wtorek, 11 września 2012

Szprotawa


Szprotawa

Państwo Polska
Województwo lubuskie
Powiat żagański
Gmina Szprotawa
gmina miejsko-wiejska
Prawa miejskie przed 1260
Burmistrz Józef Rubacha
Powierzchnia 10,95 km²
Ludność (2010)
• liczba
• gęstość
12 341
1407 os./km²
Strefa numeracyjna
(+48) 68
Kod pocztowy 67-300
Tablice rejestracyjne FZG
Położenie na mapie Polski


Szprotawa
51°34′N 15°30′E
TERC
(TERYT) 4081110074
Urząd miejski
ul. Rynek 45
67-300 Szprotawa
 Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa
Szprotawa (niem. Sprottau) – miasto w woj. lubuskim, w powiecie żagańskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Szprotawa. Położone nad Bobrem i Szprotawą.
Według danych z 31 grudnia 2010 r. miasto miało 12 341 mieszkańców[1].
Miasto jest ośrodkiem przemysłowo-usługowym. Zlokalizowany tu jest przemysł dziewiarski (rajstopy, skarpety), spożywczy i drzewny (meble).
Spis treści  [ukryj]
1 Położenie
2 Nazwa
3 Historia
4 Architektura
4.1 Zabytki
4.2 Dzielnice i osiedla Szprotawy
5 Przyroda
6 Transport
7 Sport
8 Wspólnoty wyznaniowe
9 Współpraca międzynarodowa
10 Ludzie związani ze Szprotawą
10.1 Honorowi obywatele miasta
11 Zobacz też
12 Przypisy
13 Linki zewnętrzne
Położenie[edytuj]

Według danych z 1 stycznia 2011 r. powierzchnia miasta wynosiła 10,95 km²[2].
W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do woj. zielonogórskiego.
Nazwa[edytuj]



Szprotawa wśród innych nazw śląskich miejscowości w urzędowym pruskim dokumencie z 1750 roku wydanym w języku polskim w Berlinie.[3]


Widok na Bramę Żagańską i kościół (w tle)


Ratusz na szprotawskim rynku


Zabytkowy park w centrum miasta nad rzeką Szprotawa


Baszta Zachodnia w murach miejskich
W pruskim urzędowym dokumencie z 1750 roku wydanym języku polskim w Berlinie przez Fryderyka Wielkiego miasto wymienione jest pośród innych śląskich miejscowości jako Szprotawa.[4]. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego wydany pod koniec wieku XIX podaje polską nazwę miejscowości Szprotawa, zlatynizowaną Sprottavia oraz dwie niemieckie - Sprotaw i Sprottau.[5]
Historia[edytuj]

Przywilej lokacyjny otrzymała Szprotawa ok. 1260 roku[6]. Gród leżał na skrzyżowaniu szlaków komunikacyjnych, co sprzyjało szybkiemu rozwojowi osady, w 1407 zyskał prawo bicia własnej monety.
Wcześniejsze dzieje Szprotawy owiane są tajemnicą. Przekaz kronikarza Thietmara pod datą 1000 wymienia osadę plemienia Dziadoszyców zwaną Ilva bądź Ilua. Niektórzy widzą w nim dzisiejszą Iławę, dzielnicę Szprotawy[7][8][9][10][11][12][13], inni – Iłowę (niem. Halbau)[14][15][16]. Faktem pozostaje, iż to owa Ilva była miejscem spotkania orszaku cesarza niemieckiego Ottona III, zdążającego do grobu św. Wojciecha w Gnieźnie, z orszakiem Bolesława Chrobrego, który wyszedł mu naprzeciw. Kronikarz zanotował wtedy: ...jak wspaniale książę przyjął cesarza, jest nie do uwierzenia i nie do opisania[potrzebne źródło]. Spotkanie władców upamiętnia pomnik usytuowany na rogatkach miasta. W grudniu 2008 przeprowadzono sondażowe prace archeologiczne na wzgórzu w centrum tamtejszego parku pod kierunkiem Mariusza Łesiuka, jednakże jednoznacznie nie potwierdziły one, by znajdowało się tam średniowieczne grodzisko z X wieku[17].
Architektura[edytuj]

Zabytki[edytuj]
ratusz z (XIV - XIX) w.
domy z (XVIII - XIX) w.
Kościół pw. WNMP
Kościół św. Andrzeja
Mury obronne
Kościół ewangelicki powstały na fundamentach średniowiecznego zamku książęcego
Poczta
Była wieża ciśnień
Budynki poklasztorne
Zegar słoneczny
Fontanna
Brama Żagańska (siedziba Muzeum Ziemi Szprotawskiej im. dr. Felixa Matuszkiewicza)
Bunkier atomowy Szprotawa
Wały Śląskie
Wały Szprotawskie
Sarkofag św. Faustyny
Kord ze Szprotawy
Średniowieczne podziemia
Anonimowa kronika Szprotawy z XVIII wieku
Koszary w Szprotawie
Słup graniczny spod Szprotawy
Dom rodzinny Heinricha Göpperta
Potrójny wiadukt w Szprotawie
Poczwórny most w Szprotawie
Dzielnice i osiedla Szprotawy[edytuj]
Terytorium miasta Szprotawa nie jest prawnie podzielone na dzielnice i osiedla (art. 5 ustawy o samorządzie gminnym z dnia 8 marca 1990 roku). Jednak mimo to w mieście istnieje podział poszczególnych jego części ze względów historycznych i położenia geograficznego. Nazwy dzielnic i osiedli są nazwami zwyczajowymi, które używane są powszechnie przez mieszkańców.
Dzielnice:
Śródmieście (Centrum)
Zarzecze (Za Bobrze - od nazwy rzeki Bóbr)
Iława (Sowiny)
Osiedla mieszkaniowe:
Osiedle Słoneczne (dzielnica Śródmieście)
Osiedle B. Chrobrego (dzielnica Śródmieście)
Osiedle T. Kościuszki (dzielnica Śródmieście)
Osiedle Piastowskie (osiedle domków jednorodzinnych na Zarzeczu)
Przyroda[edytuj]

Dąb Chrobry
Rezerwat przyrody Buczyna Szprotawska
Ostoja przyrody Bunkrowe Wzgórza
Zespół Przyrodniczo-Krajobrazowy Park Słowiański
Bory Szprotawskie
Bory Dolnośląskie
Parki miejskie
Flins (głaz narzutowy)
Grzęzawisko Chorwackie w Szprotawie
Stawy Bobrowickie
Transport[edytuj]

W mieście krzyżują się drogi krajowe i wojewódzkie:
droga krajowa nr 12 przebiegająca m.in. przez Kalisz, Radom czy Lublin;
droga wojewódzka nr 297 z Nowej Soli do Pasiecznika m.in. przez Bolesławiec.
Przez miasto przebiega linia kolejowa relacji Żagań-Głogów.
Sport[edytuj]

Kluby sportowe
MKS Sprotavia Szprotawa - sekcja piłki nożnej założona w 1946. W sezonie 2010/11 występuje w IV lidze lubuskiej[18]
KS Szprotavia Szprotawa - sekcja koszykówki dziewcząt
Akayama Szprotawa - klub ju-jitsu
ULKS Uczniak Szprotawa - lekka atletyka, tenis stołowy
UKS Jedynka Szprotawa - sekcja siatkówki
Obiekty sportowe
Stadion Miejski w Szprotawie OSiR
Hala sportowa przy Gimnazjum nr 1
Sala sportowa OSiR
Wspólnoty wyznaniowe[edytuj]

Na terenie miasta działalność duszpasterską prowadzą następujące kościoły:
Katolicyzm
Kościół Rzymskokatolicki
Parafia św. Andrzeja Apostoła
Parafia Wniebowzięcia NMP
Kościół Polskokatolicki
Parafia Zbawiciela Świata
Kościół Greckokatolicki
Protestantyzm
Kościół Zielonoświątkowy
Współpraca międzynarodowa[edytuj]

Miasta i gminy partnerskie:
 Gevelsberg
 Spremberg[19]
Ludzie związani ze Szprotawą[edytuj]

Znani ludzie urodzeni w Szprotawie
Halina Benedyk - polska piosenkarka
Monika Ciecierska - koszykarka, reprezentantka Polski
Krzysztof Prejbisz (Christophorus Preibisius) - jeden z najznakomitszych uczonych XVII wieku, rektor uniwersytetu w Lipsku.
Heinrich R. Göppert - uznawany za twórcę paleobotaniki, dyrektor i założyciel wrocławskiego ogrodu botanicznego.
Heinrich R. K. Laube - dyrektor Teatru Narodowego w Wiedniu (do 1880 r.).
Klaus Hänsch - wiceprzewodniczący Parlamentu Europejskiego od 1989 roku, w latach 1994 – 1997 przewodniczący PE z ramienia Partii Europejskich Socjalistów.
Felix Matuszkiewicz - wybitny historyk Dolnego Śląska
Peter Jarchow - pedagog, artysta i społecznik
Friedrich Gielczewsky - wynalazca
Johannes Weidner Starszy - urodzony w 1548 r. w Szprotawie, doktor filozofii i medycyny, studiował na uniwersytecie w Bazylei, lekarz w Żaganiu i w Szprotawie. Pozostawał w zażyłej przyjaźni z Mikołajem Kopernikiem. Zmarł w 1612 r.
Jonas Scultetus - urodzony w 1603 r. w Szprotawie; pierwszy profesjonalny kartograf na Śląsku. W ostatnich latach życia piastował funkcję niemieckiego notariusza. Zmarł w 1576 r.
Tomasz Kiendyś - kolarz, urodzony w 1977 r. w Szprotawie.
Maciej Migas - reżyser i scenarzysta, urodzony w 1976 r. w Szprotawie.
Honorowi obywatele miasta[edytuj]
Klaus Hänsch
Aleksander Kwaśniewski
Klaus Solmecke, były burmistrz miasta partnerskiego Gevelsberg w Niemczech
Zobacz też[edytuj]

powiat szprotawski
Flins
Obóz jeniecki Szprotawa
Lotnisko Szprotawa
kościół Bożego Ciała w Szprotawie
Kamień Bismarcka w Szprotawie
Szprotawa (stacja kolejowa)
Cmentarz żydowski w Szprotawie
Gród Chrobry w Szprotawie

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz

+1