niedziela, 16 września 2012

Piekary Śląskie


Piekary Śląskie

Państwo Polska
Województwo śląskie
Powiat miasto na prawach powiatu
Aglomeracja konurbacja górnośląska
Założono 1253[1]
Prawa miejskie 1 stycznia 1947[2]
Prezydent miasta Stanisław Korfanty
Powierzchnia 39,98[3] km²
Wysokość 261-350 m n.p.m.
Ludność (2011)
• liczba
• gęstość
57 917[4]
1472[3] os./km²
Strefa numeracyjna
(+48) 32
Kod pocztowy 41-940 do 41-949
Tablice rejestracyjne SPI
Położenie na mapie Polski


Piekary Śląskie
50°23′N 18°57′E
TERC
(TERYT) 2471011
SIMC 0942104
Hasło promocyjne: Miasto z perspektywami
Urząd miejski
ul. Bytomska 84
41 940 Piekary Śląskie
 Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa


Kopiec Wyzwolenia
Piekary Śląskie (niem. Deutsch Piekar, śląs. Pjekary Ślůnske) – miasto na prawach powiatu, położone w południowej Polsce, na Górnym Śląsku, w województwie śląskim, w centrum Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego (GOP).
Miasto leży nad rzeką Brynicą, w południowej części Wyżyny Śląskiej.
Pierwsza wzmianka o Piekarach pochodzi z 1253 roku[5]. Pierwotnie osada była nazywana Zwierzów i Pecare. Do 1934 nazwa Wielkie Piekary (lub Piekary Wielkie); 1 kwietnia 1934 Wielkie Piekary połączono z Szarlejem w gminę Szarlej-Wielkie Piekary[6], po czym 3 września 1935 nazwę zmieniono na Piekary Śląskie[7].
Miejscowość posiada prawa miejskie od 1 stycznia 1947 roku[8]. Piekary Śląskie są od XVII wieku ośrodkiem pielgrzymkowym oraz jednym z głównych w Polsce ośrodków kultu maryjnego z obrazem Matki Boskiej Piekarskiej. Miasto uznawane jest przez wielu za duchową stolicę Górnego Śląska[9][10].
Według danych GUS z 2011 roku miasto liczy 57 917 mieszkańców, powierzchnia zajmuje 39,98 km², a gęstość zaludnienia wynosi 1472 os./km²[3].
Spis treści  [ukryj]
1 Środowisko naturalne
1.1 Położenie
1.2 Ukształtowanie terenu
1.3 Klimat
1.4 Zasoby wodne
1.5 Fauna i flora
2 Podział administracyjny
3 Historia
4 Zabytki
4.1 Obiekty sakralne
4.2 Pomniki i miejsca pamięci narodowej
4.3 Inne
5 Wspólnoty religijne
5.1 Kościół rzymskokatolicki
5.2 Inne
6 Górnictwo i hutnictwo
7 Życie kulturalne miasta
7.1 Imprezy kulturalne
7.2 Instytucje kulturalne
7.3 Media
8 Oświata
9 Demografia
10 Gospodarka
11 Transport
11.1 Tranzyt
11.2 Lotnisko
11.3 Tramwaje
11.4 Autobusy
11.5 Kolej
12 Turystyka, sport i rekreacja
12.1 Szlaki turystyczne
12.2 Obiekty sportowe
12.3 Kluby sportowe
12.4 Organizacje
13 Symbole miasta
13.1 Herb Piekar Śląskich
13.2 Flaga Piekar Śląskich
13.3 Hejnał Piekar Śląskich
14 Administracja
15 Piekarzanie
15.1 Osoby urodzone na terenie miasta (dzielnic)
15.2 Honorowi obywatele Piekar Śląskich
16 Zobacz też
17 Przypisy
18 Bibliografia
19 Linki zewnętrzne
Środowisko naturalne[edytuj]



Położenie Piekar Śląskich pośród pozostałych członków Górnośląskiego Związku Metropolitalnego
Położenie[edytuj]
Piekary Śląskie leżą w środkowej części województwa śląskiego. Graniczą od północy z gminą Świerklaniec, od wschodu z Bobrownikami i Wojkowicami, od południa z Siemianowicami Śląskimi i Chorzowem, a od zachodu z Bytomiem i Radzionkowem[11].
Piekary leżą w centrum konurbacji górnośląskiej.
Ukształtowanie terenu[edytuj]
Miasto leży w centralnej części Wyżyny Śląskiej, na tzw. Garbie Tarnogórskim (Kozłowa Góra) oraz na Wyżynie Katowickiej (Brzeziny Śląskie i Dąbrówka Wielka). Między tymi dwiema wyżynnymi częściami znajduje się Kotlina Józefki oraz Obniżenie Szarleja-Brynicy, utworzone z dolin rzek: Szarlejki i Brynicy. Najwyższym wzniesieniem naturalnym Piekar jest Winna Góra (350 m n.p.m.) w Kozłowej Górze. Kopiec Wyzwolenia, który został usypany w latach 1932-1937, to najwyższy punkt w mieście (356 m n.p.m.). Wzgórze Cerekwica na którym wznosi się Kalwaria ma wysokość 316 m n.p.m.Najniższym punktem jest dno Brynicy (261 m n.p.m.) na południowo-wschodnim krańcu miasta w Dąbrówce Wielkiej[12]. Krajobraz został przekształcony w wyniku intensywnej działalności górniczej w ciągu setek lat. Pojawiły się nowe formy rzeźby terenu: garby, doły, misy, niecki, a najwięcej jest hałd poodpadowych, oczek wodnych i zapadlisk.
Klimat[edytuj]
Średnia roczna temperatura wynosi 8,12 ºC, średnia temperatura w lipcu 16,8 °C, a w styczniu –3 °C. Średnia suma opadów w skali roku wynosi od 750 do 888 mm i jest wyższa od średniej dla całej Polski. Liczba dni deszczowych wynosi 165[13]. Wiatry wieją przeważnie z kierunków zachodnich i północno-zachodnich. Klimat całego Górnego Śląska różni się nieco od klimatu sąsiednich regionów, zwłaszcza Dolnego Śląska czy Wielkopolski. Różnice są widoczne w większości parametrów meteorologicznych. Przejawia się to między innymi w niższej temperaturze powietrza, zarówno latem, jak i zimą, oraz w większej sumie opadów, co z kolei przejawia się dłuższym okresem zalegania pokrywy śnieżnej, oraz większą jej grubością.[potrzebne źródło]


Rzeka Brynica
Zasoby wodne[edytuj]


Rzeka Brynica przepływająca przez piekarskie pola
Miasto znajduje się w całości w dorzeczu Wisły, a odwadniane jest przez rzekę Brynicę. Drugi, co do wielkości ciek na obszarze miasta to Szarlejka dawniej zwana Bielczą. Jest to skanalizowany silnie zanieczyszczony ciek, do którego dziennie dostaje się około 5 tys. m³ ścieków komunalnych. Brzegi jej obudowane są wysokim wałem, a w części miejskiej Piekar Śląskich w latach 90. została ona przykryta[14]. W 2007 zapadła decyzja o przeznaczeniu miliona euro na projekt „Czysta rzeka Szarlejka” – rekultywacja terenów doliny rzeki Szarlejki na cele przyrodnicze. Liderem projektu jest Radzionków, ale beneficjentami projektu będą również Piekary Śląskie i Bytom. Początek wspólnej inwestycji rozpocznie się prawdopodobnie w 2009[15].
Na granicy Piekar oraz gminy Świerklaniec znajduje się zbiornik Kozłowa Góra. Obecnie przy zbiorniku działa „Stacja Uzdatniania Wody Kozłowa Góra” Górnośląskiego Przedsiębiorstwa Wodociągów.
Fauna i flora[edytuj]
Na granicy Piekar, Bytomia i Chorzowa znajduje się Żabie Doły, cenna ostoja płazów oraz ptactwa wodno-błotnego. Inne obszary o dużej wartości przyrodniczej to: Kocie Górki, Winna Góra, Dolina Brynicy, Las Dioblina, Las Lipka oraz łąki i stawy w Kozłowej Górze.
W Piekarach zaobserwowano występowanie ponad 400 gatunków roślin. Rośnie tu m.in. grążel żółty, powojnik prosty oraz dziewięćsił bezłodygowy[16]. Na terenie miasta stwierdzono 72 gatunki ptaków lęgowych, w tym gatunki chronione i zagrożone np. bocian biały, myszołów, pustułka, skowronek, remiz, ortolan, wilga. Do dużych ciekawostek przyrodniczych należy zaliczyć występowanie w mieście: podróżniczków, derkaczy, kszyków i krwawodziobów.
Na terenie Piekar występuje rzadki ssak będący pod ochroną prawną – chomik europejski. Przyrodę miasta bada i popularyzuje Piekarskie Stowarzyszenie Przyrodników[17].
Podział administracyjny[edytuj]


 Osobny artykuł: Dzielnice Piekar Śląskich.
W wyniku reformy administracyjnej z 1975 roku w skład miasta wchodzą następujące dzielnice:
 Kozłowa Góra
 Centrum
 Szarlej
 Brzozowice
 Kamień
 Brzeziny Śląskie
 Dąbrówka Wielka
Historia[edytuj]



Obraz Matki Boskiej Piekarskiej
 Osobny artykuł: Historia Piekar Śląskich.
Najważniejsze daty:
1136 – bulla papieża Innocentego II wymienia Piekary jako miejscowość położoną pod Bytomiem o nazwie Zwersow (Zwierzów)
1277 – powstanie pierwszej parafii rzymskokatolickiej pw. św. Piotra i Pawła w Kamieniu
1303 – konsekracja drewnianego kościoła pw. św. Bartłomieja w Piekarach
1623 – przekazanie Piekar wraz z ziemią bytomską kupcowi Łazarzowi Henckelowi von Donnersmarckowi
1659 – ksiądz Jakub Roczkowski przenosi obraz Matki Boskiej do ołtarza głównego
1676 – mieszkańcy Tarnowskich Gór, po ustąpieniu epidemii cholery w tym mieście, składają ślubowanie corocznej pielgrzymki do Piekar
1680 – zaraza w czeskiej Pradze; na prośbę cesarza Leopolda I wizerunek Matki Boskiej Piekarskiej zostaje przewieziony do tego miasta; w drodze powrotnej uroczyste procesje z udziałem obrazu odbywają się w Hradcu Králové i Nysie
1683 – król Jan III Sobieski w drodze do Wiednia modli się przed obrazem NMP w Piekarach
1696 – August II Mocny zaprzysięga w Piekarach pacta conventa i ponawia wyznanie wiary katolickiej
1734 – przed cudownym obrazem modli się kolejny król Polski – August III, odwiedza on także kopalnie galmanu
1847 – Teodor Heneczek zakłada pierwszą polską drukarnię
1849 – konsekracja Bazyliki pw. NMP i św. Bartłomieja
1896 – konsekracja piekarskiej Kalwarii
1911 – pierwsze wydobycie węgla w kopalni Andaluzja
1922 – wkroczenie Wojska Polskiego, Piekary wcielone do Polski
1925 – koronacja obrazu Matki Boskiej Piekarskiej
1933 – połączenie Brzozowic i Kamienia w Brzozowice-Kamień
1934 – połączenie Piekar i Szarleja w gminę Szarlej-Wielkie Piekary
1935 – zastąpienie nazwy Szarlej-Wielkie Piekary, Piekarami Śląskimi
1937 – uroczyste odsłonięcie i poświęcenie Kopca Wyzwolenia
1939 – Piekary otrzymują od Sejmu Śląskiego prawa miejskie, nie dochodzi jednak do formalnego nadania statusu miasta (wybuch II wojny światowej)
1945-1946 siedziba gminy Piekary Śląskie.
1947 – pełne nadanie praw miejskich
1954 – uruchomienie KWK Julian (pierwsza z nowych kopalń węgla uruchomionych w Polsce po II wojnie światowej)
1975 – reforma administracyjna, w wyniku której powstał obecny kształt miasta (Piekary + Szarlej + Kozłowa Góra + Brzozowice-Kamień + Brzeziny Śląskie + Dąbrówka Wielka)
1990 – reaktywacja samorządu terytorialnego, odbywają się wybory do rady miejskiej w wyniku których wybrany zostaje zarząd miasta z prezydentem miasta Andrzejem Żydkiem na czele
1994 – nadanie Honorowego Obywatelstwa Miasta Piekary Śląskie Papieżowi Janowi Pawłowi II, który uczestniczył w pielgrzymkach mężczyzn do MB Piekarskiej, gdy był jeszcze biskupem krakowskim
1996 – założenie Radia Piekary
1999 – reforma administracyjna: Piekary Śląskie miastem na prawach powiatu
2005 – zmiana herbu miasta
Zabytki[edytuj]



Bazylika NMP i św. Bartłomieja


Kościół Zmartwychwstania – Kalwaria Piekarska


Pałac Heroda – jedna z kaplic Kalwarii Piekarskiej


Pomnik papieża Jana Pawła II


Wojewódzki Szpital Chirurgii Urazowej
Obiekty sakralne[edytuj]
Bazylika Najświętszej Marii Panny i św. Bartłomieja
wizytówka Piekar Śląskich, wznoszono ją w latach 1841-1846 z inicjatywy księdza Jana Nepomucena Ficka, zakonsekrowana w roku 1849. Znajduje się tu obraz Matki Boskiej Sprawiedliwości i Miłości Społecznej, do którego co roku pielgrzymuje kilkaset tysięcy pątników, Matka Boska Piekarska jest patronką ludzi pracy na Śląsku
Kalwaria Piekarska
mieści się na wzgórzu Cerkwica, wzniesiona w drugiej połowie XIX wieku, znajduje się tu kompleks 14 kaplic Drogi Krzyżowej oraz 15 kaplic różańcowych, na szczycie stoi zbudowany w stylu neogotyckim kościół pod wezwaniem Zmartwychwstania Pańskiego
Kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa w Brzezinach Śląskich
kościół parafialny według projektu Ludwika Schneidera, pochodzi z 1915 roku, całość nie posiada jednolitego stylu architektonicznego, przeważa styl mieszany, gotycko-romański
Kościół Matki Boskiej Wspomożenia Wiernych w Dąbrówce Wielkiej
kościół parafialny według projektu Ludwika Schneidera, został przebudowany z kaplicy w latach 1902-1904, styl neoromański
Kościół Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Kamieniu
parafia św. Piotra i Pawła jest najstarszą parafią wiejską na Śląsku, erygowana została 4 października 1277 na mocy dekretu biskupa Pawła z Przemankowa, na jej terenie urodził się późniejszy biskup krakowski i wrocławski Nanker, obecny kościół zbudowany w 1899 w stylu neogotyckim, według projektu Ludwika Schneidera
Kościół Trójcy Przenajświętszej w Szarleju
budowany w latach 1929-1933 według projektu architekta Zygmunta Gawlika (twórcy katedry w Katowicach), wystrój wnętrza sporządził artysta plastyk Maciej Bieniasz
Kościół Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Kozłowej Górze
budowany w latach 1936-1937 według projektu architekta Affa z Katowic
Kaplica Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Kozłowej Górze (1907)
Kaplica Matki Bożej – Maria Hilf w Szarleju
wzniesiona w 1905 przez rzemieślnika z Bytomia, w miejscu śmierci jego córki zabitej przez złoczyńców, na granicy Piekar i Bytomia, zbudowana w stylu neogotyckim, nad wejściem widnieje napis: Maryjo Wspomóż – Erbaut Maria Hilf, to miejsce upamiętnia także postój wojsk króla Jana III Sobieskiego idącego na odsiecz Wiednia, w 1922 nastąpił podział Śląska, pierwsze granice były dość płynne i bywało, że w nocy starano się je przesunąć, przez to kapliczka raz znajdowała się na terytorium Niemiec, raz zaś na terytorium Polski, obecnie mocno zaniedbana[18]
Kaplica św. Antoniego w Dąbrówce Wielkiej – Dołkach (1930)
Kaplica Studzienka (1862, przebudowana 1930)
Zobacz też: Sanktuarium Matki Sprawiedliwości i Miłości Społecznej w Piekarach Śląskich oraz Dekanat Piekary Śląskie
Pomniki i miejsca pamięci narodowej[edytuj]
Kopiec Wyzwolenia
miał być symbolem walki o polskość i przypominać przyszłym mieszkańcom bohaterskich powstańców. W ten sposób uczczono również przypadającą w 1932 roku 250. rocznicę przejazdu przez Piekary króla Jana III Sobieskiego spieszącego z wojskami polskimi pod Wiedeń
Park Trzech Bohaterów w Brzozowicach
znajduje się w nim pomnik ku czci poległych w latach 1939-1945 i tablica na miejscu stracenia J. Hadasia, H. Hatki i T.Tomy
Park przy ul. Bytomskiej
znajduje się w nim pomnik poległych w latach 1939-1945 i upamiętnienia 1000-lecia Państwa Polskiego
Pomnik Jana Pawła II
poświęcony został w czasie 58. pielgrzymki mężczyzn i młodzieńców – 29.05.2005 przez kardynała Franciszka Macharskiego, autorem pomnika jest prof. Zygmunt Brachmański. Jest to pierwszy pomnik Jana Pawła II w archidiecezji katowickiej, stoi on przy głównym wejściu na Kalwarię Piekarską, „witając pielgrzymów”
Inne[edytuj]
Wojewódzki Szpital Chirurgii Urazowej
dawny Zespół Szpitala Spółki Brackiej, wzniesiony w latach 1916-1924, mający leczyć urazy powypadkowe, głównie ludzi pracujących w górnictwie, obecnie jest to jedna z lepszych w krajów placówek specjalizujących się w leczeniu schorzeń i urazów narządów ruchu, według Rankingu Szpitali 2008 „Rzeczpospolitej” placówka zajmuje 2. miejsce w zestawieniu szpitali publicznych: monospecjalistycznych bez onkologicznych[19].
Fortyfikacje Obszaru Warownego „Śląsk”
13 schronów bojowych
4 schrony pozorne
2 schrony pozorno-bojowe
Schron bojowy zamaskowany w budynku cywilnym
mieści się w dzielnicy Kamień przy ulicy Długosza 84 w dawnym domu Organizacji „Strzelec”, cały budynek, wraz z częścią forteczną, wybudowano w 1938; schron bojowy umieszczono w północno-zachodnim narożniku budynku, obiekt jest jednoizbowy, z dwoma wejściami, wyjściem ewakuacyjnym i dwoma strzelnicami, zadaniem obiektu było wspieranie sąsiednich schronów i zamknięcie ogniem broni ręcznej i maszynowej wyjścia z ulic prowadzących do Kamienia od strony zachodniej; odkryty w 2001, prace remontowe rozpoczęto w 2005, obecnie udostępniony do zwiedzania
Dawny ratusz w Brzezinach Śląskich (1892)
Urząd Miasta (początek XX w.)
Zabudowania folwarku Donnersmarcków: spichlerz (1798), stodoły, stajnie, kuźnia, budynki mieszkalne służby
Modernistyczny budynek I Liceum Ogólnokształcącego im. Króla Jana III Sobieskiego przy ul. Gimnazjalnej 24 (1932) zaprojektowany przez Karola Schayera
Zabytki przemysłu i techniki m.in. dawne szyby kopalni „Nowa Helena”, zabudowania KGH „Orzeł Biały” i huty „Krystyn”, zabudowania kopalni „Rozalia”
Również wiele kamienic, domów, chat, budynków dawnych szkół ludowych.
Wspólnoty religijne[edytuj]

Kościół rzymskokatolicki[edytuj]
Miasto jest znanym od XVII wieku ośrodkiem pielgrzymkowym oraz jednym z głównych w Polsce ośrodków kultu maryjnego z obrazem Matki Boskiej Piekarskiej. Piekary uznawane są przez wielu za duchową stolicę Górnego Śląska.[potrzebne źródło] Corocznie w maju i sierpniu odbywają się pielgrzymki stanowe do Sanktuarium Matki Sprawiedliwości i Miłości Społecznej w Piekarach Śląskich.
Na terenie Piekar Śląskich istnieją następujące parafie:
Parafia Najświętszego Serca Pana Jezusa w Brzezinach Śląskich
Parafia Matki Bożej Wspomożenia Wiernych w Dąbrówce Wielkiej
Parafia św. Józefa
Parafia św. ap. Piotra i Pawła w Kamieniu
Parafia Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Kozłowej Górze
Parafia Imienia NMP i św. Bartłomieja Apostoła w Centrum
Parafia Świętej Rodziny na Osiedlu Wieczorka
Parafia Trójcy Przenajświętszej w Szarleju
Kalwaria Piekarska w Centrum
Parafie te należą do archidiecezji katowickiej oraz Dekanatu Piekary Śląskie.
Inne[edytuj]
Do II wojny światowej w Piekarach znajdował się dom modlitw wyznawców judaizmu. Mieścił się on na ostatnim piętrze kamienicy położonej obecnie przy ul. 1 Maja 3 w dzielnicy Szarlej.
W okresie reformacji tzn. w wieku XVI, w Piekarach istniał kościół ewangelicki. Od 2004 w mieście odbywają się nabożeństwa w kościele protestanckim należącym do Kościoła Bożego (Zielonoświątkowego).
Świadkowie Jehowy – kilka zborów, posiadające Sale Królestwa.
W 1983 roku poświęcono w Piekarach kaplicę Kościoła Starokatolickiego Mariawitów, placówka była częścią nowozałożonej parafii Miłosierdzia Bożego w Bytomiu. Kaplica mariawicka funkcjonowała do 1990 roku.
Górnictwo i hutnictwo[edytuj]

Piekary Śląskie to miasto o bogatych tradycjach górniczych i hutniczych. Znajdowały się tu pokłady rud galmanu, cynku i ołowiu oraz węgla kamiennego. Na terenie Piekar udokumentowaną działalność górniczą rozpoczęto na początku XVIII wieku, jednak już wcześniej prowadzono tu na mniejszą skalę wydobycie różnych surowców. W 1704 roku wrocławski kupiec Jerzy Giesche założył dwie kopalnie galmanu „Jerzy” i „Bernard”. Od tej pory na terenie Piekar Śląskich do wybuchu II wojny światowej powstało 8 kopalń galmanu, 3 huty cynku, 2 huty cynku i ołowiu oraz 2 kopalnie węgla kamiennego założone przez Spółkę Giesche bądź ród Donnersmarcków. W 1954 roku powstała Kopalnia Węgla Kamiennego Julian.[potrzebne źródło]
Obecnie w mieście istnieje Kopalnia Węgla Kamiennego Piekary, wchodząca w skład Kompanii Węglowej. Powstała ona w wyniku połączenia dwóch piekarskich kopalń:
Kopalni Węgla Kamiennego Julian
Kopalni Węgla Kamiennego Andaluzja
Kopalnie i huty w Piekarach Śląskich
Nieistniejące
Nazwa Surowiec Data powstania Dzielnica Założyciel
Brzozowice galman 1857 Brzozowice Spółka Giesche
Cecylia galman 1857 Brzozowice Donnersmarckowie
Rozalia galman XIX w. Dąbrówka Wielka
Jerzy galman 1704 Szarlej Jerzy Giesche
Bernard galman 1704 Szarlej Jerzy Giesche
Otto galman koniec XVIII wieku Szarlej Spółka Giesche
Wilhelmine galman początek XIX wieku Szarlej Spółka Giesche
Scharley galman początek XIX wieku Szarlej Spółka Giesche
Andaluzja węgiel kamienny 1908-1911 Kamień Donnersmarckowie
Carlsglück węgiel kamienny 1825 Kozłowa Góra Donnersmarckowie
Julian węgiel kamienny 1954 Centrum
Concordia cynk początek XIX wieku Szarlej Donnersmarckowie
Zygmunt cynk początek XIX wieku Szarlej Donnersmarckowie
Nowa Helena cynk połowa XIX wieku Szarlej Spółka Giesche
Samuelglück cynk i ołów 1855 Brzeziny Śląskie
Blei Scharley cynk i ołów 1855 Brzeziny Śląskie Spółka Giesche
Istniejące
Nazwa Surowiec Data powstania Właściciel
KWK Piekary węgiel kamienny 1999 Kompania Węglowa S.A.
Życie kulturalne miasta[edytuj]

Imprezy kulturalne[edytuj]
Każdego roku w życie kulturalne miasta i jego mieszkańców włączają się liczne festiwale, koncerty i inne wydarzenia organizowane przez władze miasta lub różne instytucje. Są to m.in.:
Dni Miasta Piekary Śląskie
Piekarskie Wieczory Bluesowe
Festiwal Pieśni Maryjnej „Magnificat”
Piekarskie Sympozja Naukowe
Festiwal Integracyjny „Skrzydła”
Festiwal „Dla Jezusa”
Muzyczne Niedziele
Oktoberfest po naszymu
Kabareton
Instytucje kulturalne[edytuj]


Ośrodek Kultury „Andaluzja” w Kamieniu
W Piekarach Śląskich działa wiele placówek kulturalnych takich jak:
Miejski Dom Kultury – zajmuje się rozwojem kulturalnym mieszkańców miasta; organizacją imprez artystycznych, koncertów i spektakli oraz animacją zajęć i warsztatów dla dzieci i młodzieży. Ponadto w MDK-u działają sekcje skupiające sympatyków różnych dziedzin zainteresowań. Główna siedziba Miejskiego Domu Kultury, a zarazem Radia Piekary mieści się przy ul. Bytomskiej 73. Instytucja posiada też swoje filie w różnych dzielnicach miasta, m.in.:
Środowiskowy Dom Kultury Kozłowa Góra
Dzielnicowy Dom Kultury Brzeziny Śląskie
Dzielnicowy Dom Kultury Dąbrówka Wielka
Młodzieżowy Dom Kultury nr 1
Młodzieżowy Dom Kultury nr 1 – Filia
Młodzieżowy Dom Kultury nr 2
Spółdzielczy Dom Kultury
Ośrodek Kultury "Andaluzja" w Brzozowicach-Kamieniu – organizuje on cieszące się dużym zainteresowaniem „Piekarskie Wieczory Bluesowe” na które przyjeżdżają goście z całego świata. W Ośrodku Kultury „Andaluzja” organizowane są koncerty, festiwale oraz wernisaże i wystawy.
Miejska Biblioteka Publiczna – oferuje swoim czytelnikom bogate zbiory literatury pięknej, popularnonaukowej i specjalistycznej. W swej ofercie Miejska Biblioteka Publiczna ma także szereg propozycji wystawienniczych w Galeriach Sztuki Współczesnej i Izbie Regionalnej, która corocznie organizuje kilkadziesiąt wystaw z zakresu malarstwa, rzeźby, grafiki, rysunku i rękodzieła artystycznego[20]. Oprócz siedziby głównej przy ul. Kalwaryjskiej 62d, w mieście istnieje osiem filii Miejskiej Biblioteki Publicznej.
Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka im. Józefa Lompy w Katowicach – Filia w Piekarach Śląskich
Towarzystwo Społeczno-Kulturalne Niemców Woj. Śląskiego - Koło w Piekarach Śląskich[potrzebne źródło]
Media[edytuj]
Media działające na terenie Piekar Śląskich:
Radio Piekary (88,7 FM) – regionalna rozgłośnia radiowa założona w 1996 roku nadająca audycje głównie w gwarze śląskiej. Stacja zajmuje drugie miejsce w konkursie na najczęściej słuchaną rozgłośnię w aglomeracji górnośląskiej[21].
Głos Piekarski – bezpłatny miesięcznik lokalny wydawany od 2005 roku przez Miejski Dom Kultury. Znajdują się w nim bieżące informacje z miasta i Śląska.
Przegląd Piekarski – bezpłatny dwutygodnik lokalny wydawany na terenie Piekar Śląskich. Znajdują się w nim bieżące informacje z miasta i Śląska.
Piekary TV – oficjalna piekarska telewizja internetowa. Na jej stronie znajdują się materiały telewizyjne, relacjonujące ważne miejskie wydarzenia, imprezy oraz materiały związane z szeroko rozumianą działalnością gminy[22].
PAGFilm – Piekarska Amatorska Grupa Filmowa – amatorska piekarska telewizja internetowa. Na jej stronie znajdują się filmy dotyczące miasta oraz ważnych wydarzeń na jego terenie.
Oświata[edytuj]



MSP nr 13 im. Powstańców Śląskich


MG nr 4


Zespół szkół numer 1
W mieście istnieje 10 szkół podstawowych, 4 gimnazja, 4 szkoły ponadgimnazjalne oraz 16 przedszkoli.
Szkoły podstawowe
Miejska Szkoła Podstawowa nr 1
Zespół Szkolno-Przedszkolny nr 1 (MSP 3)
Miejska Szkoła Podstawowa nr 5 im. Wawrzyńca Hajdy
Miejska Szkoła Podstawowa nr 9 im. Gustawa Morcinka
Miejska Szkoła Podstawowa nr 11
Miejska Szkoła Podstawowa nr 12 im. Jana Demarczyka
Miejska Szkoła Podstawowa nr 13 im. Powstańców Śląskich
Miejska Szkoła Podstawowa nr 14
Miejska Szkoła Podstawowa nr 15 im. Powstańców Śląskich
Zespół Szkolno-Przedszkolny nr 2 (MSP 16)
Gimnazja
Miejskie Gimnazjum nr 1
Miejskie Gimnazjum nr 2
Miejskie Gimnazjum nr 3 im. Jana Pawła II
Miejskie Gimnazjum nr 4
Szkoły ponadgimnazjalne
I Liceum Ogólnokształcące im. Króla Jana III Sobieskiego
Zespół Szkół nr 1 (Technikum nr 1 im. Jacka Karpińskiego, II Liceum Ogólnokształcące)
Zasadnicza Szkoła Zawodowa im. Stanisława Ligonia[23]
Szkoły wyższe
Zamiejscowy Ośrodek Dydaktyczny Górnośląskiej Wyższej Szkoły Handlowej[24].
studia niestacjonarne na kierunkach Informatyka, Stosunki Międzynarodowe, Pedagogika, Finanse i Rachunkowość, Zarządzanie
Uniwersytet Trzeciego Wieku
Inne placówki
16 przedszkoli miejskich
Zespół Szkół im. Marii Grzegorzewskiej
Młodzieżowy Dom Kultury nr 1
Młodzieżowy Dom Kultury nr 2
Ognisko muzyczne
Szkoły rozwiązane
Zespół Szkół nr 2 im. Janusza Korczaka – szkoła rozwiązana z dniem 31 sierpnia 2012. Powodem rozwiązania były wysokie koszty utrzymania, drastycznie spadająca liczba uczniów.
Demografia[edytuj]

 Osobny artykuł: Ludność Piekar Śląskich.
Dane historyczne
Rok Ludność Zm., %
1905 8094
1910 9344 15,4%
1941 24 500 162,2%
1950 22 944 –6,4%
1960 32 226 40,5%
1970 36 400 13%
1980 64 321 76,7%
1990 68 502 6,5%
2000 61 590 –10,1%
2008 58 832 –4,5%
1905,1910 (bez Szarleja) 1
1941 po połączeniu Piekar i Szarleja (1935) źródło: Heinz Rudolf Fritsche: Schlesien Wegweiser, Bechtermünz Verlag, Augsburg 1996
1950,60,70 Roczniki statystyczne GUS Ludność Piekar Śląskich
1980,90 Roczniki demograficzne GUS Ludność Piekar Śląskich
1995, 2000, 2007 – dane GUS-u[25]
Struktura demograficzna mieszkańców Piekar Śląskich według danych z 31 grudnia 2007[25]:
Opis Ogółem Kobiety Mężczyźni
jednostka osób % osób % osób %
populacja 59 061 100 30 664 51,92 28 397 48,08
wiek przedprodukcyjny (0–17 lat) 10 145 17,18 4990 8,45 5155 8,73
wiek produkcyjny (18–65 lat) 38 698 65,52 18 780 31,8 19 918 33,72
wiek poprodukcyjny (powyżej 65 lat) 10 218 17,3 6894 11,67 3324 5,63
Dzielnica Mieszkańcy (10.2011)
Brzeziny Śląskie 4.724
Brzozowice 1.872
Dąbrówka Wielka 3.987
Kamień 8.890
Kozłowa Góra 2.962
Centrum 1 26.079
Szarlej 7.997
1 w tym Osiedle Wieczorka i Józefka: 16.617
1 Ludność w roku 2011 wynosi 56.511
Gospodarka[edytuj]

W ostatnich latach nastąpiły w Piekarach Śląskich jak i w całym regionie zmiany w strukturze gospodarczej, zatrudnieniu, wzroście obrotu gospodarczego. Zjawiska te wpływają na pojawienie się nowych jakościowo problemów społecznych, związanych z reformami gospodarczymi, przemianami w przemyśle państwowym i rozwojem prywatnej przedsiębiorczości. W czerwcu 2008 roku w Piekarach Śląskich było zarejestrowanych 2131 bezrobotnych[26], stopa bezrobocia wyniosła wtedy 5,5%, a na 100 osób pracujących przypadało 18 bezrobotnych[27]. Zmiany te nie są wyłącznie specyfiką Piekar Śląskich, bowiem północno-zachodnie pasmo GOP-u ma liczne wzajemne powiązania (np. rynki zbytu i pracy), które na siebie oddziaływają tworząc duży potencjał przemysłowy i ludnościowy. Pod względem przestrzennym i funkcjonalnym Piekary Śląskie związane są z Bytomiem, który również należy do tzw. obszarów rozwojowych (podobnie jak Katowice, Chorzów i Gliwice)[28].
Przemysłowe oblicze miasta ukształtowane jest przez górnictwo węgla kamiennego, które przeszło proces restrukturyzacji (utworzenie Zakładu Górniczego Piekary). Duże znaczenie w zachodzących przemianach ma budowa autostrady A-1, dzięki czemu miasto uzyska dobry dostęp do najważniejszych w GOP-ie węzłów komunikacyjnych i centrów przemysłowych.
W 1999 w mieście powstała Piekarska Strefa Aktywności Gospodarczej, zlokalizowana została w rejonie ulic Podmiejskiej i Obwodowej Zachodniej. Teren inwestycyjny został został z myślą o małych i średnich przedsiębiorcach. Strefa powstała w celu aktywizacji gospodarczej terenów zdegradowanych na skutek eksploatacji górniczej, utworzenie nowych miejsc pracy oraz nowych rodzajów działalności gospodarczej, a tym samym poprawę sytuacji ekologicznej, gospodarczej oraz jakości życia mieszkańców miasta[29].
29 czerwca 2006 na mocy porozumienia miasta Piekary Śląskie, Spółki Orzeł Biały SA, Zakładu Gospodarki Komunalnej w Piekarach Śląskich oraz Górnośląskiej Agencji Przekształceń Przedsiębiorstw w Katowicach utworzono Piekarski Park Przemysłowy. Powstaje on w celu utworzenia dodatkowych miejsc pracy oraz umożliwienia wykonania działalności gospodarczej na preferencyjnych warunkach, a także w celu dokonywania przepływu wiedzy i technologii pomiędzy jednostkami naukowymi a przedsiębiorstwami. Ma zajmować docelowo około 130 ha terenu rozciągającego się na granicy Brzezin Śląskich i Bytomia[30]. Program ten jest ukierunkowany także na ochronę środowiska przyrodniczego miasta poprzez rewitalizację na tym obszarze terenów zdegradowanych i przywrócenie im funkcji użytkowych[31].
Transport[edytuj]

Tranzyt[edytuj]
autostrada A1
droga krajowa nr 94: Zgorzelec – Wrocław – Bytom – Piekary Śląskie – Kraków
droga wojewódzka nr 911: Bytom – Piekary Śląskie – Świerklaniec
Lotnisko[edytuj]
W odległości około 20 km od miasta znajduje się Port lotniczy Katowice-Pyrzowice. Ma 2 terminale. W odległości około 80 km od miasta znajduje się Port lotniczy Kraków-Balice.
Tramwaje[edytuj]
27 maja 1894 roku w Piekarach oddano do eksploatacji pierwszy odcinek linii tramwajowej, która łączyła centrum miasta z Bytomiem, była to trakcja parowa. Od 1949 roku na trasie Bytom-Szarlej-Piekary Śląskie kursowała linia nr 8. W latach 1952-1958 w trzech etapach przedłużono linię z Kopalni „Nowy Orzeł Biały” do Brzezin Śląskich. W dalszej rozbudowie linii przeszkodził wiadukt kolejowy na drodze do Dąbrówki Wielkiej. Linię zakończono w połowie drogi do tej miejscowości i zbudowano tam pętlę, która istnieje do dziś. Na przełomie lat 70. i 80. XX wieku zlikwidowano (w dwóch etapach) linię tramwajową prowadzącą obecną ulicą Bytomską z Bytomia do centrum miasta. Tramwaj linii numer 8 kursował od tego czasu od Bytomia do Dąbrówki Wielkiej. Dnia 1 kwietnia 2006 ze względu na złą sytuację spółki Tramwaje Śląskie linia została zlikwidowana, tym samym Piekarzanie stracili ostatnie połączenie tramwajowe. W ostatnim okresie linia istniała na trasie Bytom (Politechnika Śl.) – Brzeziny Śl. – Dąbrówka Wielka (Pętla).
Autobusy[edytuj]


Dworzec Autobusowy w Piekarach Śląskich
Połączenia wewnętrzne oraz z sąsiednimi miejscowościami zapewnia wyłącznie komunikacja autobusowa. Miasto zleciło organizację komunikacji miejskiej Komunikacyjnemu Związkowi Komunalnemu Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego w Katowicach. Wcześniej autobusy w mieście obsługiwał Międzygminny Związek Komunikacji Pasażerskiej w Tarnowskich Górach[32].
Aktualnie istnieją 24 linie autobusowe (5, 24, 42, 43, 52, 53, 73, 85, 91, 99, 104, 105, 114, 119, 133, 148, 164/264, 168, 170, 185, 192, 700, 780, 860). Linie te łączą pomiędzy sobą dzielnice miasta, a także zapewniają bezpośredni dojazd do Bytomia, Tarnowskich Gór, Katowic, Siemianowic Śl., Radzionkowa, Będzina, Wojkowic i niektórych miejscowości gmin: Świerklaniec, Bobrowniki, Mierzęcice oraz Ożarowice. Komunikacja PKS ma marginalne znaczenie. Istnieją jedynie pojedyncze kursy autobusów PKS na trasach Zawiercie – Bytom, a także Praszka – Katowice. Istnieje też połączenie PKS z Częstochową, które służy dowozowi pracowników ZG Piekary.
Kolej[edytuj]
Istniejąca na terenie miasta kolej służy jedynie do celów przewozu towarów (głównie węgla), ale jeszcze nie tak dawno do Piekar można było się dostać pociągiem, a w mieście istniał przystanek osobowy w Dąbrówce Wielkiej, stacja w Szarleju i Brzezinach Śląskich. Pierwsze połączenie kolejowe Piekary otrzymały w 1870 roku. Niewiele z tego zostało. Zabytkowa infrastruktura kolejowa jest dewastowana i niszczona. W całości zachowała się jedynie stacja Brzeziny Śląskie z 1925 roku, lecz w 2008 roku została wyburzona[33].
Turystyka, sport i rekreacja[edytuj]

Szlaki turystyczne[edytuj]


Szlaki turystyczne i sąsiedzi Piekar Śląskich
Na terenie miasta wyznakowano następujące szlaki piesze:
 Szlak Husarii Polskiej
część zachodnia Szarlej-Piekary-Kozłowa Góra-długości 8,3 km
część wschodnia Dąbrówka Wielka-Brzeziny Śląskie-długości 6,3 km
 Szlak Powstańców Śląskich
Szarlej-Piekary-Kopiec Wyzwolenia-długości 5,6 km
 Szlak Tysiąclecia
Kopiec Wyzwolenia-Piekary-Kozłowa Góra-długości 6,5 km
 Szlak Historii Górnictwa Górnośląskiego
Dąbrówka Wielka-Dołki-Kamień-długości 7,5 km
 Szlak łącznikowy
długości 0,7 km łączy szlak Husarii ze Szlakiem Powstańców Śląskich
Obiekty sportowe[edytuj]
Hala klubu GKS Olimpia Piekary Śląskie
Stadion znajdujący się na terenie MOSiR-u Piekary Śląskie
Profesjonalny bulodrom do gry w pétanque na terenie MOSiR-u Piekary Śląskie[34]
Stadion znajdujący się na terenie klubu „Andaluzja Piekary Śląskie”
Kompleks sportowy (basen kryty i siłownia) znajdujący się na terenie „KWK Julian”
Basen kryty znajdujący się na terenie MSP nr 5 w Piekarach Śląskich
Basen otwarty znajdujący się na terenie MOSiR-u Piekary Śląskie
Korty tenisowe znajdujące się na terenie MOSiR-u Piekary Śląskie
Korty tenisowe znajdujące się na terenie klubu „Andaluzja Piekary Śląskie”
Skatepark przy ul. ks. J. Popiełuszki należący do MOSiR-u Piekary Śląskie
Kluby sportowe[edytuj]
Olimpia Piekary Śląskie – klub piłki ręcznej
Orkan Dąbrówka Wielka – piłka nożna (liga okręgowa), szachy (II liga)
Orzeł Biały Brzeziny Śląskie – piłka nożna (klasa A)
Czarni Kozłowa Góra – piłka nożna (klasa A)
Coslovia Kozłowa Góra – kolarstwo szosowe
Andaluzja Piekary Śląskie – piłka nożna (liga okręgowa), podnoszenie ciężarów (II liga męska)
Master Piekary Śląskie – szachy
Ośrodek Sztuk Walki Triada – boks tajski, karate shinkyokushinkai, jujitsu
UKS Net SKOK Skarbiec Piekary Śląskie – siatkówka kobiet (III liga)
UKS La-Basket Piekary Śląskie – koszykówka
MOSiR Piekary Śląskie – piłka nożna (drużyny juniorskie)
KS Piekary – piłka nożna (klasa A)
Organizacje[edytuj]
Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji, który został założony w 1994 roku i od tej pory dysponuje wszechstronną bazą sportową miasta. W jego skład wchodzą obiekty sportowe takie jak:
przy ul. Olimpijskiej boisko piłkarskie, boisko treningowe, basen kąpielowy, korty tenisowe, boiska do siatkówki plażowej i koszykówki, lodowisko w okresie zimowym, bulodrom do pétanque, strzelnica, staw wędkarski
przy ul. Skłodowskiej-Curie boisko do piłki nożnej, boisko piłkarskie „Orlik”, boisko wielofunkcyjne, boiska treningowe, korty tenisowe, bieżnia, pawilon sportowy
przy ul. Pokoju boisko do piłki nożnej, boisko treningowe boisko do koszykówki, pawilon sportowy
przy ul. Drzymały sala gimnastyczna
przy ul. Szymanowskiego boisko do piłki nożnej, boisko treningowe
przy ul. Szkolnej hala sportowa, sala do gry w tenisa stołowego
przy ul. Popiełuszki skatepark
Główna siedziba MOSiR-u znajduje się przy ul. Olimpijskiej 3.
Miejskie Centrum Informacji i Turystyki
wydzielone we wrześniu 2006 roku z MOSiR-u, do jego zadań należy m.in. promocja turystyki pieszej i rowerowej, obsługa turystów i pielgrzymów poprzez udzielanie informacji na temat miasta, współpraca z miastem partnerskim Kroměříž, prowadzenie działalności wydawniczej i księgarni turystycznej
siedziba ul. Bytomska 157
Symbole miasta[edytuj]



Herb miasta przed zmianą


Obecna flaga miasta
Herb Piekar Śląskich[edytuj]
 Osobny artykuł: Herb Piekar Śląskich.
Obecny herb Piekar Śląskich (zmieniony w 2005) przedstawia dwóch ubranych na czarno górników w strojach ludowych, ze złotymi butami i szarfami, którzy wskazują rękoma na Sanktuarium Matki Sprawiedliwości i Miłości Społecznej w Piekarach Śląskich. Wszystkie elementy umieszczone są na niebieskim (błękitnym) tle. Przed zmianą herbu w 2005 znajdowało się na nim dwóch górników trzymających się za ręce, bez wizerunku bazyliki piekarskiej.
Flaga Piekar Śląskich[edytuj]
 Osobny artykuł: Flaga Piekar Śląskich.
Na podstawie uchwały Rady Miasta Piekary Śląskie z 2005 roku dotyczącej zmian w statucie miasta, barwami miasta są kolory błękitny, złoty (żółty) i błękitny, w trzech poziomych pasach, których szerokość do szerokości flagi jest w proporcjach: ¼, ½, ¼, a stosunek szerokości do długości flagi wynosi 5:8.
Hejnał Piekar Śląskich[edytuj]
Hejnał miasta Piekary Śląskie został ustanowiony 21 maja 2009 na sesji Rady Miasta. Oparty jest na motywach pieśni religijnej Matko Piekarska autorstwa Feliksa Nowowiejskiego. Hejnał skomponował organista piekarskiej bazyliki Klaudiusz Jania. Utwór rozbrzmiewa z piekarskiego Ratusza codziennie o 12:00 i 21:00[35].
Administracja[edytuj]



Siedziba UM Piekary Śląskie
Piekary Śląskie są miastem na prawach powiatu. Mieszkańcy wybierają do Rady Miasta Piekary Śląskie 23 radnych[36]. Organem wykonawczym władz jest prezydent miasta. Siedzibą władz miasta jest Urząd Miasta Piekary Śląskie przy ul. Bytomskiej.
Prezydenci Piekar Śląskich:
Andrzej Żydek (1990–2002)[37][38]
Stanisław Korfanty (od 2002)[39][40]
Pierwszym Zastępcą Prezydenta Miasta jest Janusz Pasternak, drugim Zenon Przywara, a Przewodniczącym Rady Miasta Piekary Śląskie Krzysztof Seweryn[41]. W mieście funkcjonuje również Młodzieżowa Rada Miasta, zaprzysiężona w lutym 2012 roku.
Miasto jest członkiem takich organizacji jak:
Związek Miast Polskich,
Związek Powiatów Polskich,
Górnośląski Związek Metropolitalny
Śląski Związek Gmin i Powiatów
Komunikacyjny Związek Komunalny GOP.
Mimo że Piekary są powiatem dużo placówek administracji państwowej znajduje się w sąsiednich miastach. W Piekarach mieści się urząd skarbowy oraz inne urzędy szczebla powiatowego.
Piekarzanie[edytuj]

Osoby urodzone na terenie miasta (dzielnic)[edytuj]
Hubert Banisz (ur. 16 lutego 1928, zm. 19 marca 1983) – polski piłkarz, grający na pozycji obrońcy, Reprezentant Polski, olimpijczyk z igrzysk w Helsinkach 1952.
Eugeniusz Burzyk (ur. 25 września 1960) – polski duchowny katolicki, pisarz, dziennikarz, były korespondent Katolickiej Agencji Informacyjnej.
bł. ks. Józef Czempiel (ur. 21 września 1883, zm. 4 maja 1942) – polski duchowny katolicki, działacz społeczny, zginął w KL Dachau, błogosławiony Kościoła Katolickiego (męczennik).
Wincenty Dunikowski-Duniko (ur. 1947) – polski artysta, grafik, rzeźbiarz i malarz; twórca sztuki Moment Art.
Jan Frenzel (ur. 29 sierpnia 1907, zm. 26 stycznia 1945) – polski duchowny katolicki, zmarł śmiercią męczeńską po wkroczeniu Armii Czerwonej, pochowany w Brzezinach Śląskich.
Alfred Gazda (ur. 6 czerwca 1938) – były polski piłkarz, grający na pozycji napastnika, trener.
Maria Gomola (ur. 29 maja 1941) – polska polityk, posłanka na Sejm RP X kadencji, magister filologii.
Maciej Iłowiecki (ur. 28 lutego 1935) – polski dziennikarz, publicysta, były członek Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji.
Wincenty Janas (ur. 1891, zm. 21 sierpnia 1919) – polski nauczyciel i działacz narodowy, powstaniec śląski, zamordowany przez Grenzschutz.
Maksymilian Jasionowski (ur. 12 października 1867, zm. 7 marca 1957) – polski pisarz, poeta, działacz społeczny i narodowy, uczestnik III powstania śląskiego.
Tadeusz Jodłowski (ur. 1925) – polski grafik i scenograf, profesor sztuki, wykładowca krakowskiej i warszawskiej ASP, zaliczany do grona twórców polskiej szkoły plakatu.
Edward Korfanty (ur. 16 lutego 1952) – polski szermierz i szablista, mistrz Polski, trener medalistów olimpijskich i mistrzostw świata, trzykrotnie wybierany „Trenerem Roku” USA.
Stanisław Korfanty (ur. 12 listopada 1957) – polski samorządowiec, od 2002 prezydent Piekar Śląskich, były dyrektor siemianowickiego Centrum Leczenia Oparzeń.
Stanisław Kowolik (ur. 4 listopada 1953) – polski polityk, samorządowiec, poseł na Sejm RP II kadencji, od 1980 członek „Solidarności”.
Hans Kroll (ur. 18 maja 1898, zm. 8 sierpnia 1967) – niemiecki polityk, ambasador RFN w Belgradzie, Tokio i Moskwie.
bp Józef Kupny (ur. 23 lutego 1956) – polski duchowny katolicki, w latach 2001-2006 rektor WŚSD w Katowicach, od 2005 biskup pomocniczy archidiecezji katowickiej.
Sylwester Ludyga (ur. 20 grudnia 1907, zm. 1944) – polski działacz socjalistyczny i komunistyczny, zginął w KL Auschwitz.
Ansgary Malina OFM (ur. 12 grudnia 1892, zm. 6 stycznia 1969) – polski duchowny katolicki, kaznodzieja, muzyk i kompozytor o dorobku ok. 300 utworów.
Stanisław Mastalerz (ur. 7 maja 1895, zm. 6 listopada 1959) – żołnierz, pułkownik, uczestnik powstań śląskich, pomysłodawca usypania Kopca Wyzwolenia.
Adam Matysek (ur. 19 lipca 1968) – polski piłkarz, grający na pozycji bramkarza, reprezentant Polski w piłce nożnej, uczestnik Mistrzostw Świata w piłce nożnej w 2002 roku.
Kaja Mirecka-Ploss (ur. 12 września 1928) – działaczka społeczna, pisarka, projektantka mody, doktor sztuki.
Marek Moś (ur. 3 grudnia 1956) – polski dyrygent i skrzypek, założyciel Kwatetu Śląskiego oraz wykładowca Akademii Muzycznej im. Karola Szymanowskiego w Katowicach.
bp Nanker (ur. ok. 1270, zm. 8 kwietnia 1341) – polski duchowny katolicki, polityk, biskup krakowski i wrocławski, Sługa Boży.
Stanisław Piastowicz (ur. 3 marca 1928) – śląski poeta, autor wielu wierszy.
Jerzy Polaczek (ur. 24 sierpnia 1961) – polski prawnik, polityk i samorządowiec, poseł na Sejm RP III, IV, V, VI i VII kadencji, minister transportu w latach 2005-2007.
Wiktor Polak (ur. 4 grudnia 1883, zm. 21 czerwca 1941) – polski poeta i powstaniec, uczestnik wszystkich powstań śląskich.
Teodor Rak (ur. 10 listopada 1904, zm. 17 września 1976) – polski duchowny katolicki, doktor teologii, organista i tłumacz pieśni.
Aleksander Rokosa (ur. 17 lipca 1936, zm. 25 lipca 2000) – polski gimnastyk, wielokrotny mistrz Polski, olimpijczyk z igrzysk w Rzymie 1960, Tokio 1964 i Meksyku 1968, trener.
Jakub Siemek (ur. 2 marca 1937) – polski specjalista górnictwa i geologii inżynierskiej, fizyk, profesor nauk technicznych, wykładowca AGH w Krakowie, współautor 5 patentów.
Dariusz Sikora (ur. 30 grudnia 1958) – polski hokeista, uczestnik igrzysk w Lake Placid 1980, dwukrotny mistrz Polski.
Marek Siwiec (ur. 13 marca 1955) – poseł na Sejm RP, deputowany do Parlamentu Europejskiego, w latach 2007-2009 jego wiceprzewodniczący.
Jerzy Siwy (ur. 20 kwietnia 1921, 26 listopada 1983) – polski aktor teatralny, filmowy i telewizyjny, reżyser spektakli i widowisk.
Alfons Skowronek (26 stycznia 1928) – polski duchowny katolicki, profesor teologii, wieloletni kierownik Katedry Teologii Ekumenicznej ATK w Warszawie.
Szymon Sobala (ur. 15 stycznia 1919) – polski gimnastyk, trener, olimpijczyk z igrzysk w Helsinkach 1952, siedmiokrotny mistrz Polski.
Edward Socha (ur. 29 listopada 1955) – polski piłkarz, grający na pozycji napastnika oraz działacz piłkarski, w latach 1995-1997 menadżer Reprezentacji Polski.
Mirosław Sowiński (ur. 15 stycznia 1956, zm. 1 lipca 2008) – polski piłkarz grający na pozycji bramkarza, najpopularniejszy sportowiec Białostocczyzny w roku 1988, trener.
Marek Stachowski (ur. 21 marca 1936, zm. 3 grudnia 2004) – współczesny polski kompozytor i pedagog, profesor zwyczajny, były rektor Akademii Muzycznej w Krakowie.
Stanisław Stanuch (ur. 29 marca 1931, zm. 9 lipca 2005) – polski pisarz i poeta, publicysta, dziennikarz, reportażysta i radiowiec.
Grzegorz Strzelczyk (ur. 1971) – polski duchowny katolicki, doktor teologii, publicysta, były prodziekan Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Śląskiego.
Edward Ścigała (ur. 20 lutego 1926, zm. 28 stycznia 1990) – sztangista, trener, olimpijczyk z igrzysk w Helsinkach 1952, dwukrotny mistrz Polski.
Witold Świadek (ur. 21 stycznia 1949, zm. 15 maja 1990) – polski pilot, trzykrotny mistrz świata w lataniu rajdowym, zginął tragicznie w Zjednoczonych Emiratach Arabskich.
Paweł Świętek (ur. 28 października 1924, zm. 16 lutego 1989) – polski gimnastyk, trener, olimpijczyk z igrzysk w Helsinkach 1952, trzykrotny mistrz Polski.
Tomasz Teluk (ur. 1974) – politolog, doktor filozofii, naukowiec, komentator i publicysta, laureat nagrody Templeton Freedom Award.
Emanuel Tomanek (ur. 25 grudnia 1893, zm. 1940) – podporucznik rezerwy piechoty Wojska Polskiego, komendant główny Związku Powstańców Śląskich.
Gerard Waculik OFM (ur. 9 sierpnia 1910, zm. 19 kwietnia 1945) – polski duchowny katolicki, kapelan Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, kapitan, odznaczony orderem Virtuti Militari.
Stefan Wanot (ur. 15 grudnia 1941) – polski inżynier i polityk, poseł na Sejm RP X kadencji.
Walter Winkler (ur. 2 lutego 1943) – polski piłkarz, grający na pozycji obrońcy, reprezentant Polski, trener.
Przemysław Wipler (ur. 15 lipca 1978) – polski polityk, poseł VII kadencji Sejmu, nauczyciel akademicki, były prezes Stowarzyszenia KoLiber i Fundacji Republikańskiej.
Marcin Witas (ur. 21 kwietnia 1976) – śląski wykonawca hip-hopowy, raper występujący pod pseudonimem Dohtor Miód.
Dariusz Wosz (ur. 8 czerwca 1969) – niemiecki piłkarz, reprezentant Niemiec w piłce nożnej, uczestnik Mistrzostw Europy w 2000 roku.
Jerzy Wójcik (ur. 22 kwietnia 1933, zm. 10 marca 2008) – polski artysta baletu, choreograf, pedagog i folklorysta związany z Zespołem Pieśni i Tańca „Śląsk”.
Paweł Wójcik (ur. 7 lipca 1916, zm. 18 listopada 1941) – polski niepodległościowiec, walczący podczas II wojny światowej, podporucznik WP, harcmistrz ZHP, zabity przez Gestapo.
Honorowi obywatele Piekar Śląskich[edytuj]
bł. papież Jan Paweł II (ur. 18 maja 1920, zm. 2 kwietnia 2005) – polski duchowny katolicki, arcybiskup krakowski, kardynał, od 1978 papież, błogosławiony Kościoła Rzymskokatolickiego.
Po raz pierwszy w historii Piekar Śląskich tytuł Honorowego Obywatela Miasta przyznany uchwałą Rady Miasta z dnia 18 maja 1994 roku otrzymał Polak – Papież Jan Paweł II[42].
ks. Władysław Student (ur. 10 kwietnia 1931, zm. 16 grudnia 2007) – polski duchowny katolicki, kanonik gremialny Kapituły katedralnej katowickiej, prałat, od 1973 do 1998 proboszcz i kustosz Bazyliki Najświętszej Marii Panny i św. Bartłomieja w Piekarach Śląskich.
Tytuł honorowego obywatela miasta otrzymał 22 lutego 2001 w dowód szacunku i uznania dla jego autorytetu, wartości moralnych oraz czynnego uczestniczenia w życiu publicznym miasta, wkład w rozwój społeczny i kulturalny służący dobru mieszkańców Piekar Śląskich[43].
abp Damian Zimoń (ur. 25 października 1934) – polski duchowny katolicki, od 1985 biskup diecezjalny katowicki, od 1992 arcybiskup metropolita katowicki, od 2011 arcybiskup senior.
Tytuł honorowego obywatela metropolita otrzymał w uznaniu zasług dla piekarskiego sanktuarium maryjnego, a przez to dla całego miasta dnia 26 października 2005[44].
premier Jerzy Buzek (ur. 3 lipca 1940) – polityk, poseł na Sejm RP, w latach 1997-2001 Prezes Rady Ministrów, od 2004 poseł do Parlamentu Europejskiego, a w latach 2009-2012 jego przewodniczący.
Honorowym obywatelem Piekar został 21 maja 2010 w dowód szacunku dla Jego osoby, uznania dla Jego osiągnięć na wielu płaszczyznach, wyrażając wdzięczność za zaangażowanie w krzewienie idei samorządności oraz wspieranie dążenia miasta Piekary Śląskie dla uzyskania statusu miasta powiatowego[45].
dr n. med. Bogdan Koczy (ur. 1 maja 1951) – lekarz ortopeda, traumatolog i naukowiec, ordynator oddziału urazowo-ortopedycznego męskiego, od 1998 dyrektor Samodzielnego Publicznego Wojewódzkiego Szpitala Chirurgii Urazowej im. dr Janusza Daaba w Piekarach Śląskich.
Tytuł honorowego obywatela miasta otrzymał 10 listopada 2010 w dowód szacunku dla Jego osoby, uznania dla Jego osiągnięć na wielu płaszczyznach, wyrażając wdzięczność za zaangażowanie w rozbudowę i unowocześnienie bazy leczniczej Piekarskiej Urazówki, promowanie nowych technologii medycznych, kształcenie fachowych kadr o najwyższych kwalifikacjach, których swoistą marką jest praca i zdobywanie specjalizacji medycznej w „Urazówce”[46].

1 komentarz:

+1