Poznań

Poznań

Państwo Polska
Województwo wielkopolskie
Powiat miasto na prawach powiatu
Aglomeracja poznańska
Założono X wiek
Prawa miejskie 1253
Prezydent miasta Ryszard Grobelny
Powierzchnia 261,85 km²
Położenie (zasięg) 52°17'34"N – 52°30'27"N
16°44'08"E – 17°04'28"E[1]
Wysokość 50-154 m n.p.m.
Ludność (31.12.2011)
• liczba
• gęstość
553 564[2] ▼
2 114 os./km²
Strefa numeracyjna
(+48) 61
Kod pocztowy 60-001 do 61-890
Tablice rejestracyjne PO
Położenie na mapie Polski


Poznań
52°24′30.6″N 16°56′3.4″E
TERC
(TERYT) 3064011
SIMC 0969400
Hasło promocyjne: POZnan*
*Miasto know-how
Urząd miejski
plac Kolegiacki 17
61-841 Poznań
 Multimedia w Wikimedia Commons
 Wiadomości w Wikinews
 Poznań w Wikicytatach
 Hasło Poznań w Wikisłowniku
Strona internetowa
BIP
Poznań (niem. Posen, łac. Posnania, jidysz פּױזן Pojzn) – miasto na prawach powiatu położone w zachodniej Polsce, na Pojezierzu Wielkopolskim, u zbiegu rzek Warty i Cybiny. Historyczna stolica Wielkopolski, obecnie siedziba władz województwa wielkopolskiego i powiatu poznańskiego. Miasto stanowi węzeł drogowy i kolejowy, funkcjonuje tu międzynarodowy port lotniczy.
Piąte pod względem liczby ludności miasto w Polsce (553,6 tys. mieszkańców) i siódme pod względem powierzchni (262 km²)[2]. Poznań jest powiązany ekonomicznie i komunikacyjnie z otaczającym go powiatem poznańskim oraz gminami Oborniki, Skoki, Szamotuły i Śrem tworząc razem z nimi aglomerację poznańską[3].
Poznań był jednym z ośrodków stołecznych i religijnych państwa Piastów w X i XI wieku, w przeszłości pełnił funkcję siedziby władców Polski[4]. Jest jedynym z najstarszych lokowanych miast w Polsce - nadanie praw miejskich w 1253 r. W poznańskiej katedrze pochowani są pierwsi władcy Polski – Mieszko I oraz Bolesław I Chrobry. Na wyspie Ostrów Tumski mieści się siedziba kurii archidiecezji poznańskiej. W 2008 r. Poznań – historyczny zespół miasta uznano za pomnik historii[5].
Poznań to ośrodek akademicki, naukowy i kulturalny. W 27 szkołach wyższych studiuje łącznie 131,3 tys. osób[6]. W mieście działają: opera, filharmonia, balet, teatry, kina, muzea, galerie sztuki, orkiestry i zespoły folklorystyczne[7].
Miasto jest ośrodkiem przemysłu, handlu, logistyki i turystyki. Funkcjonują tu Międzynarodowe Targi Poznańskie – największe i najstarsze centrum wystawiennicze w Polsce[8].
W przeprowadzanym od 2009 r. przez redakcję tygodnika „Przekrój” rankingu najlepszych miast do życia w Polsce, Poznań zajmuje czołowe miejsca (1-3 pozycja)[9].
Patronami miasta Poznania są: św. Piotr i św. Paweł
Spis treści  [ukryj]
1 Położenie
2 Środowisko naturalne
2.1 Ukształtowanie terenu i geologia
2.2 Stosunki wodne
2.3 Klimat
2.4 Przyroda
3 Toponimia
3.1 Fakty związane z nazwą Poznań
4 Historia
5 Architektura i urbanistyka
6 Gospodarka
7 Transport
7.1 Transport drogowy
7.2 Transport kolejowy
7.3 Transport lotniczy
7.4 Komunikacja publiczna
7.5 Komunikacja rowerowa
8 Administracja
8.1 Podział administracyjny
8.2 Współpraca międzynarodowa
9 Ludność
10 Ludzie związani z Poznaniem
11 Turystyka
11.1 Atrakcje turystyczne
12 Rekreacja
13 Oświata i wychowanie
14 Wyższe uczelnie
15 Kultura i sztuka
15.1 Historia kultury muzycznej w Poznaniu
16 Sport
16.1 Euro 2012
17 Wspólnoty religijne
18 Bezpieczeństwo publiczne
18.1 Służba zdrowia
19 Zobacz też
20 Przypisy
21 Bibliografia
22 Linki zewnętrzne
Położenie[edytuj]



Poznańskie Stare Miasto z lotu ptaka
Poznań znajduje się w środkowo-zachodniej Polsce, w środkowej części województwa wielkopolskiego. Miasto położone jest na obszarze trzech mezoregionów fizjograficznych: zachodnia część na Pojezierzu Poznańskim, wschodnia na Równinie Wrzesińskiej, a najstarsza część miasta znajduje się na dnie zorientowanego wzdłuż osi północ-południe Poznańskiego Przełomu Warty. Te trzy obszary są częściami makroregionu Pojezierze Wielkopolskie.
Poznań położony jest w dolinie rzeki Warty, a także w dolinach mniejszych cieków: Bogdanki, Cybiny i Głównej.
Według danych z 1 stycznia 2010 r. powierzchnia miasta wynosi 261,85 km²[10]. Rozciągłość granic administracyjnych Poznania na osi północ-południe wynosi ok. 23 km, a na osi wschód-zachód ok. 24 km[11].
Poznań stanowi centralną część aglomeracji poznańskiej. Miasto graniczy z 11 gminami powiatu poznańskiego, w tym z dwoma miastami - Luboniem i Swarzędzem.
Środowisko naturalne[edytuj]



Widok na Wartę z Mostu Dębińskiego w Poznaniu


Dawny port rzeczny w Poznaniu


Zachodni kraniec Jeziora Maltańskiego w Poznaniu
Ukształtowanie terenu i geologia[edytuj]
 Osobny artykuł: Geomorfologia Poznania.
Ponad 56% obszaru Poznania znajduje się na terenach wysoczyznowych, położonych powyżej 80 m n.p.m. - około 36% powierzchni na wyższych terasach rzecznych oraz w obrębie rynien glacjalnych, a ok. 8% na terasie zalewowej doliny Warty. Najwyżej położonym punktem na terenie miasta jest Góra Moraska (154 m n.p.m.), która znajduje się w jego północnej części. Najniższej położnym obszarem jest dolina Warty (50 m n.p.m.)[12]. Teren Poznania i jego okolic charakteryzuje się rzeźbą pochodzenia letniczego, skamieniałego.
Większość powierzchni miasta pokryta jest warstwami utworów glacjalnych moreny ablacyjnej i dennej stadiału poznańskiego zlodowacenia bałtyckiego. W większości są to gliny piaszczyste lub piaski lodowcowe, dlatego w rejonie Poznania przeważają gleby piaszczyste i gliniasto-piaszczyste[13]. Tylko na dolnych terasach doliny Warty występują trzeciorzędowe iły facji poznańskiej (tzw. iły poznańskie).
Stosunki wodne[edytuj]
Poznań położony jest w zlewni Warty i jej dopływów: Bogdanki, Cybiny, Głównej, Głuszynki-Kopli, Strumienia Junikowskiego i Różanego Potoku.
Miasto posiada kilka większych jezior oraz kilkadziesiąt mniejszych zbiorników wodnych, zarówno pochodzenia naturalnego, jak i utworzonych sztucznie na terenach rekreacyjnych. Naturalne jeziora polodowcowe to Jezioro Kierskie i Strzeszyńskie, natomiast największymi zbiornikami sztucznymi są:
Rusałka w dolinie Bogdanki;
Jezioro Maltańskie na rzece Cybinie;
Staw Olszak;
Staw Browarny;
Staw Młyński
Staw Antoninek;
staw Kajka w zlewni rzeki Głównej;
Staw Baczkowski, Staw Rozlany, Stara Baba, Staw Kachlarski oraz Głęboki Dół w dolinie Strumienia Junikowskiego.
Kilka mniejszych zbiorników istnieje także w zlewniach potoku Czapnicy i Różanego Potoku, a także w Dębinie. Duża liczba stawów znajduje się też na obszarach parkowych (np. w Parku Sołackim czy w Nowym Zoo)[14].
Klimatogram dla Poznania
St Lu Ma Kw Ma Cz Li Si Wr Pa Li Gr
  24 1-5
  29 1-5
  26 7-1
  41 123
  47 208
  54 2311
  81 2414
  66 2313
  45 199
  38 135
  23 61
  39 3-2
Temperatury w °C
Opad całkowity w mm
Źródło: BBC Weather[15]
[pokaż]Na jednostki imperialne
Na obszarze Poznania silnie zmieniono sieć hydrograficzną. Nie tylko zredukowano liczbę odnóg Warty, ale również zasypywano małe cieki, a niektóre, jak dolny bieg Bogdanki, Segankę czy Wierzbak wprowadzono do kanalizacji miejskiej. Mimo to dna dolin tych dopływów nadal stanowią kliny zieleni.
Na terenie Poznania znajdują się bogate zasoby wód podziemnych w warstwach trzecio- i czwartorzędowych. Należy do nich Wielkopolska Dolina Kopalna, stanowiąca strategiczny rezerwuar wody pitnej. Stwierdzono również występowanie termalnych wód artezyjskich o temperaturze 45–51 °C, znajdujących się na głębokościach 1100–1300 m, oraz wód termalnych bogatych w substancje mineralne o temperaturze 150 °C na głębokości 4000 m[13].
Klimat[edytuj]
W Poznaniu przeważają wpływy mas powietrza polarnomorskiego, napływającego znad Oceanu Atlantyckiego. Znacznie mniejsze znaczenie mają masy powietrza polarno-kontynentalnego oraz zwrotnikowego. W rejonie Poznania najczęściej występują wiatry zachodnie o prędkościach od 2 do 10 m/s. Rejon Poznania należy do obszarów o najmniejszych opadach w Polsce[13]. Na podstawie danych z lat 1971−2000 obliczono, że średnioroczna wysokość opadu atmosferycznego wynosi 634 mm, przy największym średnim miesięcznym opadzie w lipcu (76 mm). Najniższa średnia miesięczna temperatura powietrza w Poznaniu wynosi −1,0 °C dla stycznia. Najwyższa średnia miesięczna temperatura powietrza wynosi 18,2 °C dla lipca[16].
Przyroda[edytuj]


Rezerwat przyrody Meteoryt Morasko - staw w kraterze


Park Sołacki w Poznaniu


Wejście główne na poznańską Cytadelę
Na terenie Poznania znajduje się 4 082 ha lasów, z czego 2 640 ha jest pod zarządem miasta, a 1 156 ha to lasy państwowe. Łąki i pastwiska zajmują obszar 645 ha, a parki i zieleńce mają powierzchnię 552 hektarów[17]. Z tego względu Poznań nazywany jest miastem zieleni, ponieważ tereny zielone zajmują łącznie ponad 70 km², co stanowi 27% powierzchni miasta[18].
W celu ochrony najcenniejszych walorów przyrodniczych miasta ustanowiono dwa rezerwaty przyrody: Meteoryt Morasko i Żurawiniec oraz obszar chronionego krajobrazu Dolina Cybiny[19] oraz cztery użytki ekologiczne: Fort V, Wilczy Młyn, Główna, Olszak I. Ze względu na występowanie siedlisk nietoperzy ochroną w ramach programu Natura 2000 objęto zabytkowe fortyfikacje Twierdzy Poznań[20]. W granicach administracyjnych miasta znajdują się również fragmenty większych obszarów objętych programem Natura 2000 - Biedrusko[21], Dolina Cybiny[22] i Dolina Samicy[23].
System przyrodniczy miasta opiera się na pierścieniowo-radialnym układzie zieleni w formie klinów odchodzących od centrum w kierunku peryferii. Wyróżnia się pięć klinów zieleni:
wschodni w Dolinie Cybiny, rozpoczynający się kompleksem rekreacyjnym nad Jeziorem Maltańskim;
północny w Dolinie Warty, rozpoczynający się w okolicach Szeląga;
zachodni w Dolinie Bogdanki, rozpoczynający się Parkiem Sołackim i Wodziczki;
południowo-zachodni, w którego skład wchodzą kompleks leśny na południowo-zachodnich rubieżach miasta wraz z Laskiem Marcelińskim, ogródkami działkowymi i zielenią na Cmentarzu Junikowskim, zieleń zlokalizowana wzdłuż cieków Strumień Junikowski i Górczynka oraz nad tzw. Szachtami;
południowy w Dolinie Warty, rozpoczynający się terenami sportowo-rekreacyjnymi na południe od ul. Królowej Jadwigi.
System klinów uzupełniany jest przez pierścieniowy układ zieleni, na który składają się zespoły parków w pasie tak zwanych plant (Ring Stübbena) oraz zieleń znajdująca się na terenie pierścienia fortów. Zwornikiem systemu klinowego miasta jest Park Cytadela, w pobliżu którego zaczynają się aż trzy z nich (wschodni, północy i zachodni).
W okolicach Poznania znajdują się ponadto park narodowy i trzy parki krajobrazowe: Puszcza Zielonka, Promno oraz Rogaliński Park Krajobrazowy.
Toponimia[edytuj]



Koziołki na wieży poznańskiego ratusza


Studzienka Bamberki w Poznaniu
Dla zachowania tradycji przy uroczystych okazjach używana jest nazwa Stołeczne Miasto Poznań[24].
Poznań jako ośrodek życia politycznego jest jednym z pierwszych polskich miast, odnotowanych na kartach historii. Ponieważ w owych czasach łacina była językiem używanym przez wykształconą część społeczeństwa, są to zapisy w formie zlatynizowanej. Pierwszy znany zapis znajduje się w kronice Thietmara pod rokiem 970 w formie episcopus Posnaniensis (biskup poznański). W tej samej kronice pod rokiem 1005 znajdujemy określenie ab urbe Posnani (z miasta Poznania)[25]. Jako nominativus Poznań pojawia się w 1236 jako Posnania i 1247 jako Poznania. Poza tym istnieją zapisy z r. 1146 i 1244 w formie in Poznan, które pozwalają na wysnucie wniosku, że nazwa Poznań nie zmieniła się na przestrzeni dziejów.
Obecnie językoznawcy zgadzają się, że nazwa Poznań wywodzi się od imienia Poznan. Utworzono ją poprzez dodanie do imienia Poznana przyrostka -j, który jeszcze w czasach przedpiśmiennych zlał się z poprzedzającą go literą n zmiękczając ją do współczesnego ń.
O ile wyjaśnienie nazwy nie nastręcza naukowcom problemu, samo imię Poznan nie jest do końca jasne. Źródła historyczne nie dostarczają informacji o osobie, której imieniem nazwano gród nad Wartą. Nie jest też pewne, czy to słowiańskie imię wywodzące się od czasownika "poznać" należy do tzw. grupy imion imiesłowowych, takich jak Miłowan i Biegan, czy też powstało jako skrócenie imienia dwuczłonowego np. Poznamir[26].
Fakty związane z nazwą Poznań[edytuj]
Poznań jest jedynym miastem, którego nazwa została wymieniona w hymnie Polski: Jak Czarniecki do Poznania (...)


Samolot Boeing 767 "Poznań", który 1 XI 2011 r. wylądował awaryjnie bez wysuniętego podwozia
Nazwę Poznań/Posen noszą lub nosiły następujące okręty, statki i samoloty:
samolot Poznań – Boeing 767 należący do PLL LOT (chrzest samolotu miał miejsce w 1996 r. w porcie lotniczym Poznań-Ławica)
ORP Poznań – okręt transportowo-minowy typu Lublin z 1991 roku
MS Poznań – kontenerowiec z 1982 roku
SS Poznań – masowiec z 1927 roku
SS Poznan – statek handlowy z 1913 roku
SMS Posen – pancernik typu Nassau z 1910 roku
Model Mercedesa z 1912 roku nosił nazwę Mercedes 10/20 HP Posen.
Nazwę Poznań/Poznan/Posen noszą lub nosiły miejscowości:
Poznan w Ohio
Posen w Illinois
Posen w Michigan
Posen w Nebrasce, obecnie Farndale
Poznań – wieś na Ukrainie, w obwodzie rówieńskim, w rejonie rokitnowskim
Poznań, wieś w województwie lubelskim
Jedna z ulic w Adelaide w dzielnicy Norlunga nosi nazwę Poznan Crescent, jest ona przecznicą odchodzącą od ulicy Warsaw Drive. W pobliżu znajdują się również ulice upamiętniające inne polskie miasta: Radom Crescent, Lodz Crescent, Krakow Crescent, a także Vistula Crescent.
Historia[edytuj]

 Osobny artykuł: historia Poznania.
edytuj

Historia Poznania
Okresy w historii Poznania:
Stołeczny gród Piastów (966-1034)
Upadek grodu i odbudowa (1034-1253)
Od lokacji do zjednoczenia państwa (1253-1320)
Poznań w późnym średniowieczu (1320-1500)
Poznań w renesansie (1500-1650)
Od potopu do epoki stanisławowskiej (1650-1768)
Poznań za Stanisława Augusta (1768-1793)
W Prusach Południowych (1793-1806)
W Księstwie Warszawskim (1806-1815)
W Wielkim Księstwie Poznańskim (1815-1848)
W Prowincji Poznańskiej (1848-1918)
Okres międzywojenny (1919-1939)
Okupacja hitlerowska (1939-1945)
Socjalistyczny Poznań (1946-1989)
Pozostałe:
→Oblężenie Poznania 1146
→Oblężenie Poznania 1657
→Zdobycie Poznania 1703
→Oblężenie Poznania 1704
→Oblężenie Poznania 1716
→Powstanie wielkopolskie 1846
→Powstanie wielkopolskie 1848
→Armia Wielkopolska
→Powstanie wielkopolskie 1918-1919
→Bitwa o Ławicę 1919
→Strajk kolejarzy 1920
→Wysiedlenia Polaków z Wielkopolski 1939-1941
→Bitwa o Poznań 1945
→Poznański Czerwiec 1956
→Twierdza Poznań
→Prezydenci Poznania
Historia Polski


Poznań w 1617 r.


Pozostałości murów miejskich w Poznaniu


Litografia z 1833 r. - po prawej Pałac Górków, na środku dawne kolegium jezuickie, po lewej w tle kościół Bernardynów


Pomnik Ofiar Czerwca 1956 w Poznaniu
Pierwsze ślady ludzi na terenie dzisiejszego Poznania pochodzą z okresu około             8900–8000       roku p.n.e. Byli to łowcy reniferów. Względnie stałe osady powstały na przełomie V i IV tysiąclecia p.n.e. Około 2200 p.n.e. na tych ziemiach pojawiła się ludność indoeuropejska, z V wieku n.e. pochodzą ślady osadnictwa niezaprzeczalnie słowiańskiego, zaś w VIII wieku pojawili się tu Polanie. Z tego okresu pochodzi też prawdopodobnie gród na Ostrowie Tumskim, który stał się zaczątkiem dzisiejszego miasta. W X wieku gród znalazł się pod panowaniem Piastów, którzy uczynili go jednym z ośrodków stołecznych w swoim państwie obok Gniezna, Giecza i Ostrowa Lednickiego.
Pierwotnie miasto leżało nad brzegiem Cybiny i prawym brzegiem Warty. Na pobliskim wzgórzu stała tam wówczas świątynia pogańska i zamek książęcy. Poznań wiąże się również z początkami państwowości polskiej. Jest to jedno z hipotetycznych miejsc chrztu Mieszka I w 966. W 968 swą siedzibę umieścił tu Jordan, pierwszy biskup Polski. Funkcje stołeczne gród pełnił do 1039, gdy został – wraz z innymi miastami Wielkopolski i Śląska – spalony przez Brzetysława I. Co prawda Poznań stracił swe znaczenie polityczne, jednak nadal pozostał prężnym ośrodkiem gospodarczym. Kolejny okres rozkwitu przypada na czas rozbicia dzielnicowego, gdy gród stał się stolicą wielkopolskiej linii Piastów. Jej przedstawiciele, książęta Przemysł I i Bolesław Pobożny w 1253 lokowali miasto na lewym brzegu na prawie magdeburskim. Prace zapoczątkowane przez ojca kontynuował jeszcze Przemysł II, który jako pierwszy od 200 lat władca koronował się w Gnieźnie na króla Polski, a za swą siedzibę obrał Poznań. Jego rezydencją stał się zamek książęcy ojca na Wzgórzu Przemysła. Po jego tragicznej śmierci (w 1296 r.) w rozwoju miasta nastąpił chwilowy zastój. Do dziś można jeszcze znaleźć pozostałości murów miejskich.
Kolejny pomyślny okres w historii Poznania rozpoczęło wstąpienie na tron Władysława Jagiełły. Otwarcie szlaku łączącego Litwę z władca Europą władca oraz zamknięcie dla polskich towarów Gdańska sprawiły, że Poznań stał się węzłem, w którym przecinały się szlaki handlowe. Z czasem wokół miasta rozwinęła się sieć konkurujących z nim miasteczek, należących głównie do duchowieństwa i szlachty, tworzących razem z Poznaniem prężnie rozwijającą się konurbację.
Trwające kilkaset lat korzystne warunki dla rozwoju miasta przerwał w 1655 potop szwedzki. W krótkim okresie pokoju, który po nim nastąpił, Poznań usiłował się podnieść, ale kolejne konflikty zbrojne, jak wielka wojna północna, wojna o sukcesję polską, wojna siedmioletnia oraz konfederacja barska sprawiły, że miasto pustoszyły różne armie. Nadzieję na pokój przyniosła dopiero elekcja Stanisława Augusta Poniatowskiego, lecz również na początku jego panowania o miasto walczyli barzanie z wojskami pruskimi, a następnie rosyjskimi, które opuściły miasto dopiero w 1775 roku.
Kilka kolejnych lat to kolejny okres pomyślności, związany z działalnością Komisji Dobrego Porządku i reformami Sejmu Czteroletniego. Jednak zostały one zniweczone przez konfederację targowicką i II rozbiór Polski, w wyniku którego Poznań znalazł się pod panowaniem pruskim.
W pierwszym okresie panowania pruskiego nowe władze dokonały integracji konurbacji w jeden organizm miejski oraz stworzyły podstawy do rozbudowy Poznania w kierunku zachodnim. Klęska Prus i zwycięskie powstanie wielkopolskie 1806 roku uczyniły Poznań jednym z głównych miast Księstwa Warszawskiego. Trwające jednak wojny napoleońskie nie sprzyjały rozwojowi miasta. Po klęsce Napoleona Poznań od 1815 roku znalazł się ponownie pod panowaniem pruskim, tym razem jako stolica autonomicznego Wielkiego Księstwa Poznańskiego.
Podczas II wojny światowej Poznań znalazł się na terenach Rzeczypospolitej Polskiej anektowanych przez III Rzeszę Niemiecką, które Niemcy nazwali Krajem Warty. Z miasta wysiedlano masowo do Generalnego Gubernatorstwa, w szczególności Żydów oraz Polaków[27]. Do końca 1939 r. wysłano do GG ok. 80 transportów, ogółem 87 883 osób. Do końca 1940 r. wysiedlenia objęły już ponad 250 tys. osób. W 1941 r. nasilono politykę wysiedlania Żydów z Kraju Warty do dowolnego z blisko 200 gett, utworzonych na terenie GG. Z samego Poznania przesiedlono do GG ok. 70 tys. osób. Setki tysięcy ludzi, głównie młodych, czasem nastolatków, wywieziono w głąb Rzeszy jako robotników przymusowych[28]. Na ich miejsce w ramach akcji Heim ins Reich napływały grupy Niemców ze Wschodu, głównie z terenów zajętych przez ZSRR.
 Osobny artykuł: Wysiedlenia Polaków z Wielkopolski 1939-1941.
Architektura i urbanistyka[edytuj]


  Wikimedia Commons ma galerię ilustracji związaną z tematem:
Panoramy Poznania


Centrum Poznania widziane z prawego brzegu Warty


Ulica Święty Marcin w Poznaniu


Plac Wolności w Poznaniu
 Osobne artykuły: Zabytki Poznania, Pomniki w Poznaniu, Mosty i wiadukty w Poznaniu i Wieżowce w Poznaniu.
Warunki naturalne zlewisk rzek Warty i Cybiny były głównym czynnikiem kształtującym strukturę funkcjonalno-przestrzenną. W średniowieczu warowny gród książęcy Poznań znajdował się na Ostrowie Tumskim. W 1253 roku lokowano Poznań w innym miejscu, na zachodnim brzegu Warty, gdzie obecnie znajduje się ok. 60% potencjału współczesnego miasta, średniowieczne Stare Miasto oraz XIX-wieczne śródmieście. Wschodnia część Poznania została włączona w granice miasta po 1900 roku[29].
W roku 2008 Poznań – historyczny zespół miasta uznano za pomnik historii. Obejmuje on Stare Miasto oraz obszar na północ od ul. Królowej Jadwigi i ul. Towarowej, na południe od ul. Północnej, między linią kolejową a Wartą, a także południową część Ostrowa Tumskiego, Zagórze oraz Fort Winiary (Park Cytadela)[5].
Obszar miasta rozdziela dolina rzeki Warty. W Poznaniu ponad Wartą wzniesiono 7 mostów drogowych oraz 3 mosty kolejowe, natomiast nad Cybiną - 2 mosty drogowe oraz 2 mosty kolejowe.
Najwyższym wieżowcem w mieście jest Collegium Altum o 22 kondygnacjach i całkowitej wysokości wraz z masztem 103,35 m. Budynek pełni funkcję ośrodka edukacyjnego dla Uniwersytetu Ekonomicznego.
W Poznaniu znajduje się układ fortyfikacji zbudowanych w XIX i na początku XX wieku, zwany Twierdzą Poznań, będącym trzecim co do wielkości system tego typu w Europie. Zachowało się 15 z 18 fortów i szereg obiektów wspomagających, umieszczonych w pierścieniu o średnicy 9,5 km oraz obwodzie 30 km. Na terenie miasta istnieje też kilka reliktów twierdzy poligonalnej z pocz. XIX w., która pozostawiła trwały ślad w postaci układu ulic i parków miejskich.
Gospodarka[edytuj]

 Osobne artykuły: Gospodarka Poznania, Handel i usługi w Poznaniu po 1989 roku i Poznański Okręg Przemysłowy.


Międzynarodowe Targi Poznańskie - widok z Mostu Dworcowego
Poznań należy do największych ośrodków gospodarczych w kraju. Stanowi centrum przemysłu, handlu, logistyki i turystyki biznesowej.
Miasto zaliczane jest do najbardziej atrakcyjnych miejsc do inwestowania w Polsce[30]. Według informacji podawanych przez inwestorów szacuje się, że wartość skumulowanych bezpośrednich inwestycji zagranicznych w latach 1990–2010 wyniosła w Poznaniu 6,6 mld USD[31].
W 2009 r. wielkość produktu krajowego brutto wytworzonego w Poznaniu i przeliczonego na 1 mieszkańca wyniosła 70,2 tys. zł, co stanowiło 199,3% poziomu PKB przypadającego na statystycznego Polaka. Lepszy wynik osiągnięto jedynie w Warszawie[32].
Według zewnętrznych ocen przeprowadzanych przez agencję ratingową Moody's Investors Service, pod względem wiarygodności dla inwestorów Poznań nieznacznie ustępuje znacznie większej Warszawie. W 2011 r. miasto otrzymało ocenę na poziomie A3 z prognozą stabilną. Oznacza ona, że Poznań posiada bardzo wysoką zdolność do wywiązywania się z zaciągniętych zobowiązań finansowych, a wiarygodność ta nie powinna ulec zmianie w najbliższym czasie[33].
Transport[edytuj]

W Poznaniu zbiega się 5 dróg krajowych w tym autostrada oraz 4 drogi wojewódzkie. Poznański Węzeł Kolejowy, przez który przebiega 8 linii kolejowych, jest jednym z największych i najruchliwszych w kraju. Ze znajdującego się w mieście międzynarodowego lotniska można dolecieć do ponad 30 portów lotniczych. Obsługuje ono prawie 1,5 mln pasażerów rocznie.
Transport drogowy[edytuj]


Autostrada A2 w pobliżu węzła "Poznań Luboń"
Przez Poznań przebiega lub kończy swój bieg 5 dróg o znaczeniu krajowym: nr 5, nr 11, nr 92, autostrada A2 oraz droga krajowa nr 32 kończąca swój bieg w podpoznańskim Stęszewie. Autostrada A2 ma status trasy europejskiej E30, natomiast droga krajowa nr 5 – trasy E261. Na terenie Poznania swój bieg kończą również 4 drogi wojewódzkie: nr 184, nr 196, nr 307 i nr 430. Poznań ma bezpośrednie połączenie autostradowe zarówno z krajami Europy Zachodniej, jak i ze stolicą kraju.
W czerwcu 2012 r. pod Poznaniem otwarto dwie nowe trasy ekspresowe kończące swój bieg na miejskim odcinku autostrady A2 – fragment Zachodniej Obwodnicy Poznania w ciągu drogi ekspresowej S11 (od węzła "Poznań Zachód" do węzła "Poznań Tarnowo Podgórne") oraz całą Wschodnią Obwodnicę Poznania w ciągu drogi ekspresowej S5 (od węzła "Poznań Wschód" do węzła "Gniezno Południe"). Po zakończeniu tych inwestycji dotychczasowy przebieg dróg krajowych nr 5 i nr 11 został zmieniony[34].
Układ drogowy miasta opiera się na promienisto-pierścieniowym systemie ulic. Składają się na niego pierścienie drogowe zwane ramami oraz promieniście rozchodzące się od centrum ulice wylotowe. Wykształciły się trzy ramy komunikacyjne. Obecnie I rama oraz II rama istnieją w całości, zaś III rama fragmentarycznie. I rama ulokowana jest najbliżej centrum i pełni funkcję jego obwodnicy. II rama, na której opiera się większość ruchu tranzytowego oraz wewnątrzmiejskiego znajduje się na obierzach śródmieścia stanowiąc jego umowną granicę. III rama komunikacyjna pomyślana została jako szybka wewnątrzmiejska obwodnica, która miałaby przejąć większość ruchu międzydzielnicowego oraz ciężki ruch docelowy[35]. Jej powstanie zostało odłożone w czasie ze względu na olbrzymie koszty inwestycji. Budowę 36-kilometrowej bezkolizyjnej trasy ekspresowej otaczającej miasto wyceniono w 2008 r. na 9,14 mld złotych[36].
Wszystkie drogi publiczne w Poznaniu, z wyjątkiem autostrady, zarządzane są przez Zarząd Dróg Miejskich – jednostkę budżetową podległą prezydentowi miasta. Instytucja ta sprawuje opiekę nad 1 927 ulicami o łącznej długości 1 039 km, z których 85,6% (890 km) posiada utwardzoną nawierzchnię. Drogi krajowe mają długości 52 km, drogi wojewódzkie – 12 km, a drogi powiatowe – 269 km. Reszta to drogi gminne o całkowitej długości 705 km[37][38].
ZDM zarządza również 141 obiektami inżynierskimi (21 mostów, 72 wiadukty, 36 przejść podziemnych, 12 kładek dla pieszych), 45 336 punktami świetlnymi oraz kanalizacją deszczową o długości 429,8 km. Jednostka ta odpowiedzialna jest również za 290 sygnalizacji świetlnych, z których 243 podłączone są do Centrum Sterowania Ruchem. Poznańska Strefa Płatnego Parkowania dysponuje 9 382 miejscami parkingowymi obsługiwanymi przez 423 parkomaty[38].
Miejski odcinek autostrady A2 mierzący 13 km zarządzany jest przez spółkę Autostrada Wielkopolska w imieniu Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad.
Drogi przechodzące przez Poznań
Droga Trasa
autostrada A2E30 Świecko – Poznań – Łódź – Warszawa – Terespol (E30 dalej przez Berlin do Cork w Irlandii oraz przez Mińsk i Moskwę do Omska w Rosji)
droga krajowa nr 5E261 Świecie – Bydgoszcz – Poznań – Leszno – Wrocław – Lubawka
droga krajowa nr 11 Kołobrzeg – Koszalin – Piła – Poznań – Ostrów – Kępno – Lubliniec – Bytom
droga krajowa nr 32 Gubinek – Zielona Góra – Sulechów – Wolsztyn – Stęszew k. Poznania
droga krajowa nr 92 Miedzichowo – Pniewy – Poznań – Września – Słupca – Konin – Kutno – Łowicz
droga wojewódzka nr 184 Poznań – Szamotuły – Ostroróg
droga wojewódzka nr 196 Poznań – Murowana Goślina – Wągrowiec
droga wojewódzka nr 307 Poznań – Buk – Opalenica – Nowy Tomyśl
droga wojewódzka nr 430 Poznań – Puszczykowo – Mosina
Pod Poznaniem na terenie powiatu poznańskiego przebiega również kilka dróg wojewódzkich które stanowią pewną alternatywę dla przejazdu przez miasto. Są to drogi: nr 431, nr 433 oraz nr 434.
Transport kolejowy[edytuj]


Poznański Węzeł Kolejowy (2012 r.)


Nowy dworzec kolejowy Poznań Główny (otwarcie - 29.05.2012)
 Osobny artykuł: Poznański Węzeł Kolejowy.
Poznański Węzeł Kolejowy jest jednym z największych i najruchliwszych w Polsce. W węźle zbiega się 8 linii kolejowych prowadzących w 9 kierunkach: Warszawy, Ostrowa Wielkopolskiego, Wrocławia, Wolsztyna, Berlina, Szczecina, Piły, Wągrowca oraz Gniezna. Pięć linii kolejowych wchodzących do węzła to linie o znaczeniu państwowym. W samym Poznaniu znajduje się 12 czynnych przystanków i dworców kolejowych[39]. Centralnym puntem węzła jest dworzec Poznań Główny, gdzie krzyżuje się większość linii kolejowych przebiegających przez miasto. Na stacji średnio w ciągu doby przyjmowanych i wyprawianych jest ok. 450 pociągów[40], a rocznie korzysta z niej ponad 17 mln pasażerów[41]. Obecnie trwa budowa Zintegrowanego Centrum Komunikacyjnego, które zostanie oddane do użytku w 2013 r. Kompleks składać się będzie z dworca kolejowego i autobusowego, parkingu dla 1 500 samochodów oraz dużego centrum handlowego. Uzupełnieniem głównego układu torowego PWK jest system linii obwodowych pozwalający pociągom towarowym ominąć dworzec Poznań Główny. We wschodniej części miasta na towarowej obwodnicy kolejowej znajduje się stacja towarowa Poznań Franowo będąca jedną z największych stacji rozrządowych w Polsce. W rejonie Poznania funkcjonuje również 6 kolejowych terminali przeładunkowych.
Z Poznania można dojechać do większości miast liczących powyżej 100 tys. mieszkańców w Polsce. Przez Poznań przejeżdżają również pociągi międzynarodowe do Amsterdamu, Berlina, Kijowa, Moskwy i Saratowa[39]. Od czerwca 2012 r. na poznańskim dworcu można wsiąść do luksusowego pociągu relacji Moskwa-Berlin-Paryż obsługiwanego przez Koleje Rosyjskie[42]. Do Poznania prowadzi także sieć połączeń regionalnych i aglomeracyjnych dowożących Wielkopolan do pracy lub szkoły. W godzinach szczytu pociągi te kursują co 30-60 minut.
Początki kolei żelaznych w Poznaniu sięgają 1. połowy XIX wieku. W 1848 r. uruchomiono linię kolejową Stargard-Poznań Jeżyce łączącą miasto ze Szczecinem[43].
Transport lotniczy[edytuj]


Wnętrze terminala T2 na poznańskim lotnisku
Miasto posiada międzynarodowy port lotniczy Poznań-Ławica. W II kw. 2012 r. dolecieć można było z niego do 31 lotnisk zlokalizowanych głównie w Europie Zachodniej. Dodatkowo w sezonie letnim 2012 z Poznania odlatywać będą samoloty czarterowe do 28 popularnych kurortów. W 2011 r. Ławica obsłużyła blisko 1,5 mln pasażerów dzięki czemu plasuje się na 6 pozycji w Polsce pod względem wielkości ruchu lotniczego[44][44]. Oprócz dwóch terminali pasażerskich (T2 - odloty i T3 - przyloty) na poznańskim lotnisku funkcjonuje również wydzielony terminal General Aviation (T1) oraz terminal cargo[44]. W działającym na Ławicy ośrodku szkoleniowym Aero Poznań utworzono Europejskie Centrum Symulatorowe Cirrus Aircraft wyposażone w symulator lotu, który oddaje warunki identyczne z prawdziwym pilotowaniem samolotu[45][46]. Do 2015 r. w północno-wschodniej części lotniska powstanie 34-metrowa nowa wieża kontroli ruchu lotniczego wraz z ośrodkiem radiokomunikacyjnym[47].
Na poznańskich Krzesinach znajduje się 31 Baza Lotnictwa Taktycznego, w której stacjonują myśliwce F-16. Sporadycznie lotnisko wykorzystywane jest również w cywilnym ruchu lotniczym (loty cargo)[48].
Ponadto pod Poznaniem znajdują się dwa lądowiska sportowe. W Kobylnicy funkcjonuje ośrodek szkolenia Aeroklubu Poznańskiego[49], a w Żernikach działa prywatne lądowisko Airport Biernat[50].
Komunikacja publiczna[edytuj]
 Osobne artykuły: Tramwaje w Poznaniu i Autobusy miejskie w Poznaniu.
Podstawą transportu publicznego na terenie miasta jest 16 linii tramwajowych, które uzupełniają 52 linie autobusowe zwykłe oraz 2 pospieszne. W nocy komunikacja publiczna opiera się na 21 liniach autobusowych oraz jednej linii tramwajowej kursującej po trasie PST. Linie nocne kursują co 30 minut, a ich centralnym punktem przesiadkowym jest Rondo Kaponiera[51].


Poznański tramwaj Solaris Tramino


Poznański autobus Solaris Urbino 18
Trasy tramwajowe mają łączną długość 66 km (długość wszystkich linii wynosi 191 km)[37]. Rozchodzą się one promieniście z centrum Poznania w kierunku 14 pętli tramwajowych zlokalizowanych w pobliżu większych osiedli mieszkaniowych, zakładów produkcyjnych, cmentarzy oraz centrów handlowych. W 2011 r. rozpoczęła się budowa dwóch nowych tras tramwajowych o łącznej długości 4,5 km. Pierwsza z nich (2,5-kilometrowa trasa z Osiedla Lecha na Franowo) została otwarta w sierpniu 2012 r. Druga zaś (2-kilometrowe przedłużenie PST do Dworca Zachodniego) powinna zostać uruchomiona do końca 2012 r[52].
Trasy autobusowe w Poznaniu mają całkowitą długość 292 km (długość wszystkich linii wynosi 791 km)[37]. Linie autobusowe przebiegają przez wszystkie dzielnice miasta, z największym zagęszczeniem w rejonie większych osiedli mieszkaniowych na Grunwaldzie, Piątkowie i Ratajach. Kończą one swój bieg na licznych pętlach autobusowych oraz w 4 nowoczesnych dworcach autobusowych stanowiących centra przesiadkowe[51][53].
Z badań dostępności komunikacji publicznej w Poznaniu przeprowadzonych w 2008 r. wynika, że sieć połączeń komunikacji zbiorowej miasta należy uznać za stosunkowo dobrą, choć wymagającą pewnych usprawnień. Komunikacja autobusowa nie obsługuje wszystkich obszarów, na których rozwija się zabudowa mieszkaniowa, w tym przede wszystkim budownictwo jednorodzinne. Problem dotyczy głównie Junikowa, Krzyżownik, Osiedla Warszawskiego i Szczepankowa. Na mapie dostępności do tramwaju również występują tzw. „białe plamy”. Są nimi m.in.: kampus UAM na Morasku, nowe osiedla na Naramowicach oraz Osiedle Kopernika[54].
Organizatorem lokalnego transportu zbiorowego na terenie Poznania jest Zarząd Transportu Miejskiego. Większość linii komunikacyjnych obsługiwana jest przez Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne w Poznaniu. Podstawą taryfy biletowej są bilety czasowe umożliwiające przesiadkę oraz bilety okresowe. Na liniach autobusowych obowiązują również bilety przystankowe. Taryfa biletowa komunikacji publicznej podzielona jest na trzy strefy – miejską A oraz obejmujące gminy podmiejskie B i C. Bilety można zakupić: w 50 biletomatach stojących przy najruchliwszych przystankach komunikacji miejskiej, w 24 punktach sprzedaży (punkty ZTM i kioski Ruch-u), w mobilnych biletomatach montowanych w autobusach oraz poprzez telefon komórkowy[55].
Obecnie trwa proces integracji podmiejskich linii autobusowych z systemem miejskim. Miasto Poznań na podstawie porozumień międzygminnych przejmuje odpowiedzialność za kolejne linie autobusowe – ZTM obsługuje m.in. wszystkie połączenia w Luboniu. W czerwcu 2012 r. funkcjonowało 20 linii aglomeracyjnych (18 dziennych i 2 nocne), które wybiegały poza obszar stolicy Wielkopolski. Gminy graniczące z Poznaniem posiadają również własnych przewoźników, którzy obsługiwali 63 lokalne linie autobusowe. W listopadzie 2010 r. powołano Związek Międzygminny „Transport Aglomeracji Poznańskiej” który zajmuje się organizacją wspólnego transportu publicznego w podpoznańskich gminach[56].
W 2011 r. po Poznaniu kursowało 337 wagonów tramwajowych (dysponujących łącznie 57,5 tys. miejsc) oraz 320 autobusów (dysponujących 40,4 tys. miejsc). Pojazdy te przewiozły w ciągu roku 212,3 mln pasażerów. Stolica Wielkopolski była pierwszym dużym miastem, które masowo zaczęło kupować nowoczesny niskopodłogowy tabor autobusowy. Obecnie wszystkie autobusy jeżdżące liniowo w barwach MPK są niskopodłogowe[37][57][58]. Tabor tramwajowy również wymieniany jest na niskopodłogowy – w czerwcu 2012 r. po poznańskich torowiskach jeździło 70 pojazdów niskopodłogowych oraz 8 pojazdów w części niskopodłogowych[59].
W 2012 r. poznańskie MPK posiadało 5 zajezdni: Głogowska (dla ok. 85 tramwajów), Madalińskiego (dla ok. 45 tramwajów), Forteczna (dla ok. 60 tramwajów), Pusta (dla ok. 195 autobusów) i Kacza (dla ok. 125 autobusów). Od 2011 r. trwa budowa nowej zajezdni na Franowie, która pomieści 150 tramwajów. Po jej uruchomieniu w 2013 r. zamknięta zastanie zajezdnia przy ul. Madalińskiego oraz tory odstawcze przy ul. Budziszyńskiej[60][61].
Komunikacja rowerowa[edytuj]
Poznań leży na europejskiej sieci szlaków rowerowych EuroVelo zaprojektowanej przez Europejską Federację Cyklistów. Przebiega tędy trasa EV9 z Gdańska nad Morzem Bałtyckim do Puli nad Morzem Adriatyckim[62].
W połowie 2011 r. na terenie Poznania znajdowało się 90,0 km dróg dla rowerów oraz dróg dla rowerów i pieszych. Dodatkowo występowało 3,3 km ulic wyposażonych w jednokierunkowe pasy dla rowerów oraz 0,8 km kontrapasów rowerowych i 1,25 km dwukierunkowych pasów dla rowerów[63].
Drogi rowerowe, pieszo-rowerowe oraz wyznaczone specjalne pasy ruchu łączą ze sobą dwie największe dzielnice mieszkaniowe leżące po przeciwnych stronach śródmieścia – Rataje i Piątkowo. Centrum miasta połączone jest również z Ławicą, Dębiną, Starołęką i trasą Hetmańską. Stolica Wielkopolski posiada sieć dróg bezkolizyjnie wyprowadzających rowerzystów z miasta. Można nimi dojechać m.in. nad jeziora Rusałka i Strzeszyńskie, a dalej do Szamotuł i Międzychodu; do rezerwatu Meteoryt Morasko; Piastowskim Traktem Rowerowym do Gniezna; a Ziemiańskim Szlakiem Rowerowym do Wielkopolskiego Parku Narodowego oraz dalej do Kościana i Rawicza. Z Malty dotrzeć można do Kalisza i Ostrowa Wielkopolskiego. Ze Starołęki dojechać można natomiast do Kórnika i Rogalina, a z ul. Bukowskiej – do Lusowa[62].
W mieście wisi ok. 700 znaków prowadzących szlaki rowerowe do centralnego punktu, którym jest skrzyżowanie ul. Jana Pawła II i Abpa Baraniaka nad Jeziorem Maltańskim. Miejsce to nazwano Poznańskim Węzłem Rowerowym[62].
W stolicy Wielkopolski zamontowano 14 publicznych stojaków rowerowych. Darmowe parkingi strzeżone dla rowerzystów znajdują się na 8 parkingach buforowych Poznańskiej Strefy Płatnego Parkowania[64].
W sezonie letnim 2012 w Poznaniu działało 13 wypożyczalni rowerów: 7 należących do systemu Poznański Rower Miejski zarządzanego przez firmę Nextbike[65], 2 wypożyczalnie MaltaBike[66], wypożyczalnia Malta Ski[67], wypożyczalnia ZTM[68], darmowa wypożyczalnia Enea[69] oraz wypożyczalnia rowerów elektrycznych domu towarowego Kupiec Poznański[70].
Administracja[edytuj]



Urząd Miasta Poznania – dawne kolegium jezuickie
Poznań jest miastem na prawach powiatu. Mieszkańcy wybierają do Rady Miasta Poznania 37 radnych[71]. Organem wykonawczym władz jest prezydent miasta. Poznański urząd miasta znajduje się na placu Kolegiackim. Poznań jest członkiem Związku Miast Polskich i Unii Metropolii Polskich.
 Osobne artykuły: prezydenci Poznania i wojewodowie poznańscy i wielkopolscy.
Miasto obejmują obszary właściwości 3 różnych sądów rejonowych[72]. Znajduje się tutaj także wojewódzki sąd administracyjny, sąd okręgowy i sąd apelacyjny.
Miasto jest siedzibą władz województwa wielkopolskiego oraz ziemskiego powiatu poznańskiego. W Poznaniu znajduje się 20 placówek konsularnych.
Mieszkańcy Poznania wybierają 6 z 39 radnych do Sejmiku Województwa Wielkopolskiego. W wyborach parlamentarnych wybierają 1 senatora[73], a w okręgu wyborczym nr 39 wybierają posłów do Sejmu RP. Posłów do Parlamentu Europejskiego z okręgu wyborczego nr 7.
Podział administracyjny[edytuj]


Podział administracyjny Poznania
 Osobny artykuł: Podział administracyjny Poznania.
Obszar Poznania jest podzielony pomiędzy 42 jednostki pomocnicze miasta, zwane osiedlami. Mieszkańcy każdej jednostki pomocniczej wybierają radę osiedla, a ich organem wykonawczym zarząd osiedla. Osiedla reprezentują lokalne wspólnoty mieszkańców, gdzie mają tworzyć więzi lokalne obszaru osiedla, prowadzić działania dotyczące funkcjonowania i rozwoju infrastruktury technicznej, lokalnych dróg, chodników i parkingów, rozwoju oświaty, kultury, sportu, rekreacji. Mają dbać o mienie miasta, ład przestrzenny, porządek i bezpieczeństwo na swoim obszarze, a także prowadzić działania związane ze stanem środowiska i zieleni miejskiej[74].
Urząd Miasta Poznania powołał specjalnie Wydział Wspierania Jednostek Pomocniczych Miasta, który sprawuje nadzór nad ich działalnością oraz współdziała z osiedlami[75].
W latach 1954–1990 miasto było podzielone na 5 dużych dzielnic: Grunwald, Jeżyce, Nowe Miasto, Stare Miasto, Wilda. Podział ten jest nadal stosowany przez niektóre urzędy.
Współpraca międzynarodowa[edytuj]
Miasta i samorządy partnerskie Kraj Data podpisania umowy
Assen Holandia 22 października 1992[76]
Brno Czechy 16 września 1966[77]
Charków Ukraina 24 września 1998[78]
Győr Węgry 23 stycznia 2008[79]
Hanower Niemcy 29 października 1979[80]
Jyväskylä Finlandia 30 czerwca 1979[81]
Kutaisi Gruzja 6 lipca 2009[82]
Nablus Palestyna 22 maja 1997[83]
Nottinghamshire (hrabstwo) Anglia 23 maja 1994[84]
Pozuelo de Alarcón Hiszpania 9 października 1992[85]
Ra'anana Izrael 21 czerwca 2010[86]
Rennes Francja 4 kwietnia 1998[87]
Shenzhen Chiny 30 lipca 1993[88]
Toledo Stany Zjednoczone 6 kwietnia 1991[89]
Ludność[edytuj]



Plan Poznania z 1888 r.


Wojskowa mapa Poznania z 1935 r.


Panorama poznańskiego Piątkowa
Dane historyczne w artykule Ludność Poznania
Według stanu na koniec grudnia 2011 r. Poznań zmieszkiwało 553,6 tys. osób (piąte miejsce w kraju), a gęstość zaludnienia wynosiła 2 114 osób na kilometr kwadratowy. W Poznaniu mieszkało 16,0% ludności województwa wielkopolskiego, co jednocześnie stanowiło 1,4% mieszkańców Polski[2].
W grudniu 2011 r. całą aglomerację poznańską (Poznań, powiat poznański oraz gminy Oborniki, Skoki, Szamotuły i Śrem) zamieszkiwało łącznie 1 004,2 tys. osób[2].
Z badań przeprowadzonych w 2011 r. wynika, że średnia długość życia mężczyzn zamieszkujących Poznań wynosi 74,9 lat. Przeciętna poznanianka żyje dłużej od mężczyzny o 6,5 roku umierając w wieku 81,4 lat. Długość trwania życia mieszkańców Poznania jest zbliżona do długości dożywania ludności Warszawy (75,4/82,0), Krakowa (75,6/81,9), Trójmiasta (75,1/81,8) i Wrocławia (74,0/81,6), wyższa natomiast od przeciętnej długości życia w Szczecinie (72,8/81,1), konurbacji katowickiej (70,6/78,5), czy Łodzi (70,1/78,4)[90].
W 2011 r. współczynnik dzietności dla Poznania wynosił 1,242. Podobne wyniki odnotowano w konurbacji katowickiej (1,258) i Warszawie (1,265); niższe natomiast w Trójmieście (1,196), Krakowie (1,162), Wrocławiu (1,159), Łodzi (1,140), czy Szczecinie (1,102). Dla zastępowalności pokoleń (aby poznaniaków nie ubywało) współczynnik ten powinien kształtować się na poziomie 2,10-2,15[91].
Struktura demograficzna mieszkańców Poznania wg danych GUS z 31 grudnia 2010 r.[92]:
Opis Ogółem Kobiety Mężczyźni
jednostka osób % osób % osób %
populacja 551 627 100 294 735 53,43 256 892 46,57
wiek przedprodukcyjny (0–17 lat) 83 902 15,21 40 979 7,43 42 923 7,78
wiek produkcyjny (18–65 lat) 362 113 65,64 178 289 32,32 183 824 33,32
wiek poprodukcyjny (powyżej 65 lat) 105 612 19,15 75 467 13,68 30 145 5,46
Najwyższa jak dotąd liczba ludzi mieszkała w Poznaniu na początku lat 90. Według danych GUS z 1990 r. w mieście zameldowanych było wówczas 590,1 tys. mieszkańców. Od tego momentu liczba ta wolno i stopniowo maleje. Ma to związek z przenoszeniem się mieszkańców do miejscowości w podpoznańskich gminach, a także z ogólnym trendem ujemnego przyrostu naturalnego. Odwrotna sytuacja ma miejsce w powiatu poznańskiego – tam w ciągu ostatnich 16 lat liczba mieszkańców wzrosła o 40,4% z poziomu 240,7 tys. osób w 1995 r. do 337,9 tys. w roku 2011[93].
Wykres liczby ludności miasta Poznań na przestrzeni ostatnich 4 stuleci[93][94]:
Ludzie związani z Poznaniem[edytuj]


Zobacz hasło poznaniak w Wikisłowniku

Zobacz hasło poznańczyk w Wikisłowniku

Zobacz hasło poznanianin w Wikisłowniku

Zobacz hasło pyra w Wikisłowniku
 Z tym tematem związana jest kategoria: Ludzie związani z Poznaniem.
W Poznaniu urodził się prezydent Republiki Weimarskiej, Paul von Hindenburg.
Feliks Wójcik, kapitan i funkcjonariusz Miejskiego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Poznaniu, odznaczony w 1974 Odznaką Honorową Miasta Poznania[95].

Turystyka[edytuj]



Stary Rynek w Poznaniu (część wschodnia) - fontanna Apolla, domki budnicze i ratusz
Poznań jest czwartym najliczniej odwiedzanym przez turystów dużym miastem w Polsce. W 2011 r. z zarejestrowanych obiektów noclegowych skorzystało tu łącznie 605,3 tys. turystów, w tym z zagranicy – 150,8 tys. osób[96].
Z badań ruchu turystycznego wynika, że ok. 38% turystów przyjeżdża do miasta w celach biznesowych – osoby te uczestniczą w targach, konferencjach, spotkaniach biznesowych i szkoleniach. Kolejną najliczniejszą grupę tworzą turyści odwiedzający Poznań w celu zwiedzania, wypoczynku i rekreacji – stanowią oni ok. 30-35% ruchu turystycznego[97].
Pod koniec lipca 2011 r. na terenie Poznania i powiatu poznańskiego znajdowało się 138 obiektów noclegowych (w tym 75 hoteli). Dysponowały one łącznie 11,9 tys. miejsc noclegowych (w hotelach – 8,1 tys. miejsc)[98][99].
W Poznaniu znajduje się 6 punktów informacji turystycznej (m.in. na dworcu kolejowym i lotnisku oraz na targach)[100]. Dodatkowo w mieście zainstalowano 7 turystycznych infokiosków multimedialnych[101].
Atrakcje turystyczne[edytuj]
 Osobny artykuł: Zabytki Poznania.
Przez Poznań przebiegają trasy turystyczne: Trakt Królewsko-Cesarski, Szlak Piastowski, Szlak Romański, Trasa Kórnicka oraz Wielkopolska Droga św. Jakuba. Wokół miasta wytyczono tzw. Pierścień Rowerowy Dookoła Poznania, połączony z centrum siedmioma szlakami dojazdowymi[102].


Katedra Świętych Apostołów Piotra i Pawła


Park Wieniawskiego i poznańska opera


Centrum Handlu, Sztuki i Biznesu Stary Browar w Poznaniu


Słoniarnia w poznańskim Nowym Zoo


Palmiarnia Poznańska w Parku Wilsona
W mieście wdrażany jest nowy produkt turystyki kulturowej – Trakt Królewsko-Cesarski – wiodący przez miejsca związane z osobami władców (królami i cesarzami). Trasę poprowadzono tak aby pokazać zmiany w architekturze i rozwoju Poznania na przestrzeni wieków[103]. Trakt jest oznakowany na całej długości – zarówno dla pieszych, jak i podróżujących tramwajem (do obsługi ruchu turystycznego na tej trasie dostosowana została linia tramwajowa nr 17)[104]
Głównym deptakiem prowadzącym na Stare Miasto jest ulica Półwiejska. Znajduje się przy niej Centrum Handlu, Sztuki i Biznesu Stary Browar uznane w 2008 r. przez Międzynarodową Radę Centrów Handlowych (ICSC) za "najlepsze centrum handlowe na świecie"[105].
Na Starym Rynku można znaleźć wzorcowy przykład architektury renesansowej – ratusz z trykającymi się na jego wieży koziołkami. Innymi ciekawymi budynkami na rynku są m.in. domki budnicze, waga miejska, czy odwach. Kolejnym cennym zabytkiem jest barokowa fara i przylegający do niej dawny kompleks kolegium jezuickiego. Na wzgórzu nad Starym Rynkiem góruje Zamek Królewski wraz z fragmentem murów obronnych. Obecnie trwa odbudowa zamku, która zakończy się w 2013 r. Na szczycie zamkowej wieży powstaną dwa tarasy widokowe (kryty dolny i otwarty górny), z których zobaczyć można będzie panoramę Starego Miasta[106].
Najstarszą częścią Poznania jest Ostrów Tumski, będący dawniej jednym z ośrodków władzy polskiego państwa. Znajduje się tam najstarsza w kraju katedra będąca miejscem pochówku pierwszych władców Polski oraz domniemanym miejscem chrztu Polski. Na wyspie archeolodzy odkryli pozostałości książęcego palatium z X wieku oraz kaplicę Dąbrówki[4]. W 2012 r. na Ostrowie Tumskim otwarto Rezerwat Archeologiczny "Genius Loci", w którym zobaczyć można m.in. jedyny na świecie zachowany fragment wału obronnego z X wieku (wał grodu Mieszka I)[107].
Do końca 2012 r. na poznańskiej Śródce, nad brzegiem Warty, powstanie Interaktywne Centrum Historii Ostrowa Tumskiego. Będzie to multimedialne muzeum prezentujące wirtualnie wykreowaną przeszłość grodu na Ostrowie Tumskim oraz ponad tysiącletnią historię państwa polskiego[108].
Atrakcje dopełniają liczne zabytkowe kościoły, secesyjne kamienice, pomniki, a także monumentalne budowle dawnej Dzielnicy Cesarskiej wzniesione wokół Parku Wieniawskiego – m.in. Zamek Cesarski, Aula i Collegium Minus UAM oraz opera. Dla osób spragnionych obcowania z przyrodą swoje podwoje otwierają dwa ogrody zoologiczne (Stare i Nowe Zoo), ogród botaniczny, park Wilsona z palmiarnią oraz inne zabytkowe parki.
Do dnia dzisiejszego na terenie Poznania zachowało się 15 fortów wzniesionych przez Niemców w XIX wieku. Są one pozostałością systemu fortyfikacji dawnej Twierdzy Poznań[109]. Obecnie turyści zwiedzać mogą trzy obiekty – Fort Va przy ul. Lechickiej[110], Fort III w Nowym Zoo na Malcie[111] oraz Fort VII, w którym funkcjonuje Muzeum Martyrologii Wielkopolan.
Wizytówką miasta są tereny rekreacyjne wokół Jeziora Maltańskiego. Oprócz licznych tras rowerowych i spacerowych wokół toru regatowego zlokalizowano tam takie atrakcje, jak: całoroczny stok narciarski Malta Ski wzniesiony na Kopcu Wolności, pole do minigolfa, Bula Park, 2 parki linowe (Pyrland Park i Explorer Park), całoroczna kolejka górska Adrenaline, ogród zoologiczny (Nowe Zoo), park wodny Termy Maltańskie, centrum handlowe Galeria Malta oraz place zabaw, punkty gastronomiczne i centrum SPA. W sezonie letnim po akwenie pływa fontanna tryskająca na wysokość 60 m, wzdłuż północnego brzegu jeziora kursuje kolejka wąskotorowa Maltanka, a przy stoku narciarskim działa letni tor saneczkowy, kino letnie oraz kąpielisko. Zimą natomiast od strony ul. Jana Pawła II funkcjonuje kryte lodowisko[112].
Poznań posiada także zabytki architektury przemysłowej (m.in. Stary Browar, Stara Gazownia, czy Stara Rzeźnia) oraz nowoczesne obiekty sportowe (m.in. piłkarski Stadion Miejski, tor regatowy Malta, kompleks basenów sportowych w Termach Maltańskich, czy wyścigowy Tor Poznań). Odwiedzić tu można również najstarsze i zarazem największe centrum wystawiennicze w Polsce – Międzynarodowe Targi Poznańskie.
W sezonie letnim po mieście kursują zabytkowe pojazdy – tramwaj turystyczny Konstal N na linii nr 0 oraz autobusy turystyczne Jelcz 043 (tzw. "ogórek"), Jelcz PR110, Ikarus 280, Ikarus 260 i DAF MB200 na linii nr 100[113]. Zainteresowani mogą również skorzystać z lotów widokowych nad Poznaniem samolotem An-2. Popularny "Antek" startuje z lotniska Aeroklubu Poznańskiego w Kobylnicy[114].
Każdego roku odbywają się w Poznaniu liczne festyny i jarmarki, w których uczestniczą tłumy mieszkańców oraz turystów. Do imprez, które na stałe wpisane są do kalendarza, należą m.in.: Kaziuk (marzec), Dni Ułana (kwiecień), Jarmark Świętojański (czerwiec), Warkocz Magdaleny (lipiec), Ogólnopolski Festiwal Dobrego Smaku (sierpień), Dni Pyrlandii (wrzesień), Jarmark Franciszkański (wrzesień), Święto Chleba (wrzesień), Imieniny ulicy Święty Marcin (listopad) i Betlejem Poznańskie (grudzień)[115][116].
W podpoznańskich gminach na turystów również czekają liczne atrakcje. Należą do nich m.in.: park linowy Cascader Park w Kobylnicy, baza Moto-Armii w Golęczewie (przejażdżki pancernym sprzętem militarnym po poligonie, market militarny), skansen miniatur Szlaku Piastowskiego w Pobiedziskach, kompleks pałacowy w Rogalinie (pałac, wozownia, galeria malarstwa, park ze słynnymi "dębami rogalińskimi"), kompleks zamkowy w Kórniku (zamek, oficyny, wozownia, największe w Polsce arboretum), Wielkopolski Park Etnograficzny w Dziekanowicach, Park Krajobrazowy Puszcza Zielonka z wieżą widokową na Dziewiczej Górze, Wielkopolski Park Narodowy, a także Muzeum Narodowe Rolnictwa i Przemysłu Rolno-Spożywczego w Szreniawie ze swoimi oddziałami – Muzeum Przyrodniczo-Łowieckim w Uzarzewie oraz Skansenem i Muzeum Pszczelarstwa w Swarzędzu.
Rekreacja[edytuj]



Basen rekreacyjny w Termach Maltańskich


Tereny rekreacyjne nad Jeziorem Maltańskim w Poznaniu
W Poznaniu wyznaczono 4 letnie kąpieliska[117]:
kąpielisko Malta na Jeziorze Maltańskim (obejmujące 200 m linii brzegowej),
kąpielisko Krzyżowniki, na Jeziorze Kierskim (75 m linii brzegowej),
kąpielisko Strzeszynek, na Jeziorze Strzeszyńskim (50 m linii brzegowej),
kąpielisko Rusałka, na jeziorze Rusałka (100 m linii brzegowej).
Oświata i wychowanie[edytuj]

W 2011 r. działało w Poznaniu 276 przedszkoli (z których korzystało 19,7 tys. dzieci) oraz 23 żłobki dysponujące 1,4 tys. miejsc[37].
Na terenie miasta znajdowało się[37]:
91 szkół podstawowych i 18 specjalnych szkół podstawowych,
70 gimnazjów i 17 specjalnych gimnazjów,
44 licea ogólnokształcące i 4 specjalne licea ogólnokształcące,
21 techników i 2 specjalne technika,
12 zasadniczych szkół zawodowych i 5 specjalnych zasadniczych szkół zawodowych,
6 szkół policealnych i 2 specjalne szkoły policealne.
Ze szkół podstawowych korzystało łącznie 27,8 tys. uczniów, z gimnazjów – 13,6 tys. uczniów, z liceów ogólnokształcących – 13,7 tys. uczniów, z techników – 7,1 tys. uczniów, z zasadniczych szkół zawodowych – 1,9 tys. uczniów, a ze szkół policealnych – 0,5 tys. uczniów. W szkołach specjalnych uczyło się razem 1,6 tys. osób[37].
W Poznaniu działa Szkoła Podoficerska Wojsk Lądowych oraz Szkoła Aspirantów Państwowej Straży Pożarnej.
Wyższe uczelnie[edytuj]



Kampus Warta Politechniki Poznańskiej nocą


Aula Uniwersytecka i Collegium Minus UAM w Poznaniu
 Osobny artykuł: Uczelnie w Poznaniu.
Poznań jest czwartym ośrodkiem akademickim w Polsce. W 2011 r. funkcjonowało tu 27 szkół wyższych, na których studiowało łącznie 131,3 tys. osób. Spośród poznańskich szkół wyższych 5 z nich stanowiły uniwersytety. Największą poznańską uczelnią jest Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, na którym kształci się 38,6 tys. osób[6][37]. W Poznaniu studiuje ponad 1,7 tys. obcokrajowców, najwięcej z nich na Uniwersytecie Medycznym im. Karola Marcinkowskiego[118].
W rankingu uczelni akademickich przeprowadzonym w 2012 r. przez miesięcznik edukacyjny Perspektywy najwyżej ocenione zostały: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza (3. miejsce), Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego (10. miejsce), Politechnika Poznańska (21. miejsce) i Uniwersytet Ekonomiczny (23. miejsce). W badaniu uwzględniono 88 wyższych uczelni z całego kraju[119].
W rejonie Poznania działa 18 placówek naukowo-badawczych Polskiej Akademii Nauk, które zatrudniają łącznie 1,1 tys. pracowników. Należą do nich m.in.: Instytut Chemii Bioorganicznej PAN wraz z Poznańskim Centrum Superkomputerowo-Sieciowym, Instytut Dendrologii PAN, Instytut Fizyki Molekularnej PAN, Instytut Genetyki Człowieka PAN, Instytut Genetyki Roślin PAN, Instytut Środowiska Rolniczego i Leśnego PAN, czy Centrum Badań Kosmicznych PAN z towarzyszącym mu Obserwatorium Astrogeodynamicznym w Borówcu[120].
Kultura i sztuka[edytuj]



Teatr Polski w Poznaniu


Chór Poznańskie Słowiki w Auli UAM


Gmach Galerii Malarstwa i Rzeźby Muzeum Narodowego w Poznaniu


Biblioteka Raczyńskich w Poznaniu
W Poznaniu działają liczne instytucje kulturalne, w tym m.in.[121]:
opera (Teatr Wielki im. Stanisława Moniuszki),
7 teatrów z własną sceną (m.in. Teatr Animacji, Teatr Nowy i Teatr Polski),
9 teatrów bez profesjonalnej sceny (m.in. Łejery, Platforma Artystyczna O.B.O.R.A., Teatr Biuro Podróży, czy Teatr Strefa Ciszy),
Filharmonia Poznańska im. Tadeusza Szeligowskiego,
13 kin (w tym 5 multipleksów, 2 kina 5D, kino IMAX 3D)
28 muzeów (m.in. Makiety Dawnego Poznania, Muzeum Bambrów Poznańskich, Galeria Malarstwa i Rzeźby Muzeum Narodowego, Muzeum Instrumentów Muzycznych, Muzeum Powstania Poznańskiego, czy Centrum Wycieczkowe Lech),
ponad 40 galerii sztuki (z największą – Galerią Miejską Arsenał),
20 chórów (m.in. Chór Akademicki UAM, Poznańskie Słowiki, czy Poznański Chór Katedralny).
W mieście funkcjonują również liczne orkiestry, zespoły muzyczne i folklorystyczne[122]. Działa tu Orkiestra Kameralna Polskiego Radia "Amadeus" pod dyrekcją Agnieszki Duczmal i orkiestra miejska przy MPK Poznań, a także balet (Polski Teatr Tańca) prezentujący swoje spektakle widzom na całym świecie[7][123]. W stolicy Wielkopolski mieści się również TV Studio Filmów Animowanych produkujące animowane filmy lalkowe i rysunkowe[124].
Instytucje kulturalne w Poznaniu:
muzea w Poznaniu
teatry w Poznaniu
kina w Poznaniu
chóry w Poznaniu
W zabytkowym gmachu Drukarni Concordia powstało pierwsze w Polsce centrum designu i kreatywności – Concordia Design[125].
W Poznaniu działa najstarszy w kraju squat – Rozbrat. Jest to centrum kultury alternatywnej oraz miejsce spotkań aktywistów poznańskiej sekcji Federacji Anarchistycznej, grup Rytmy Oporu i Jedzenie Zamiast Bomb. W ramach funkcjonowania tego ośrodka organizowane są liczne koncerty, dyskusje i spotkania z działaczami społecznymi oraz happeningi i protesty społeczne. Wśród imprez cyklicznych odbywających się na Rozbracie wyróżnić można m.in. Festiwal Sztuki DIY (Do It Yourslef)[126].
W stolicy Wielkopolski odbywają się liczne festiwale, w tym najbardziej rozpoznawalne – Malta Festival (teatralny), Ale Kino! (filmów dla dzieci i młodzieży), Animator (filmów animowanych), Off Cinema (filmów niezależnych), Transatlantyk (filmu i muzyki), Art & Fashion Festival (mody i sztuki), czy Międzynarodowy Festiwal Rzeźby Lodowej[7].
Co 5 lat organizowane są w Poznaniu międzynarodowe konkursy skrzypcowe oraz lutnicze im. Henryka Wieniawskiego[7], a co dwa lata międzynarodowy festiwal chóralny Universitas Cantat.
Poznań kandydował do tytułu Europejskiej Stolicy Kultury 2016, jednak w 2010 r. nie został zakwalifikowany do II etapu konkursu.
Historia kultury muzycznej w Poznaniu[edytuj]
Powstanie biskupstwa uczyniło z Poznania pierwszy ośrodek chorału, wprowadzonego tu przez benedyktynów. Jednym z biskupów poznańskich był Jan Łodzia, uważany za bardzo muzykalnego, twórca polskiej sekwencji. W 1400 roku po raz pierwszy wzmiankowano o organach w Poznaniu. Z XV wieku istnieją przekazy o wykonywaniu misteriów w kościele Bożego Ciała. W XVI wieku głównymi ośrodkami muzyki religijnej były katedra i kolegiata. Muzykę świecką pielęgnowała rodzina Górków, której członkowie byli mecenasami Hermanna Fincka. Zadedykował on im swój traktat Musica practica (1556). Przedstawiany jako wybitny kompozytor tego okresu jest Jan Brant zw. „Posnaniensis”. Przed 1650 powstał stały zespół muzyczny w katedrze, złożony z 5 śpiewaków i 8 instrumentalistów. W najbogatszych kościołach działały kapele, np. w 1774 roku 12-osobowa kapela kolegiacka. W latach 1783–1784 w budynku kolegium jezuickiego odbyły się pierwsze przedstawienia operowe, wykonane przez zespół Wojciecha Bogusławskiego[127].
Sport[edytuj]



Stadion Miejski w Poznaniu


Trybuny Toru Regatowego Malta w Poznaniu


Baseny sportowe w Termach Maltańskich
 Osobny artykuł: Sport w Poznaniu.
W stolicy województwa organizowane są liczne międzynarodowe i ogólnopolskie imprezy sportowe.
Na poznańskim Torze Regatowym Malta cyklicznie odbywają się zawody Pucharu Świata, Mistrzostw Europy i Świata w wioślarstwie, kajakarstwie oraz kajak-polo, a także ogólnopolskie zawody smoczych łodzi. Na stałe do kalendarza tenisistów wpisał się Międzynarodowy Turniej Tenisowy ATP Poznań Open. Na basenie olimpijskim Term Maltańskich odbywają się zawody pływackie, a w halach MTP organizowane są międzynarodowe i krajowe zawody konne w skokach przez przeszkody. Na Torze Poznań odbywają się natomiast zawody Wyścigowych Samochodowych Mistrzostw Polski oraz Wyścigowych Motocyklowych Mistrzostw Polski[128].
Każdej jesieni w Poznaniu odbywa się bieg maratoński Poznań Maraton. W 2011 r. na starcie biegu stanęło 4,7 tys. osób z 35 krajów[129].
Wybrane imprezy sportowe zorganizowane w Poznaniu[130]:
Mistrzostwa Europy U-19 w Piłce Nożnej 2006
Akademickie Mistrzostwa Świata w Futsalu 2006
Młodzieżowe Mistrzostwa Europy w Szermierce 2006
Mistrzostwa Europy Weteranów w Lekkiej Atletyce 2006
Akademickie Mistrzostwa Europy w Tenisie 2009
Mistrzostw Europy w Koszykówce Mężczyzn 2009
Akademickie Mistrzostwa Europy w Koszykówce 2010
Mistrzostwa Świata w Kajakarstwie 2010
Halowe Mistrzostwa Świata w Hokeju na Trawie 2011
Światowe Regaty Wioślarskie Masters 2011
Mistrzostwa Świata w Kajakarstwie Niepełnosprawnych 2012
Mistrzostwa Europy w Piłce Nożnej 2012
W 2006 i 2007 r. przez Poznań przebiegała trasa wyścigu kolarskiego Tour de Pologne[131][132].
Stolica Wielkopolski ubiegała się o organizację Letnich Igrzysk Olimpijskich Młodzieży 2010 oraz Letniej Uniwersjady w 2007, 2009 i 2011 r. Miasto przegrało jednak rywalizację z Singapurem, Bangkokiem, Belgradem oraz chińskim Shenzhen.
W 2011 r. funkcjonowało w Poznaniu 105 młodzieżowych centrów sportu, które skupiały 4,5 tys. młodych sportowców. Poznański oddział Akademickiego Związku Sportowego tworzyło 26 klubów mających ponad 300 sekcji sportowych, rekreacyjnych i turystycznych. Zrzeszonych w nich było ponad 6 tys. studentów[133].
Najbardziej utytułowaną drużyną w mieście jest KKS Lech Poznań – sześciokrotny Mistrz Polski w piłce nożnej, pięciokrotny zdobywca Pucharu Polski i czterokrotny Superpucharu Polski. Drużyna Warty Poznań zdobyła dwukrotnie tytuł Mistrza Polski w piłce nożnej. Pozostałymi I-ligowymi zespołami sportowymi z Poznania są[134]:
Polonia Poznań (piłka nożna kobiet),
Inea AZS Poznań (koszykówka kobiet),
MUKS Poznań (koszykówka kobiet),
AZS Politechnika Poznań (koszykówka mężczyzn),
WKS Grunwald Poznań (piłka ręczna mężczyzn),
KS AZS-AWF Poznań (piłka ręczna kobiet),
WKS Grunwald Poznań (hokej na trawie),
AZS Politechnika Pocztowiec Poznań (hokej na trawie),
KS AZS-AWF Poznań (hokej na trawie),
KS Warta Poznań (hokej na trawie),
Alstal Waterpolo Poznań (piłka wodna),
KS Posnania Poznań (rugby),
Kozły Poznań (futbol amerykański),
Kadet Futsal Team Poznań (futsal mężczyzn)
AZS UAM Poznań (futsal kobiet).
Euro 2012[edytuj]
Poznań był jednym z miast-gospodarzy Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej "Euro 2012", które odbyły się w dniach od 8 czerwca do 1 lipca 2012 r[135].
Podczas turnieju piłkarska reprezentacja Portugalii korzystała z centrum pobytowego w podpoznańskiej Opalenicy. Wśród mieszkających tam piłkarzy był m.in. Cristiano Ronaldo.
Na Stadionie Miejskim w Poznaniu zorganizowano trzy mecze fazy grupowej turnieju: Irlandia-Chorwacja (10 czerwca), Włochy-Chorwacja (14 czerwca) oraz Włochy-Irlandia (18 czerwca). Spotkania te obejrzało na trybunach 106,4 tys. osób (34% stanowili Polacy, 29% – Irlandczycy, 15% – Chorwaci, 12% – Włosi, a 3% – Niemcy)[136].
Władze miasta szacują, że podczas trwania fazy grupowej turnieju Poznań odwiedziło ok. 125 tys. zagranicznych turystów – 70 tys. Irlanczyków, 40 tys. Chorwatów oraz 15 tys. Włochów. W centrum prasowym akredytowało się ponad 400 dziennikarzy z całego świata. Gościom pomagało 540 wolontariuszy, a porządku strzegło każdego dnia blisko 1,4 tys. policjantów. W poznańskiej strefie kibica zlokalizowanej na pl. Wolności wystąpiło ponad 60 artystów. Przez cały okres mistrzostw bawiło się tam łącznie 705 tys. osób (2. miejsce w kraju), najwięcej w dniu meczu Polski z Rosją – 60,5 tys. osób. Tysiące ludzi kibicowały i bawiły się również na pobliskim Starym Rynku, wokół hali Arena (w Carlsberg FanCamp ) oraz nad Jeziorem Maltańskim (w Malta Fun Zone)[137][138].
Wspólnoty religijne[edytuj]



Pałac Arcybiskupi przy kurii poznańskiej


Msza św. w kościele św. Wojciecha


Cerkiew prawosławna św. Mikołaja w Poznaniu
Poznań jest siedzibą kurii archidiecezji poznańskiej Kościoła rzymskokatolickiego, która powstała z pierwszego biskupstwa misyjnego w Polsce, ustanowionego w 968 roku. Główną świątynią tego Kościoła w mieście jest bazylika archikatedralna Świętych Apostołów Piotra i Pawła, położona na Ostrowie Tumskim. Drugą świątynią w Poznaniu jest kolegiata MB Nieustającej Pomocy i św. Marii Magdaleny, zwana również poznańską farą.
 Zobacz też: biskupi poznańscy.
W Poznaniu znajduje się parafia greckokatolicka pw. Opieki Matki Bożej, która należy do eparchii wrocławsko-gdańskiej. Nabożeństwa tej parafii odbywają się w kościele rzymskokatolickim pw. Przenajświętszej Krwi Pana Jezusa.
Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny posiada w Poznaniu cerkiew pw. św. Mikołaja, (konkatedralną i jednocześnie parafialną), która należy do diecezji łódzko-poznańskiej.
Miasto posiada jedną parafię starokatolicką: parafia polskokatolicką parafię św. Kazimierza (powstała w 1947 i odbywa swoje nabożeństwa w kościele św. Kazimierza).
Kościół ewangelicko-augsburski ma 1 parafię, skupioną wokół kościoła Łaski Bożej. Na terenie tej parafii w zielonym pawilonie przy ul. Obozowej 5 odbywają się niektóre spotkania Kościoła ewangelicko-reformowanego.
Kościół Świętego Krzyża przy ul. Ogrodowej jest świątynią Kościoła ewangelicko-metodystycznego.
W Poznaniu znajduje się zbór Kościoła Zielonoświątkowego w RP[139].
Kościół Chrześcijan Baptystów posiada w Poznaniu 4 zbory, które mają swoje kaplice: kaplica I Zboru Chrześcijan Baptystów "Wspólnota Nowego Narodzenia" oraz kaplica II Zboru Chrześcijan Baptystów "Koinonia".
W Poznaniu swoje zbory posiadają takie kościoły protestanckie jak: Ewangeliczny Kościół Reformowany, Kościół Chrześcijański Arka, Zbór Ewangeliczny "Agape", Kościół Adwentystów Dnia Siódmego, Kościół Reformowany Adwentystów Dnia Siódmego. W mieście działają także bracia polscy oraz kongregacja Towarzystwa Przyjaciół (kwakrzy).
W dniach 29 grudnia 2009 do 2 stycznia 2010 mieszkańcy Poznania i okolicznych miejscowości gościli młodych z całego świata. Poznań stał się etapem Pielgrzymki Zaufania przez Ziemię, której organizatorem jest ekumeniczna Wspólnota Taizé.
Z pozostałych wyznań w Poznaniu działają: chrystadelfianie, Kościół Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich, Kościół Nowoapostolski, zbór Świeckiego Ruchu Misyjnego „Epifania” oraz osiem Sal Królestwa Świadków Jehowy.
W mieście znajduje się dom modlitw Muzułmańskiego Związku Religijnego. Drugą muzułmańską grupą wyznaniową w Poznaniu jest Liga Muzułmańska w RP[140] mająca swój meczet w Poznaniu.
Działa tu również filia Związku Gmin Wyznaniowych Żydowskich, która posiada w mieście swoją synagogę.
Co tydzień w Poznaniu odbywają się praktyki Związku Garuda w Polsce[141]. W mieście znajduje się także świątynia buddyjska Engakuin (Sōtō Zen i Ningma) oraz ośrodek buddyzmu Diamentowej Drogi[142].
Bezpieczeństwo publiczne[edytuj]

Poznań oraz powiat poznański posiadają wspólne jednostki organizacyjne Policji i Państwowej Straż Pożarnej – działają one na obszarze 2 161 km² zamieszkałym przez blisko 900 tys. osób.
Komenda Miejska PSP w Poznaniu zatrudnia łącznie 495 funkcjonariuszy. Zabezpieczenie operacyjne miasta stanowi 7 jednostek ratowniczo-gaśniczych (JRG), których większość posiada własną specjalizację. Działania ratownicze wspomaga również 5 Ochotniczych Straży Pożarnych, wśród których jest grupa ratownictwa specjalistycznego oraz jednostka ratownictwa wodnego działająca w krajowym systemie ratowniczo-gaśniczym. Ponadto funkcjonują 2 zakładowe jednostki ochrony przeciwpożarowej (przy porcie lotniczym i w Miejskim Przedsiębiorstwie Komunikacyjnym) oraz jednostka Wojskowej Ochrony Przeciwpożarowej w Krzesinach. W 2013 r. zakończy się budowa Stanowiska do Analizowania i Prognozowania Zagrożeń przy ul. Rudzkiej (JRG 6). Będzie ono połączone siecią teleinformatyczną z podobnymi placówkami w Kaliszu, Koninie, Lesznie i Pile. Zabezpieczenie operacyjne powiatu poznańskiego stanowią natomiast 2 jednostki ratowniczo-gaśnicze w Bolechowie i Mosinie oraz 63 jednostki OSP (w tym 19 jednostek należących do krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego)[143]. W 2011 r. na terenie Poznania straż pożarna odnotowała 5 069 zdarzeń, z pośród których wyróżnić można 1 855 pożarów, 2 730 miejscowych zagrożeń oraz 484 fałszywe alarmy[37].
Komenda Miejska Policji w Poznaniu zatrudnia ok. 1 800 policjantów, posiada 7 komisariatów zlokalizowanych w mieście oraz 14 komisariatów i 2 rewiry dzielnicowe obsługujące gminy powiatu poznańskiego[144]. W 2011 r. na terenie Poznania policja odnotowała 26,7 tys. przestępstw, co po porównaniu z danymi za 2010 r. świadczyło o spadku ich liczby o 5,3%. W badanym okresie dominowały przestępstwa kryminalne (83,1%), w tym głównie kradzieże i przestępstwa narkotykowe. Na kolejnych miejscach uplasowały się przestępstwa gospodarcze (9,7%) oraz drogowe (4,9%) – stwierdzono m.in. 480 wypadków drogowych. Wskaźnik wykrywalności sprawców poznańskich przestępstw w 2011 r. wynosił 55,7%[37].
Przy urzędzie miejskim działa komenda Straży Miejskiej Miasta Poznania, której podlega 5 referatów dzielnicowych. Jednostki te zatrudniają ok. 300 strażników[145]. W 2011 r. instytucja ta ukarała mandatami karnymi 42,0 tys. osób na łączną kwotę 3,9 mln zł. Wylegitymowano również 60,0 tys. osób, udzielono 13,0 tys. upomnień-pouczeń, założono 20,9 tys. blokad na koła niewłaściwie zaparkowanych pojazdów, usunięto 398 wraków samochodowych, a także skierowano 544 osoby do Izby Wytrzeźwień[37].
Z funduszy Urzędu Miasta Poznania od 2000 r. wdrażany jest system monitoringu wizyjnego, mający poprawić bezpieczeństwo oraz wykrywalność przestępstw. W połowie 2012 r. w użyciu były 193 kamery (103 obrotowe i 90 stacjonarnych). Obraz z monitoringu oglądają i analizują pracownicy 6 Centrów Dozoru utworzonych w komisariatach policji. Dodatkowo obraz z kamer dociera do: Komendy Miejskiej Policji, Centrum Sterowania Ruchem ZDM, dyspozytornii MPK, Centrum Zarządzania Kryzysowego oraz do siedziby Straży Miejskiej[146].
W styczniu 2012 r. uruchomiono w Poznaniu SMS-owy system przekazywania ostrzeżeń o sytuacjach kryzysowych zagrażających zdrowiu i życiu oraz konieczności ewakuacji z określonych rejonów miasta[37].
Służba zdrowia[edytuj]
 Z tym tematem związana jest kategoria: Szpitale w Poznaniu.
Pod koniec 2011 r. w Poznaniu działało 20 szpitali dysponujących łącznie 5 646 łóżkami. Nad zdrowiem pacjentów czuwa 2 089 lekarzy, z których ok. 67% stanowią specjaliści – głównie w zakresie chorób wewnętrznych, radiologii, ginekologii i położnictwa oraz chirurgii. Dodatkowo w stolicy Wielkopolski pracuje 178 lekarzy dentystów, 4 122 pielęgniarki oraz 906 położnych[37].
Poznańskie szpitale mają znaczenie ponadlokalne – hospitalizowani są tu także mieszkańcy Wielkopolski oraz pozostałej części kraju. W 2011 r. leczyło się tutaj 292,9 tys. osób, a przeciętny okres pobytu wynosił 4,4 doby[37].
W Poznaniu funkcjonuje m.in. 6 szpitali klinicznych nadzorowanych i współpracujących z Uniwersytetem Medycznym[147], 3 wielospecjalistyczne szpitale miejskie ZOZ (HCP, im. Fr. Raszei i im. J. Strusia), szpital dziecięcy, szpital rehabilitacyjny dla dzieci, Wielkopolskie Centrum Onkologii, szpital wojewódzki oraz szpital MSW. Wielkopolskie Centrum Pulmonologii i Torakochirurgii posiada szpitale w Poznaniu i Ludwikowie. W Puszczykowie działa natomiast wieloprofilowy Szpital im. prof. St. T. Dąbrowskiego[148]. Dodatkowo w Poznaniu funkcjonują 2 szpitale prywatne – Certus i MedPolonia.
W stolicy Wielkopolski działają dwa pogotowia ratunkowe (publiczne i prywatne), które rocznie udzielają pomocy ok. 45 tys. chorych[37]. Pogotowie ratunkowe świadczy usługi medyczne poprzez niesienie pierwszej pomocy, prowadzi również ambulatoria oraz transporty chorych. Rejonowa Stacja Pogotowia Ratunkowego w Poznaniu dysponuje 8 podstacjami na terenie miasta oraz 6 podstacjami na obszarze powiatu poznańskiego. Instytucja ta podlega Sejmikowi Województwa Wielkopolskiego[149]. W mieście działa również prywatne pogotowie ratunkowe MediFast obsługujące przede wszystkim klientów prywatnych ubezpieczalni, centrów medycznych i szpitali. Bezpieczeństwa nad akwenami wodnymi w rejonie Poznania strzegą 3 drużyny ratownicze należące do Wielkopolskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego (WOPR)[150]. Na poznańskim lotnisku Ławica znajduje się regionalna baza Lotniczego Pogotowia Ratunkowego (baza HEMS)[151]. W rejonie Poznania działają 3 profesjonalne lądowiska dla helikopterów LPR (przy szpitalu wojewódzkim, szpitalu im. J. Strusia oraz szpitalu w Puszczykowie), kolejne zostanie otwarte w 2013 r. (przy Centrum Medycznym HCP)[152]. Powstanie lądowisk w tych czterech placówkach jest warunkiem koniecznym do funkcjonowania w nich szpitalnych oddziałów ratunkowych obsługujących mieszkańców Poznania i powiatu poznańskiego.
W 2010 r. opiekę ambulatoryjną w ramach kontraktów z NFZ świadczyło blisko 450 placówek zlokalizowanych w Poznaniu. Rocznie udzielają one prawie 6 mln porad, z których 85% stanowią porady lekarskie[37].
Zobacz też[edytuj]


Portal:
Poznań
Poznaniacy
Gwara poznańska
Bambrzy
Poznańska legenda o skradzionych hostiach
Synagogi Poznania
15 Pułk Ułanów Poznańskich
Poznańskie osiedla sprzed 1945