poniedziałek, 24 września 2012

Hel


Hel

Państwo Polska
Województwo pomorskie
Powiat pucki
Gmina gmina miejska
Prawa miejskie 1351, 1963
Burmistrz Mirosław Wądołowski
Powierzchnia 21,72 km²
Wysokość 0-19 m n.p.m.
Ludność (2011)
• liczba
• gęstość
3 916[1]
179,3 os./km²
Strefa numeracyjna
(+48) 58
Kod pocztowy 84-150
Tablice rejestracyjne GPU
Położenie na mapie Polski


Hel
54°36′42″N 18°48′29″E
TERC
(TERYT) 6222911011
Urząd miejski
ul. Wiejska 50
84-150 Hel
 Multimedia w Wikimedia Commons
 Hasło Hel w Wikisłowniku
Strona internetowa


Latarnia morska udostępniona do zwiedzania. Wys. 41,5m


Drewniany dom rybacki z połowy XIX wieku na ulicy Wiejskiej (nr 110). Obecnie restauracja „Maszoperia”


Fokarium


Stacja kolejowa


Cypel helski


D-Day w Helu, sierpień 2011. Parada pojazdów na ul.Wiejskiej
Hel (kaszb. Hél, niem. Hela)[2] – miasto i gmina w województwie pomorskim, w powiecie puckim, położone na cyplu Mierzei Helskiej nad Morzem Bałtyckim.
Według danych z 31 marca 2011 r. miasto miało 3916 mieszkańców.
Ośrodek turystyczny i kąpielisko nadmorskie, ośrodek rybołówstwa, garnizon Marynarki Wojennej z portem wojennym. Port morski Hel ma przystań rybacką, jachtową i żeglugi pasażerskiej.
Spis treści  [ukryj]
1 Położenie
2 Historia
2.1 Od początków Helu do 1918
2.2 Lata 1918-1939
2.3 Lata 1939-1945
2.4 Lata 1945-1989
2.5 Po 1989
3 Nazwa miasta
4 Zabytki
5 Demografia
6 Atrakcje turystyczne
6.1 Rezydencja wypoczynkowa Prezydenta RP
7 Miasta partnerskie
8 Zobacz też
9 Przypisy
10 Linki zewnętrzne
Położenie[edytuj]

Gminę otacza Morze Bałtyckie, a od północnego zachodu na długości ok. 0,9 km sąsiaduje z miastem Jastarnia (jej częścią Juratą).
Według danych z 1 stycznia 2011 r. powierzchnia miasta wynosiła 21,72 km²[3]. Miasto stanowi 3,7% powierzchni powiatu.
Według danych z roku 2002 Hel ma obszar 21,27 km², w tym użytki leśne 87%[4].
W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do województwa gdańskiego.
Historia[edytuj]

Od początków Helu do 1918[edytuj]
Hel został po raz pierwszy wzmiankowany w 1198 jako kaszubska wieś o nazwie Gellen i ośrodek handlu śledzia. W jednej z duńskich kronik wspomniano, że uszkodzony statek króla Waldemara II Zwycięskiego osiadł na „Wyspie Hel”. W XIII wieku wieś stała się jednym z najważniejszych centrów handlowych regionu, rywalizującym z pobliskim Gdańskiem. Zgodnie z przesłankami historycznymi już przed 1266 rokiem Hel posiadał prawa miejskie nadane na prawie lubeckim przez księcia pomorskiego Świętopełka II. Akt lokacyjny został potwierdzony przez Krzyżaków w 1378 roku (również na prawie lubeckim), gdy ci zajęli miasto, opanowując Pomorze Gdańskie[5].
Początkowo miasto było położone około 1,5 km od dzisiejszego centrum. Mieściło kościół, szpital, ratusz, dwa rynki, kilka pensjonatów i mały port. Jednakże w XV wieku półwysep zaczął się zmniejszać na skutek erozji i wkrótce miasto przeniesiono w bezpieczniejsze miejsce. W 1417 zbudowano kościół Św. Piotra, patrona rybaków. Hel doświadczył okresu wzrostu, ale później ustąpił miejsca szybciej rosnącemu miastu Gdańsk. W 1466 król Polski Kazimierz IV przyznał Hel jako lenno władcom Gdańska, kończąc stuletnią walkę o dominację nad gospodarką Zatoki Gdańskiej. W 1526 król Zygmunt I Stary wycofał wszystkie przywileje przyznane wcześniej Helowi i sprzedawał miasto z półwyspem władzom miasta Gdańska. Od tamtej pory los Helu był związany z większym sąsiadem.
W wieku XVII i XVIII przedłużające się działania wojenne i klęski żywiołowe poważnie zaszkodziły miastu, którego populacja znacząco zmalała i w 1872 r. rząd nowo utworzonego państwa niemieckiego zniósł prawa miejskie, przyznane Helowi sześć wieków wcześniej.
Upadek został powstrzymany w 1893 roku, kiedy we wsi został zbudowany port rybacki. Stanowił on schronienie dla statków rybackich, ale także stał się popularnym celem wycieczek weekendowych dla mieszkańców Gdańska i Sopotu. W 1896 roku wsi przyznano status nadmorskiego uzdrowiska. W 1905 miejscowość liczyła sobie 604 mieszkańców, z czego 93,2% stanowili Niemcy, zaś 6,3% – Kaszubi. 91,6% ludności było protestantami[6].
Lata 1918-1939[edytuj]
Mimo zdecydowanej przewagi ludności niemieckojęzycznej, traktat wersalski przyznał miejscowość odrodzonemu państwu polskiemu. Dzięki strategicznemu położeniu u wejścia do Zatoki Gdańskiej, Hel stał się ważnym punktem na militarnej mapie kraju. W 1921 roku ukończono budowę linii kolejowej łączącej Gdynię z Helem, w 1922 roku do Helu dotarł pierwszy pociąg pasażerski, w 1931 otwarto port wojenny[7].
W 1936 utworzono Rejon Umocniony Hel obejmujący przede wszystkim tereny należące do obecnie istniejącej gminy Hel.
Lata 1939-1945[edytuj]
Hel znajdował się na terenie Rejonu Umocnionego Hel, który bronił się do 2 października 1939.
Lata 1945-1989[edytuj]
Po 1945 Hel dostał status miejsca szczególnie ważnego strategicznie co wiązało się z tym, że na Hel mogli przyjechać tylko obywatele PRL (podobny status w ZSRR miał Władywostok). Obostrzenie w dostępie do Helu zniesiono dopiero ok. 1989 r., a same szlabany zniknęły dopiero w latach dziewięćdziesiątych (pozostałości rogatek znajdują się do dziś na drodze dojazdowej do miasta)[7]. W 1963 roku miasto odzyskało prawa miejskie. W 1979 roku miasto udekorowano Krzyżem Grunwaldu II klasy[8].
Po 1989[edytuj]
28 listopada 2005 władze miasta Hel nadały tytuł honorowego obywatela kończącemu swą drugą kadencję prezydencką Aleksandrowi Kwaśniewskiemu, który wg opinii radnych spędzając swe urlopy na Helu przyczynił się znacznie do promocji miasta[potrzebne źródło].
Nazwa miasta[edytuj]

Pochodzenie nazwy miasta nie zostało dotąd jednoznacznie wyjaśnione, choć wiele wskazuje na jej źródło w językach germańskich. Na holenderskiej mapie z XVII w. cały półwysep nazywany jest Heel. Nazwę swoją zawdzięcza najprawdopodobniej żeglarzom – kupcom dążącym tutejszymi szlakami na tereny Prus (do Truso). Anton Englert – archeolog z Muzeum Łodzi Wikingów w Roskilde (Dania), wyjaśnia pochodzenie nazwy uwarunkowaniami geograficznymi. W języku duńskim bowiem „hæl” oznacza obcas buta (ang. „heel”), zaś tradycyjne duńskie nazewnictwo żeglugowe często posługiwało się odniesieniami do części ciała – np. „næs” – nos, „hoved” – głowa, „albue” – łokieć[potrzebne źródło].
Wg innej teorii nazwa wywodzi się od starogermańskiego określenia piekła („heel”), kojarzonego w germańskiej mitologii z zimnem. Uzasadniane jest to panującym na półwyspie klimatem, zimniejszym niż choćby na położonej bardziej na północ Gotlandii.
Zabytki[edytuj]

Lista zabytków w mieście:
kościół poewangelicki pw. św. Piotra i Pawła z XV w. – obecnie siedziba Muzeum Rybołówstwa,
latarnia morska z 1942 r.,
ryglowe domki rybackie z przełomu XVIII/XIX w.
kościół z lat 30. XX w.
Demografia[edytuj]

Dane z 31 grudnia 2008[9]:
Opis Ogółem Kobiety Mężczyźni
jednostka osób % osób % osób %
populacja 4135 100 2019 48,8 2117 51,2
gęstość zaludnienia
(mieszk./km²) 194,5 94,9 99,5
Atrakcje turystyczne[edytuj]

Główne atrakcje Helu to:
piaszczyste plaże – w tym od 2004 odcinek plaży morskiej strzeżonej – jako jedynej w Polsce – przez zespoły ratowników z psami rasy nowofundland i landseer
Muzeum Rybołówstwa Morskiego z wieżą widokową (mieszczące się w dawnym kościele gotyckim św. Piotra i Pawła z XIV w.)
zabytkowe chaty kaszubskie
Helskie Fokarium – fokarium Stacji Morskiej Uniwersytetu Gdańskiego
stacja końcowa kolei biegnącej przez mierzeję z Pucka
latarnia Morska Hel
Ulica Wiejska
port morski Hel
liczne zabytki militarne
skansen broni morskiej
Muzeum Obrony Wybrzeża
odbywająca się od 2006 roku w miesiącach letnich impreza rekonstrukcji historycznych - D-Day
Kamienne umocnienia falochronów i zatopione wokół wraki stanowią atrakcję dla płetwonurków. Od 2006 w Helu czynne jest Muzeum Obrony Wybrzeża z bogatą prezentacją militarnej historii rejonu Helu.
Rezydencja wypoczynkowa Prezydenta RP[edytuj]
W Helu znajduje się również prezydencki ośrodek wypoczynkowy. W ośrodku wakacje spędzali m.in. Aleksander Kwaśniewski i Lech Kaczyński. Letnią Rezydencję Prezydenta RP odwiedzili również, podczas swoich wizyt w Polsce, m.in. Angela Merkel oraz George W. Bush.
Często media podają błędną informację, że rezydencja ta mieści się w Juracie. Wprawdzie ośrodek korzysta z mediów doprowadzonych z Juraty, ale mieści się w granicach administracyjnych Helu.
Miasta partnerskie[edytuj]

 Hermeskeil, Niemcy[potrzebne źródło]
Zobacz też[edytuj]

Hel
rezerwat przyrody Helskie Wydmy
gmina Hel

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz

+1