poniedziałek, 17 września 2012

Pelplin


Pelplin

Państwo Polska
Województwo pomorskie
Powiat tczewski
Gmina Pelplin
gmina miejsko-wiejska
Prawa miejskie 1931
Burmistrz Andrzej Stanuch
Powierzchnia 4,45 km²
Ludność (XII 2009)
• liczba
• gęstość
8 320[1]▼
1 869,7 os./km²
Strefa numeracyjna
+48 58
Kod pocztowy 83-130
Tablice rejestracyjne GTC
Położenie na mapie Polski


Pelplin
53°55′34″N 18°42′04″E
TERC
(TERYT) 6222914044
Urząd miejski
pl. Grunwaldzki 4
83-130 Pelplin
 Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa


Panorama z Góry Jana Pawła II
Pelplin (kaszb. Pôłplëno, niem. Pelplin) – miasto w województwie pomorskim, w powiecie tczewskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Pelplin.
W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do woj. gdańskiego. Pelplin jest lokalnym węzłem komunikacyjnym, krzyżują się tu: droga wojewódzka nr 229 z drogą nr 230, w pobliżu miasta znajduje się węzeł drogowy Pelplin autostrady A1 z drogą wojewódzką nr 229. Przez miasto biegnie magistrala kolejowa - Chorzów Batory-Tczew. Wg danych GUS z 31 grudnia 2009, miasto liczyło sobie 8 320 mieszkańców.
Spis treści  [ukryj]
1 Położenie
2 Historia
2.1 Z kart historii
2.2 Nazwy Pelplina
2.3 II wojna światowa
3 Turystyka
3.1 Zabytki
4 Edukacja
5 Gospodarka
6 Sport
7 Współpraca międzynarodowa
8 Znane osoby związane z Pelplinem
9 Przypisy
10 Linki zewnętrzne
Położenie[edytuj]

Miasto położone jest w południowej części województwa pomorskiego, w powiecie tczewskim, nad rzeką Wierzycą. Geograficznie Gmina i Pelplin położony jest w obrębie dwóch mezoregionów fizyczno-geograficznych – Pojezierza Starogardzkiego (część centralna i zachodnia) oraz Doliny Kwidzyńskiej (część wschodnia), która jest częścią makroregionu Doliny Dolnej Wisły. Etnicznie należy do regionu zwanego Kociewiem. Położenie geograficzne a także struktura środowiska przyrodniczego (wynik zlodowacenia bałtyckiego oraz procesów przyrodniczych po ustąpieniu lądolodu) determinują większość warunków naturalnych – jest to gmina o wiodącej funkcji rolniczej.
Historia[edytuj]


Ta sekcja od 2012-01 wymaga uzupełnienia źródeł podanych informacji.
Informacje nieweryfikowalne mogą zostać zakwestionowane i usunięte.
Aby uczynić sekcję weryfikowalną, należy podać przypisy do materiałów opublikowanych w wiarygodnych źródłach.
Historia Pelplina nierozerwalnie związana jest z zakonem cystersów, przybyłych tu z Bad Doberan w Meklemburgii. W 1274 wieś (wtedy zwana Polplin) z przyległymi terenami została nadana zakonowi przez księcia pomorskiego Mściwoja II. Od 1821 stolica diecezji chełmińskiej (po przeniesieniu z Chełmży), od 1992 diecezji pelplińskiej. W 1931 Pelplin otrzymał prawa miejskie. Od 1994 z Pelplina nadaje Katolicka Rozgłośnia Diecezji Pelplińskiej – Radio Głos.
Z kart historii[edytuj]
1274 - książę pomorski Mszczuj II darował cystersom wieś Pelplin
1281 - cysterska wieś Lignowy została przekazana Krzyżakom
1433 - klasztor pelpliński padł ofiarą najazdu czeskich sierotek pod wodzą Jana Čapka z Sán
1626 - król szwedzki Gustaw Adolf podziwiał obraz Hermana Hana w kościele opactwa
1677 - Jan III Sobieski z rodziną gościł w opactwie cysterskim w Pelplinie
1807 - stacjonowała w klasztorze dywizja gen. Mennarda w drodze do Gdańska
1823 - przeniesiono stolicę biskupów chełmińskich do Pelplina
1829 - otwarto seminarium duchowne
1836 - założono szkołę przykatedralną – słynne "Collegium Marianum"
1869 - rozpoczęto wydawanie "Pielgrzyma", reaktywowanego po wojnie w 1989 r.
1878 - uruchomiona została potężna cukrownia pelplińska
1931 - Pelplin otrzymał prawa miejskie, a w 1937 r. herb
1992 - Pelplin zostaje stolicą nowo utworzonej diecezji pelplińskiej
1999 - z pielgrzymką apostolską przybył Jan Paweł II.
Nazwy Pelplina[edytuj]
W tekstach średniowiecznych spotykamy nazwę Poplin (1274 r.), Polplyn (1298 r.), Poplin (1301 r.), Polpelin (1306 r.), a później Paplin lub Peplin (1583 r.). Nazwę tę wywodzono dawniej od rzeczownika "pło", jezioro. Dziś przeważa opinia, że jest ona patronimiczna i pochodzi od nazwiska Pepła.
II wojna światowa[edytuj]
Wybuch II wojny światowej otworzył najbardziej tragiczny rozdział w historii Pelplina. Seminarium Duchowne stało się m.in. więzieniem, gdzie przeprowadzano połączone z torturami przesłuchiwania więźniów. 20 października 1939 r. po procesji, jaka przeszła przez miasto, zamordowano pelplińskich profesorów, kanoników i pracowników Kurii, którzy znajdowali się na miejscu. Śmierć poniosło także kilku świeckich mieszkańców Pelplina.
 Osobny artykuł: Krwawa jesień pelplińska.
Turystyka[edytuj]

Zabytki[edytuj]

Ta sekcja od 2012-01 wymaga uzupełnienia źródeł podanych informacji.
Informacje nieweryfikowalne mogą zostać zakwestionowane i usunięte.
Aby uczynić sekcję weryfikowalną, należy podać przypisy do materiałów opublikowanych w wiarygodnych źródłach.


Bazylika katedralna Wniebowzięcia NMP w Pelplinie


Kościół Bożego Ciała


Gotyckie malowidła ścienne w krużgankach dawnego klaszotoru Cystersów
Gotycki pocysterski zespół klasztorny – kościół z końca XIII-poł. XIV wieku, sklepiony w XIV, XV w. i 1557 r. (Antoni Schultes z Gdańska), odnawiany i częściowo rekonstruowany w latach 1894-99, duża trójnawowa bazylika katedralna Wniebowzięcia Najświętszej Maryi o układzie nawy głównej imitującej układ halowy, z prosto zamkniętym prezbiterium i transeptem; bogate wyposażenie wnętrza – gotyckie stalle z połowy XV w., najcenniejsze w Polsce, o bogatej dekoracji, wielki manierystyczny ołtarz główny z lat 1623-24 z obrazami Hermana Hana (Koronacja Marii, Wizja św. Bernarda) oraz bogatą dekoracją rzeźbiarską, manierystyczne ołtarz w nawach bocznych i przy filarach nawy głównej z obrazami Hermana Hana (słynny Pokłon pasterzy), A. Stecha, B. Strobla i in.; do kościoła od południa przylega budynek dawnego klasztoru z XIV w. – trójskrzydłowy z wirydarzem i otaczającymi go krużgankami, w których malowidło gotyckie z XV wieku oraz obrazy z końca XVII w. malowane przez A. Stecha i jego warsztat.
Kościół Bożego Ciała – gotycki z około 1417 roku; w drugiej połowie wieku XVII stał się kościołem parafialnym dla rozwijającej się wokół klasztoru osady wiejskiej.
Cmentarz, na którym pochowani są między innymi Aleksander Karczyński, ks. Janusz Stanisław Pasierb
Muzeum Diecezjalne – z bogatymi zbiorami sztuki gotyckiej (Biblia Gutenberga)
Klasycystyczny pałac biskupi z około 1837 r.
Edukacja[edytuj]

Przedszkole Nr1 w Pelplinie
Przedszkole Nr2 w Pelplinie
Zespół Szkół Nr 1 im. Jana Pawła II
Zespół Szkół Nr 2 im. Biskupa Konstantyna Dominika
Specjalny Ośrodek Szkolno - Wychowawczy w Pelplinie
Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych
Zespół Szkół Policealnych "Przyszłość" - szkoła prywatna
Collegium Marianum, Liceum Katolickie im. Jana Pawła II
Wyższe Seminarium Duchowne Diecezji Pelplińskiej
Państwowa Szkoła Muzyczna I st. w Tczewie im. Janiny Garści filia w Pelplinie
Niepubliczna Diecezjalna Szkoła Muzyczna II stopnia w Pelplinie, Studium Organistowskie Diecezji Pelplińskiej
Gospodarka[edytuj]

Główne sektory gospodarki:
Handel
Rolnictwo
Usługi
Największe przedsiębiorstwa[potrzebne źródło]:
"Pelbud" Adam Kwidziński
Wydawnictwo "Bernardinum" Sp. z o.o.
"Colmec" Sp. z o.o.
Zakład Masarski "Rąbała"
Zakłady Mięsne "Michna" Sp. z o.o.
Na początku 2016 r. w miejscowości Rajkowy (gm. Pelplin) zostanie oddany do użytku pierwszy z dwóch bloków elektrowni węglowej. Siłownia z infrastrukturą ma zająć teren o pow. ok. 200 ha położony nad Wisłą. Spółka Elektrownia Północ należy do międzynarodowej grupy Kulczyk Investments działającej głównie w sektorach: ropa naftowa i gaz, surowce mineralne, wytwarzanie energii, dystrybucja oraz obrót energią elektryczną i gazem.
Sport[edytuj]

KS Wierzyca Pelplin – Klub Sportowy założony w 1956 roku w Pelplinie. Do największych sukcesów klubu, można zaliczyć:
Piłka nożna
Zdobycie Regionalnego Pucharu Polski (2004/2005) Awans do IV ligi (2004/2005) Awans do III ligi (2006/2007)
Koszykówka
Historyczny awans do II ligi jako SKS Polpharma II Pakmet Pelplin, następnie jako Wierzyca Pelplin.
Sekcje Klubu Sportowego "Wierzyca" Pelplin - Rok Założenia: 1956 r., Barwy: bordowo-czarno-białe[potrzebne źródło]
Karate – Dane podstawowe
Istnieje od 1991 roku. W latach 1999 - 2003 należała do Polskiej Federacji Karate Tradycyjnego Fudokan. Sekcja uczestniczyła w tych latach w wielu obozach i stażach szkoleniowych, zarówno krajowych, jak i międzynarodowych. Na ten czas przypada również wiele sukcesów sportowych naszych zawodników. Od 1 czerwca 2003 roku sekcja była członkiem miejskiego klubu sportowego KS "Wierzyca" Pelplin. Posiadała licencję wydaną przez Polski Związek Karate była zrzeszona w Podkomisji Karate Shotokan W.S.I. PZK. Od 2008 roku jest nie zrzeszona[potrzebne źródło].
KS Centrum Pelplin – klub założony w 1998 roku. Największym sukcesem klubu, jest awans do A-Klasy. W 2008 roku klub obchodził będzie 10-lecie istnienia[potrzebne źródło].
MUKS Olimpijczyk Pelplin – klub lekkoatletyczny założony w 2005 roku[potrzebne źródło]
Współpraca międzynarodowa[edytuj]

Miasta i gminy partnerskie:
Teisnach  Niemcy [potrzebne źródło]
Grafling  Niemcy [potrzebne źródło]
Gniew  Polska [potrzebne źródło]
Znane osoby związane z Pelplinem[edytuj]


Tę sekcję należy dopracować zgodnie z zaleceniami edycyjnymi:
wskazać związek z miastem (2011-09).
Po wyeliminowaniu niedoskonałości prosimy usunąć szablon {{Dopracować}} z kodu tego artykułu.
Aleksander Karczyński
Cyryl Karczyński
Bernard Białkowski
Janusz Stanisław Pasierb
Leszek Kosedowski
Krzysztof Kosedowski
Dariusz Kosedowski
Albin Zielke
Jerzy Świnka
Jan Bernard Szlaga
Konstantyn Dominik
Piotr Krupa
Wojciech Cejrowski
Franz Sawicki

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz

+1