czwartek, 20 września 2012

Książ Wielkopolski


Książ Wielkopolski

Państwo Polska
Województwo wielkopolskie
Powiat śremski
Gmina Książ Wielkopolski
gmina miejsko-wiejska
Założono 1193
Prawa miejskie 1407
Burmistrz Teofil Marciniak
Powierzchnia 1,96 km²
Ludność (2011)
• liczba
• gęstość
2783
1420 os./km²
Strefa numeracyjna
+48 61
Kod pocztowy 63-130
Tablice rejestracyjne PSE
Położenie na mapie Polski


Książ Wielkopolski
52°04′N 17°14′E
TERC
(TERYT) 4303926034
Urząd miejski
ul. Wichury 11a
63-130 Książ Wielkopolski
 Multimedia w Wikimedia Commons
 Hasło Książ Wielkopolski w Wikisłowniku
Strona internetowa


Kościół św. Antoniego


Kościół Najświętszej Maryi Panny Wniebowziętej i św. Mikołaja
Książ Wielkopolski (niem. Xions) – miasto w woj. wielkopolskim, w powiecie śremskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Książ Wielkopolski. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do woj. poznańskiego.
Miasto na pograniczu Kotliny Śremskiej i Wału Żerkowskiego, 15 km na wschód od Śremu. Przez Książ Wielkopolski przebiega droga wojewódzka nr 436 ze Śremu do Klęki
Według danych z 31 marca 2011 miasto liczyło 2783 mieszkańców[1].
Spis treści  [ukryj]
1 Demografia
2 Historia
3 Architektura
3.1 Zabytki
3.2 Inne obiekty
4 Kultura i edukacja
5 Komunikacja
6 Zobacz też
7 Przypisy
Demografia[edytuj]

Struktura demograficzna mieszkańców Książa Wielkopolskiego wg danych z 31 grudnia 2008[2]:
Opis Ogółem Kobiety Mężczyźni
jednostka osób % osób % osób %
populacja 2724 100 1390 51,03 1334 48,97
wiek przedprodukcyjny (0–17 lat) 619 22,72 307 11,27 312 11,45
wiek produkcyjny (18–65 lat) 1810 66,45 882 32,38 928 34,07
wiek poprodukcyjny (powyżej 65 lat) 295 10,83 201 7,38 94 3,45


Historia[edytuj]

1193 – pierwsza wzmianka pochodząca z bulli papieża Celestyna III, wówczas wieś była w posiadaniu benedyktynów z Wrocławia;
1273 – Książ wymieniony jako siedziba kasztelanii (do 1452);
1298 – pierwsza wzmianka o kościele parafialnym;
1339 – osada własnością szlachecką, należała kolejno do: Księskich, Pogorzelskich, Trąmpczyńskich, Zakrzewskich i Budziszewskich;
przed 1416 (być może 1398 lub 1407) – otrzymanie praw miejskich;
XVIII wiek – napływ ludności niemieckiej;
1749 – budowa kościoła ewangelickiego;
1793 – w wyniku II rozbioru Rzeczypospolitej Książ wszedł w skład Królestwa Prus;
1807-1815 – przynależność do Księstwa Warszawskiego;
1815 – Książ ponownie w granicach Królestwa Prus;
1848, 29 kwietnia – bitwa pod Książem, klęska powstańców polskich z przeważającymi liczebnie wojskami pruskimi; pacyfikacja i zniszczenie części miasta przez oddziały pruskie;
1849, 29 kwietnia – nabożeństwo w 1. rocznicę bitwy za poległych powstańców oraz zabitych mieszkańców miasta, pochowanych w 3 mogiłach (obecnie pozostały tylko 2); zapoczątkowanie corocznych obchodów rocznicy bitwy, odbywających się do dziś;
1858 – pobyt we Włościejewkach Władysława Syrokomli inspiracją do napisania wiersza „Na mogile poległych w Książu”;
1872 – 49% mieszkańców miasta stanowią katolicy, 33% ewangelicy, 18% żydzi;
1906 – budowa linii kolejowej Śrem-Mieszków (Jarocin) ze stacją w Książu;
1919 – powrót do granic Polski; część ludności niemieckojęzycznej emigruje do Niemiec, udział ludności żydowskiej spada do 1,5%;
1920 – wydanie powieści Stach Wichura Macieja Wierzbińskiego, opowiadającej o bitwie pod Książem w 1848;
1939, 8 września – przejęcie władzy przez Niemców;
1939, 20 października – publiczna egzekucja 17 osób z Książa i okolic wykonywana przez Niemców;
1940 – zmiana nazwy miasta na Tiefenbach, a w 1943 r. na Schonz; wysiedlenie części ludności do Generalnego Gubernatorstwa;
1945, 23 stycznia – zajęcie miasta przez wojska radzieckie;
1999, 5 marca – uchwałą Nr V/45/99 Rady Miejskiej w Książu Wlkp. powstało gimnazjum
2005 – zamknięcie połączeń kolejowych przez Książ[3]
Architektura[edytuj]

Zabytki[edytuj]
Zabytkami miasta prawnie chronionymi są[4]:
Kościół Najświętszej Maryi Panny Wniebowziętej i św. Mikołaja – barokowy, z 1755, rozbudowany w latach 1948-1950. Wieżę dobudowano w 1981. Obecna trójnawowa świątynia z transeptem nawiązuje do pierwotnej formy Do wyposażenia kościoła należy obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem z połowy XVII wieku oraz chrzcielnica. W ołtarzu głównym znajduje się tryptyk z 1954 przedstawiającego w centrum figurę św. Mikołaja, a w skrzydłach sceny z życia świętego. Na jednym z filarów umieszczona jest tablica upamiętniająca poległych pod Książem w 1848. Sufit nawy pokryty jest plafonami: Matki Boskiej Wniebowziętej, Agnus Dei, Adoracja Ducha Świętego. Najstarszymi zabytkami kościoła są dwa dzwony z 1468 i 1509. Przed kościołem znajduje się figura św. Wawrzyńca z końca XIX wieku oraz plebania z 1847, rozbudowana w 1983[5].
Kościół św. Antoniego – z 1914 z neobarokową wieżą i zegarem, do końca II wojny światowej był zborem ewangelickim[3].
Inne obiekty[edytuj]
Innymi obiektami architektonicznymi o znaczeniu historycznym dla Książa Wielkopolskiego są[5]:
Plac Kosynierów – pełni funkcję rynku w mieście o wymiarach 90 × 80 m. Pierzeje stanowią kamienice mieszczańskie z przełomu XIX i XX wieku. Na rynku wznosił się ratusz, który uległ pożarowi w 1848. W centrum znajduje się pomnik – obelisk z 1945 upamiętniający pomordowanych w masowej egzekucji w 1939.
Tablica poświęcona mjr. Florianowi Dąbrowskiemu z 1935 na ścianie budynku.
Park z mogiłami w postaci kopców, w których pochowano powstańców z 1848. W centrum znajduje się Pomnik Kosynierów z 1948, projektu Kazimierza Bieńkowskiego oraz dwa inne pomniki wystawione w 150 i 160 rocznicę bitwy oraz Dąb Pamięci posadzony w 2008.
Budynki folwarku z 1773.
Pomniki poległych w 1848, żołnierzy pruskich oraz powstańców wielkopolskich i pomordowanych przez Niemców w 1939 na cmentarzu założonym w połowie XIX wieku.
Dawna synagoga, która po 1945 została przebudowana na budynek straży pożarnej.
Kultura i edukacja[edytuj]

W mieście funkcjonuje Centrum Kultury oraz Izba Regionalna znajdująca się w budynku Ochotniczej Straży Pożarnej. Centrum zajmuje się rozwijaniem życia kulturalnego wśród mieszkańców miasta. Wydarzeniem w kalendarzu imprez są Obchody Wiosny Ludów odbywające się w kwietniu, które stanowią upamiętnienie bitwy i mieszkańców miasta biorących udział w walkach podczas Wiosny Ludów w 1848, organizowane są m.in. rajdy rowerowe śladami wydarzeń z tamtego okresu[6].
W Książu znajduje się Szkoła Podstawowa im. Wiosny Ludów oraz Gimnazjum i Przedszkole.
Komunikacja[edytuj]

Przez miasto przebiega droga wojewódzka nr 436, która łączy się z drogą krajową nr 11 w Klęce.
Przy wjeździe do Książa od strony Śremu znajduje się przystanek PKS, autobusami można pojechać do m.in. Błażejewa, Chwałkowa Kościelnego, Jarocina, Poznania i Śremu.
W Książu Wielkopolskim znajdują się również skrzyżowania z drogami powiatowymi[7]:
nr 4079 do Zaborowa przez Kiełczynek;
nr 4080 do Dolska przez Włościejewki i Trąbinek;
nr 4081 do Zakrzewa;
nr 4083 do Gogolewa przez Zakrzewice.

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz

+1