Milanówek

Milanówek

Państwo Polska
Województwo mazowieckie
Powiat grodziski
Gmina gmina miejska
Prawa miejskie 1951
Burmistrz Jerzy Józef Wysocki
Powierzchnia 13,44[1] km²
Wysokość ok. 100 m n.p.m.
Ludność (2010)
• liczba
• gęstość
16 056[1]
1195 os./km²
Strefa numeracyjna
(+48) 22
Kod pocztowy 05-822
Tablice rejestracyjne WGM
Położenie na mapie Polski


Milanówek
52°07′N 20°39′E
TERC
(TERYT) 1142005011
Urząd miejski
ul.Kościuszki 45
05-822 Milanówek
 Multimedia w Wikimedia Commons
 Hasło Milanówek w Wikisłowniku
Strona internetowa
Milanówek – miasto i gmina w województwie mazowieckim, w powiecie grodziskim, leżące 29 km na południowy zachód od centrum Warszawy i wchodzące w skład aglomeracji warszawskiej. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa warszawskiego.
Położone na Nizinie Środkowomazowieckiej, konkretniej na Równinie Łowicko-Błońskiej.
Według danych z 2010 roku miasto liczyło 16 056 mieszkańców[2].
Spis treści  [ukryj]
1 Historia
2 Milanówek w kulturze
3 Struktura powierzchni
4 Demografia
5 Ochrona przyrody
6 Osoby związane z Milanówkiem
7 Władze
7.1 Najważniejsi urzędnicy miejscy
8 Przynależność do rejonów administracyjnych
9 Zabytki
10 Wspólnoty religijne
11 Sport
12 Edukacja
13 Dojazd
14 Podział na osiedla
15 Współpraca międzynarodowa
16 Zobacz też
17 Przypisy
18 Linki zewnętrzne
Historia[edytuj]

Milanówek powstał na przełomie XIX i XX w. w wyniku parcelacji dóbr należących do Michała Lasockiego, a leżących wzdłuż Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej.
Od początku swego istnienia Milanówek był przede wszystkim letniskiem dla zamożnych mieszkańców Warszawy, którzy stawiali tu wystawne domy letniskowe, które często, gdy właściciele postanawiali przenieść się na stałe, zamieniały się w okazałe wille. Najsłynniejszym letnikiem z pierwszych lat był Bolesław Prus. Stałym mieszkańcem miasteczka był m.in. rzeźbiarz Jan Szczepkowski.
W okresie międzywojennym rozwijała się, dominująca do dziś w starszej części miasta, architektura willowa. W latach 20. powstała Centralna Doświadczalna Stacja Jedwabnicza, po wojnie przekształcona w Zakłady Jedwabiu Naturalnego "Milanówek".
W czasie II wojny światowej w kościele św. Jadwigi w Milanówku przechowywano przeniesioną z Kościoła Świętego Krzyża na Krakowskim Przedmieściu urnę z sercem Fryderyka Chopina. W czasie trwania powstania warszawskiego do Milanówka przeniosły się najważniejsze organy Polskiego Państwa Podziemnego, co zyskało mu przydomek "małego Londynu".
W 1951 miejscowość otrzymała prawa miejskie. W 1961 granice miasta zostały rozszerzone, wchłonięta została m.in. wioska Nowa Wieś (obecnie ta część Milanówka nazywana jest Kazimierówką). W okresie PRL nastąpił dalszy rozwój przemysłu, przede wszystkim powstanie fabryki narzędzi stomatologicznych i chirurgicznych "MIFAM". Po reformie administracyjnej z 1999 Milanówek stał się jedną z sześciu gmin tworzących powiat grodziski. W 2004 decyzją ministra kultury Milanówek stał się siedzibą Archiwum Państwowego Dokumentacji Osobowej i Płacowej, najmłodszego spośród głównych archiwów państwowych.
Milanówek w kulturze[edytuj]

Najbardziej znanym dziełem obfitującym w odniesienia do milanowskiej codzienności jest tom wierszy Zachód słońca w Milanówku Jarosława Marka Rymkiewicza, wyróżniony Nagrodą Literacką Nike za rok 2003. Melomani mogą też pamiętać piosenkę Hanny Banaszak Truskawki w Milanówku – autor tekstu Wojciech Młynarski
Struktura powierzchni[edytuj]

Według danych z roku 2002[3] Milanówek ma obszar 13,52 km², w tym:
użytki rolne: 46%
użytki leśne: 3%
Miasto stanowi 3,69% powierzchni powiatu.
Demografia[edytuj]

Dane z 2010r:[4]
Ogółem 16056 mieszkańców (7560 mężczyzn)
Dane z 2009 r:[5]:
Opis Ogółem Kobiety Mężczyźni
jednostka osób % osób % osób %
populacja 15 858 100 8391 53 7467 47
gęstość zaludnienia
(mieszk./km²) 1179,9 624,3 555,6
Ochrona przyrody[edytuj]

 Osobny artykuł: Pomniki przyrody w Milanówku.
Osoby związane z Milanówkiem[edytuj]

Jerzy Bralczyk – językoznawca, wykładowca akademicki[6]
Franciszek Bronikowski - przedwojenny olimpijczyk w wioślarstwie[7]
Zbigniew Bujak - polski polityk, działacz opozycji demokratycznej w czasach PRL, poseł na Sejm I i II kadencji.
Wojciech Burszta - antropolog kultury, kulturoznawca, eseista[8]
Marek Cieślak - były żużlowiec, obecnie trener żużlowy, dwukrotnie odznaczony Orderem Odrodzenia Polski.
Tadeusz Chyliński - konstruktor płatowcowy przedwojennej wytwórni samolotów RWD, współtwórca pierwszego polskiego śmigłowca BŻ-1 GIL[9]
Paweł Dłużewski - satyryk i przedsiębiorca[10]
Marcin Dorociński - polski aktor teatralny, telewizyjny i filmowy
Piotr Dziewicki - były piłkarz, wychowanek Milanu Milanówek i mistrz Polski z 2000 r. (z Polonią Warszawa), komentator Canal+
Stanisław Dzikowski - dziennikarz, pisarz[11]
Nina Gąsowska - malarka[12]
Bogusław Gierajewski - lekkoatleta, dwukrotny olimpijczyk[7]
Edyta Górniak - piosenkarka[13]
Katarzyna Grochola - pisarka[14]
Edward Gruber – gen. bryg. Wojska Polskiego, naczelny prokurator wojskowy II RP[15]
Stefan Heller - dyplomata, uczestnik wojny obronnej 1939, oficer Armii Krajowej w Obwodzie Błonie AK
Krystyna Janda – aktorka, felietonistka, założycielka i dyrektorka Teatru Polonia[16]
Wojciech Jóźwiak - astrolog, tarocista, autor wielu książek o tematyce astrologicznej[17]
Anna Kalata – minister pracy i polityki społecznej w latach 2006-2007[18]
Edward Kłosiński – operator filmowy, mąż Krystyny Jandy[16]
Zygmunt Hofmokl-Ostrowski - polski adwokat, autor popularnego przed wojną wydania Kodeksu Karnego z Orzecznictwem Sądu Najwyższego
Katarzyna Pakosińska – artystka kabaretowa i dziennikarka, współzałożycielka Kabaretu Moralnego Niepokoju[19]
Jarosław Marek Rymkiewicz – poeta, prozaik, eseista, laureat Nagrody Literackiej Nike[20]
Maciej Słomczyński – pisarz i tłumacz[21]
Dorota Stalińska – aktorka filmowa i teatralna[22]
Włodzimierz Szaranowicz - dziennikarz sportowy[23]
Jan Szczepkowski – artysta malarz i rzeźbiarz[24]
Ryszard Witkowski - pilot doświadczalny, ekspert lotniczy w dziedzinie wiropłatów, autor książek z dziedziny lotnictwa, foto-kronikarz historii Milanówka.[25]
Andrzej Zaorski - aktor i artysta kabaretowy[26]
Luiza Złotkowska - polska łyżwiarka szybka, brązowa medalistka igrzysk w Vancouver[27].
Władze[edytuj]

Podobnie jak we wszystkich polskich gminach o liczbie ludności nie przekraczającej 20 tysięcy osób, wybory do rady miasta odbywają się w Milanówku z zastosowaniem ordynacji większościowej. Rada miasta liczy 15 osób wybieranych w siedmiu okręgach wyborczych, z czego w sześciu okręgach wybieranych jest po dwóch radnych, a w jednym trzech radnych. Władzę wykonawczą stanowi pochodzący z wyborów bezpośrednich burmistrz oraz podległe mu struktury Urzędu Miasta i innych gminnych jednostek organizacyjnych.
Najważniejsi urzędnicy miejscy[edytuj]
stan na 26 września 2011
Burmistrz: Jerzy Wysocki (od 1998)
Zastępca burmistrza: Ryszard Malinowski
Skarbnik: Bożena Sehn
Sekretarz miasta: Anna Zajączkowska (p.o.)
Przewodnicząca Rady Miasta: Maria Sobczak[28]
Przynależność do rejonów administracyjnych[edytuj]

sąd rejonowy: Grodzisk Mazowiecki
prokuratura rejonowa: Grodzisk Mazowiecki
urząd skarbowy: Grodzisk Mazowiecki
Wojskowa Komenda Uzupełnień: Grójec
nadleśnictwo: Chojnów
Zabytki[edytuj]

 Osobny artykuł: Zabytki Milanówka.
Do zabytków Milanówka należą m. in. kościół parafialny pw. św. Jadwigi, zespół willowy Turczynek, kwatera żołnierzy z okresu II wojny światowej oraz wiele willi z lat 1896 – 1945, m.in. "Potęga", "Matulinek", "Hygea", "Borówka". Wpisane są one do krajowego rejestru zabytków (26 pozycji). 388 przedwojennych willi i innej wartościowej zabudowy w środkowej części Milanówka zostało wpisanych jako "zespół urbanistyczno-krajobrazowy" do krajowego rejestru zabytków. Liczne wille i pensjonaty tworzą genius loci Milanówka, stanowią o jego charakterze.
Wspólnoty religijne[edytuj]

W Milanówku znajdują się dwie świątynie Kościoła rzymskokatolickiego, a dokładniej archidiecezji warszawskiej. Północną część miasta obejmuje parafia św. Jadwigi Śląskiej, a południową parafia Matki Bożej Bolesnej. Ponadto w Milanówku zlokalizowana jest Sala Królestwa Świadków Jehowy [29]. Wierni innych wyznań uczęszczają do świątyń w innych miejscowościach.
Sport[edytuj]


Ten artykuł należy dopracować zgodnie z zaleceniami edycyjnymi:
usunąć nieencyklopedyczne treści.
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się na stronie dyskusji tego artykułu.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości prosimy usunąć szablon {{Dopracować}} z kodu tego artykułu.
Piłka nożna
W mieście znajduje się klub piłki nożnej - KS Milan Milanówek, występujący w Lidze Okręgowej. Klub znajduje się przy ulicy Turczynek, na terenie znajdują się trzy boiska, oraz skate park.
Koszykówka
Klub koszykarski UKS 3, występuje w trzeciej lidze koszykówki mężczyzn. Co roku organizowane są zawody streetball, które cieszą się coraz większym zainteresowaniem.
Łyżwiarstwo szybkie
Działa sekcja żeńska łyżwiarstwa w Uczniowskim Klubie Sportowym „3” . Dziewczęta trenują na warszawskim torze "Stegny". W rankingu krajowym pod względem zdobytych nagród znajduje się na 3 miejscu.
W mistrzostwach Polski Seniorów 2008 milanowianin Sławomir Chmura (AWF Warszawa)zdobył I miejsce i tytuł Mistrza Polski na dystansie 10 km, srebrny medal na 5 km i brązowy na 1500 m.
Luiza Złotkowska, milanowianka, (AWF Kraków) wywalczyła tytuł Mistrzyni Polski na dystansach 1500 m. i 5 km. Zajęła też drugie miejsce na 1000 m i trzecie na 500 m. Jest ona także medalistką Igrzysk Olimpijskich.
Strzelectwo
Działa strzelnica miejska w piwnicach Zespołu Szkół przy ul. Piasta której inicjatorem jest Zbigniew Kubek, instruktor z zawodowymi uprawnieniami (Fundacja Byłych Żołnierzy Jednostek Specjalnych "Grom"). Coraz więcej ludzi startuje w konkursach o Puchar burmistrza Milanówka. W kwietniu 2009 odbędą się Powiatowe Zawody Szkół Średnich w strzelectwie.
Szachy
Co roku odbywają się Mistrzostwa Milanówka w Szachach. Działa klub szachowy "Jedwabnik".
Tenis ziemny
Korty tenisowe w Milanówku mają tradycje przedwojenne. Grała na nich m.in. wicemistrzyni Wimbledonu 1936 r. – Jadwiga Jędrzejowska. Co roku we wrześniu rozgrywane są tu Otwarte Mistrzostwa Milanówka w Tenisie Ziemnym. W okresie letnim 2009 roku miasto odwiedzą znani aktorzy, którzy zagrają w tenisa przed publicznością.
Taniec
W klubie tanecznym "Twist" w Centrum Kultury ćwiczy wielu laureatów Mistrzostw Polski.
Turystyka rowerowa
W ramach sekcji kolarskiej przy Centrum Kultury odbywają się kilka razy w roku wycieczki rowerowe po Mazowszu oraz tzw. "Mila Milanowska" – wyścig o puchar Burmistrza. Milanowscy kolarze odwiedzili również Niemcy oraz Włochy.
Lekka atletyka
W Milanówku mieszka i trenuje Katarzyna Panejko-Wanat dwukrotna Akademicka Mistrzyni Polski w maratonie i jedna najlepszych biegaczek uczestniczących w biegach ulicznych
Edukacja[edytuj]

Na terenie miasta znajduje się 5 szkół podstawowych (w tym 3 publiczne i 2 niepubliczne), 3 gimnazja (w tym 2 publiczne i 1 niepubliczne), 2 zespoły samorządowych szkół średnich oraz liceum społeczne.
Najstarszą szkołą w mieście jest 100-letni Zespół Szkół Gminnych nr 1 im. ks. Piotra Skargi (obecnie w nowym kompleksie budynków).
Dojazd[edytuj]

Samochodem
Milanówek leży przy drodze wojewódzkiej nr 719 wiodącej z Warszawy (wyjazd Alejami Jerozolimskimi) do Żyrardowa. Przez teren miasta przechodzi mały fragment autostrady A2, w jego granicach nie ma jednak możliwości wjazdu na nią – najbliższy wjazd znajduje się w Tłustem (na samej autostradzie jest oznakowany jako węzeł Grodzisk).
Pociągiem
Przez miasto przechodzą dwie linie kolejowe. Pierwsza to linia PKP przy której działa przystanek osobowy Milanówek. Zatrzymują się tu wszystkie pociągi osobowe spółki Koleje Mazowieckie jadące z Warszawy do Grodziska Mazowieckiego, Żyrardowa oraz Skierniewic. Druga to linia WKD – na terenie Milanówka znajdują się trzy stacje (Brzózki, Polesie, Milanówek Grudów). Ta ostatnia jest stacją końcową jednej z nitek linii.
Samolotem
Najbliższym portem lotniczym jest port lotniczy Warszawa-Okęcie na warszawskim Okęciu.
Podział na osiedla[edytuj]

Osiedle Gospodarska
Osiedle Inżynierska
Osiedle Jedwabnik
Osiedle Królewska
Osiedle Okólna
Osiedle Wojska Polskiego
Osiedle "Berliny"
Osiedle "TBS" (Towarzystwo Budownictwa Społecznego)
Współpraca międzynarodowa[edytuj]

Miasta partnerskie[30]:
 Lidzbark Warmiński
 Fumone
 Welzheim
Zobacz też[edytuj]

Centralna Doświadczalna Stacja Jedwabnicza