Poddębice

Poddębice

Państwo Polska
Województwo łódzkie
Powiat poddębicki
Gmina Poddębice
gmina miejsko-wiejska
Aglomeracja –
Prawa miejskie 1400, 1822 i 1934
Burmistrz Piotr Sęczkowski
Powierzchnia 5,89 km²
Ludność (2008)
• liczba
• gęstość
7840
1340,9 os./km²
Strefa numeracyjna
+48 43
Kod pocztowy 99-200
Tablice rejestracyjne EPD
Położenie na mapie Polski


Poddębice
51°54′N 18°58′E
TERC
(TERYT) 1101211034
Urząd miejski
ul. Łódzka 17/21
99-200 Poddębice
 Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa


Pałac w Poddębicach


Kościół pw. św. Katarzyny w Poddębicach


Dzwonnica kościoła ewangelickiego, w głębi zbór ewangelicki
Poddębice – miasto w woj. łódzkim, w powiecie poddębickim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Poddębice, leżące nad Nerem. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do woj. sieradzkiego.
Według danych z 31 grudnia 2008 miasto liczyło 7840 mieszkańców[1].
Spis treści  [ukryj]
1 Historia
1.1 Historia Żydów poddębickich
2 Zabytki
3 Przyroda
4 Transport
5 Turystyka
6 Kultura
7 Kościoły
8 Edukacja
9 Przypisy
10 Bibliografia
11 Linki zewnętrzne
Historia[edytuj]

Pierwsza wzmianka pisana o Poddębicach pochodzi z 1388 r. i zawarta jest w łęczyckich księgach sądowych, wymieniających właścicieli: Wita i Urbana de Podambe. Około 1400 Poddębice otrzymują po raz pierwszy prawa miejskie. W XIV w. należały do wielkopolskiego rodu Chebdów z pobliskiego Niewiesza. W XV w. część Poddębic należała do Poddębskich herbu Pomian, wywodzących się z Chebdów, a część do Oporowskich herbu Sulima. W 1518 dobra te przejęli w drodze ożenku Grudzińscy herbu Grzymała. Na początku XVIII w. od Grudzińskich, poprzez Duninów Poddębice trafiają w ręce Barbary Sanguszkowej. Ostatnimi posiadaczami tych dóbr byli (od 1787) Zakrzewscy – aż do II wojny światowej.
W listopadzie 1939 Niemcy wcielili Poddębice do Rzeszy Niemieckiej. Do 1942 wymordowana została cała ludność żydowska, stanowiąca niemal połowę mieszkańców miasta. W 1944 administracja nazistowska nadała miejscowości nową nazwę: Wandalenbrück. Wojska radzieckie zajęły miasto 18 stycznia 1945. Z Poddębic pochodził Andrzej Błasik, generał broni pilot Wojska Polskiego, od 19 kwietnia 2007 do 10 kwietnia 2010 dowódca Sił Powietrznych.
Historia Żydów poddębickich[edytuj]
Dzieje osadnictwa żydowskiego w Podddębicach sięgają XVIII stulecia. Tutejsi Żydzi podlegali pod kahał łęczycki. W 1789 roku w mieście żyło 65 Żydów, stanowiąc 23 procent ogółu mieszkańców. W 2. połowie XIX wieku powstała samodzielna gmina żydowska. W okresie międzywojennym, w 1921 roku w Poddębicach mieszkało już 1333 Żydów (42 procent ogółu mieszkańców). W 1934 roku Poddębice odzyskały prawa miejskie. W 1939 roku miasteczko zamieszkiwało około 1600 Żydów.
W 1940 r. Niemcy utworzyli w Poddębicach getto (obręb ulic: Sienkiewicza, Ogrodowa, Pułaskiego), w którym uwięziono około 1,5 tysiąca Żydów. W kwietniu 1942 r. getto zostało zlikwidowane, a wszystkich Żydów wymordowano w obozie zagłady w Chełmnie nad Nerem.
Zabytki[edytuj]

Pałac – z epoki renesansu, wzniesiony przed 1617 z fundacji Zygmunta Grudzińskiego, wojewody rawskiego, jednego z przywódców rokoszu Zebrzydowskiego. Budowę kontynuowała jego żona Barbara z Karśnickich herbu Jastrzębiec (zm. po 1625), a następnie syn Stefan (zm. w 1640), starosta ujski, pilski i bolimowski. Jest to budynek piętrowy o dachu dwuspadowym, zamkniętym z dwóch stron dekoracyjnymi szczytami. Od wschodu do głównego budynku przylega wieża o wysokości 17 m. Od zachodu przed 1690 dobudowano ośmioboczną kaplicę z piękną dekoracją wnętrza. Najciekawszym elementem arch. są arkadowe krużganki filarowe, wbudowane w pd. elewację pałacu. Loggia, zbudowana około 1750 została ponownie odkryta w 1952 Na uwagę zasługuje sklepienie loggi – krzyżowe z pseudożebrami i dekoracją w postaci wytłaczanych pereł i jajowników z maszkaronami w zwornikach. Na ścianie południowej odkryto pod tynkiem bardzo interesujące fragmenty dekoracji sgraffitowej o motywach figuralnych. Pałac rozbudowano w XIX w. W pałacowej kaplicy, pokrytej fragmentami XVII-wiecznych fresków, znalazła pomieszczenie izba regionalna. Bogate zdobieniami późnorenesansowych stiuków sklepienie kaplicy przedstawia herby dawnych właścicieli: Pomian, Grzymała, Rola i Jastrzębiec. W izbie mieści się stała wystawa obrazująca dzieje Poddębic i okolicy.
100 rocznicę przybycia Marii Konopnickiej do Bronowa upamiętniono w 1962 ustawieniem w pobliżu bramy głazu, pod którym umieszczono garść ziemi z Cmentarza Łyczakowskiego we Lwowie, gdzie poetka została pochowana, zaś na głazie umieszczono tablicę z wierszem poetki:
W kamieniu polnym...
Niech mi kamieniarz lireczkę wyryje,
A niechaj na nim napisu nie kładzie,
Tylko w zakątku, gdzie brzoza szum niesie....
W centrum miasta stoi kościół św. Katarzyny z ok. 1610 r. fundowany przez Barbarę z Karśnickich Grudzińską "białogłowę cnót wysokich i jałmużnicę wielką" (K. Niesiecki), wzniesiony na miejscu poprzedniego, który już istniał w 1400 r. Budowę ukończył syn Barbary i Zygmunta wojewody rawskiego, Stefan. Kościół pierwotnie jednonawowy, z nawami dobudowanymi w 1895 r.posiada cechy renesansowej architektury sakralnej. Na uwagę zasługuje stiukowa dekoracja wnętrza, złożona z cienkich wałków i rozet. W kartuszach narożnych monogramy Jezusa i Marii oraz herby fundatorów: Grzymała, Lubicz, Pomian i Poraj. Ołtarz główny z 1 poł. XVII w. z rzeźbami świętych, wysokiej wartości artystycznej. Ambona intarsjowana z postaciami 4 ewangelistów oraz motywami roślinnymi. Szereg rzeźb i obrazów z XVII w. do początku XIX w. Dzwonnica murowana z XVII w.
Na obrzeżach parku miejskiego, przy ulicy Adam Mickiewicza, stoi kościół ewangelicki, zbudowany w 1871 r. Jest kościołem filialnym parafii ewangelicko-augsburskiej w Łodzi.
Przy szosie do Łodzi parafialny Cmentarz katolicki w Poddębicach założony w połowie XIX w. Jest tu mogiła, w której spoczywa 56 powstańców z 1863 (35 n.n.) poległych w bitwach pod Niewieszem, Poddębicami i Dalikowem. W 1917 na mogile tej ustawiono pomnik.
Przy ulicy Łódzkiej znajdują się też cmentarze: ewangelicki i żydowski. Ten ostatni, zniszczony przez Niemców, jest otoczony opieką Żydów z Izraela i Ameryki. Zachowała się też synagoga
Przyroda[edytuj]

Rzeka Ner, w której do 1958 istniało bogate życie biologiczne, stanowiła utrapienie dla miasta, ponieważ była ściekiem przemysłowym i asenizacyjnym Łodzi i Pabianic. Rzeka powoli oczyszcza się, co roku na początku wiosny można zaobserwować łabędzie nieme (cyngus olor). Miasto leży w niecce kredowej, która w tym miejscu jest wybrzuszona. Zalegający w okolicy płytko [[]] kamień kredowy używany był jeszcze w latach powojennych jako materiał budowlany.
Wokół pałacu Zygmunta Grudzińskiego znajduje się park przylegający do Neru, o powierzchni 3,6 ha, z pomnikowymi okazami drzew tworzącymi efektowne skupiska. W pn.-zach. części parku wznosi się wyraźny stok porośnięty sosną zwyczajną z domieszką rzadkiego gatunku sosny czarnej. Do niedawna była tu też lipa staruszka o obwodzie pnia prawie 6 m, kępa modrzewia europejskiego, płaczące odmiany wierzby białej, jesionu wyniosłego i brzozy brodawkowatej. Ciekawym fragmentem parku jest wysoka kamienna grota z okazałym jesionem na zapleczu.
Park wraz z Bulwarem nad Nerem stanowią od 2007 roku Poddębicki Zespół Przyrodniczo-Krajobrazowy.
Transport[edytuj]

Kilometr od miasta przebiega linia kolejowa nr 131 tzw. magistrala węglowa, łącząca Gdynię ze Śląskiem, na której znajduje się stacja kolejowa Poddębice.
W Poddębicach krzyżują się drogi:
droga krajowa nr 72: Konin – Turek – Uniejów – Balin – Łódź – Brzeziny – Rawa Mazowiecka
droga wojewódzka nr 703: Porczyny – Poddębice – Stary Gostków – Łęczyca – Piątek – Łowicz
10 kilometrów na północ od miasta, przy drodze na Łęczycę, znajduje się węzeł drogowy Wartkowice ze zjazdem na autostradę A2, łączącą Poznań z Łodzią i Warszawą.
Turystyka[edytuj]

W Poddębicach zaczyna się znakowany na niebiesko  szlak turystyczny im. Marii Konopnickiej długości 14 km, prowadzący do Bronowa.
 Po Ziemi Poddębickiej. Długość szlaku wynosić będzie 131,7 km (powiat), w tym na terenie Gminy Poddębice – 37,6 km. Szlak będzie się rozpoczynał w Poddębicach i przebiegał przez Pragę, Bałdrzychów i Businę. Drugi odcinek przecinał będzie wsie Góra Bałdrzychowska i Kałów.
 Gorących Żródeł. Długość szlaku wynosić będzie 136,5 km. Przebiega przez Poddębice, Dalików, Pęczniew, Uniejów, Wartkowice, Zadzim.
Kultura[edytuj]

Poddębicki Dom Kultury i Sportu
Miejska i Gminna Biblioteka Publiczna
Młodzieżowe Centrum Edukacji Europejskiej
Kościoły[edytuj]

Na terenie miasta działalność duszpasterską prowadzą następujące kościoły:
Kościół Rzymskokatolicki
Kościół Ewangelicko-Augsburski
Edukacja[edytuj]

Szkoła Podstawowa nr 1 im. Lotników Polskich
Gimnazjum
Liceum Ogólnokształcące im. Marii Konopnickiej
Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych im. Jana Pawła II