poniedziałek, 24 września 2012

Górowo Iławeckie


Górowo Iławeckie

Państwo Polska
Województwo warmińsko-mazurskie
Powiat bartoszycki
Gmina gmina miejska
Założono 5 lutego 1335
Prawa miejskie 5 lutego 1335
Burmistrz Jacek Przemysław Kostka
Powierzchnia 3,3 km²
Ludność (2010)
• liczba
4419
Strefa numeracyjna
(+48) 89
Kod pocztowy 11-220
Tablice rejestracyjne NBA
Położenie na mapie Polski


Górowo Iławeckie
54°16′N 20°29′E
TERC
(TERYT) 6283601021
Hasło promocyjne: Ekologiczne miasto wielu kultur
Urząd miejski
pl. Ratuszowy 18
11-220 Górowo Iławeckie
 Multimedia w Wikimedia Commons
 Hasło Górowo Iławeckie w Wikisłowniku
Strona internetowa
Górowo Iławeckie (niem. Landsberg (Ostpreußen)) – miasto i gmina w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie bartoszyckim, leżące na terenie Natangii. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do województwa olsztyńskiego.
Według danych z 31 grudnia 2010 r. miasto miało 4419 mieszkańców[1].
Spis treści  [ukryj]
1 Położenie
2 Historia
2.1 Nazwa miasta
3 Zabytki Górowa
4 Gospodarka
5 Współpraca zagraniczna
6 Oświata
7 Sport
8 Kultura
9 Wspólnoty religijne
10 Służba zdrowia
11 Struktura powierzchni
12 Demografia
13 Miasta partnerskie
14 Zobacz też
15 Przypisy
16 Bibliografia
Położenie[edytuj]

Górowo Iławeckie położone jest w północnej części województwa warmińsko-mazurskiego w powiecie bartoszyckim nad Młynówką i Jeziorem Garncarskim. Leży ono przy szlakach:
511 Droga wojewódzka nr 511 (Żywkowo (Granica Państwa) – Lidzbark Warmiński
512 Droga wojewódzka nr 512 (Szczurkowo – Bartoszyce - Górowo Iławeckie – Pieniężno)
 Osobny artykuł: Górowo Iławeckie (stacja kolejowa).
W mieście istnieje dworzec PKS-u oraz stara stacja PKP, która od kilkunastu lat jest zamknięta, wobec czego do Górowa można dostać się autobusem. Komunikację autobusową zapewnia lokalny oddział przedsiębiorstwa PKS Bartoszyce. Górowo posiada bezpośrednie połączenia autobusowe z Bartoszycami, Lidzbarkiem Warmińskim, Olsztynem, Braniewem, Elblągiem i Gdańskiem. Górowo leży w niewielkiej odległości od ważnych ośrodków w województwie:
Olsztyn – 60 km
Bezledy – 16 km
Bartoszyce – 23 km
Lidzbark Warmiński – 17 km
Elbląg – 89 km
Historia[edytuj]

 Osobny artykuł: Małe Kalendarium Górowa Iławeckiego.
Historia Górowa Iławeckiego sięga czasów najdawniejszych. Miasto powstało na pruskiej ziemi – Natangii, podbitej przez zakon krzyżacki w XIII w. Prusowie żyli tu jako ostatnia grupa pogan w chrześcijańskiej Europie. Z okolicami związany jest – Herkus Monte, przywódca powstań Prusów przeciw Zakonowi (wzór dla Mickiewiczowskiego Wallenroda). Herkus Monte zginął w lesie na terenie gminy w 1273 roku.
Osada targowa istniała tu od początków XIV w. Za początek miasta można przyjąć rok 1335. Wtedy to dwaj wójtowie – Herman i Albert zaplanowali i wytyczyli rynek dla nowo powstającej osady. Osada ta leżała na przecięciu szlaków z Bartoszyc do Pieniężna i z Lidzbarku Warmińskiego do Królewca. Miasto oficjalnie zostało założone 5 lutego 1335 nadaniem osadzie praw miejskich przez komtura bałgijskiego Henryka de Muro. Miasto wraz z prawami miejskimi otrzymało 100 włók i 10 morgów ziemi (ponad 1600 ha gruntów). W XIV w. miasto otoczone było murem obronny z Bramą Młyńską i Bramą Wysoką. W 1410 Górowo przystąpiło do Związku Pruskiego, mieszczanie w 1454 r. złożyli przysięgę królowi Kazimierzowi Jagiellończykowi. W czasie wojny trzynastoletniej Krzyżacy spalili miasto. Górowo w latach 1535-1810 było własnością prywatną. W roku 1710 dżuma uśmierciła 767 mieszkańców miasta.
Górowo rozwijało się, powstawały nowe zakłady rzemieślnicze, kwitło rzemiosło takie jak tkactwo, sukiennictwo czy garncarstwo. Pierwotni mieszkańcy trudnili się rzemiosłem zaś ludność z ubocza trudniła się rolnictwem. Było ono początkowo własnością zakonu krzyżackiego, a w latach 1482-1809 miastem lennym, prywatnym, należącym do rodziny von Schwerin.
W lutym 1807 kwaterowali tu Rosjanie i Francuzi, rekwirując zapasy żywności
Od 1818 miasto należało do powiatu Iława Pruska. Miasto podczas swej historii było wielokrotnie niszczone przez pożary, wojny, mieszkańców nękały epidemie. Zniszczone w czasie wojny głodowej (1414), wojny trzynastoletniej (1456), a następnie przez pożar w 1655. Na dobre zaczęło się rozwijać dopiero pod koniec XIX wieku. Wybudowano linię kolejową, zelektryfikowano i zgazyfikowano miasto, otwarto wodociągi, rozpoczęła działalność miejska gazownia i centrala telefoniczna. W czasie I wojny światowej miasto doznało poważnych zniszczeń. W czasie II wojny światowej w pobliskim Kamińsku działał pierwszy w Prusach Wschodnich obóz jeniecki (Stalag IA Stablack). Wojska 3 Frontu Białoruskiego zdobyły miasto 4 lutego 1945.
W czerwcu 1945 roku miasto zostało przekazane polskiej administracji. Po II wojnie światowej pozostała w mieście ludność niemiecka (przeważająca większość uciekła przed nacierającą Armią Czerwoną) została wysiedlona a ich miejsce zajęli przesiedleńcy ze wschodu i z Polski centralnej. W 1947 roku do Górowa trafił transport Ukraińców przesiedlonych w ramach akcji "Wisła". Górowo stało się wielonarodowym i wielowyznaniowym ośrodkiem o zróżnicowanej kulturze. Do 1961 miasto było siedzibą powiatu, najpierw iławeckiego, później górowskiego. W latach 1945-1975 miasto należało do starego województwa olsztyńskiego, w 1975 roku stało się częścią mniejszego województwa olsztyńskiego, by po reformie administracyjnej przeprowadzonej w 1999 roku, znaleźć miejsce w nowo powstałym województwie warmińsko-mazurskim.
 Osobny artykuł: Herb Górowa Iławeckiego.


Górowski rynek z ratuszem-siedzibą władz miejskich
Nazwa miasta[edytuj]
Początkowo miasto nazywano Landsberg (w wolnym tłumaczeniu "ziemska góra"). Leżało ono w niewielkiej odległości od stolicy powiatu, Preußisch Eylau (Iławka Pruska, obecnie Bagrationowsk w Rosji). Po przyłączeniu miasta do Polski w 1945 r., zapadła decyzja o nadaniu mu nowej, polskiej nazwy. Komisja nazewnicza, nawiązując do znaczenia nazwy niemieckiej, utworzyła formę Górowo i dołożyła przymiotnik iławecki od historycznej stolicy powiatu.
Zabytki Górowa[edytuj]

Położone na wzgórzach miasteczko zachowało średniowieczny układ urbanistyczny starego miasta wraz z dobrze zachowanymi zabytkami. Do należą:


Ratusz w Górowie
Ratusz Górowski – zabytkowy budynek wybudowany w stylu gotyku pochodzi z XIV wieku. Przebudowany został w późniejszym okresie. Budynek na planie prostokąta ma charakterystyczną drewnianą wieżyczkę.


Widok na stare miasto z poddasza cerkwi Podwyższenia Krzyża Świętego przy ul. Ripeckiego.
Układ urbanistyczny z rynkiem pośrodku z którego naroży wychodzi 8 ulic.
Kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa – wybudowany jest w stylu neogotyckim, pochodzi z 1895. Parafia rzymskokatolicka.
Cerkiew greckokatolicka Podwyższenia Krzyża Świętego – cerkiew pochodzi z XIV wieku. Był to dawny kościół ewangelicki. Do cerkwi przylega smukła XV-wieczna wieża. Wewnątrz zobaczyć można piękny ikonostas Jerzego Nowosielskiego oraz największe na Warmii malowidło sufitowe. Znajduje się też tutaj piękna barokowa polichromia sufitowa z 1660.
Mury miejskie z XV wieku
Wieża ciśnień
Zabytkowe kamieniczki w centrum miasta
Zabytkowy cmentarz żydowski
dom, w którym w 1807 nocował Napoleon Bonaparte
unikatowe Muzeum Gazownictwa
 Osobny artykuł: Muzeum Gazownictwa (Górowo Iławeckie).
W 2003 roku otwarto w Górowie Punkt Informacji Turystycznej, który ma za zadanie informować turystów o atrakcjach miasta, gminy i okolic. Punkt znajduje się przy Ośrodku Kultury w Górowie Iławeckim.
Gospodarka[edytuj]

Górowo jest lokalnym ośrodkiem przemysłowym, handlowym i usługowym. W mieście nie ma większego i uciążliwego przemysłu a władze miasta nastawione są na rozwój turystyki. Co za tym idzie w mieście rozwijają się firmy z branży turystycznej.[potrzebne źródło] W Górowie istnieje wiele lokali gastronomicznych, sklepów, punktów usługowych i handlowych, dwie stacje benzynowe. Istnieją oddziały bankowe Banku Spółdzielczego i PKO BP. Ponadto w mieście działa komisariat policji, poczta, nadleśnictwo, ochotnicza straż pożarna, placówka Straży Granicznej
 Osobny artykuł: Ochotnicza Straż Pożarna w Górowie Iławeckim.
Współpraca zagraniczna[edytuj]

Historia powojenna i przymusowe wysiedlenia miejscowej ludności, która po wojnie zasiedliła miasto Verden (Aller) w okolicach Bremy, były przyczyną bezpośrednią zacieśniania się kontaktów pomiędzy tymi dwoma ośrodkami. Byli mieszkańcy Górowa założyli towarzystwo "Kreisgemeinschaft Preussisch Eylau" które zakładało partnerstwo obu ośrodków i wspólne kontakty mieszkańców i władz obu gmin. W 1990 roku nawiązano oficjalną współpracę z Verden (Aller), a niespełna rok później z rosyjskim Bagrationowskiem. Wspólna współpraca trójki miast zaowocowała podpisaniem oficjalnej umowy partnerskiej pomiędzy tymi gminami 12 czerwca 1996 roku. Umowa zawarta została pomiędzy miastami Górowo Iławeckie, Verden (Aller), Bagrationowsk oraz wyżej wspomnianym stowarzyszeniem "Kreisgemeinschaft Preussisch Eylau". Współpraca ta, początkowo opierająca się na kontaktach kulturalnych, artystycznych i sportowych, z czasem wzbogaciła się o kontakty handlowe firm. Zaplanowane zostały konkretne spotkania na których poruszano problemy z jakimi borykają się dane gminy i rozwiązywano je, rozwijano także kontakty handlowe oraz edukacyjne. W 2002 roku do tego przedsięwzięcia dołączył powiat bartoszycki. Górowo nawiązało także kontakty handlowe z powiatem Pustomyty na Ukrainie w 2001 roku. Stało się to głównie za sprawą mniejszości ukraińskiej mieszkającej i aktywnie działającej w mieście. W 1997 roku miasto Górowo Iławeckie przystąpiło do Stowarzyszenia Gmin Euroregionu Bałtyk. W roku 2006 miasta podpisały odnowienie współpracy w 10. rocznicę podpisania pierwszej umowy. Podpisanie nastąpiło w Verden (Aller).[potrzebne źródło]
Oświata[edytuj]



Kościół Greckokatolicki
W Górowie można kształcić się na poziomie przedszkolnym (w mieście istnieje Przedszkole Miejskie), podstawowym (Szkoła Podstawowa), gimnazjalnym i średnim. Istnieje Gimnazjum Publiczne oraz Zespół Szkół Ogólnokształcących (szkoła zawodowa i Liceum Ogólnokształcące). Ewenementem na skalę kraju jest Zespół Szkół gdzie językiem nauczania jest język ukraiński. Jest to największa tego typu placówka w Polsce. Przy tej szkole i w oparciu o nią w mieście powstaje Centrum Edukacyjne mające w przyszłości za zadanie kształcić młodzież ze wschodniej części Europy. Przy każdej miejskie szkole funkcjonuje dobrze wyposażona sala gimnastyczna.
Sport[edytuj]

W mieście działa od 1947 roku Górowski Klub Sportowy "Cresovia" który prowadzi dwie sekcje sportowe: sekcję piłki nożnej, która aktualnie występuje w V lidze (klasa okręgowa WMZPN), oraz sekcję piłki siatkowej która aspiruje do II ligi.
Górowski Klub Sportowy Cresovia Górowo Iławeckie założony w 1947 ma barwy biało-niebieskie.[potrzebne źródło]
Stadion Miejski w Górowie Iławeckim o pojemności 500 [potrzebne źródło]
W mieście od 2000 roku istnieje przy Szkole Podstawowej nr 2 hala sportowo-widowiskowa, w której organizowane są imprezy sportowe i rozrywkowe.
Kultura[edytuj]

Organizacją kultury w mieście zajmuje się Górowski Ośrodek Kultury. Prowadzi on sekcje zainteresowań oraz jest organizatorem wielu imprez sportowych i kulturalno-rozrywkowych w mieście, spośród których najważniejszą są Dni Górowa. Ośrodek Kultury wspomaga także lokalny folklor (od 2005 roku działa przy Ośrodku Kultury zespół śpiewaczy "Promień") promuje regionalnych artystów m.in. Zespół Tańca i Pieśni "Dumka" działający przy Zespole Szkół z Ukraińskim Językiem Nauczania. Zespół cieszy się uznaniem w kraju i za granicą. W mieście działa też Biblioteka Publiczna która znajduje się przy ul. Sikorskiego. W Górowie działa Muzeum Gazownictwa, które ze swymi unikatowymi zbiorami stanowi ciekawą propozycję dla miłośników historii i techniki.
Wspólnoty religijne[edytuj]

Na terenie miasta działalność religijną prowadzą:
Kościół Rzymskokatolicki
Parafia Najświętszego Serca Pana Jezusa
Kościół Greckokatolicki
Parafia Podwyższenia Krzyża Świętego
Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny
Parafia Zaśnięcia Przenajświętszej Bogurodzicy
Służba zdrowia[edytuj]

W Górowie Iławeckim działa Wojewódzki Szpital Rehabilitacyjny, który cieszy się dobrą sławą, istnieje również Pogotowie Ratunkowe. Funkcjonuje w mieście Przychodnia "Medyk", działają również trzy apteki przy ul. Okrężnej, Sikorskiego i 1 Maja. Również zwierzęta nie pozostają w Górowie bez opieki-dla nich działa Lecznica dla Zwierząt przy ul. Olsztyńskiej.
Struktura powierzchni[edytuj]

Według danych z roku 2002[2] Górowo Iławeckie ma obszar 3,32 km², w tym:
użytki rolne: 46%
użytki leśne: 2%
Miasto stanowi 0,25% powierzchni powiatu.


Górowska starówka
Demografia[edytuj]

Dane z 31 grudnia 2010[3]:
Opis Ogółem Kobiety Mężczyźni
jednostka osób % osób % osób %
populacja 4419 100 2273 51,4 2146 48,6
gęstość zaludnienia
(mieszk./km²) 1331 710,3 670,6
W roku 2009 wynosił on 1274,46 zł.
Miasta partnerskie[edytuj]

 Verden (Aller) [potrzebne źródło]
 Pustomyty [potrzebne źródło]
 Iławka (ros. Bagrationowsk) [potrzebne źródło]
Zobacz też[edytuj]

powiat górowski
powiat iławecki

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz

+1