niedziela, 23 września 2012

Kąty Wrocławskie


Kąty Wrocławskie

Państwo Polska
Województwo dolnośląskie
Powiat wrocławski
Gmina Kąty Wrocławskie
gmina miejsko-wiejska
Założono 1297
Prawa miejskie 1297
Burmistrz Antoni Kopeć
Powierzchnia 6,35 km²
Wysokość ok. 138 m n.p.m.
Ludność (2011)
• liczba
• gęstość
6 109 ▲
962 os./km²
Strefa numeracyjna
(+48) 71
Kod pocztowy 55-080
Tablice rejestracyjne DWR
Położenie na mapie Polski


Kąty Wrocławskie
51°02′N 16°46′E
TERC
(TERYT) 5020323044
Urząd miejski
Rynek-Ratusz 1
55-080 Kąty Wrocławskie
 Multimedia w Wikimedia Commons
 Hasło Kąty Wrocławskie w Wikisłowniku
Strona internetowa
Kąty Wrocławskie (niem. Kanth; do 1930 Canth; tuż po II wojnie światowej - Kąty Śląskie) — miasto w woj. dolnośląskim, w powiecie wrocławskim. Miasto jest siedzibą gminy miejsko-wiejskiej Kąty Wrocławskie.
Historycznie leży na Dolnym Śląsku. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do woj. wrocławskiego.
Według danych z 31 grudnia 2011, miasto liczyło 6 109 mieszkańców[1].
Spis treści  [ukryj]
1 Położenie
2 Historia
2.1 Herb miasta
3 Obiekty zabytkowe i historyczne
4 Współpraca międzynarodowa
5 Przypisy
6 Bibliografia
7 Linki zewnętrzne
Położenie[edytuj]

Miasto jest położone na wschodnim krańcu Równiny Kostomłotów, od południa opływa je Bystrzyca, od północnego zachodu Strzegomka.
Kąty Wrocławskie leżą 22 km na południowy zachód od Wrocławia.
W południowej części miasta znajduje się węzeł autostradowy autostrady A4 i drogi krajowej nr 5. Centrum miasta przecina droga wojewódzka nr 346 Środa Śląska-Godzikowice k. Oławy, natomiast Kąty Wrocławskie z Wrocławiem łączą droga wojewódzka nr 347 i droga wojewódzka nr 362.
Przez miasto przebiega linia kolejowa nr 274 (Wrocław-Jaworzyna Śląska).
Historia[edytuj]



Kąty Wrocławskie w XVIII wieku
We wczesnym średniowieczu był to teren zajęty przez plemię Ślężan.
Historia Kątów Wrocławskich sięga 1297 roku, kiedy to Bolko I Surowy nadał prawo założenia miasta na prawie średzkim. Już rok później kroniki potwierdzają istnienie miasta o nazwie Kant[2]. W 1302 wymieniają istnienie w Kant parafii p.w. św. Piotra i Pawła oraz obecność w nim wójta dziedzicznego Gerharda. W pierwszych latach istnienia miasto należało do księstwa wrocławskiego, a dopiero później uzyskało suwerenność[3]. Już w 1310 miasto było znaczącym ośrodkiem handlu, w czym pomagał bród przez rzekę Bystrzycę. W 1322 Kant (Kanth) przypadło jako posag córce Henryka VI Dobrego, która poślubiła Konrada Oleśnickiego, którego działania zmierzały w kierunku wzmocnienia kontaktów z Czechami. W 1329 roku miasto znalazło się w granicach księstwa świdnicko-jaworskiego, a następnie księstwa ziębickiego. W 1339 roku książę Bolko II Mały sprzedał miasto Konradowi II Oleśnickiemu. Od połowy XIV wieku rozwijało się w nim rzemiosło oraz młynarstwo, garncarstwo i tkactwo. W 1419 Konrad IV Starszy w zamian za pożyczkę, zastawił miasto Biskupstwu Wrocławskiemu. Ponieważ pożyczka nie została spłacona, Kąty stały się własnością diecezji wrocławskiej. W połowie XV wieku podczas najazdu Husytów miasto zostało częściowo zniszczone, zniszczeniu uległy również dotychczasowe mury miejskie. W 1475 roku miasto spustoszył wielki pożar. Na pierwszą połowę XVI wieku przypada największy rozkwit miasta jako ośrodka handlu i rzemiosła. W 1587 r. zakończono przebudowę murów miejskich, które posiadały wówczas dwie duże bramy – Świdnicką i Wrocławską oraz kilka furt. Miasto odniosło ogromne zniszczenia podczas Wojny trzydziestoletniej, a w 1624 roku miasto kolejny raz spustoszył pożar, który pochłonął również wybudowany w 1475 roku zamek. Budowli nie odbudowano, a wobec kryzysu finansowego i panującej wojny miasto długo podnosiło się z ruin. W połowie XVII wieku polsko-niemiecka granica językowa przebiegała niedaleko Kąt Wrocławskich, włączając miasto do terytorium o przewadze języka polskiego[4]. W 1810 zakończyło się trwające prawie cztery wieki zwierzchnictwo diecezji wrocławskiej, której majątek rząd pruski poddał sekularyzacji. Od 1843 roku miasto uzyskało połączenie kolejowe z Wrocławiem i Jaworzyną Śląską. W latach 1855-1856 rozebrano mury miejskie, które blokowały rozbudowę miasta (pozostał fragment przy cmentarzu miejskim).


Cmentarz Armii Czerwonej, w tle kościół p.w. świętych Piotra i Pawła
Pozyskana z nich cegła posłużyła do zabudowy południowej części miasta, gdzie wcześniej znajdowała się murowana szubienica (ruiny rozebrano w 1950)[5]. W 1896 oddano do użytku fabrykę prochu (istniała do 1920). Rozporządzeniem z 4 marca 1930 zmieniono funkcjonującą od wielu wieków pisownię nazwy miasta z Canth na Kanth. Od 1 października 1932 zmieniono granice powiatów i Kanth, które wcześniej znajdowało się w powiecie wrocławskim znalazło się w granicach powiatu średzkiego[6]. W 1936 dopuszczono do użytkowania przebiegającą na południe od miasta autostradę, na którą wjazd umożliwiał zbudowany węzeł drogowy.


Mapa lotnicza okolic Kątów Wrocławskich (Kanth) z 1942
Od 1942 do 1945 w mieście znajdował się liczący ok. 2000 osób obóz jeniecki dla Rosjan, którzy pracowali w okolicznych zakładach przemysłowych i w rolnictwie. Podczas ewakuacji mieszkańców Wrocławia (Festung Breslau) główna kolumna uchodźców kierowała się właśnie do Kanth. Tędy również wiodła droga marszu śmierci Fünfteichen - Gross Rosen, większość zamordowanych i poległych pochowano na tutejszym cmentarzu miejskim. Działania wojenne doprowadziły do zniszczenia wschodniej części miasta oraz terenów zlokalizowanych w pobliżu stacji kolejowej. Miasto zostało zajęte przez Armię Czerwoną 8 lutego 1945. Poza niemieckimi mieszkańcami, w mieście znajdowali się również uchodźcy z Wrocławia, którym nie udało się wyjechać w głąb Niemiec oraz polscy i rosyjscy robotnicy przymusowi. Wielu oswobodzonych Polaków pozostało w Kanth, któremu polskie władze zmieniły nazwę na Kąty, a wkrótce na Kąty Śląskie. Do 1947 miasto opuścili jego niemieccy mieszkańcy, ich miejsce zajęli przymusowi wysiedleńcy z dawnych Kresów Wschodnich i przesiedleńcy ze wschodniej Polski.


Wschodnia część Rynku
Rozwój miasta po 1945 był silnie zdeterminowany bliskością Wrocławia, w którym lokowano przemysł i większe zakłady pracy. Po zmianach ustrojowych w 1989 sytuacja znacznie zmieniła się, a miasto zaczęło korzystać z dogodnego położenia w pobliżu autostrady i lotniska. W Kątach Wrocławskich powstał oddział zakładów Scania oraz zakłady farmaceutyczne Torf Corporation[7].
Obecnie Kąty Wrocławskie są prężnie rozwijającym się ośrodkiem handlu i usług, w północnej części powstaje nowa zabudowa wielorodzinna, a w południowej domy szeregowe i jednorodzinne. Władze miasta przeznaczyły w zachodniej części miasta teren 700 ha pod rozwój przemysłu i zakładu, które stworzą nowe miejsca pracy.
Herb miasta[edytuj]
W herbie miasta widnieją dwa czeskie białe lwy odwrócone do siebie tyłem, splecione ogonami, w koronach, na czerwonym tle[8].
 Osobny artykuł: Herb Kątów Wrocławskich.
Obiekty zabytkowe i historyczne[edytuj]

Gotycki kościół parafialny pw. świętych Apostołów Piotra i Pawła z I poł. XV wieku, rozbudowany ok. 1520. Budowla halowa z wieżą kwadratową u podstawy, ośmioboczna w górnych partiach. Górna część wieży wraz z hełmem została dobudowana w 1827. Wyposażenie wnętrza pochodzi z różnych epok, począwszy od gotyku, a na neogotyku zakończywszy. Najstarsze są polichromowane rzeźby – Maryja z Dzieciątkiem z ok. 1410 i św. Marcin i św. Jan Chrzciciel z 1470.
Przed kościołem kolumna maryjna z 1896, a w pobliżu u zbiegu ulic gen. Sikorskiego i Kościelnej posąg św. Jana Nepomucena z 1738.
Zachowany fragment murów miejskich, stanowi północną część muru ogradzającego cmentarz. Dolne partie pochodzą z XIV wieku, wyższe z odbudowy w 1587. Na cmentarzu mogiły żołnierzy polskich, radzieckich i masowe groby ofiar marszu śmierci.
Grodzisko z wałem ziemnym w parku miejskim, które jest pozostałością po zamku. Budowla spłonęła w 1624, a ruiny rozebrano ostatecznie w 1829.
Krzyż pokutny, obok kładki nad strumieniem na przedłużeniu ul. Makowej.
Dawny kościół ewangelicki p.w. św. Elżbiety z 1833-1836, proj. Karl Friedrich Schinkel, przebudowany po 1945 na dom handlowy, stoi w Rynku.
Układ urbanistyczny i zabudowa Rynku i przylegających ulic, kamienice z XVIII i XIX wieku.
Ratusz z 1879, czworoboczny z renesansową wieżą z zegarem, ma wysokość 36 metrów i wieńczy ją barokowy hełm. Od wschodu na wieży znajdują się tablice herbowe biskupstwa wrocławskiego pochodzące z XVIII wieku.
Zespół pałacowy z 1910.
Zespół dworca kolejowego z początków XX wieku, wraz z 50 metrową, drewnianą wiatą peronową.
Wieża ciśnień z 1934 o kształcie graniastosłupa na zewnątrz cegła, konstrukcja nośna żelazobeton.
Pozostałość fundamentów murowanej szubienicy.
Park miejski o powierzchni 25 ha z drzewostanem, który w wielu przypadkach liczy sobie 200 lat.[9]
Współpraca międzynarodowa[edytuj]


Ta sekcja od 2011-09 wymaga uzupełnienia źródeł podanych informacji.
Informacje nieweryfikowalne mogą zostać zakwestionowane i usunięte.
Aby uczynić sekcję weryfikowalną, należy podać przypisy do materiałów opublikowanych w wiarygodnych źródłach.
Miasta partnerskie:
 Biblis
 Żerków
 Mignaloux-Beauvoir
 Switłowodsk

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz

+1