny, dziennikarz i polityk, Jędrzej Śniadecki – lekarz, biolog, chemik i filozof, Marian Langiewicz – generał i dyktator powstania styczniowego, arcybiskup Florian Stablewski – prymas Polski, ksiądz Kazimierz Zimmermann – rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego, Józef Przyborowski – pierwszy polski archeolog, Wojciech Trąmpczyński – marszałek Sejmu, Kazimierz Grus – karykaturzysta, Jerzy Hulewicz – malarz, pisarz i dramaturg.
Obecnie nosi nazwę Zespołu Szkół Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcącego im. Michała Kosmowskiego[2].
We wrześniu 1939 obroną Trzemeszna kierował dowódca Straży Porządkowej, rzeźnik Andrzej Marchlewicz. Jego oddział stawiał opór Niemcom do 11 września, atakując straż przednią Wehrmachtu i likwidując niemieckich spadochroniarzy. Oddział ten toczył walki w okolicznych miejscowościach, m.in. w Kruchowie, Jastrzębowie i Niewolnie. Ogółem poległo 50 obrońców Mogilna[3] .
Z Trzemeszna pochodzili m.in.: Jan Kiliński i Jędrzej Moraczewski.
Z tym miastem byli także związani: Józef Chociszewski, ksiądz Marceli Kowalski, Adolf Ignacy Skarbek-Malczewski, Jerzy Milisewicz, Paweł Edmund Strzelecki, Jerzy Waldorff, Władysław Wlekliński, Augustyn Zimmermann i Jan Zimmermann[4].
Zabytki[edytuj]

Zespół poklasztorny kanoników regularnych. Nieaktualne obecnie badania archeologiczne przeprowadzone w latach 1945-50 ujawniły istnienie pod obecnym kościołem reliktów budowli. Według ostatnich badań archeologicznych z lat 1987-95 odrzucono istnienie pierwszej X-wiecznej świątyni benedyktyńskiej. Potwierdzono, że pierwsza budowla powstała w XII wieku za Bolesława Krzywoustego i była to opisana dalej trójnawowa bazylika wzniesiona dla Kanoników Regularnych Laterańskich z Flandrii.
Budowlą to był kościół romański sprzed połowy XII w., będący trójnawową bazyliką z transeptem, z prosto zamkniętym prezbiterium i dwuwieżową fasadą zachodnią. Z tego kościoła oprócz fundamentów zachowała się zachodnia para kolumn z kostkowymi kapitelami oraz dolna część murów wieży południowej i empory. Kościół ten został przebudowany w stylu gotyckim w XV w. Obecna późnobarokowa świątynia pw. Wniebowzięcia NMP i św. Michała Archanioła jest wynikiem gruntownej przebudowy z lat 1762-1781 (konsekracja w 1791 r.), której projekt jest przypisywany Efraimowi Szregerowi.
Budynki późnobarokowe, fundacji opata Michała Kosmowskiego:
Późnobarokowy szpital, zbudowany 1787-91, mieścił również sierociniec, dom starców i alumnat dla młodzieży nieszlacheckiej
Budynek dawnego alumnatu i szkoły dla młodzieży, obecnie liceum, zbudowany w latach 1773-75
Browar klasztorny, w końcu XIX w. przebudowany i rozbudowany o neogotycką wieżę[potrzebne źródło]

Zobacz w Wikiźródłach tekst broszury Gniezno i Trzemeszno. Wiadomości zebrane... z 1863 roku
Komunikacja[edytuj]

Przez miasto przebiega droga krajowa nr 15: (Wrocław)-Trzebnica-Krotoszyn-Września-Gniezno-Trzemeszno-Toruń-Ostróda-(Olsztyn)
Wielkim wydarzeniem dla mieszkańców Trzemeszna było włączenie miasta do sieci kolejowej nastąpiło to w 1872r.
W Trzemesznie znajduje się stacja kolejowa na linii Poznań-Gniezno-Inowrocław-Gdańsk/Olsztyn
Działa również komunikacja autobusowa do okolicznych miejscowości obsługiwana przez PPKS Gniezno a także zamiejscową bazę PPKS Inowrocław w Mogilnie.
Zobacz też[edytuj]

Cmentarz żydowski w Trzemesznie

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz

+1