czwartek, 27 września 2012

Człuchów


Człuchów

Państwo Polska
Województwo pomorskie
Powiat człuchowski
Gmina gmina miejska
Prawa miejskie 1348
Burmistrz Ryszard Szybajło
Powierzchnia 12,48 km²
Wysokość 160 m n.p.m.
Ludność (2009)
• liczba
14292[1]
Strefa numeracyjna
+48 59
Kod pocztowy 77–300
Tablice rejestracyjne GCZ
Położenie na mapie Polski


Człuchów
53°39′N 17°22′E
TERC
(TERYT) 6222803011
Urząd miejski
ul. Wojska Polskiego 1
77–300 Człuchów
 Multimedia w Wikimedia Commons
 Hasło Człuchów w Wikisłowniku
Strona internetowa


Miasto, widok z zamkowej wieży


Wieża zamkowa obecnie, od strony przedzamcza pierwszego


Wieża ciśnień
Człuchów (kaszb. Człuchòwò lub też Człochòwò, niem. Schlochau)[2] - miasto i gmina w woj. pomorskim, stolica powiatu człuchowskiego.
Według danych z 31 grudnia 2009[1] miasto miało 14292 mieszkańców.
Spis treści  [ukryj]
1 Położenie
2 Struktura powierzchni
3 Demografia
4 Miasta partnerskie
5 Historia
6 Architektura
6.1 Zabytki
6.2 Pozostałe obiekty
6.3 Zamek
7 Organizacje
7.1 Religia
7.2 Jednostka Strzelecka 4039 Człuchów
7.3 Komturia Człuchowska
8 Transport
9 Ludzie związani z Człuchowem
10 Przypisy
11 Zobacz też
12 Linki zewnętrzne
Położenie[edytuj]

Miasto leży pomiędzy jeziorami: Urzędowym, Miejskim Małym, Miejskim Dużym oraz największym - Rychnowskim, w północnej części Krajny, w pasie Pojezierza Południowopomorskiego (w tym Pojezierza Krajeńskiego), w odległości 136 km na południowy zachód od Gdańska. Człuchów przecinają drogi krajowe nr 22 i 25, które są drogami:
z Koszalina do Warszawy
z Berlina do Królewca (tzw. Berlinka)
Struktura powierzchni[edytuj]

Według danych z roku 2002[3] Człuchów ma obszar 12,48 km², w tym:
użytki rolne: 33%
użytki leśne: 3%
Miasto stanowi 0,79% powierzchni powiatu.
Demografia[edytuj]

Dane z 31 grudnia 2008[4]:
Opis Ogółem Kobiety Mężczyźni
jednostka osób % osób % osób %
populacja 14 352 100 7532 52,5 6820 47,5
gęstość zaludnienia
(mieszk./km²) 1123 589,3 533,6
Miasta partnerskie[edytuj]

 Uslar (Niemcy)
 Conches-en-Ouche (Francja)
 Gdynia (Polska)
 Kaniów (Ukraina)
 Oslo (Norwegia)[potrzebne źródło]
Historia[edytuj]

Niegdyś miejscowość nazywano Słuchów[5].
Człuchów był starym osiedlem pomorskim, wzmiankowanym w XII wieku. Prawa miejskie posiada od 1348 roku, od 1312 był własnością Krzyżaków, rezydowal tu wielki Mistrz zakonu, brat Urlika, Konrad V von Jungingen. Od 1466 (koniec wojny trzynastoletniej) Człuchów należał do Polski, od 1772 (I rozbiór Polski) do Prus. Od 1945 roku znajduje się ponownie w Polsce.
W latach 1945-1999 Człuchów zmieniał przynależność administracyjną. Przed utworzeniem województwa szczecińskiego w 1946 był przejściowo częścią województwa pomorskiego/bydgoskiego. W latach 1946-1950 był częścią województwa szczecińskiego, w latach 1950-1975 województwa koszalińskiego, w latach 1975-1998 województwa słupskiego. Od 1999 należy do województwa pomorskiego.
Jednym z tych, którzy najlepiej udokumentowali historię Ziemi Człuchowskiej, był Edmund Kloskowski. Swój wkład w badania nad dziejami miasta i okolic mają również Marian Fryda i Wiktor Zybajło.
Muzeum Regionalne prezentuje w swym dziale archeologicznym pradzieje Ziemi Człuchowskiej. Zabytki pochodzą z badań nad wczesnośredniowiecznych, osadnictwa w rejonie jeziora Krępsko i Szczytno oraz cmentarzyska ludności kultury pomorskiej w Olszanowie, Sąpólnie i Gwieździnie[potrzebne źródło].
Architektura[edytuj]

Zabytki[edytuj]
Zabytkami prawnie chronionymi są[6]
układ urbanistyczny d. śródmieścia
barokowy kościół parafialny pw. św. Jakuba z XVII wieku, z dobudowaną wiek później wieżą, a następnie rozbudowany. Ufundowany był przez ówczesnego starostę Jakuba Wejhera, konsekrowany w 1647 r.
park miejski „Lasek Luizy” z XIX w.
zamek i park z 1400 i 1828 r.
dwór przy ul. Wojska Polskiego 5, murowano-szachulcowy z 1 poł. XIX w.
Pozostałe obiekty[edytuj]
budynek poczty z 1892 roku;
budynek dawnej szkoły średniej przygotowującej do zawodu nauczyciela "Preporanda" z 1901 roku umiejscowiony przy ul. Szczecińskiej (obecnie siedziba Urzędu Gminy);
zabytkowe kamienice z XIX wieku przy ul. Królewskiej;
budynek dawnej szkoły specjalnej dla dzieci głuchoniemych z 1882 roku przy ul. Parkowej (obecnie siedziba ZSA);
wille z końca XIX wieku przy ul. Batorego;
budynek browaru Rudolfa Leya z XIX wieku (obecnie siedziba PSS Społem);
budynek dawnej szkoły miejskiej z 1892 roku przy ul. Traugutta (obecnie siedziba CKU).
budynek dworu miejskiego z 2 poł. XIX w., dawniej siedziba starostwa przy al. Wojska Polskiego 3 (obecnie Muzeum Regionalne)
Zamek[edytuj]
 Osobny artykuł: Zamek w Człuchowie.
W Człuchowie znajdował się drugi po Malborku pod względem wielkości[7] zamek krzyżacki (a terytorialnie największy). Był on siedzibą komtura i konwentu krzyżackiego. Rezydowali w nim m.in. komtur Ulrich von Jungingen i Konrad von Wallenrode (1377-1382)[8]. Krzyżacy rezydujący w Zamku Człuchowskim brali udział w bitwie pod Grunwaldem pod sztandarem 52 chorągwi – większość nie powróciła z pola walki. Do dziś przetrwały mury, wieża i nie odkryte jeszcze podziemia. Obecnie prowadzone są wykopaliska archeologiczne. Do niedawna zamek nie był praktycznie restaurowany od czasu pożaru, który strawił Człuchów za Fryderyka Wilhelma II, a który to pozwolił mieszkańcom rozebrać zamek na odbudowę miasta. W 1811 roku ukazało się rozporządzenie rejencji o ochronie ruin zamku.
Organizacje[edytuj]

Religia[edytuj]
Na terenie miasta działalność religijną prowadzą następujące wyznania:
Kościół Rzymskokatolicki
Kościół katolicki obrządku bizantyjsko-ukraińskiego
Kościół Zielonoświątkowy w RP
Zbór Świadków Jehowy
Jednostka Strzelecka 4039 Człuchów[edytuj]


Związek Strzelecki "Strzelec" OSW Jednostka Strzelecka 4039 Człuchów
W Człuchowie mieści się Jednostka Strzelecka 4039 Człuchów. Jest to jednostka terenowa Związku Strzeleckiego "Strzelec" Organizacji Społeczno-Wychowawczej, który jest jest patriotycznym stowarzyszeniem – kontynuatorem istniejącego w okresie międzywojennym Związku Strzeleckiego. Działa jako stowarzyszenie rejestrowe we współpracy z Ministerstwem Obrony Narodowej. JS4039 Człuchów poprzez wychowanie obywatelskie członków oraz przygotowywanie młodzieży do służby wojskowej działa na rzecz niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej i jej umacniania. JS4039 Człuchów przez cały rok bierze udział w życiu miasta, między innymi poprzez udział w uroczystościach państwowych ze szczególnym uwzględnieniem Narodowego Święta Niepodległości oraz Święta Konstytucji 3 maja. Bardzo często jest również współorganizatorem lub nawet organizatorem wszelkiego rodzaju obchodów związanych z lokalnym patriotyzmem oraz tradycjami niepodległościowymi i historycznymi.
Komturia Człuchowska[edytuj]
Stowarzyszenie Komturii Człuchowskiej skupia pasjonatów epoki rycerskiej. Komturia Człuchowska jest głównym organizatorem turnieju rycerskiego (Człuchowskiego Turnieju Rycerskiego o Miecz Konrada Wallenroda, wcześniej Człuchowskiego Turnieju Rycerskiego o Miecz Arnolda von Baden), który odbywa się zawsze w przedostatni weekend sierpnia. Jest to obecnie jedno z największych wydarzeń w regionie. Na turniej zjeżdża się co roku rycerstwo z całej Polski.
Transport[edytuj]

Człuchów leży na przecięciu dróg krajowych nr 25 i nr 22. Są to szlaki komunikacyjne na trasach: Koszalin - Bydgoszcz - Warszawa i Berlin - Gorzów Wlkp. - Elbląg - Kaliningrad. Miasto posiada obwodnicę w ciągu drogi krajowej nr 22. Przez miasto przebiega linia kolejowa nr 210: Chojnice - Runowo Pomorskie, przy której znajduje się stacja kolejowa Człuchów. PKP zapewnia połączenia z Chojnicami i Szczecinkiem. Działa tu również przedsiębiorstwo PKS Człuchów, zapewniające połączenia z Gdańskiem, Chojnicami, Bydgoszczą, Toruniem, Koszalinem, Kołobrzegiem, Szczecinem, Szczecinkiem, Złotowem, Piłą. Komunikację z miastem zapewniają również autobusy PKS Szczecinek, PKS Bytów, PKS Bydgoszcz, PKS Koszalin, PKS Wałcz i inne.
Ludzie związani z Człuchowem[edytuj]

 Z tym tematem związana jest kategoria: Ludzie związani z Człuchowem.

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz

+1