Nekla

Nekla

Państwo Polska
Województwo wielkopolskie
Powiat wrzesiński
Gmina Nekla
gmina miejsko-wiejska
Prawa miejskie (1727-1793) i powtórnie 2000
Burmistrz Karol Balicki
Powierzchnia 9,79 km²
Ludność (31.03.2011)
• liczba
• gęstość
3543[1]
342 os./km²
Strefa numeracyjna
+48 61
Kod pocztowy 62-330
Tablice rejestracyjne PWR
Położenie na mapie Polski


Nekla
52°21′50″N 17°24′27″E
TERC
(TERYT) 4303930034
Urząd miejski
ul. Dworcowa 10
62-330 Nekla
 Multimedia w Wikimedia Commons
 Hasło Nekla w Wikisłowniku
Strona internetowa
Nekla – miasto w woj. wielkopolskim, w powiecie wrzesińskim, położone przy drodze krajowej nr 92 z Poznania do Wrześni. Prawa miejskie ponownie od 2000. Siedziba gminy miejsko-wiejskiej Nekla. W latach 1975-1998 wieś administracyjnie należała do woj. poznańskiego.
Według danych z 31 marca 2011 miasto liczyło 3543 mieszkańców [1]
Przez miasto przepływa Moskawa, niewielka rzeka dorzecza Warty.
Spis treści  [ukryj]
1 Historia
2 Zabytki
3 Sport
4 Przypisy
5 Linki zewnętrzne
Historia[edytuj]

Pierwsze wzmianki o Nekli pochodzą z 1405 r. Była to wówczas osada zwana Nieklą, co w języku staropolskim oznaczało nadbrzeżne ławice piachu, zarośla lub przystań. O początkach miasta opowiada także jedna z legend. Głosi ona, że w tym miejscu stała kiedyś karczma "Wygoda". Zatrzymał się w niej czarnoksiężnik Twardowski. Na jego rozkaz diabli usypali groblę przez bagna[2].
Właścicielami miejscowości przez wiele wieków były możne, znane wielkopolskie rody: Starczanowskich, Prażmowskich, Skałowskich, Wilkońskich, Skórzewskich i Żółtowskich. W latach 1725-1793 posiadała prawa miejskie. W tym okresie zostały wybudowane nowe kościoły w Nekli, w pobliskich Targowej Górce i Opatówku. W 1777 r. ksiądz Aleksy Błachowicz urządził w Nekli szpital czyli dom ubogich. W połowie XVIII w. parafia nekielska liczyła 926 mieszkańców, w tym: 490 katolików, 426 innowierców i 10 Żydów. Ziemia nekielska była gościnna dla prześladowanych obcokrajowców. W połowie XVIII w. w pobliżu Nekli osiedleni zostali na prawie olęderskim staroluteranie, chłopi niemieccy, którzy przybyli w te strony z pogranicza wielkopolsko-brandenburskiego i pomorskiego. Wykorzystując swoje umiejętności oraz wiedzę osuszyli tutejsze bagna i mokradła, wykarczowali las i założyli osadę zwaną kiedyś Nekielskimi Olędrami, a obecnie Nekielką[3].
Kres świetności dla Nekli nadszedł wraz z II rozbiorem Polski w 1793 r. Gmina została włączona do zaboru pruskiego, a Nekla straciła prawa miejskie. W 1831 r. wieś i okolice nawiedziła epidemia cholery. Śmierć zebrała obfity plon. Pozostali przy życiu mieszkańcy ślubowali wówczas coroczne pielgrzymki do Grodziszczka. Tradycja ta zachowała się do dzisiaj.
W 1845 r. zbudowano szosę z Poznania do Strzałkowa przez Neklę, a pod koniec wieku wieś znalazła się na trasie linii kolejowej z Poznania do Strzałkowa. Jedno z podań głosi, że stacja kolejowa jest tak daleko od Nekli, gdyż hrabina Żółtowska, właścicielka wsi nie chciała, aby budził ją głos przejeżdżających pociągów.
W dziejach gminy Nekla zapisało się wielu wybitnych Wielkopolan. Z wsią Mystki związany był Karol Karśnicki (1806-1870), uczestnik spisku podchorążych w powstaniu listopadowym, prezes Wydziału Przyrodniczego Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk (1860-1862). W Targowej Górce mieszkał Antoni Amilkar Kosiński.
Mieszkańcy Nekli i okolicznych miejscowości brali udział we wszystkich walkach o niepodległość Polski. Uczestniczyli na Wiośnie Ludów w bitwie pod Miłosławiem (1848), w powstaniu styczniowym (1863). Znaleźli się także w szeregach armii powstania wielkopolskiego (1918-1919). Walczyli w okolicach Szubina. Polegli powstańcy zostali pochowani w zbiorowej mogile na cmentarzu w Nekli.
W czasie okupacji hitlerowskiej, w latach 1942-1943 w Nekli istniał jeden z obozów pracy przymusowej dla Żydów pracujących przy budowie linii kolejowej ze Swarzędza do Wrześni. Zginęło w nim około 200 więźniów. Na miejscu obozu umieszczono pamiątkową tablicę. Natomiast przed budynkiem byłej szkoły przy ulicy Poznańskiej znajduje się pomnik poświęcony pamięci trzech Polaków, których w tym miejscu rozstrzelali hitlerowcy we Wrześni w 1939 r.
Po 1945 r. Nekla przeżyła okres intensywnego rozwoju. W 1948 r. została przeprowadzona elektryfikacja Nekli, w 1949 r. Targowej Górki, w 1950 Starczanowa i Zasutowa, a rok później Gierłatowa. W latach pięćdziesiątych w Nekli powstały kino (1951), lecznica dla zwierząt (1955), ośrodek zdrowia (1957). W następnym dziesięcioleciu zainstalowano w Nekli automatyczną centralę telefoniczną (1961), powstały zakłady produkcyjne: przetwórnia owocowo-warzywna w Podstolicach, nowa piekarnia w Nekli (1970). 18 maja 1969 r. oddano do użytku wybudowaną w czynie społecznym strażnicę Ochotniczej Straży Pożarnej. W latach siedemdziesiątych rozpoczęto zakładanie w gminie sieci wodociągowej. Władze miejsko-gminne stworzyły dobre warunki zachęcające do inwestowania na terenie gminy Nekla. Dbały także o rozwój oświaty i kultury. W 1948 r. zainicjowano powstanie gminnej biblioteki[4].
W 1965 r. w ciągu sześciu miesięcy wybudowano nową szkołę podstawową w Nekli. Ze środków budżetowych gminy wybudowano w 1988 r. szkołę w Targowej Górce, pięć lat później salę gimnastyczną w tej miejscowości, a w 1997 r. szkołę podstawową w Zasutowie.


Kościół w Nekli nocą
1 stycznia 2000 r. Nekla odzyskała prawa miejskie.
W 2004 r. założony został Społeczny Komitet Renowacji Cmentarzy Olęderskich. Na uroczystości otwarcia cmentarza przybyli m.in. potomkowie rodzin Olęderskich, które w 1846 r. emigrowały do Australii w poszukiwaniu schronienia przed prześladowaniami ze strony władz pruskich.
W 2005 r. obchodzono hucznie 600 lecie założenia miejscowości.
W mieście rozpoczyna się i kończy Szlak Osadnictwa Olęderskiego w Gminie Nekla.
Zabytki[edytuj]

Na terenie miasta znajdują się 2 obiekty zabytkowe:[5]
zespół kościoła parafialnego z 1899-1901, ul. Poznańska (nr rej.: 2639/A z 29.01.1998):
kościół św. Andrzeja Apostoła
kaplica-kostnica
cmentarz przykościelny
ogrodzenie (murowano-metalowe)
zespół dworski z połowy XIX w.:
dwór (nr rej.: 1445/A z 12.04.1973)
park (nr rej.: 83/41/58 z 14.11.1958 oraz 1726/A z 23.04.1975)
Sport[edytuj]

W miejscowości działa klub sportowy Płomień Nekla, którego sekcja piłkarska występuje w konińskiej klasie okręgowej.