piątek, 14 września 2012

Pyzdry


Pyzdry

Dewiza: Królewskie miasto nad Wartą
Państwo Polska
Województwo wielkopolskie
Powiat wrzesiński
Gmina Pyzdry
gmina miejsko-wiejska
Założono przed 1257
Prawa miejskie przed 1257
Burmistrz Krzysztof Zenon Strużyński
Powierzchnia 12,16 km²
Wysokość 90 m n.p.m.
Ludność (2009)
• liczba
• gęstość
3203
263 os./km²
Strefa numeracyjna
+48 63
Kod pocztowy 62-310
Położenie na mapie Polski


Pyzdry
52°10′N 17°41′E
TERC
(TERYT) 4303930044
Urząd miejski
ul. Taczanowskiego 1
62-310 Pyzdry
 Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa


Pomnik z okazji 700-lecia miasta Pyzdr (1957)


Kościół farny


Pieczęć miejska z lat 1312-1575
Pyzdry – miasto w woj. wielkopolskim, w powiecie wrzesińskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Pyzdry. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do woj. konińskiego.
Od średniowiecza do 1818 siedziba powiatu pyzdrskiego.
Według danych z 31 grudnia 2009 miasto liczyło 3203 mieszkańców[1].
Pyzdry leżą na wysokim brzegu rzeki Warty, niedaleko ujścia Prosny, we wschodniej części Wielkopolski. Przez miasto przebiega droga wojewódzka nr 442 Września–Kalisz.
Spis treści  [ukryj]
1 Historia
2 Zabytki
3 Ludzie związani z Pyzdrami
4 Edukacja
5 Ciekawostki
6 Zobacz też
7 Bibliografia
8 Przypisy
Historia[edytuj]

Pierwsza wzmianka o Pyzdrach pochodzi z 1232, kiedy to wojska Henryka Brodatego wkroczyły m.in. na ziemię pyzdrską. Pyzdry są jednym z najstarszych miast lokacyjnych w Wielkopolsce – z 1257 pochodzi wzmianka o anonimowym wójcie, dowodząca funkcjonowania tu stabilnego ośrodka miejskiego[2]. Nie zachował się przywilej lokacyjny, jednak wiadomo, że miasto lokowane było na prawie magdeburskim, najprawdopodobniej przez Bolesława Pobożnego[3].
29 czerwca 1318 Władysław Łokietek zwołał do Pyzdr zjazd duchowieństwa i dostojników polskich, na którym podjęto uchwałę o wysłaniu poselstwa do papieża Jana XII z prośbą o zezwolenie na jego koronację. W 1331 miasto zostało spalone przez Krzyżaków. Podczas panowania Kazimierza Wielkiego miasto zostało otoczone murami i wybudowano potężny czworoboczny zamek. W 1345 w mieście zawarto rozejm pomiędzy królem Czech Janem Luksemburskim i Kazimierzem Wielkim. 6 czerwca 1346 król Kazimierz ogłosił w Pyzdrach statuty prawne dla Wielkopolski. W 1390 Władysław II Jagiełło i Warcisław VII zawarli układ w Pyzdrach, gdzie Warcisław stał się lennikiem Jagiełły. W 1562 Pyzdry zostały wyznaczone jako miejsce "okazowania" (przeglądów wojska) dla województwa kaliskiego.
W 1655 miasto zajęły wojska szwedzkie. W 1704 pod Pyzdrami stoczyły bitwę wojska stronników Leszczyńskiego i Augusta II. W 1768 wielki pożar zniszczył miasto. W 1776 zostaje podpisana umowa pomiędzy burmistrzem Pyzdr Karolem Ogrodowiczem a Bogusławem Waberem miejscowym cieślą. Dotyczyła ona odbudowy miasta. W 1793, w wyniku II rozbioru rozpoczyna się okupacja pruska. W 1807 i 1814 pożary ponownie zniszczyły miasto. Podczas zaborów na mocy decyzji kongresu wiedeńskiego miejscowość znalazła się w 1815 w granicach Imperium Rosyjskiego, gdzie pozostawała aż do I wojny światowej. Tym samym Pyzdry były najbardziej na zachód wysuniętym miastem Rosji (przejście graniczne znajdowało się w miejscowości Borzykowo, zrekonstruowane w 2004). W 1818 miasto przestało być siedzibą powiatu, który został przeniesiony do Wrześni, jako powiat wrzesiński. W 1867 władze rosyjskie odebrały Pyzdrom prawa miejskie.
W 1918 Pyzdry powróciły w granice odradzającej się Rzeczypospolitej Polskiej.
16 marca 2012 w Pyzdrach gościł Prezydent RP Bronisław Komorowski.[4][5]
Zabytki[edytuj]

Na terenie miasta znajduje się 11 obiektów zabytkowych:[6]
historyczny układ urbanistyczny z XIII-XIX w. (nr rej. 795/Wlkp/A z 28.05.2010)[7]
Kościół Narodzenia Najświętszej Maryi Panny z polowy XIV w., przebudowywany w XV w. i w latach 1865-1870, ul. Farna (nr rej.: kl.IV-73/34/58 z 3.10.1958)
zespół klasztorny franciszkanów z połowy XIV-XVIII w., ul. Kaliska (nr rej.: kl.IV-73/35/58 z 3.10.1958):
kościół Ścięcia Głowy św. Jana Chrzciciela
klasztor na skarpie nad rzeką Wartą, przebudowany w 1690 w stylu barokowym, w zabudowaniach poklasztornych obecnie znajduje się m.in. Muzeum Regionalne
pozostałości zamku i muru miejskiego z I połowy XIV w. (nr rej.: 120 z 1.06.1968)
pozostałości murów miejskich z 1339 w domu przy ul. Kaliskiej 36 (nr rej.: 1595 z 10.09.1974)
dom z I połowy XIX w., ul. Kaliska 29 (nr rej.: 412/154 z 9.01.1989)
dom z I połowy XIX w., ul. Kaliska 37 (nr rej.: 504/245 z 4.05.1994)
dom drewniany z 1768, Rynek 17 (nr rej.: kl.IV-73/89/56 z 30.07.1956), dwutraktowy z sienią przelotową i czterosłupowym podcieniem, kryty łamanym dachem
dom szachulcowy z początku XIX w., Rynek 19 (nr rej.: 960/A z 5.03.1970)
dom z I połowy XIX w., ul. Zwierzyniec 6 (nr rej.: 449/190 z 19.09.1990)
wiatrak holender z 1903 (nr rej.: 450 z 1.02.1969)
W przeszłości w Pyzdrach było aż siedem kościołów, jednak do dnia dzisiejszego pozostały dwa.
Ludzie związani z Pyzdrami[edytuj]

W Pyzdrach urodzili się m.in.:
Mikołaj z Pyzdr – rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego,
Jan Olejniczak – kapitan piechoty Wojska Polskiego, zamordowany w Katyniu,
Stefan Otwinowski – pisarz,
Tomasz Raskowicz – ksiądz, proboszcz w Błażowej, założyciel fundacji szpitalnych i dla biednych żaków oraz hojny darczyńca Uniwersytetu Jagiellońskiego, od 1604 przełożony szpitala św. Ducha w Krośnie, a w 1612 dziekan w Dynowie,
Ignacy Felicjan Tłoczek – urbanista,
Ewa Petelska – reżyser.
Edukacja[edytuj]

Zespół Szkolno-Przedszkolny w Pyzdrach
Przedszkole Samorządowe, ul. Szybska 17
Samorządowa Szkoła Podstawowa, ul. Szkolna 2
Publiczne Samorządowe Gimnazjum im. Kazimierza III Wielkiego, ul. Szkolna 2
Zespół Szkół Zawodowych nr 2 im. Powstańców Wielkopolskich we Wrześni - Oddział Zamiejscowy w Pyzdrach (Zasadnicza Szkoła Zawodowa)
Ciekawostki[edytuj]

Źródełko znajdujące się przy ul. Wrocławskiej ma swoją legendę, pozbawioną jednak podstaw historycznych. Otóż przejeżdżający przez miasto król Kazimierz Wielki, będąc bardzo utrudzony drogą, gdy zobaczył bijące źródło, miał zawołać „Pij-Zdrój!”. Na pamiątkę tego wydarzenia utworzona została rzekomo nazwa miasta.
Pierwsze udokumentowane użycie armaty na ziemiach polskich nastąpiło w 1383[8][9] roku podczas oblężenia Pyzdr. Pisał o tym w swoich kronikach Jan z Czarnkowa.
Zobacz też[edytuj]

Synagoga w Pyzdrach
Cmentarz żydowski w Pyzdrach
Bitwa pod Pyzdrami (1331)
Bitwa pod Pyzdrami (1863)

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz

+1