niedziela, 23 września 2012

Katowice


Katowice

Państwo Polska
Województwo śląskie
Powiat miasto na prawach powiatu
Aglomeracja konurbacja górnośląska
Założono XVI wiek
Prawa miejskie 1865
Prezydent miasta Piotr Uszok
Powierzchnia 164,64[1] km²
Wysokość 245-357 m n.p.m.
Ludność (31.12.2011)
• liczba
• gęstość
309 304 ▼[2]
1 863,6 os./km²
Strefa numeracyjna
(+48) 32
Kod pocztowy 40-001 do 40-999
Tablice rejestracyjne SK
Położenie na mapie Polski


Katowice
50°15′N 19°00′E
TERC
(TERYT) 2469011
SIMC 0937474
Urząd miejski
ul. Młyńska 4
40-098 Katowice
 Multimedia w Wikimedia Commons
 Hasło Katowice w Wikisłowniku
Strona internetowa
Katowice (niem. Kattowitz[3], czes. Katovice) – miasto na prawach powiatu w południowej Polsce, siedziba władz województwa śląskiego[4], dawniej województwa katowickiego, główny ośrodek Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego. Z liczbą 309 304 mieszkańców jest 10. miastem w kraju pod względem liczby ludności i 11. pod względem powierzchni, mając prawie 165 km²[1].
Historycznie miasto położone na Górnym Śląsku. W podanych latach stolica:
1922–1939 – województwa śląskiego,
1940–1945 – niemieckiej prowincji Górny Śląsk,
1945–1950 – województwa śląskiego,
1950–1953 – województwa katowickiego,
1953–1956 – województwa stalinogrodzkiego,
1956–1998 – województwa katowickiego,
od 1999 – województwa śląskiego.
Spis treści  [ukryj]
1 Geografia
1.1 Położenie
1.2 Klimat
1.3 Podział administracyjny
2 Demografia
2.1 Rozwój demograficzny
3 Struktura narodowościowa
4 Toponimia
5 Historia
5.1 Kalendarium
6 Gospodarka
6.1 Górnictwo i hutnictwo
6.2 Handel i targi
6.3 Inwestycje
7 Transport
7.1 Komunikacja miejska
7.2 Transport kolejowy
7.3 Transport drogowy
7.4 Transport lotniczy
8 Bezpieczeństwo publiczne
8.1 Służba zdrowia
9 Edukacja
9.1 Szkoły wyższe w Katowicach
10 Kultura
10.1 Muzyka
10.2 Teatry
10.3 Kina
10.4 Muzea
10.5 Media
10.5.1 Prasa
10.5.2 Radio
10.5.3 Telewizja
10.6 Cykliczne imprezy kulturalne
10.7 Galerie sztuki
11 Ekologia
12 Sport
12.1 Aktywne kluby sportowe
12.2 Nieistniejące już kluby sportowe
13 Architektura
13.1 Dane urbanistyczne
13.2 Zabytki i atrakcje turystyczne
13.3 Wieżowce
14 Polityka
14.1 Prezydent miasta
14.2 Rada miasta
15 Współpraca międzynarodowa
16 Wspólnoty religijne
16.1 Kościół rzymskokatolicki
16.2 Kościoły ewangelickie
16.3 Kościoły ewangeliczne
16.4 Judaizm
16.5 Buddyzm
16.6 Inne
17 Ludzie związani z Katowicami
18 Zobacz też
19 Przypisy
20 Bibliografia
21 Linki zewnętrzne
Geografia[edytuj]



Położenie Katowic wśród pozostałych członków Górnośląskiego Związku Metropolitalnego
Położenie[edytuj]
Katowice leżą na Wyżynie Katowickiej, będącej częścią Wyżyny Śląskiej, we wschodniej części Górnego Śląska[4]. Miasto leży na dziale wodnym Wisły i Odry – naturalnej granicy Małopolski i Śląska. Przez Katowice przepływają rzeki: Rawa – dopływ Brynicy i Kłodnica – dopływ Odry oraz kilka mniejszych.
Teren miasta odznacza się urozmaiconą rzeźbą terenu, a różnice wysokości względnych wynoszą około 100 m, najwyższe wzniesienie jest położone 357 m n.p.m. (Wzgórze Wandy w dzielnicy Murcki), a najniższy punkt leży na wysokości 245 m n.p.m. (w dolinach rzek Mlecznej i Kłodnicy)[4]. Pod względem geologicznym, Katowice położone są w Niecce Śląsko-Krakowskiej.
Katowice graniczą z Chorzowem, Siemianowicami Śląskimi, Czeladzią, Sosnowcem, Mysłowicami, Lędzinami, Tychami, Mikołowem i Rudą Śląską.
Klimat[edytuj]


Klimat w Katowicach, średnie z lat 1961–1990
Średnia roczna temperatura wynosi +7,9ºC (średnia z lat 1961–1990), średnia temperatura w lipcu +17,4 °C, a w styczniu -2,7 °C. Średnia suma opadów w skali roku wynosi 721 mm, z czego najwięcej w lipcu (110 mm). Charakterystyczne są tu wiatry słabe, o średniej prędkości 3,3 m/s, wiejące głównie z kierunku zachodniego (21%) i południowego zachodu (20,1%). Pokrywa śnieżna występuje około 60 dni w roku[5].
Podział administracyjny[edytuj]
 Osobny artykuł: Dzielnice Katowic.


Dzielnice Katowic
Miasto Katowice składa się z 22 dzielnic zgrupowanych w 5 zespołach dzielnic:
I. Zespół dzielnic śródmiejskich
1. Śródmieście
2. Koszutka
3. Bogucice
4. Os. Paderewskiego – Muchowiec
II. Zespół dzielnic północnych
5. Załęże
6. Os. Witosa
7. Osiedle Tysiąclecia
8. Dąb
9. Wełnowiec-Józefowiec
III. Zespół dzielnic zachodnich
10. Ligota-Panewniki
11. Brynów-Osiedle Zgrzebnioka
12. Załęska Hałda-Brynów
IV. Zespół dzielnic wschodnich
13. Zawodzie
14. Dąbrówka Mała
15. Szopienice-Burowiec
16. Janów-Nikiszowiec
17. Giszowiec
V. Zespół dzielnic południowych
18. Murcki
19. Piotrowice-Ochojec
20. Zarzecze
21. Kostuchna
22. Podlesie
Demografia[edytuj]

Rozwój demograficzny[edytuj]
 Osobny artykuł: Rozwój demograficzny Katowic.
Rozwój demograficzny Katowic związany jest z wcielaniem pogranicznych osad i tym samym z rozwojem terytorialnym miasta. Od uzyskania w 1865 praw miejskich, Katowice powiększały kilkakrotnie swoją powierzchnię i zmieniały strukturę administracyjną. 15 lipca 1924 liczba ludności miasta przekroczyła 100 tys. W tym dniu wcielono do Katowic: Bogucice, Brynów, Dąb, Ligotę, Załęską Hałdę, Załęże i Zawodzie, co spowodowało praktycznie podwojenie liczby mieszkańców z niespełna 57 tys. do prawie 113 tys. (129 437 w maju 1930[6]). Kolejne przyłączenia okolicznych osad miały miejsce w latach 1951, 1960 i 1975. W okresie od 1825 do 1924 liczba ludności podwajała się, głównie przez migrację i wcielanie okolicznych osad, co ok. 10 lat i w ciągu tychże 100 lat zwiększyła się ponad 165-krotnie. Jednakże, ze schyłkiem lat 80. XX w., nastąpiła zmiana tendencji rozwoju demograficznego miasta i rozpoczął się spadek liczby ludności Katowic z 368 621 (stan 1987) do 308 724 (stan 2009). Według danych Głównego Urzędu Statystycznego liczba ludności Katowic na dzień 31 marca 2011 (Narodowy Spis Powszechny) wynosi 310 764.
Wykres liczby ludności miasta Katowice na przestrzeni 3 ostatnich stuleci

Największą populację Katowice odnotowały w 1987 r. – wg danych GUS 368 621 mieszkańców.
Struktura narodowościowa[edytuj]

W Narodowym Spisie Powszechnym 2002 narodowość polską zadeklarowało 296 792 spośród 327 222 mieszkańców miasta. Narodowość śląską 17 777 katowiczan (5,4%). Ponadto w mieście żyje 674 Niemców i 165 Romów. 470 mieszkańców zadeklarowało inną narodowość, zaś 11 344 ma narodowość nieustaloną.
Toponimia[edytuj]



Nazwa "Katowice" na mapie z 1792 r.
Etymologia nazwy Katowice nie jest do końca jasna. Istnieją dwie teorie pochodzenia nazwy:
od słowa „kąty”, czyli od dawnego określenia chat zagrodników,
od słowa „kat”, tak jak nazywany był pierwszy katowicki osadnik[7].
W okresie od 9 marca 1953[8] do 20 grudnia 1956[9] miasto nosiło nazwę Stalinogród. Nazwę tę wprowadzono tuż po śmierci Józefa Stalina, dla uczczenia pamięci Wielkiego Wodza i Nauczyciela mas pracujących i jego wiekopomnych zasług dla Polski[10], a cofnięto w związku z odwilżą gomułkowską.
Historia[edytuj]

 Osobny artykuł: Historia Katowic.
Kalendarium[edytuj]
1177 – teren kasztelanii bytomskiej, na którym znajdują się obecne Katowice, został włączony do dzielnicy śląskiej. Poprzednio od 1138 w dzielnicy senioralnej krakowskiej.
1299 – wydanie przez księcia bytomskiego Kazimierza II dokumentu ze wzmianką o najstarszej dzielnicy Katowic – ówczesnej wsi Dąb (Crasni Domb).
1468 – wzmianka o dzisiejszej dzielnicy Katowic – Podlesiu.
ok. 1580 – kuźnik Bogucki Andrzej założył na swoim gruncie wieś zagrodniczą Katowice.


Mapa historycznych osad Katowic
1598 – po raz pierwszy pojawiła się dokumentach nazwa Katowice (ad parochiam pertinent village Boguczycze, Zalęzie et nova villa Katowicze), autorstwa księdza Kazimierskiego[7].
od 1742 – wzmożony rozwój gospodarczy wsi Katowice pod panowaniem Prus[11].
1816 – na ulicy św. Jana ustawiono figurę tego świętego.
1824 – powstały kopalnie: Ferdynand i Waterloo.
1832 – ukończenie budowy Huty Baildon przez Johna Baildona, który zapoczątkował nowoczesną metalurgię na Śląsku[11].
1847, 6 sierpnia – na stację kolejową wjechał pierwszy pociąg osobowy[12].
1851, 1 kwietnia – otwarcie ekspedycji pocztowej II klasy.
1858, 29 września – poświęcenie Kościoła Zmartwychwstania Pańskiego w Katowicach – pierwszego murowanego kościoła w tym mieście.
1860
27 sierpnia – oddano do użytku szkołę na ul. Szkolnej.
11 listopada – poświęcenie cmentarza i pierwszego kościoła katolickiego na terenie ówczesnych Katowic.
1862, 4 września – oddanie pierwszej synagogi.
1865, 11 września – nadanie Katowicom praw miejskich przez króla Prus Wilhelma I Hohenzollerna.
1869, 10 maja – założono gildę strzelecką.
1869, 1 października – ukazująca się pierwsza gazeta w Katowicach pod tytułem: Allgemeiner Anzeiger für den oberschlesischen Industriebezirk, a od 1874 roku zmienia nazwę na Kattowitzer Zeitung[13].
1870, 20 listopada – konsekrowano Kościół Mariacki.


Ulica Mariacka w Katowicach. Na wprost neogotycki Kościół Mariacki
1873, 27 marca – Katowice zostały siedzibą powiatu ze starostwem[11].
1874 – magistrat przeniósł się z wynajmowanych pomieszczeń do nowego budynku, który stał w miejscu obecnego Teatru Śląskiego.
1884, 6-11 listopada – odbyła się Konferencja Katowicka[14].
1902, 22 grudnia – na terenie podkatowickiej osady Stary Panewnik osiedlili się franciszkanie z Wrocławia.
1919 – walki podczas I powstania śląskiego w dzielnicach Bogucice, Dąbrówka Mała, Giszowiec, Szopienice, Nikiszowiec.
1920 – II powstanie śląskie – blokada śródmieścia miasta przez powstańców i walki w dzielnicach.
1920-1921 – na ulicy Heinzelstraße (dzisiejsza Plebiscytowa) działał Polski Podkomisariat Plebiscytowy.
1921
20 marca – podczas plebiscytu 14,6% mieszkańców opowiedziało się za Polską, 85,4% mieszkańców opowiedziało się za Niemcami.
III powstanie śląskie – 3 maja miasto zostało zdobyte od południa przez oddziały Walentego Fojkisa i Adama Kocura.
1922 – przyłączenie do Polski (20 czerwca); Katowice zostały stolicą województwa śląskiego, z własną autonomią, siedzibą Sejmu Śląskiego i Górnośląskiej Komisji Mieszanej.


Widok na Bogucice. Lata 30. XIX w
1925, 28 października – powstanie Diecezji Śląskiej, której stolicą zostały Katowice.
1927, 5 czerwca – biskup śląski Arkadiusz Lisiecki, symbolicznym wykopaniem ziemi pod fundamenty, rozpoczął uroczyście budowę katowickiej katedry.
1928 – rozpoczęcie budowy gmachu Śląskich Technicznych Zakładów Naukowych odebranego w 1972 przez Politechnikę Śląską.
1929 – powołanie Muzeum Śląskiego z siedzibą w Katowicach.
1931 – otwarcie Śląskich Technicznych Zakładów Naukowych.
1934 – wybudowanie najwyższego w Polsce "Drapacza Chmur" przy ul. Żwirki i Wigury.
1939, wrzesień – wycofanie się wojsk polskich, obrona do 4 września miasta przez harcerzy i grupy powstańców śląskich (obrona wieży spadochronowej). Ok. 860 osób zginęło w walkach, bądź zostało rozstrzelanych przez niemiecki Wehrmacht i członków Freikorpsu w rejonie rynku i w Lasach Panewnickich.
1939, 4 września – podpalenie i zniszczenie Synagogi Wielkiej.
1940, 20 grudnia – Katowice stały się stolicą niemieckiej Prowincji Górnośląskiej (Gau Oberschlesien).
1942 – władze okupacyjne ustanowiły sąd doraźny Standgericht, z którego wyroku zgilotynowano w czasie wojny blisko 700 osób.
1945, 27 stycznia – zajęcie miasta przez Armię Czerwoną. Splądrowanie i spalenie kwartału kamienic przy Rynku. Wywózki mieszkańców miasta do sowieckich kopalń w Workucie i Donbasie.


Katowice, Pomnik Powstańców Śląskich
1953, 7 marca – zmieniono nazwę Katowic na Stalinogród, stan ten trwał trzy lata .
1955, 30 października – podczas tzw. wysiedlenia biskupów katowickich ordynariusz częstochowski Zdzisław Goliński konsekrował Katedrę Chrystusa Króla.
1956, 10 grudnia – przywrócono pierwotną, historyczną nazwę miasta Katowice.
1960 – włączenie do Katowic miasta Szopienice.
1965 – oddano do użytku Rondo później nazwane im. gen. Jerzego Ziętka.
1968 – w Katowicach powstał Uniwersytet Śląski.
1971 – wybudowanie hali sportowej "Spodek".
1972
wybudowanie nowego dworca kolejowego.
odebranie gmachu Śląskich Technicznych Zakładów Naukowych przez Politechnikę Śląską za sprawą Edwarda Gierka.
1974, 12 listopada – papież Paweł VI nadał kościołowi klasztornemu franciszkanów tytuł bazyliki mniejszej.
1981, 16 grudnia – akcja pacyfikacyjna w kopalni Wujek, podczas której zabito 9 górników.
1983, 20 czerwca – papież Jan Paweł II odprawił Mszę św. na katowickim lotnisku Muchowiec oraz spotkał się z chorymi w Katedrze Chrystusa Króla.
1984 – reaktywowano Muzeum Śląskie.
1990 – restytucja samorządu i szybki rozwój miasta.
1991, 15 grudnia – odsłonięcie i poświęcenie Pomnika Dziewięciu z Wujka.
1992, 25 marca – erygowano Metropolię katowicką.
1998, 24 października – otwarcie i poświęcenie nowego gmachu Biblioteki Śląskiej.
2005 – pierwsze plany dotyczące połączenia Katowic z innymi miastami GOP-u.
2006
28 stycznia – zginęło 65 osób w wyniku zawalenia się hali na terenie Międzynarodowych Targów Katowickich.
6 października – otwarto Centrum Sztuki Filmowej z Filmoteką Silesianów[15].
2007, 20 września – podpisanie porozumienia w sprawie utworzenia GZM.
Gospodarka[edytuj]


Ulica Chorzowska. Od lewej: Altus (w tle za Superjednostką), Superjednostka, Haperowiec, Siedziba ING Banku Śląskiego, Wieżowce Stalexportu (w tle), Chorzowska 50.
Gospodarka Katowic opiera się obecnie na sektorze usług. Z ponad 150 tys. zatrudnionych w Katowicach ponad 73% stanowią osoby zatrudnione w tym sektorze (31 grudnia 2006[16], bez podmiotów gospodarczych o liczbie pracujących do 9 osób). Jest to wynik przemian gospodarczych w ostatnich latach. Przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w sektorze przedsiębiorstw wynosiło w 2008 roku 4362,39 zł[17].
Katowice są siedzibą Katowickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej.
Górnictwo i hutnictwo[edytuj]


Silesia City Center na terenie dawnej KWK Gottwald
W ostatnich latach wiele kopalń i hut zostało zlikwidowanych. Obecnie działające kopalnie połączyły się tworząc Katowicki Holding Węglowy W skład tego holdingu wchodzi 7 kopalń.
Na terenie byłej KWK Gottwald powstało Silesia City Center, a na terenie byłej KWK Katowice powstaje nowe Muzeum Śląskie.
Handel i targi[edytuj]
Katowice należą do grona największych w Polsce ośrodków miejsko-przemysłowych. Od końca lat 80. XX w. zmieniła się całkowicie struktura handlu w całej Polsce – w tym także w Katowicach. Ówczesne domy handlowe – dziś nazywane marketami – zostały w większości sprywatyzowane. W mieście znajdują się trzy duże centra handlowe oraz kilka mniejszych. Większość supermarketów jest usytuowana w okolicach osiedli mieszkaniowych. Do największych centrów handlowo-rozrywkowych należą: CH 3 Stawy, CH Dąbrówka oraz Silesia City Center. Co roku w mieście odbywają się Międzynarodowe Targi Katowickie oraz szereg innych mniejszych imprez tego typu jak np.:
Międzynarodowe Targi górnictwa energetyki i metali
Toolexpo Międzynarodowe Targi narzędzi i obrabiarek
Międzynarodowe Targi spożywcze
Jesienna giełda budownictwa
Śląskie targi nieruchomości
Międzynarodowe Targi Motoryzacyjne
Międzynarodowe Targi techniki motoryzacyjnej
BIKE Międzynarodowe Targi rowerowe
Targi Międzynarodowe spawalnicze
Targi BHP
Inwestycje[edytuj]
Katowice przygotowują się obecnie do gigantycznego programu rewitalizacji i przebudowy centrum miasta[18]. W ramach tego projektu planuje się przebudowanie przestrzeni Rynku wraz z przyległymi ulicami oraz Alei Korfantego wraz z obszarem wokół Ronda[19]. Autorem projektu jest katowicki architekt – Tomasz Konior[20].
Oprócz tego, niezależnie w przygotowaniu lub budowie znajduje się wiele projektów prywatnych inwestorów. Z powodu problemów z lotniskiem Muchowiec zablokowane były do tej pory budowy wieżowców. Obecnie o uzyskanie pozwolenia na budowę wysokich budynków stara się około czternastu inwestorów[21]. Najbardziej zaawansowane są projekty wież Silesia Towers korporacji deweloperów TriGranit[22], Jupiter Plaza[23] oraz biurowiec Hines Polska[24].
Dodatkowo, wiele ważnych budynków w mieście ulega kompleksowej rewitalizacji – przede wszystkim należy wymienić remonty os. Tysiąclecia, Spodka, wieżowca Haperowiec oraz planowaną przebudowę biurowca DOKP przez spółkę Hines wraz z PKP[25].
Z obecnych 170 tys. metrów kwadratowych powierzchni biurowej podaż ma się podwoić. Obecnie trwa budowa m.in. Europark-Greenparku[26] czy biurowca GTC przy ul. Francuskiej[27]. Od kilku lat popularne są także rewitalizacje budynków poprzemysłowych i adaptacja ich na biura czy mieszkania.
Także rynek mieszkaniowy Katowic (mimo iż kupcy chętniej wybierają Chorzów) gwałtownie się rozwija. Budowane są m.in. Dębowe Tarasy, Apartamenty Moderna[28] czy luksusowe Osiedle Bażantów[29].
W Parku Przemysłowym "Euro-Centrum" zainwestują firmy z Doliny Krzemowej w Kalifornii[30].
Transport[edytuj]



Katowice, tramwaj "Karlik"
Komunikacja miejska[edytuj]
Na terenie Katowic istnieje ok. 200 linii autobusowych oraz 10 tramwajowych. Olbrzymią część linii autobusowych i wszystkie tramwajowe organizuje KZK GOP. Linie autobusowe KZK GOP w Katowicach w większości obsługuje PKM Katowice, zaś wszystkie tramwajowe Tramwaje Śląskie. Oprócz tego w Katowicach działają także linie organizatorów z miast ościennych (Tychy, Jaworzno), nie zrzeszonych z KZK GOP oraz przewoźników prywatnych.
Transport kolejowy[edytuj]
Katowice stanowią jeden z największych węzłów komunikacji kolejowej w Polsce, zarówno jeśli chodzi o przewozy pasażerskie jak i towarowe. Z głównego dworca kolejowego odjeżdżają pociągi wszystkich kategorii, w tym EuroCity i InterCity, zapewniające połączenia ze wszystkimi największymi miastami w Polsce oraz z Czechami, Słowacją, Węgrami, Austrią i Niemcami.
W mieście znajduje się ponadto 8 stacji i przystanków kolejowych: Katowice Brynów, Katowice Ligota, Katowice Szopienice Południowe, Katowice Podlesie, Katowice Piotrowice, Katowice Załęże, Katowice Zawodzie oraz od kilku lat już nieeksploatowane stacje Katowice Ochojec i Katowice Murcki z bardzo ładnym, choć zaniedbanym budynkiem dworcowym.
Kolejowy transport towarowy to przede wszystkim przewozy węgla kamiennego, ze względu na położenie miasta dużą rolę odgrywają przewozy tranzytowe, także międzynarodowe.
Niedaleko Katowic działa najdalej wysunięta na zachód Europy linia kolei szerokotorowej – Linia Hutnicza Szerokotorowa (LHS), łącząca Hutę Katowice z Europą Wschodnią i Azją.


Katowice, DTŚ w stronę katowickiego ronda
Transport drogowy[edytuj]
Katowice znajdują się na skrzyżowaniu szeregu drogowych szlaków komunikacyjnych. Przez miasto przebiegają m.in.:[31][32]
trasa europejska E40: Francja – Belgia – Niemcy – Polska – Ukraina – Rosja – Kazachstan – Uzbekistan – Kirgistan
trasa europejska E75: Norwegia – Finlandia – Polska – Słowacja – Węgry – Serbia – Macedonia – Grecja – Kreta
trasa europejska E462: Polska – Czechy
autostrada A4: granica z Niemcami – Jędrzychowice – Legnica – Wrocław – Opole – Gliwice – Katowice – Kraków – Tarnów – Rzeszów – Korczowa – granica z Ukrainą
droga krajowa nr 79: Warszawa – Kozienice – Zwoleń – Sandomierz – Kraków – Trzebinia – Chrzanów – Jaworzno – Katowice – Chorzów – Bytom
droga krajowa nr 81: Katowice – Mikołów – Żory – Skoczów
droga krajowa nr 86: Wojkowice Kościelne – Będzin – Sosnowiec – Katowice – Tychy
W okolicach Katowic przebiega kilka ważnych dróg:
droga krajowa nr 1: Gdańsk – Toruń – Łódź – Piotrków Trybunalski – Częstochowa – Dąbrowa Górnicza – Tychy – Bielsko-Biała – Cieszyn – granica państwa z Czechami
autostrada A1: Gdańsk – Toruń – Łódź – Piotrków Trybunalski – Częstochowa – Gliwice – Gorzyczki – granica z Czechami
droga krajowa nr 11: Kołobrzeg – Koszalin – Piła – Poznań – Jarocin – Ostrów Wielkopolski – Kępno – Lubliniec – Bytom
droga krajowa nr 44: Gliwice – Mikołów – Tychy – Oświęcim – Zator – Skawina – Kraków
droga krajowa nr 78: granica z Czechami – Chałupki – Wodzisław Śląski – Rybnik – Gliwice – Tarnowskie Góry – Siewierz – Zawiercie – Szczekociny – Jędrzejów – Chmielnik
droga krajowa nr 88: Strzelce Opolskie – Nogowczyce – Gliwice – Bytom
droga krajowa nr 94: węzeł "Zgorzelec" – Bolesławiec – Legnica – Prochowice – Wrocław – Brzeg – Opole – Strzelce Opolskie – Pyskowice – Bytom – Będzin – Sosnowiec – Dąbrowa Górnicza – Olkusz – Kraków – Targowisko
Przebiega tędy również Drogowa Trasa Średnicowa – trasa szybkiego ruchu, która w założeniu ma przebiegać przez Katowice, Chorzów, Świętochłowice, Rudę Śląską, Zabrze, Gliwice oraz przez Mysłowice, Sosnowiec, Będzin i Dąbrowę Górniczą. Biegną też tędy dwie drogi ekspresowe: S1 (część drogi nr 1 i Wschodniej Obwodnicy GOP) oraz S86 (część drogi nr 86).
Katowice mają również wiele bezpośrednich połączeń PKS z wszystkimi regionami kraju. Część z nich obsługuje PKS Katowice.
Transport lotniczy[edytuj]


Terminal B portu lotniczego Katowice-Pyrzowice
W odległości około 30 km na północ od centrum Katowic znajduje się międzynarodowy port lotniczy Katowice-Pyrzowice z asfaltobetonową drogą startową o długości 2800 metrów i szerokości 60 metrów. W 2007 obsłużył prawie 2 mln pasażerów. Port posiada dwa terminale pasażerskie (nowszy otwarty w lipcu 2007) oraz jeden terminal cargo. Przepustowość roczna terminali pasażerskich wynosi ok. 3,6 mln pasażerów. Lotnisko w Pyrzowicach obsługuje ponad 30 stałych połączeń rejsowych liniami lotniczymi EuroLOT, LOT, Lufthansa, Wizz Air.
W granicach miasta Katowice znajduje się również lotnisko aeroklubowe Katowice-Muchowiec z czynnym trawiastym polem wzlotów. Planowo ma zostać przeistoczone w miejski port lotniczy (ang. city airport) z przyszłą utwardzoną drogą startową o długości 850 metrów i szerokości 25 metrów (koszt: 10 mln zł), obsługujący samoloty zabierające do 18 pasażerów oraz samoloty lotnictwa ogólnego, w tym biznesowe. Jednak obecnie jego rozwój jest hamowany sporami na tle własnościowym pomiędzy aeroklubami[33].
W odległości do 100 km od Katowic znajdują się jeszcze dwa międzynarodowe porty lotnicze: port lotniczy Ostrawa i Airport Kraków w Balicach. Ponadto odległe od Katowic o 90 km lotnisko w Kamieniu Śląskim pod Opolem stara się o status lotniska dla ruchu rejsowego, w tym międzynarodowego. Z uwagi na swoje położenie 12 km od autostrady A4, stanowiłoby realistyczną alternatywę do Pyrzowic i Balic m.in. dla Katowic.
Bezpieczeństwo publiczne[edytuj]

Służba zdrowia[edytuj]


Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny nr 7. Górnośląskie Centrum Medyczne SUM w Katowicach
Katowice dysponują największa bazą medyczną w regionie. Znajduje się tu około 20 szpitali
Wykaz szpitali publicznych[34] (2012):
Centralny Szpital Kliniczny im. K. Gibińskiego SUM - Medyków 14
Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny im. A. Mielęckiego SUM - Francuska 20/24
Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny nr 5. Szpital okulistyczny SUM - Ceglana 35
Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny nr 6. Górnośląskie Centrum Zdrowia Dziecka im. Jana Pawła II SUM - Medyków 16
Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny nr 7. Górnośląskie Centrum Medyczne SUM - Ziołowa 45-47
Klinika Hematologii i Transplantacji Szpiku - Dąbrowskiego 25
Centrum Psychiatrii w Katowicach
Szpital im. św. Elżbiety - Warszawska 52
Szpital Miejski Murcki - Sokołowskiego 2
Szpital im. S. Leszczyńskiego
Zespół nr 1 (Raciborska 27)
Zespół nr 2 (Józefowska 119)
Szpital MSWiA w Katowicach - Bartosza Głowackiego 10
Okręgowy Szpital Kolejowy w Katowicach - Panewnicka 65
Szpital Zakonu Bonifratów pw. Aniołów Stróżów - Markiefki 87
Wykaz szpitali niepublicznych (2012):
Szpital Specjalistyczny im. Prof. Michałowskiego - Strzelecka 9
Szpital Specjalistyczny MAVIT w Katowicach
Szpital Geriatryczny im. Jana Pawła II - Morawa 31
 Z tym tematem związana jest kategoria: Szpitale w Katowicach.
Edukacja[edytuj]



Katowice, Uniwersytet Śląski w Katowicach – Wydział Prawa i Administracji


Gmach Akademii Muzycznej


Dawny rektorat Śląskiego Uniwersytetu Medycznego


Gmach Politechniki Śląskiej w Katowicach
Katowice są jednym z większych ośrodków naukowych w Polsce. Znajduje się tu ponad 20 uczelni wyższych, na których studiuje prawie 100 tys. osób. Według danych statystycznych ponad 67% katowiczan w wieku 20-24 lat posiada wykształcenie średnie i policealne, a ponad 30% w wieku 25-29 lat legitymuje się wykształceniem wyższym. Ogólnie wykształcenie wyższe posiada 16% katowiczan (dane na rok 2005)[35].
Szkoły wyższe w Katowicach[edytuj]
Akademia Muzyczna w Katowicach
Akademia Wychowania Fizycznego w Katowicach
Akademia Sztuk Pięknych w Katowicach
Górnośląska Wyższa Szkoła Handlowa w Katowicach
Międzynarodowa Szkoła Bankowości i Finansów
Międzynarodowa Szkoła Nauk Politycznych w Katowicach
Politechnika Śląska, Wydział Inżynierii Materiałowej i Metalurgii, Wydział Transportu
Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach
Śląska Wyższa Szkoła Zarządzania w Katowicach
Śląska Wyższa Szkoła Medyczna w Katowicach
Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach
Uniwersytet Śląski w Katowicach
Wyższa Szkoła Bankowości i Finansów w Katowicach
Wyższa Szkoła Humanistyczna w Katowicach
Wyższa Szkoła Pedagogiczna TWP w Warszawie, Instytut Pedagogiki
Wyższa Szkoła Mechatroniki
Wyższa Szkoła Techniczna w Katowicach
Wyższa Szkoła Technologii Informatycznych w Katowicach
Wyższa Szkoła Umiejętności Społecznych w Poznaniu, wydział zamiejscowy
Wyższa Szkoła Zarządzania Marketingowego i Języków Obcych w Katowicach
Wyższa Szkoła Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach
Wyższe Seminarium Duchowne Braci Mniejszych w Katowicach, afiliowane do PAT w Krakowie
Wyższe Śląskie Seminarium Duchowne
Prywatne Nauczycielskie Kolegium Języków Obcych w Bielsku-Białej, wydział zamiejscowy
PAN – oddział
Jednostki badawczo-rozwojowe – EMAG, KOMEL, COBR Przemysłu Izolacji Budowlanej, Główny Instytut Górnictwa
W Katowicach znajduje się również[potrzebne źródło]:
około 35 liceów
około 45 techników, w tym Śląskie Techniczne Zakłady Naukowe
około 35 gimnazjów
około 55 szkół podstawowych
około 50 bibliotek, w tym Biblioteka Śląska
Kultura[edytuj]

Poważniejszy rozwój kulturalny miasta przypadł dopiero na okres po 1922, za sprawą ustanowienia miasta stolicą województwa śląskiego z autonomią. Dzięki ustawom Sejmu Śląskiego powstawały obiekty oświatowe i kulturalne m.in. Muzeum Śląskie. Za sprawą małych zniszczeń miasta w okresie II wojny światowej większość ośrodków kulturowych utworzono w miejsce dotychczasowych niemieckich. Do 1939 w mieście powstało kilka kin i teatrów, zarejestrowano 17 tytułów czasopism.
W powojennych Katowicach za sprawą kompozytorów Bolesława Szabelskiego i Bolesława Woytowicza powstała śląska szkoła kompozytorów. Jej reprezentantami byli kompozytorzy Ryszard Gabryś, Aleksander Glinkowski, Henryk Mikołaj Górecki, Jan Wincenty Hawel, Wojciech Kilar i Witold Szalonek, którzy całe życie mieszkali i pracowali w tym mieście. Ważne miejsce w polskim życiu muzycznym zajęło też następne pokolenie kompozytorów: Eugeniusz Knapik, Andrzej Krzanowski I Aleksander Lasoń.
Katowice są siedzibą Narodowej Orkiestry Symfonicznej i najlepszej w kraju Akademii Muzycznej.
Z Katowic pochodzą także grupy hip-hopowe: Kaliber 44 oraz Paktofonika.
Cykliczny Rawa Blues Festival, Metalmania, Odjazdy, Mayday Festiwal, Festiwal Nowa Muzyka, Śląski Festiwal Jazzowy, cykl: JaZZ i okolice i dziesiątki innych koncertów przyciągają corocznie setki tysięcy fanów muzyki z całego świata do katowickiego Spodka, najnowocześniejszej i największej sali widowiskowej w Polsce.
Katowice są kandydatem do tytułu Europejskiej Stolicy Kultury w 2016 roku[36].
Świętem miasta jest 11 września, będący rocznicą uzyskania praw miejskich[37].
Muzyka[edytuj]
"Camerata Silesia" – Zespół Śpiewaków Miasta Katowice


GCK – siedziba NOSPR
Energy 2000
Filharmonia Śląska
Estrada Śląska
Kwartet Śląski
GuGalander
Jazz Klub Hipnoza
Kaliber 44
KAT
Koniec Świata
Mega Club
Old Timers Garage
Narodowa Orkiestra Symfoniczna Polskiego Radia dawna Wielka Orkiestra Polskiego Radia i Telewizji (WOSPRiT)
Chór Mieszany "OGNIWO"
Chór ABSOLUT
Chór Mieszany przy Katedrze pw. Chrystusa Króla
Chór im. Św. Grzegorza Wielkiego przy Bazylice OO. Franciszkanów w Katowicach Panewnikach
Schola Liturgiczna Bazyliki Panewnickiej
Słoneczni
Paktofonika
Pokahontaz
Przemienienie
Chór Wyższego Śląskiego Seminarium Duchownego
Tewu
Miuosh
Teatry[edytuj]
Teatr Śląski


Katowice, Teatr Śląski im. Stanisława Wyspiańskiego
Teatr Ateneum
Teatr Korez
Teatr Cogitatur
Teatr Locus
Teatr Domisol
Teatr Gry i Ludzie
Kinoteatr Rialto
Teatr Bez Sceny
Teatr GuGalander
Alternatywny Teatr Suka Off
Autorski Teatr Batis
Mumio
Impresaryjny Teatr Młodego Widza
Teatr GART
Teatr Gry i Ludzie Stowarzyszenie Ogrody Teatru
Teatr Studencki Nienażarty
Teatr Studio K


Kinoteatr Rialto
Kina[edytuj]
Cinema City – Punkt 44 (13 sal, w tym sala IMAX)
Cinema City – Silesia City Center (13 sal)
Centrum Filmowe Helios (9 sal)
Kinoteatr Rialto (1 sala)
Kino Światowid (1 sala)
Centrum Sztuki Filmowej (dawne Kino Kosmos) (2 sale)
Muzea[edytuj]


Katowice, Muzeum Śląskie


Biurowiec Francuska 70
Muzeum Śląskie
Muzeum Historii Katowic
Muzeum Archidiecezjalne
Muzeum Misyjne OO. Franciszkanów
Muzeum Biograficzne P. Stellera
Muzeum Prawa i Prawników Polskich
Muzeum Nośników Danych
Muzeum Motoryzacji
Muzeum Najmniejszych Książek Świata Zygmunta Szkocnego
Harcerskie Muzeum Etnograficzne
Izba Śląska
Centrum Scenografii Polskiej
Śląskie Centrum Dziedzictwa Kulturowego
Muzeum Hansa Klossa
Media[edytuj]
Prasa[edytuj]
Apostolstwo Chorych
Dziennik Zachodni
Echo Miasta
Fakt Katowice
Gazeta Wyborcza Katowice
Gość Niedzielny
Jarmark
Metro Katowice
Nowy Przegląd Katowicki
Ultramaryna
Radio[edytuj]
Antyradio
eLO RMF – oddział lokalny
Radio Planeta 95,1 FM
Polskie Radio Katowice
Radio Egida – studencka stacja radiowa Uniwersytetu Śląskiego
Radio eM – radio archidiecezjalne
Radio Eska Śląsk
Radio Flash
Radio ZET – oddział lokalny
RMF FM – oddział lokalny
RMF MAXXX Śląsk
Radio Roxy FM
Telewizja[edytuj]
TVN24 – oddział regionalny
TVP Katowice
Telewizja TVS
Cykliczne imprezy kulturalne[edytuj]

Zobacz wiadomość w serwisie Wikinews na temat Katowice: Robert Cray główną gwiazdą Rawa Blues Festival


Katowice, Spodek
Ekosong – Panewniki
Festiwal Filmów Kultowych
Festiwal Filmów Niezależnych kilOFF
Festiwal Nowa Muzyka[38] – Teren KWK Katowice, Galeria Szyb Wilson


Festiwal Tauron Nowa Muzyka
Festiwal Sztuki Filmowej "Celuloid, Człowiek, Cyfra"
Górnośląski Festiwal Sztuki Kameralnej (Ars Cameralis Silesiae Superioris)
Mayday Festiwal – Spodek
Metalmania – Spodek
Międzynarodowa Wystawa Grafiki "Intergrafia"
Międzynarodowy Festiwal Orkiestr Wojskowych
Międzynarodowy Festiwal Teatrów "A Part"
Międzynarodowy Festiwal Teatrów Lalek "Katowice Dzieciom"
Międzynarodowy Konkurs Dyrygentów im. G. Fitelberga
Odjazdy – Spodek
Off Festival – Dolina Trzech Stawów
Ogólnopolski Festiwal Sztuki Reżyserskiej "Interpretacje"
Rawa Blues Festiwal – Spodek
Śląski Festiwal Jazzowy
Węgiel Student Film Festiwal
Koncerty z cyklu: JaZZ i okolice
Galerie sztuki[edytuj]


BWA-Galeria Sztuki Współczesnej
Galeria Sztuki Współczesnej BWA – al. Wojciecha Korfantego 6
Galeria Art Nova 2 – ul. Dworcowa 13
Galeria Architektury SARP – ul. Dyrekcyjna 9
Galeria Ateneum – ul. 3 maja 25
Galeria Engram – pl. Sejmu Śląskiego 2
Galeria Katowice – ul. Warszawska 5
Galeria Koszarowa – ul. Koszarowa 17
Galeria Magiel – ul. Rymarska 4
Galeria Pracownia Renesans – ul. Mariacka 12/wejście od ul Stanisława
Galeria Piętro Wyżej – pl. Sejmu Śląskiego 2
Galeria pod Sufitem – ul. Rybnicka 11
Galeria Pusta – pl. Sejmu Śląskiego 2
Galeria Rondo Sztuki – rondo im. gen. J. Ziętka 1
Galeria Sektor I – pl. Sejmu Śląskiego 2
Galeria Sztuki Atelier 2 – ul. Stefana Batorego 2
Galeria Fra Angelico – ul. H. Jordana 39
Galeria Sztuki Współczesnej BWA – al. Wojciecha Korfantego 6
Galeria Sztuki Współczesnej Parnas – ul. Jana Kochanowskiego 10
Galeria Szyb Wilson – ul. Oswobodzenia 1
AMC SZTUKA – ul. Mariacka 19
Galeria "Antrakt" MDK "Szopienice" – ul. gen. Józefa Hallera 28
Galeria Akwarela – ul. Mikołowska 26
Galeria Art-Deco – pl. Andrzeja 4
Galeria Marmurowa – ul. Mikołowska 26
Galeria Na Francuskiej – ul. Francuska 13
Galeria Polonia Art – ul. Zabrska 5
Galeria Sztuki Kowadło – ul. Juliusza Słowackiego 27
Glass Art Gallery – ul. Stefana Batorego 3
Ekologia[edytuj]



Las Murckowski
Na terenie Katowic znajduje się kilka terenów objętych ochroną prawną: 2 rezerwaty przyrody ("Las Murckowski", "Ochojec"), 2 zespoły przyrodniczo-krajobrazowe ("Szopienice-Borki", "Źródła Kłodnicy"), 3 użytki ekologiczne ("Staw Grunfeld", "Stawy Na Tysiącleciu", "Płone Bagno")[39] oraz 12 obszarów zielonych mających status parków, z których największym jest Katowicki Park Leśny. Osiem z nich wpisanych jest do ewidencji zabytkowych parków i ogrodów w Polsce. Poza parkami na terenie miasta występuje pewna liczba zieleńców i skwerów. Łącznie katowickie tereny zieleni urządzonej zajmują 13% powierzchni miasta z czego tylko 2% to parki. Zinwentaryzowano na nich łącznie 273 taksony drzew i krzewów. W Katowicach znajduje się 35 okazów drzew uznanych za pomniki przyrody. Lasy w Katowicach obejmują 1,7% wszystkich lasów w województwie czyniąc Katowice najbardziej zalesionym miastem województwa śląskiego. Lasy te są częścią leśnego pasa ochronnego GOP i podlegają Nadleśnictwu Katowice. Do największych parków Katowic należą: Park im. Tadeusza Kościuszki, Katowicki Park Leśny, Dolina Trzech Stawów, Park Zadole, Kalwaria Panewnicka i kilka mniejszych. Na styku granic miast Katowic, Chorzowa i Siemianowic leży Wojewódzki Park Kultury i Wypoczynku (w granicach administracyjnych Chorzowa). Ponadto miasto ma szereg skwerów, do najważniejszych należą: plac Wolności, plac Andrzeja, plac Miarki, plac Rady Europy, plac Grunwaldzki, park A. Budnioka, plac J. Londzina, plac kard. A. Hlonda, plac Alfreda.
Powierzchnia parków spacerowo-wypoczynkowych [ha]
1. Warszawa 946
2. Bydgoszcz 874
3. Wrocław 789
4. Chorzów 618
5. Łódź 608
6. Katowice 526
7. Poznań 450
8. Kraków 358
9. Tychy 227
10. Sosnowiec 206

Powierzchnia parków spacerowo-wypoczynkowych, zieleńców i terenów zieleni osiedlowej na mieszkańca [m kwadr.]
1. Chorzów 70,9
2. Tychy 38
3. Bydgoszcz 36,5
4. Gorzów Wielkopolski 33,7
5. Sosnowiec 32,3
6. Katowice 32,2
7. Dąbrowa Górnicza 31,9
8. Grudziądz 29,1
9. Olsztyn 26,6
10. Gliwice 26,4
Sport[edytuj]

 Osobny artykuł: Sport w Katowicach.


Hala Akademii Wychowania Fizycznego
Początki aktywności fizycznej w tym regionie są powiązane ze społecznością niemiecką. Na ziemiach tych działały niezliczone niemieckie Sport Vereiny i Turn Vereiny. Najstarszym katowickim i drugim na Górnym Śląsku klubem piłkarskim był powstały w 1904 SV Frisch Auf Kattowitz, po jego rozpadzie powstały w 1905 trzy kluby: FC Preussen 05 Kattowitz, Diana Kattowitz i Germania Kattowitz. Jednym z pierwszych klubów piłkarskich był również 06 Zalenze, powstały w 1906 . Dnia 7 grudnia 1930 otwarto w mieście sztuczny tor łyżwiarski[40]. Obecnie w Katowicach istnieje kilkadziesiąt klubów i stowarzyszeń sportowych. Do najważniejszych należą:
Aktywne kluby sportowe[edytuj]
AWF Mickiewicz Katowice – męski klub koszykarski grający obecnie w I lidze
AZS AWF Katowice – klub wielosekcyjny, 4-krotny Mistrz Polski w szermierce, liczne inne medale Mistrzostw Polski
AZS UŚ Katowice – klub wielosekcyjny, liczne medale Mistrzostw Polski
UKS PIK Katowice – klub siatkarski grający obecnie w III Lidze Mężczyzn i Lidze Juniorów Mężczyzn
BKS Rawa Katowice – klub baseballowy, założony w 2006 r.
GKS Katowice – męski klub piłki nożnej 4-krotny wicemistrz Polski, 3-krotny zdobywca Pucharu Polski, 2-krotny zdobywca Superpucharu Polski. Obecnie w I lidze
HC GKS Katowice – klub hokejowy, 6-krotny Mistrz Polski, 9-krotny wicemistrz Polski, 8 razy na trzecim miejscu. GKS "Katowice" Historycznie klub wielosekcyjny, wielokrotni mistrzowie polski wielu dyscyplin sportu, klub mistrzów olimpijskich.
1. FC Katowice – do niedawna nieistniejący męski klub piłkarski, wicemistrz Polski z 1927, niedawno przywrócony do życia
HetMaN Szopienice – klub szachowy, zdobywca medali w Mistrzostwach Polski
HKS Szopienice – klub wielosekcyjny, liczne medale w sportach siłowych
Rozwój Katowice – męski klub piłkarski grający obecnie w III lidze
KS Spodek Katowice - Klub siatkarski grający obecnie w II Lidzie Mężczyzn
MK Katowice – męski klub piłkarski grający obecnie w IV lidze, występy w III lidze
MKS Pałac Młodzieży Katowice – klub wielosekcyjny, liczne medale Mistrzostw Polski Juniorów
Naprzód Janów Katowice – męski klub hokejowy, 5-krotny wicemistrz Polski, 7 razy na trzecim miejscu
Policyjny Klub Sportowy Katowice – klub sportowy, 5 tytułów Mistrza Polski w szermierce, 11 tytułów Mistrza Polski w pływaniu
Sekcja Petanque przy Stowarzyszeniu Domu Miasta Saint-Etienne w Katowicach – klub petanque grający w Pierwszej Lidze Polskiej Federacji Pétanque
Sparta Katowice – wielosekcyjny klub sportowy, 11 tytułów Mistrza Polski w skokach do wody (kategorie młodzieżowe)
Jango Katowice – klub futsalowy, zdobywca Pucharu Polski w 2007, finalista Pucharu Polski w 2006, 2 razy na podium w I lidze, obecnie I liga
Aeroklub Śląski
Automobilklub Śląski
Silesia Miners – pierwsza na Śląsku drużyna futbolu amerykańskiego, występuje w Polskiej Lidze Futbolu Amerykańskiego
LGKS Podlesianka Katowice – męski klub piłkarski grający obecnie w lidze okręgowej
MK Górnik Katowice – męski klub piłkarski grający obecnie w IV lidze, siedziba klubu znajduje się w Kostuchnie.
Legion Katowice – pierwszy na Śląsku męski klub lacrosse'owy
Alpino – działajacy jako stowarzysznie sportowe, klub sportowy dla dzieci (głównie narciarstwo)
Nieistniejące już kluby sportowe[edytuj]
 Zobacz więcej w artykule Sport w Katowicach, w sekcji Nieistniejące już kluby sportowe.
Architektura[edytuj]

 Osobny artykuł: Architektura Katowic.



Kamienice w centrum miasta przy ul. 3 maja


Architektura modernistyczna z lat 1922-39
Katowice należą obok Łodzi i Gdyni do grupy miast Polski, których centra nie wywodzą się ze średniowiecznego miasta lokacyjnego. Style takie jak gotyk, renesans czy barok nie są zatem w nim reprezentowane. Układ urbanistyczny miasta powstał na skutek rozbudowy i połączenia poszczególnych wsi i osiedli robotniczych w czasie gwałtownego rozwoju w XIX i XX wieku.
Śródmieście miasta zostało ukształtowane w połowie XIX w., którego ściślejsze zabudowywanie nastąpiło po 1880 roku. Powstałe w tym czasie budynki posiadają dekorację eklektyczną (w większości neorenesansową i neobarokową) z późniejszymi elementami stylu secesyjnego. Pod koniec XIX wieku uznawane było za "mały Paryż"[41].
Modernistyczny kwartał południowej części śródmieścia Katowic, powstały po utworzeniu województwa śląskiego w 1922, to jeden z najciekawszych w kraju przykładów międzywojennego funkcjonalizmu i stylu międzynarodowego. Katowickie budynki są inspirowane architekturą Bauhausu, De Stijl czy realizacjami Le Corbusiera[42].
Dane urbanistyczne[edytuj]
tereny zabudowy mieszkaniowej – 12%
tereny komunikacji i transportu – 12,5%
tereny przemysłowe – 8,5%
obszary zieleni urządzonej – 7,5%
lasy i inne użytki – 55%
nieużytki – 4,5%
W granicach Katowic znajduje się prawie 66 km² lasów. Lasy te są pod ochroną[43].
Zabytki i atrakcje turystyczne[edytuj]
Najstarsza budowla w Katowicach to drewniany kościółek św. Michała Archanioła z XVI w. w Brynowie, oprócz niego w mieście znajduje się kilkadziesiąt budowli mieszkalnych z XIX i początku XX wieku, w tym unikatowe osiedla: Nikiszowiec i Giszowiec. Znajdują się tu także dwa pałace: pałac Goldsteinów i pałac w Załężu oraz kilka zabytkowych kościołów w tym kościół Mariacki, kościół garnizonowy, katedra Chrystusa Króla (największa katedra w kraju), bazylika z klasztorem franciszkanów z oryginalną kalwarią w stylu modernistycznym oraz ewangelicki kościół Zmartwychwstania Pańskiego – najstarsza murowana budowla sakralna w mieście.


Pomnik Marszałka Piłsudskiego dłuta Antuna Augustinčicia, 1937-39
Drapacz Chmur wybudowany w latach 1929–1930 przy ul. Żwirki i Wigury 15 to przykład modernistycznej architektury, która wypełnia południowy kwartał śródmieścia.
Naprzeciw gmachu Sejmu Śląskiego znajduje się pomnik Marszałka Józefa Piłsudskiego ufundowany ze składek mieszkańców woj. śląskiego i zamówiony w 1936 r. u chorwackiego rzeźbiarza Antuna Augustinčicia. Wykonany został w latach 1937–39. Ze względu na wybuch wojny i późniejsze uwarunkowania polityczne pomnik trafił do Polski dopiero w 1991 r. W 1998 r. wykonano cokół i ustawiono pomnik w obecnym miejscu, na placu Bolesława Chrobrego[44]. Projekt placu wraz z cokołem, wg projektu Aliny Borowczak – Grzybowskiej i Andrzeja Grzybowskiego otrzymał tytuł Najlepszej Przestrzeni Publicznej Województwa Śląskiego 2001.
Oprócz zabytków w Katowicach znaleźć można wiele niezabytkowych atrakcji turystycznych np. Pomnik Powstańców Śląskich (największy pomnik w kraju), wieża spadochronowa (jedyna istniejąca wieża spadochronowa w Polsce), Spodek (hala widowiskowa oddana do użytku w roku 1971 z architektonicznie ciekawym dachem koncepcji inżyniera Wacława Zalewskiego, utrzymywanym w miejscu stalowymi kablami zgodnie z zasadami tensegrity).
Wieżowce[edytuj]
 Osobny artykuł: wieżowce Katowic.
Na terenie Katowic jest zbudowanych kilkanaście wysokich budynków, uznawanych za wieżowce. Najstarszym katowickim wieżowcem jest dom profesorów Śląskich Technicznych Zakładów Naukowych z 1931, drugim Drapacz Chmur z 1934. Najwyższym wieżowcem w Katowicach jest Altus.
Polityka[edytuj]

 Osobny artykuł: Konsulaty w Katowicach.
Prezydent miasta[edytuj]


Katowice, Gmach Sejmu Ślaskiego – Urząd Wojewódzki


Piotr Uszok – aktualny prezydent miasta Katowice.
 Osobny artykuł: Prezydenci miasta Katowice.
Najważniejsze stanowisko we władzach wykonawczych Katowic było na przestrzeni lat różnie nazywane: w latach 1866-1920 i 1939-1945 nazywano ich Oberbürgermeister, w okresie międzywojennym (1922-1939) i pierwszych latach po wojnie (1945-1950) zwani byli prezydentami miasta, a od 24 marca 1950 do 1 stycznia 1974 zwano ich przewodniczącymi rady miejskiej. Od 1 stycznia 1974 powrócono do określenia prezydent miasta, które jest w użyciu do dziś.
Przedostatnim sołtysem wsi był Kazimierz Skiba, którego chata, obecnie przeniesiona do skansenu, stała na obrzeżach wsi Katowice, niedaleko granicy wsi Bogucice, w części zwanej później Drajok. Ostatnim sołtysem był niejaki Ludwik Troll.
Od uzyskania przez Katowice praw miejskich w 1865 miasto miało 23 prezydentów. Pierwszym prezydentem Katowic był Louis Diebel, który objął urząd 14 maja 1866, zostając burmistrzem miasta, które liczyło wówczas 4815 mieszkańców i obejmowało swym zasięgiem obszar zbliżony do dzisiejszego śródmieścia Katowic. Obecnym prezydentem miasta Katowice jest Piotr Uszok.
Rada miasta[edytuj]
 Osobny artykuł: Rada Miasta Katowice.
3 marca i 4 kwietnia 1866 miały miejsce pierwsze wybory do ciała, które ustanowiło władze Katowic. Z 342 kandydatów wybrano pierwszych 18 przedstawicieli (Stadtverordneten) mieszkańców miasta. Przedstawiciele ci, pod kierownictwem przewodniczącego komitetu wyborczego, dr Richarda Holtze, wybrali 14 maja 1866 pierwszy magistrat (Magistratskollegium), w skład którego weszli:
pierwszy burmistrz Katowic – Louis Diebel z Krapkowic (niem. Krappitz),
zastępca burmistrza – Rossei
4 stałych radnych miejskich, którzy od 1873 nosili tytuł Ratsherr
Liczbę radnych podniesiono w 1875 do 6 i zaczęto tytułować Stadtraete.
Na pierwszym posiedzeniu rady, któremu przewodniczył radny o nazwisku Trol, omawiano m.in. sprawy organizacji policji miejskiej. Radny Trol przekazał na jej rzecz, ze swego prywatnego mienia: stare biurko, materiały biurowe, 2 rogi dla straży nocnej, stary regał i szafę.
Obecnie przewodniczącym rady miasta jest Arkadiusz Godlewski, a w jej skład wchodzi 31, wybieranych w wyborach bezpośrednich radnych. Od 2002 roku prezydenta Katowic wybierają mieszkańcy. 27 października 2002 odbyły się wybory powszechne, w których liczbą 54% głosów został wybrany Piotr Uszok. Oficjalną siedzibą Urzędu Miasta Katowice jest magistrat przy ul. Młyńskiej 4 w dzielnicy Śródmieście.
Rada Miasta nadaje tytuł Honorowego Obywatela Miasta Katowice, który dotychczas otrzymało 15 osób (stan na styczeń 2012)[45].
Katowice są siedzibą Górnośląskiego Związku Metropolitalnego oraz członkiem Unii Metropolii Polskich.
Uchwałą rady z 22 czerwca 2009 ustanowiono 11 września świętem miasta[37].
Współpraca międzynarodowa[edytuj]



Plac Miast Partnerskich w dzielnicy Ligota-Panewniki
Lista miast partnerskich Katowic[46]:
 Opawa
 Ostrawa
 Kolonia
 Mobile
 Saint-Étienne
 Odense
 Miszkolc
 Groningen
 Hrabstwo Dublin Południowy
 Shenyang
 Koszyce
 Donieck
Katowice wraz z Ostrawą, Koszycami i Miszkolcem są miastami partnerskimi Grupy Wyszehradzkiej. Od 2003 odbywają się spotkania miast partnerskich Grupy Wyszehradzkiej.
W 2010 uroczyście otwarto plac Miast Partnerskich, na którym znajdują się specjalne tablice informacyjne o każdym z miast partnerskich Katowic.
Wspólnoty religijne[edytuj]

Kościół rzymskokatolicki[edytuj]
Katowice są siedzibą archidiecezji katowickiej oraz metropolii katowickiej.
W mieście znajduje się 36 kościołów i ma swoje klasztory 18 zgromadzeń zakonnych Kościoła rzymskokatolickiego, w tym jest to aż pięć domów prowincjalnych (franciszkanów[47], jadwiżanek[48], elżbietanek[49], służebniczek śląskich[50] i niepokalanek[51]). Na terenie miasta znajduje się bazylika mniejsza pw. św. Ludwika Króla i Wniebowzięcia NMP w zespole klasztornym franciszkanów w Panewnikach[52]. Znanym na Górnym Śląsku sanktuarium, obok Kalwarii Panewnickiej, jest katowicki kościół św. Szczepana w Bogucicach z cudownym wizerunkiem Matki Bożej Boguckiej[53].
W Katowicach mają swoją siedzibę dwa wyższe seminaria duchowne archidiecezjalne i zakonne, katolickie wydawnictwo Księgarnia św. Jacka[54], drukarnia, redakcje archidiecezjalnej rozgłośni Radia eM[55], ogólnopolskiego tygodnika katolickiego Gość Niedzielny[56], miesięcznika dla dzieci i młodzieży Mały Gość Niedzielny[57] oraz miesięcznika Apostolstwo Chorych. W pobliżu kurii metropolitarnej istnieje Centrala Caritas Archidiecezji Katowickiej[58]. W Katowicach działa także kilka ośrodków duszpasterstwa akademickiego, m.in. Kościół Akademicki w krypcie Katedry Chrystusa Króla i FODA w Panewnikach[59].
Kościoły ewangelickie[edytuj]
Katowice są siedzibą diecezji katowickiej. W mieście znajdują się 2 parafie;
Parafia Ewangelicko-Augsburska w Katowicach,
Parafia Ewangelicko-Augsburska w Katowicach-Szopienicach,
Kościół Ewangelicko-Metodystyczny – parafia Nowego Przymierza
Kościoły ewangeliczne[edytuj]
Kościół Adwentystów Dnia Siódmego – zbór w Katowicach
Kościół Adwentystów Dnia Siódmego Ruch Reformacyjny – zbór w Katowicach
Kościół Chrześcijan Baptystów – dwa zbory (w centrum i w Bogucicach)
Kościół Wolnych Chrześcijan
Wspólnota Kościołów Chrystusowych
Kościół Zielonoświątkowy – zbór Betania
Stowarzyszenie Zborów Chrześcijan w RP
Judaizm[edytuj]
Gmina Wyznaniowa Żydowska w Katowicach
Do czasów II wojny światowej w mieście istniała przy ul. A. Mickiewicza zbudowana w stylu eklektycznym, mauretańsko-neoromańskim Wielka Synagoga. Obecnie fundacja Or Chaim podejmuje działania mające na celu odbudowę synagogi. Obecna synagoga znajduje się w budynku Gminy Wyznaniowej Żydowskiej przy ulicy Młyńskiej 13. Wg ostatnich ustaleń (styczeń 2011) w Katowicach mieściły się aż trzy synagogi[60].
Buddyzm[edytuj]
Buddyjski Związek Diamentowej Drogi Linii Karma Kagyu[potrzebne źródło]
Szkoła Zen Kwan Um w Polsce – ośrodek w Katowicach[potrzebne źródło]
Inne[edytuj]
Świadkowie Jehowy[61]
Świecki Ruch Misyjny "Epifania" – zbór w Katowicach[potrzebne źródło].

Katowice, Kościół Zmartwychwstania Pańskiego


Katowice, Archikatedra Chrystusa Króla


Katowice, Pałac Biskupi
Ludzie związani z Katowicami[edytuj]

 Z tym tematem związana jest kategoria: Ludzie związani z Katowicami.
Zobacz też[edytuj]


Portal:
Katowice
Centralny Cmentarz Komunalny w Katowicach
Cmentarz żydowski w Katowicach
Rynek w Katowicach

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz

+1