piątek, 14 września 2012

Pszów


Pszów

Państwo Polska
Województwo śląskie
Powiat wodzisławski
Gmina gmina miejska
Aglomeracja rybnicka
Prawa miejskie 1954-1975 i ponownie od 1995 r.
Burmistrz Marek Hawel
Powierzchnia 20,42 km²
Wysokość 311 m n.p.m.
Ludność (2011)
• liczba
• gęstość
14 343[1]
687,9 os./km²
Strefa numeracyjna
(+48) 32
Kod pocztowy 44-370
Tablice rejestracyjne SWD
Położenie na mapie Polski


Pszów
50°02′22″N 18°23′42″E
TERC
(TERYT) 2244515011
Urząd miejski
ul.Pszowska 532
44-370 Pszów
 Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa
Pszów (niem. Pschow) – miasto w województwie śląskim, w powiecie wodzisławskim.
Do 1954 roku Pszów był siedzibą gminy Pszów. Według podziału administracyjnego Polski w latach 1975-1998 Pszów należał do województwa katowickiego, najpierw jako dzielnica Wodzisławia Śląskiego, a od 30 grudnia 1994 roku[2] jako samodzielne miasto.
Spis treści  [ukryj]
1 Geografia
1.1 Dzielnice
1.2 Położenie
1.3 Struktura powierzchni
1.4 Demografia
2 Historia
2.1 Kalendarium wydarzeń w Pszowie
3 Komunikacja
3.1 Tranzyt
3.2 Komunikacja miejska
4 Handel
4.1 Supermarkety
5 Hotele
6 Zabytki
7 Miejsca sakralne
8 Szkolnictwo
9 Kultura
10 Instytucje publiczne
11 Stowarzyszenia działające w mieście
12 Sport
12.1 Ścieżki rowerowe
12.2 Ścieżki
13 Honorowi obywatele oraz zasłużeni dla rozwoju miasta
14 Prasa
15 Miasta partnerskie
16 Zobacz też
17 Przypisy
18 Linki zewnętrzne
Geografia[edytuj]

Dzielnice[edytuj]
Administracyjnie w obrębie miasta Pszowa została wydzielona jedna dzielnica:
Krzyżkowice.
Dodatkowo można wyróżnić nazwy własne dla niektórych części Pszowa:
Pszowskie Doły,
Kalwaria,
Stara Maszyna,
Kozłowina,
Wrzosy.
W Pszowie są cztery osiedla:
Osiedle Józefa Tytki,
Osiedle Grunwaldzkie,
Osiedle Tadeusza Kościuszki,
Osiedle Alojzego Biernackiego.
Położenie[edytuj]
Miasto położone jest na najwyższym wzniesieniu Płaskowyżu Rybnickiego (311 m n.p.m.), w bliskim położeniu takich miast jak: Rybnik, Wodzisław Śląski, Racibórz, Radlin, Rydułtowy, Jastrzębie-Zdrój, Żory.
W Pszowie swoje źródła mają niewielka struga Sumina oraz rzeka Nacyna, dopływy Rudy.
Struktura powierzchni[edytuj]
Według danych z roku 2002[3] Pszów ma obszar 20,42 km², w tym:
użytki rolne: 62%
użytki leśne: 14%
Miasto stanowi 7,12% powierzchni powiatu wodzisławskiego.
Demografia[edytuj]
Dane z 30 czerwca 2004[4]:
Opis Ogółem Kobiety Mężczyźni
jednostka osób % osób % osób %
populacja 14 035 100 7229 51,5 6806 48,5
gęstość zaludnienia
(mieszk./km²) 687,3 354 333,3
Według danych z roku 2002 średni dochód na mieszkańca wynosił 1237,92 zł[3].
Historia[edytuj]


Ta sekcja od 2011-07 wymaga uzupełnienia źródeł podanych informacji.
Informacje nieweryfikowalne mogą zostać zakwestionowane i usunięte.
Aby uczynić sekcję weryfikowalną, należy podać przypisy do materiałów opublikowanych w wiarygodnych źródłach.
Zaskakująca wzmianka źródłowa pojawiła się w roku 973 dotycząca granic biskupstwa praskiego podająca nazwę plemienia Psouane. Wzmiankę tę niekiedy stara się powiązać z Pszowem. Niepodlegająca dyskusji wzmianka miejscowości Pschow pochodzi z roku 1265.
Kalendarium wydarzeń w Pszowie[edytuj]
1265 r. – występuje po raz pierwszy nazwa miejscowości w formie „Psov”, 20 stycznia Pszów uzyskuje lokację jako wieś książęca na prawie niemieckim, pierwszym wolnym sołtysem został Richulf;
1293 r. – został wybudowany pierwszy drewniany kościółek pod wezwaniem Świętego Krzyża;
ok. 1350 r. – wybudowano murowany kościół pod wezwaniem Wszystkich Świętych;
ok. 1380 r. – rycerz Czetrycz dzierżawił dobra pszowskie;
1506 r. – Pszów przeszedł na własność dzierżawcy Bartłomieja Zdara z Chobolic;
ok. 1544 r. – właścicielem Pszowa został Wacław Siedlicki z Choltic, właściciel ten starał się wprowadzić luteranizm;
1628 r. – umowny koniec reformacji w Pszowie – powrót katolicyzmu;
1667 r. – Anna Wilkowa, mieszkanka Pszowa, została skazana na śmierć przez spalenie na stosie w Raciborzu jako czarownica;
1682 r. – dziedzicem Pszowa został baron Krzysztof Welczek;
1692 r. – pierwsza wzmianka potwierdzająca istnienie szkoły w Pszowie;
1696 r. – najstarsza wiadomość o karczmie w Pszowie;
1719 r. – właścicielem Pszowa został Jan Bernard Welczek z Wielkiego Dębieńska;
1722 r. – sprowadzono kopię obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej;
1743 – 1746 r. – budowa późnobarokowego kościoła pod wezwaniem Narodzenia Matki Boskiej, rozwój ruchu pielgrzymkowego;
ok. 1769 r. – wieś stała się własnością Jana Karola Lichnowskiego;
1788 r. – Pszów został sprzedany hr. Wilhelmowi Adolfowi Lichnowskiemu;
1802 – 1803 r. – eksploatacja gipsu szklanego, produkcja wapna oraz potażu;
1803 r. – dziedzicem Pszowa został Gustaw de Wrochem;
1805 – 1807 r. – wybudowano pierwsze murowane probostwo;
1806 r. – w Zawadzie odkryto źródła siarczane;
1810 r. – został założony folwark „Wrzosy”;
1811 r. – wybuch powstania chłopskiego w Pszowie, rozebrano drewniany kościółek Świętego Krzyża oraz zlikwidowano przyległy cmentarz;
1812 – 1815 r. – w wojnie prusko-francuskiej z Pszowa zginęło 10 osób;
1830 r. – wybudowano drogę prowadzącą z Wodzisławia przez Pszów, Krzyżkowice, Rzuchów do Raciborza;
1832 r. – na rynku pszowskim postawiono figurę św. Jana Chrzciciela, wybudowano piec wapienniczy oraz parowy młyn do mielenia wapna, wydano pierwsze zezwolenie na eksploatację węgla dla Augustyna Ferdynanda Fritza;
1843 r. – rozpoczęto eksploatację węgla pod nazwą „kopalni »Anna«”;
1847 r. – rozpoczęto budowę pierwszej wieży na kościele;
1848 r. – powstała samodzielna gmina Pszowskie Doły;
1850 r. – zakończono budowę drugiej wieży na kościele;
1855 r. – rozwój kopalni Anna – drążenie szybu „Jan”;
1856 r. – wielki pożar strawił 21 domów i 22 stodoły;
1858 r. – rozpoczęto budowę Drogi Krzyżowej oraz kaplicy pod wezwaniem Świętego Krzyża w obrębie kościelnego placu;
1860 r. – właścicielem Pszowa został Ferdynand Jan Wit zwany Von Doeringiem, poświęcono miejsce pod nowy cmentarz (obecnie ulica Paderewskiego);
1861 r. – wybudowano nową szkołę w Pszowie, ukazała się pierwsza monografia wsi w opracowaniu ks. Pawła Skwary i Augusta Wolczyka;
1865 r. – wybudowano Zakład zgromadzenia Sióstr Miłosierdzia Św. Karola Boromeusza;
1867 r. – wieś została zakupiona przez Fryderyka Węgierskiego;
1872 r. – powstał pierwszy Urząd Pocztowy;
1882 r. – wybudowano pierwszą w Polsce napowierzchniową kolejkę liniową łączącą kopalnię „Anna” ze stacją kolejową w Czernicy;
1885 r. – wybudowano drogę prowadzącą z Czernicy prez Rydułtowy, Łapacz, Pszów do Wodzisławia;
1901 r. – rozpoczęto budowę drogi łączącej Pszowskie Doły z Syrynią;
1904 r. – hr. Jan Węgierski sprzedał majątek Pszów i Kokoszyce Bankowi Polskiemu w Poznaniu;
1905 r. – rozpoczęto budowę osiedla patronackiego kopalni „ANNA” tzw. „Familoki”;
1907 r. – powstała Ochotnicza Straż Pożarna w Pszowie;
1910 r. – został wybudowany Dom Gminny (obecny Urząd Miasta);
1911 r. – rozpoczęto budowę kanalizacji w Pszowie (deszczówka);
1914 r. – została wybudowana linia kolejowa z kopalni „Anna” do Olzy;
1915 r. – poświęcono nowe miejsce na cmentarz na tzw. „Przymiarkach”;
1922 r. – wraz z częścią Górnego Śląska, Pszów został włączony do Polski;
1923 r. – zniesiono obszar dworski w Pszowie;
1924 r. – została założona pierwsza apteka, powstał Klub Sportowy „Unia”;
1927 r. – gmina Pszowskie Doły z powrotem została przyłączona do Pszowa;
1929 r. – ukończono budowę i poświęcono Wielką Kalwarię Pszowską, oddano do użytku nową szkołę podstawową (obecnie Szkoła Podstawowa nr 1);
1929 r. – powstała Ochotnicza Straż Pożarna w Krzyżkowicach;
1932 r. – wybudowano obecne probostwo;
1934 r. – poświęcono nowo wybudowany kościół pod wezwaniem Serca Jezusowego w Krzyżkowicach;
1935 r. – został wybudowany obecny stadion sportowy;
1939 r. – ukazała się kronika Konstantego Kowola;
1945 r. – odbudowano budynki zniszczone podczas działań drugiej wojny światowej, przystąpiono do regulacji ulic i placów;
1950 r. – został oddana do użytku nowo wybudowana szkoła zawodowa pod nazwą Szkoła Przemysłowa Górnicza;
1954 r. – Pszów otrzymał prawa miejskie;
1967 r. – rozpoczął działalność Dom Kultury;
1975 r. – terytorium Pszowa włączono do Wodzisławia Śląskiego;
1994 r. – Pszów uzyskał ponownie prawa miejskie (30 grudnia);
1997 r. – kościół NNMP został odznaczony tytułem i godnością Bazyliki Mniejszej;
2001 r. – otwarcie sztucznego lodowiska;
2003 r. – oddano do użytku miejską oczyszczalnię ścieków;
2007 r. – obchody 100-lecia istnienia Ochotniczej Straży Pożarnej w Pszowie.
Komunikacja[edytuj]

Tranzyt[edytuj]
Droga wojewódzka nr 933 (Wodzisław Śląski – Pszów – Rzuchów).
Na północ od granicy miejscowości znajduje się droga wojewódzka nr 935, która łączy się na ulicy Pszowskiej w Rzuchowie z drogą wojewódzką nr 933.
Komunikacja miejska[edytuj]
Komunikacja miejska w Pszowie jest obsługiwana przez Międzygminny Związek Komunikacji z siedzibą w Jastrzębiu-Zdroju (linie: 201, 202, 204, 205, 206, 209, 213)[5], Zarząd Transportu Zbiorowego w Rybniku (linia 10)[6], Przedsiębiorstwo Komunalne Sp. z o.o. (linia 14) oraz PKS Rybnik oraz PKS Racibórz.
Handel[edytuj]

Miasto posiada własne targowisko miejskie.
Supermarkety[edytuj]
Biedronka,
Euro Park (dom handlowy) a w nim: Spar, Stobud i Pepco,
Hotele[edytuj]

Gościniec Pszowski (dawniej Hotel Miejski)[7], ul. Romualda Traugutta;
Hotel Sportowy[8], ul. Ignacego Jana Kraszewskiego 90.
Zabytki[edytuj]



Bazylika w Pszowie
Bazylika mniejsza pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny, barokowa z XVIII wieku;
Kopalnia Anna, z roku 1842 arch. Hans Poelzig. Działała do 2012 roku.
Miejsca sakralne[edytuj]

Bazylika mniejsza pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Pszowie – Sanktuarium Matki Bożej Uśmiechniętej;
Kościół pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Krzyżkowicach;
Kościół pw. Zmartwychwstania Pańskiego na Kalwarii Pszowskiej[9].
Szkolnictwo[edytuj]

Przedszkola:
Przedszkole Publiczne nr 1 im. Misia Uszatka, os. Grunwaldzkie, ul. Juranda ze Spychowa 1,
Przedszkole Publiczne nr 2, os. Józefa Tytki 1,
Przedszkole Publiczne nr 3, ul. Generała Władysława Andersa 8,
Przedszkole Publiczne nr 4 (do 29 kwietnia 2009 r.: filia Przedszkola Publicznego nr 3), Krzyżkowice, ul. Armii Krajowej 50.
Szkoły podstawowe:
Szkoła Podstawowa nr 1 im. kpt. Lucjana Szenwalda ul. Romualda Traugutta 12,
Szkoła Podstawowa nr 2 z oddziałami integracyjnymi, ul. Karola Miarki 16,
Szkoła Podstawowa nr 3, Krzyżkowice, ul. Armii Krajowej 56.
Gimnazjum:
Gimnazjum, ul. Niepodległości 99.
Zespoły szkół:
Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych (dawniej: Zespół Szkół Zawodowych), ul. Romualda Traugutta 32:
Liceum profilowane,
Technikum,
Zasadnicza Szkoła Zawodowa.
Świetlica środowiskowa[10].
Kultura[edytuj]

Miejski Ośrodek Kultury w Pszowie[11], ul. Romualda Traugutta 1;
Biblioteka Publiczna Miasta Pszowa (siedzib główna i dwie filie):
Biblioteka Publiczna ul. Romualda Traugutta 1,
filia Biblioteki Publicznej, os. Józefa Tytki 9,
filia Biblioteki Publicznej, Krzyżkowice, ul. Armii Krajowej 50.
Kino MOK Pszów, ul. Romualda Traugutta 1.
Instytucje publiczne[edytuj]

Ośrodki zdrowia:
NZOZ „Na lamżowcu” ul. księdza Pawła Skwary 41,
NZOZ „Vitamed” ul. generała Władysława Andersa 22,
„Provance” Niepubliczny zakład opieki stomatologicznej ul. Pszowska 479,
„Vita-dent” Niepubliczny zakład opieki zdrowotnej ul. Pszowska 479[12].
Policja:
Komisariat Policji ul. Paderewskiego 33.
Straż pożarna:
Ochotnicza Straż Pożarna ul. księdza Pawła Skwary 6a,
Ochotnicza Straż Pożarna w Krzyżkowicach ul. Oskara Kolberga 27.
Poczta:
Urząd pocztowy ul. Pszowska 542,
filia Urzędu Pocztowego ul. generała Władysława Andersa[13].
Pomoc społeczna:
Ośrodek Pomocy Społecznej w Pszowie ul. Romualda Traugutta 48[14].
Stowarzyszenia działające w mieście[edytuj]


Ta sekcja od 2011-11 wymaga uzupełnienia źródeł podanych informacji.
Informacje nieweryfikowalne mogą zostać zakwestionowane i usunięte.
Aby uczynić sekcję weryfikowalną, należy podać przypisy do materiałów opublikowanych w wiarygodnych źródłach.
Stowarzyszenie „Pomóżmy sobie”;
Ochotnicza Straż Pożarna w Pszowie;
Ochotnicza Straż Pożarna w Krzyżkowicach;
Towarzystwo Sportowe „Górnik Pszów”;
Ludowy Klub Sportowy „Naprzód 37” Krzyżkowice;
Towarzystwo Przyjaciół Pszowa:
Zespół Regionalny „Pszowiki”,
Sekcja Turystyki Rowerowej,
Konfraternia Rycerska Sua Sponte,
Koło Dzieci Niepełnosprawnych.
Zespól tańca z ogniem „Feniks”
Stowarzyszenie „Praworządność i rozwój”;
Miejski Uczniowski Klub Sportowy „Jedynka”;
Koło Gospodyń Wiejskich – Pszów;
Koło Gospodyń Wiejskich – Krzyżkowice;
Polski Związek Hodowców Gołębi Pocztowych – Koło Pszów;
Wojewódzki Związek Pszczelarzy – Koło Pszów;
Skat Klub Czarni Krzyżkowice;
Skat Klub OSP Pszów;
Stowarzyszenie Stanu Średniego;
Polski Związek Krótkofalowców Sekcja Pszów;
PCK Klub Honorowych Dawców Krwi przy KWK „Anna”;
Chór Mieszany „Cecilianum” Krzyżkowice;
Chór Mieszany „Cecylia” Pszów;
Zespół Kameralny „Ad libitum”;
Związek Harcerstwa Polskiego Komenda Hufca;
Polski Związek Działkowców POD „Jedność”;
Polski Związek Działkowców POD „Przyszłość”;
Związek Kombatantów RP i Byłych Więźniów Politycznych Koło Miejskie;
Zespół taneczny „Diablo”;
Zespół taneczny „Tornado”;
Grupa teatralna „Desire”[15].
Sport[edytuj]



Sztuczne lodowisko w Pszowie
Na terenie miasta znajdują się następujące obiekty sportowe:
stadion Sportowy TS „Górnik Pszów” (płyta główna i 2 boiska treningowe);
boisko LKS „Naprzód 37” Krzyżkowice;
sztuczne lodowisko wraz z obiektami towarzyszącymi (korty tenisowe, skate park itp.);
sale sportowe oraz boiska szkolne przy wszystkich szkołach;
hala sportowa na terenie KWK Rydułtowy-Anna Ruch II;
korty do tenisa ziemnego;
oznakowane ścieżki rowerowe.
Ścieżki rowerowe[edytuj]
 trasa rowerowa nr 316Y
Przebieg: OLZA – ODRA – ROGOWIEC – BLUSZCZÓW – BUKÓW – LUBOMIA – ŚWIATŁOWIEC – SZYBIK – ZAWADA – SYRYNKA – CZYŻOWICE – GORZYCE – UCHYLSKO – GORZYCZKI – TURZA ŚLĄSKA – TURZYCZKA – WODZISŁAW ŚLĄSKI
Kolor: żółty
Długość: 52km
 trasa rowerowa nr 317
Przebieg: RACIBORZ – KORNOWAC – KRZYŻKOWICE – PSZÓW – KOKOSZYCE – WODZISŁAW ŚLĄSKI – RADLIN
Kolor: niebieski
Długość: 16,5km
 trasa rowerowa 317S
Przebieg: PSZÓW – ZAWADA
Kolor: czarny
Długość: 3,7km
 trasa rowerowa nr 320C
Przebieg: RYBNIK-ORZEPOWICE, OŚRODEK „KOTWICA” – ZEBRZYDOWICE – BLlZOWIEC – SKRAJ CZERNICY – RYDUŁTOWY – KRZYŻKOWICE – ŚWIATŁOWIEC
Kolor: czerwony
Długość: 22km
 trasa rowerowa nr 321S
Przebieg: SKRAJ RYDUŁTÓW – PSZOWSKIE DOŁY
Kolor: żółty
Długość: 2km
 trasa rowerowa nr 322Z
Przebieg: SKRAJ RYDUŁTÓW – KALWARIA – PSZOWSKIE DOŁY – SKRAJ KRZYŻKOWIC
Kolor: zielony
Długość: 5km
 trasa rowerowa nr 323 (Szlak pielgrzymkowy)
Przebieg: PSZÓW – OS. BIERNACKIEGO – GŁOŻYNY – RADLIN – OBSZARY – JANKOWICE RYBNICKIE
Kolor: żółty
Długość: 17,4km[16]
Ścieżki[edytuj]
 szlak krzyżkowicki (szlak przez Grodzisko Gołężyców)
Przebieg: GRABÓWKA – GRODZISKO GOŁĘŻYCÓW – KRZYŻKOWICE
kolor: niebieski
Długość: 6km
Honorowi obywatele oraz zasłużeni dla rozwoju miasta[edytuj]

Miasto Pszów posiada trzech honorowych obywateli. Są nimi:
Jan Paweł II – papież (od 28 lutego 1998 r.);
Henryk Rzodeczko – były długoletni Naczelnik Gminy Pszów (od 30 listopada 1945 r.);
ks. Infułat Lucjan Lamża – lekarz (od 26 czerwca 2008 r.).
Miasto nadaje również odznakę „Zasłużony dla rozwoju miasta Pszów”. Zostali nią dotychczas uhonorowani:
Kopalnia Węgla Kamiennego „Anna” w Pszowie
ks. prof. dr hab. Jerzy Szymik
Ochotnicza Straż Pożarna w Pszowie
Orkiestra Dęta KWK „Anna” w Pszowie
Henryk Topisz
Maksymilian Hojka
Zespół Muzyczny „Łzy”
Franciszek Grzegorzek
członkowie Pracowniczego Ogrodu Działkowego „Jedność”
Ignacy Basztoń
Zbigniew Kicka
Adam Porwoł
Ochotnicza Straż Pożarna w Krzyżkowicach
Janina Szkudlińska
ks. inf. Lucjan Lamża
Jan Wincenty Hawel
NSZZ Solidarność przy KWK „Anna”
Prasa[edytuj]

Pszowik
Zeszyty Pszowskie
Wiadomości Pszowskie
Miasta partnerskie[edytuj]

 Horní Benešov[potrzebne źródło]
Zobacz też[edytuj]

Dekanat Pszów
miasta w Polsce
Gmina Pszów
Franciszek Chrószcz
Kategoria:Ludzie związani z Pszowem

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz

+1