Pyskowice

Pyskowice

Państwo Polska
Województwo śląskie
Powiat gliwicki
Gmina gmina miejska
Aglomeracja konurbacja górnośląska
Prawa miejskie 1260
Burmistrz Wacław Kęska
Powierzchnia 30,89 km²
Ludność (2010)
• liczba
• gęstość
19 067
612,2 os./km²
Strefa numeracyjna
(+48) 32
Kod pocztowy 44-120
Tablice rejestracyjne SGL
Położenie na mapie Polski


Pyskowice
50°23′53″N 18°37′39″E
TERC
(TERYT) 2243305021
Urząd miejski
ul. Strzelców Bytomskich 3
44-120 Pyskowice
 Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa


Pyskowice – Ratusz


Pyskowice – Rynek


Pyskowice – Rynek


Pyskowice - Kolumna Maryjna na rynku


Pyskowice - Zabytkowa fontanna na rynku


Pyskowice - Jeden z budynków znajdujących się przy rynku


Pyskowice - Kościół św. Mikołaja


Pyskowice - Groty skalne przy kościele św. Mikołaja


Kościół św. Stanisława


Pyskowice - Ewangelicki kościół św. Piotra i Pawła


Pyskowice - Kościół Matki Boskiej Nieustającej Pomocy


Pyskowice - Kościół Nawrócenia św. Pawła Apostoła


Pyskowice - Parafia Nawrócenia św. Pawła Apostoła


Pyskowice - Dowód wdzięczności Janowi Pawłowi II - parafia Nawrócenia św. Pawła Apostoła


Pyskowice - Krzyż Golgoty Wschodu przy parafii Nawrócenia św. Pawła Apostoła


Pyskowice - Budynek starego szpitala


Pyskowice - Skansen kolejowy


Pyskowice - Cmentarz żydowski
Pyskowice (niem. Peiskretscham) – miasto i gmina w południowej Polsce, w województwie śląskim, w powiecie gliwickim, na Górnym Śląsku.
Według danych z 31 grudnia 2010 r. miasto miało 19 067 mieszkańców[1].
Spis treści  [ukryj]
1 Położenie
2 Władze miasta
3 Pochodzenie nazwy
4 Historia
5 Architektura
5.1 Zabytki
6 Kultura
7 Wspólnoty religijne
8 Edukacja
9 Opieka zdrowotna
10 Turystyka
11 Komunikacja miejska
12 Transport
12.1 Drogowy
12.2 Kolejowy
12.3 Lotniczy
13 Sport
14 Miasta partnerskie
15 Ludzie związani z miastem
16 Demografia
17 Przypisy
18 Zobacz też
19 Linki zewnętrzne
Położenie[edytuj]

Miasto Pyskowice jest położone w południowo-zachodniej Polsce, w zachodniej części województwa śląskiego, i Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego (GOP), w północnej części powiatu gliwickiego na Wyżynie Katowickiej, nad rzeką Dramą.
Miasto sąsiaduje z miastem:
Gliwice
oraz gminami:
Rudziniec, Toszek, Wielowieś (powiat gliwicki)
Zbrosławice (powiat tarnogórski)
W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do województwa katowickiego.
Według danych z 1 stycznia 2010 r. powierzchnia miasta wynosiła 30,89 km²[2]. Miasto stanowi 4,69% powierzchni powiatu.
Według danych z roku 2002 Pyskowice ma obszar 31,14 km², w tym: użytki rolne 61%, użytki leśne 6%[3].
Władze miasta[edytuj]

W Pyskowicach po zmianach ustrojowych rządzi burmistrz wspólnie z radą miejską. Kolejnymi burmistrzami miasta w III RP byli:
1990 - 1994 - Ryszard Drozd
1994 - 1998 - Alicja Wecel
1998 - 2002 - Jan Turkiewicz
2002 - 2006 - Wacław Kęska
2006 - 2010 - Wacław Kęska
2010 - 2011 - Wacław Kęska
Pochodzenie nazwy[edytuj]

W zapisach historycznych jako Piscovitz (początek XIV w.), Piskowicze (1495). Nazwa patronimiczna, pochodzi od nazwy osobowej Pysk[4]. W polskojęzycznym dokumencie pruskim z 1750 miejscowość jest określona jako Preyskretczam[5].
Historia[edytuj]


Ta sekcja od 2012-07 wymaga uzupełnienia źródeł podanych informacji.
Informacje nieweryfikowalne mogą zostać zakwestionowane i usunięte.
Aby uczynić sekcję weryfikowalną, należy podać przypisy do materiałów opublikowanych w wiarygodnych źródłach.
Kalendarium:
1256 - pierwsze wzmianki o wsi;
1260 - prawdopodobne otrzymanie praw miejskich (jako miasto wzmiankowane w 1327);
1281-1355 - przynależność do księstwa bytomskiego;
1338 - miasto padło ofiarą zarazy;
1355 - własność książąt cieszyńskich;
1414 - własność książąt oświęcimskich;
1430 i 1433 - rabunek przez husytów (Biedrzych ze Strażnicy);
1455 - przynależność do księstwa toszeckiego;
1484 - własność króla czeskiego Władysława Jagiellończyka, który sprzedał je Janowi Sokołowskiemu;
1497 - odkupienie księstwa toszeckiego przez książąt opolskich;
1532 - własność margrabiego brandenburskiego Jerzego Hohenzollerna;
1558 - własność rodziny Redernów;
1581 - ścięcie burmistrza Tomasza Czecha na rozkaz Rederna;
1626 - rabunek miasta przez wojska duńskie Mansfelda;
1627 - pożar miasta;
1637 - własność rodziny Kolowrat-Liebsteinsky;
1638 - własność rodziny Collonów;
1680 - pożar miasta;
1707 - własność rodziny Peterswaldskich;
1718 - własność rodziny Kotulińskich;
1759 - własność rodziny Wehner - Posadowskich;
1791 - własność rodziny Eichendorfów;
1797 - własność rodziny Gaszyńskich;
1808 - upaństwowienie miast prywatnych;
1822 - pożar miasta;
1841 - własność rodziny Guradze;
1879 - wybudowanie linii kolejowej Opole-Bytom;
1890 - proboszczem został ks. dr Jan Piotr Chrząszcz (1857-1928);
1921 - podczas plebiscytu 2/3 ludności głosowało za przynależnością do Niemiec;
22 stycznia 1945 wkroczenie Armii Czerwonej do miasta.
Architektura[edytuj]

Pyskowice zasadniczo dzielą się na 2 części: Stare Pyskowice - tak zwana Stara Bana (południowa część miasta) i Nowe Pyskowice - tak zwane Osiedle (północna część miasta). Na dwie części Pyskowice dzieli rzeka Drama oraz równolegle do rzeki wybudowana obwodnica z Bytomia do Opola. Nowe Pyskowice poza starówką to budynki z lat pięćdziesiątych w stylu socrealistycznym i bloki z Wielkiej płyty (Osiedle Wieczorka). Na terenie Nowych Pyskowic znajduje się rynek z ratuszem i kamieniczkami stanowiące starówkę miasta. Stare Pyskowice to budynki z lat trzydziestych, stary dworzec kolejowy, osiedle z wielkiej płyty (Osiedle Traugutta) i dzielnica domków jednorodzinnych. W części Starych Pyskowic znajduje się również dzielnica Dzierżno niegdyś osobna wieś oraz dzielnica Zaolszany. Zabudowa obu dzielnic jest typowo wiejska z wieloma gospodarstwami rolnym. W dzielnicy Dzierżno znajdują się dwa sztuczne jeziora: Dzierżno Małe z wieloma ośrodkami rekreacyjnymi i Dzierżno Duże niezagospodarowane ze względu na zanieczyszczenie wody. W dzielnicy Zaolszany znajduje się zabytkowy cmentarz żydowski przy drodze nr 901.[potrzebne źródło]
Zabytki[edytuj]
Pyskowice zostały bardzo dobrze odbudowane po zniszczeniach wojny lub czasów powojennych. Najważniejsze zabytki usytuowane są w obrębie rynku, czyli starego miasta:
Stare Miasto – zachowany średniowieczny układ urbanistyczny starego miasta.
Domy mieszkalne w rynku i na starym mieście – zabytkowe budynki z XVIII i XIX wieku.
Fontanna – zabytkowa fontanna na rynku.
Ratusz miejski – obiekt z 1822 roku.
Kościół Świętego Mikołaja – kościół z XV wieku.
Kościół Świętego Stanisława – kościół cmentarny z 1865-1868 roku (złożony wniosek o wpisanie kościoła do rejestru zabytków)
Kościół Ewangelicko-Augsburski Apostołów Piotra i Pawła - kościół z 1879 roku
Droga krzyżowa – 14 stacji drogi krzyżowej z XVIII wieku
Synagoga – ruiny synagogi z 1822 roku
Cmentarz żydowski - kirkut z 1830 roku.
Skansen Kolejowy - skansen Towarzystwa Ochrony Zabytków Kolejnictwa.
Kultura[edytuj]

Klub Filmowy JAŚ w Miejskim Ośrodku Kultury i Sportu
Miejska Biblioteka Publiczna
Miejski Ośrodek Kultury i Sportu
Muzeum Miejskie
Ognisko Pracy Pozaszkolnej
Społeczne Ognisko Muzyczne
Wspólnoty religijne[edytuj]

Dominującym wyznaniem pyskowiczan jest religia rzymskokatolicka[potrzebne źródło], lecz mieszkają tam także wyznawcy kościoła ewangelicko-augsburskiego:
Parafie rzymskokatolickie
Parafia św. Mikołaja w Pyskowicach
Rzymskokatolicka Parafia Nawrócenia Św. Pawła Apostoła
Parafia Matki Boskiej Nieustającej Pomocy w Pyskowicach
Parafie innych wyznań
Ewangelicko-Augsburska Parafia Apostołów Piotra i Pawła
Edukacja[edytuj]

Gminne placówki oświatowe w Pyskowicach to:
Żłobki:
Miejski Żłobek Integracyjny
Przedszkola:
Przedszkole Numer 1
Przedszkole Numer 2
Przedszkole Numer 3
Przedszkole Numer 4
Przedszkole Numer 5
Szkoły podstawowe:
Szkoła Podstawowa Numer 4
Szkoła Podstawowa Numer 5
Szkoła Podstawowa Numer 6
Gimnazja:
Gimnazjum Numer 1
Gimnazjum Numer 2
Na terenie miasta znajduje się ponadto jednostki oświatowe prowadzone przez Starostwo Powiatowe w Gliwicach:
Licea ogólnokształcące:
Liceum Ogólnokształcące w ZS im. Marii Konopnickiej
Liceum Profilowane w ZS im. Marii Konopnickiej
Technika:
Nowo powstałe TECHNIKUM w ZSMK (profile: informatyczny, architektury krajobrazu oraz handlowy)
Szkoły zawodowe:
Zasadnicza Szkoła Zawodowa w ZS im. Marii Konopnickiej
Szkoły specjalne:
Zespół Szkół Specjalnych
Pozostałe placówki oświatowe:
Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna
Zespół Obsługi Placówek Oświatowych
Ognisko Pracy Pozaszkolnej
Opieka zdrowotna[edytuj]

W Pyskowicach istnieje rozbudowana sieć aptek, przychodni lekarskich i szpitali:
Ośrodki zdrowia:
NZOZ w Pyskowicach Wielospecjalistyczna Przychodnia Numer 1
NZOZ Centrum Usług Medycznych A.A. "Remedium"
NZOZ Poradnia Chirurgiczna Dla Dzieci i Dorosłych
NZOZ Poradnia Chorób Płuc
NZOZ Praktyka Lekarza Rodzinnego
Stacja Pogotowia Ratunkowego
Turystyka[edytuj]

Przez Pyskowice przebiega szlak turystyczny:
 – Szlak Okrężny Wokół Gliwic
Komunikacja miejska[edytuj]

Na terenie Pyskowic kursuje 8 linii autobusowych obsługiwanych przez KZK GOP i MZKP (linie: 20, 71, 153, 184, 677, 707, 737, 739, 791) ponadto kursują lokalne autobusy PKS Gliwice. Linie KZK GOP i MZKP łączą Pyskowice z Bytomiem, Dzierżnem, Gliwicami, Łabędami, Tarnowskimi Górami i od 2011 roku z Wielowsią, oraz zabrzańskimi dzielnicami Helenka i Rokitnica.
Transport[edytuj]

Drogowy[edytuj]
Drogi Wojewódzkie:
droga wojewódzka nr 901 (Olesno, Zawadzkie, Sieroty, Pyskowice, Gliwice)
Drogi Krajowe:
droga krajowa nr 40 (Głuchołazy, Prudnik, Kędzierzyn-Koźle, Pyskowice)
droga krajowa nr 94 (Kraków, Dąbrowa Górnicza, Bytom, Pyskowice, Opole, Brzeg, Oława, Wrocław, Legnica)
Autostrady:
autostrada A4 (w odległości około 20 km od Pyskowic)
Kolejowy[edytuj]
Komunikacja kolejowa nie jest dobrze rozwinięta. Pyskowice posiadają stację PKP, na której zatrzymują się jedynie pociągi Regio, ponieważ pociągi pospieszne (obecnie TLK) nie kursują trasą przez Pyskowice. Najczęstsze i niestety jedyne kursy pociągów zmierzają do Opola, Gliwic i Strzelec Opolskich.[potrzebne źródło] Przez Pyskowice przechodzi linia kolejowa Opole-Gliwice, oraz magistrala węglowa Gliwice-Lubliniec. W latach siedemdziesiątych istniało jeszcze bezpośrednie połączenie do Lublińca. Do lat 90. część pociągów na trasie Gliwice-Katowice kończyło swoją trasę na stacji Pyskowice Miasto, która znajdowała się blisko centrum miasta i nowo wybudowanego osiedla mieszkaniowego. Później tory do Pyskowic Miasta zostały złożone przez PKP, a budynek dworca został zaadaptowany jako bar; obecnie nie jest używany. Od 1998 roku w pobliżu stacji PKP działa skansen kolejowy.[potrzebne źródło]
Lotniczy[edytuj]
W odległości około 42 km od Pyskowic w Pyrzowicach znajduje się port lotniczy Katowice-Pyrzowice. W samych Pyskowicach trwają prace nad otworzeniem lotniska paralotniarstwa.
Sport[edytuj]

W mieście istnieje wiele obiektów oraz organizacji sportowych:
Obiekty sportowe:
Skatepark przy ulicy Szpitalnej
Hala Widowiskowo-Sportowa im. Huberta Wagnera
Ośrodek Sportowo-Rekreacyjny
Stadion Sportowy
Kluby sportowe:
TKS Karate Kyokushinkaikan filia Pyskowice
Remedium Pyskowice (futsal I liga ogólnopolska)
Miejski Klub Sportowo-Rekreacyjny "CZARNI" Pyskowice (piłka nożna)
Miejski Klub Sportowo-Rekreacyjny (piłka siatkowa)
Miejski Klub Sportowy "Return" (tenis ziemny)
UKS "TRÓJKA" (piłka nożna)
UKS "CZWÓRKA" (koszykówka)
UKS "PIĄTKA" (szczypiorniści)
Ślaski Klub "TAEKWON-DO"
Sekcja Tenisa Stołowego
Stowarzyszenie "GTW" - sekcja wspinaczki sportowej
Miasta partnerskie[edytuj]

Lista miast partnerskich Pyskowic[6]:
 La Ricamarie, Francja
 Czerwonogród, Ukraina
 Flörsheim, Niemcy
Ludzie związani z miastem[edytuj]

Agata Buzek (ur. 20 września 1976 w Pyskowicach) - polska aktorka i modelka. Córka byłego premiera Rzeczypospolitej Polskiej Jerzego Buzka i Ludgardy Buzek.
ks. dr Jan Piotr Chrząszcz (niem. Johannes Peter Chrząszcz, 1857-1928), Śląski kapłan, historyk regionalny, ksiądz w Pyskowicach i zmarł w Pyskowicach
Magdalena Kumorek (ur. 14 sierpnia 1979 w Pyskowicach) - polska aktorka filmowa i teatralna. Wychowana w Gliwicach.
Artur Płatek (ur. 2 czerwca 1970 w Pyskowicach) - były piłkarz, obecnie trener.
Ewa Sonnet (była mieszkanka Pyskowic) - piosenkarka oraz modelka.
Thomas Szczeponik (1860-1927) - niemiecki polityk niemieckiej Partii Centrum w Reichstagu
Tomasz Bandrowski - piłkarz Lecha Poznań, gra na pozycji defensywnego pomocnika.
Grzegorz Kasprzik (ur. 20 września 1983 w Pyskowicach) – polski piłkarz grający na pozycji bramkarza w Lechu Poznań. Grał m.in. w Górniku Zabrze (juniorzy) i Piaście Gliwice
Rafał Szombierski (ur. 12 marca 1982 w Pyskowicach)- żużlowiec, wychowanek RKM-u Rybnik. Obecnie zawodnik Włókniarza Częstochowy.
Egon Franke (ur.23 października 1935 roku w Gliwicach) - polski szermierz, mistrz olimpijski z Tokio 1964. W latach 50. i 60. XX wieku mieszkał w Pyskowicach. Jego ojciec - Franciszek - był kierownikiem gazowni miejskiej. W momencie kiedy sięgał po olimpijskie złoto, był pyskowiczaninem.
Dariusz Gnatowski (ur.24 maja 1961 w Rudzie Śląskiej) - polski aktor teatralny i filmowy, znany jako "Boczek" z serialu "Kiepscy". Przez trzy lata mieszkał w Pyskowicach przy ul. Wojska Polskiego.
Robert Kurpion (urodzony 13 kwietnia 1869 we wsi Gandrinnen - zmarł 26 sierpnia 1943 w Janowicach Wielkich)- pisarz niemieckojęzyczny, autor licznych powieści o tematyce regionalnej i dziejach górnośląskiego przemysłu. W latach dwudziestych XX wieku mieszkaniec Pyskowic, nauczyciel w szkole górniczej, w końcu jej dyrektor w latach 30.
Demografia[edytuj]

Dane z 30 czerwca 2004[7]:
Opis Ogółem Kobiety Mężczyźni
jednostka osób % osób % osób %
populacja 19 267 100 10 046 52,1 9221 47,9
gęstość zaludnienia
(mieszk./km²) 618,7 322,6 296,1