Kolbuszowa

Kolbuszowa

Państwo Polska
Województwo podkarpackie
Powiat kolbuszowski
Gmina Kolbuszowa
gmina miejsko-wiejska
Prawa miejskie 1700
Burmistrz Jan Zuba
Powierzchnia 7,49 km²
Ludność (2010)
• liczba
• gęstość
9452
1 261,9 os./km²
Strefa numeracyjna
+48 17
Kod pocztowy 36-100
Tablice rejestracyjne RKL
Położenie na mapie Polski


Kolbuszowa
50°15′N 21°46′E
TERC
(TERYT) 3182406024
Urząd miejski
ul. Obrońców Pokoju 21
36-100 Kolbuszowa
 Multimedia w Wikimedia Commons
 Hasło Kolbuszowa w Wikisłowniku
Strona internetowa
Kolbuszowa – miasto w woj. podkarpackim, w powiecie kolbuszowskim, położone nad rzeką Nil, na płaskowyżu Kotliny Sandomierskiej na skraju Puszczy Sandomierskiej. Siedziba gminy miejsko-wiejskiej Kolbuszowa. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do woj. rzeszowskiego.
Kolbuszowa leży na skrzyżowaniu drogi E317 (Radom - Preszów ) z drogami wojewódzkimi nr 875 (połączenie z Mielcem i Leżajskiem) oraz nr 987 (połączenie z Sędziszowem Małopolskim). Przez miasto przechodzi linia kolejowa Tarnobrzeg - Rzeszów ze zmodernizowaną w roku 2009 stacją kolejową Kolbuszowa.
Według danych UMIG Kolbuszowa z 31 grudnia 2010 miasto liczyło 9452 mieszkańców[1].
Nazwy obiektów fizjograficznych:
pole – Błonie, Górka Weryńska, Kłodniczówka, Pasternik
pastwisko – Błonie
rzeka – Nil
staw – Kłodniczówka
łąka – Gać
wzniesienie – Górka Weryńska
Spis treści  [ukryj]
1 Historia
1.1 Historia Żydów w Kolbuszowej
2 Atrakcje turystyczne
2.1 Muzeum Kultury Ludowej w Kolbuszowej
2.2 Pozostałe
2.3 Urodzeni w Kolbuszowej
2.4 Ludzie związani z miastem
3 Kluby sportowe
4 Edukacja
5 Miasta partnerskie
6 Przypisy
7 Bibliografia
8 Zobacz też
9 Linki zewnętrzne
Historia[edytuj]

Nazwa miejscowości pochodzi od jej właściciela Kolbusza. Pojawiła się po raz pierwszy w 1503 na miejsce dawnych Porąb Wielkich. Samo imię wiąże się z podstawą kolba ('kłucie').
Miasto lokowane zapewne przed 1683 – wspomina o tym dokument Józefa Karola Lubomirskiego regulujący zasady handlu. Przez miasto wiódł ważny szlak handlowy Sandomierz–Przemyśl. Kolbuszowa jako posiadłość Leliwitów Tarnowskich należała do powiatu sandomierskiego, natomiast przynależność kościelna to diecezja krakowska, zaś po 1786 należała do diecezji tarnowskiej. W okresie zaborów należała do cyrkułu rzeszowskiego, a od 1867 stała się miastem powiatowym.
9 września 1939 roku 4 Batalion Forteczny por. Andrzeja Krawca i część Batalionu KOP "Wołożyn" kpt. Piotra Tymkiewicza stoczyły bój z nacierającymi na miasto oddziałami niemieckiej 2 Dywizji Pancernej.
Działające na terenie Kolbuszowej i okolic oddziały AK i BCh przyczyniły się m.in. do ujawnienia tajemnicy broni rakietowej V-1 i V-2, które były testowane przez Niemców na pobliskim poligonie w Bliznie / Pustkowie. W lipcu 1944 do Kolbuszowej wkroczyły oddziały Armii Czerwonej, przedtem jednak w ramach akcji "Burza" miejscowy oddział AK zaatakował wycofujące się wojska niemieckie – zginęło kilkudziesięciu partyzantów.
W 1964 uruchomiono odcinek linii kolejowej Rzeszów–Głogów Małopolski–Kolbuszowa ze stacją Kolbuszowa. W 1971 linia została przedłużona do Nowej Dęby i Tarnobrzega. Kolbuszowa zyskała wówczas połączenie kolejowe ze wszystkimi większymi ośrodkami miejskimi w Polsce łącznie z Warszawą. Było to uwieńczenie kilkudziesięciu lat starań, zapoczątkowanych jeszcze w czasach monarchii austro-węgierskiej.
1 stycznia 1999 Kolbuszowa ponownie stała się stolicą powiatu kolbuszowskiego.
Historia Żydów w Kolbuszowej[edytuj]
Pierwsi Żydzi osiedlali się tutaj w XVII w. Trudnili się wówczas handlem, rzemiosłem i wyszynkiem. W 1736 istniał już kahał z bóżnicą i mykwą, później powstały szkoła i szpital. W połowie XVIII w. Żydzi stanowili już połowę mieszkańców miasta. W 1866 miasto przyjęło wyjątkowy herb – z krzyżem greckim, gwiazdą Dawida i splecionymi w uścisku dłońmi.
We wrześniu 1941 Niemcy utworzyli tutaj getto, zamykając w nim 2,5 tys. osób. We wrześniu 1942 wszystkich wywieźli do getta w Rzeszowie.
Atrakcje turystyczne[edytuj]

Muzeum Kultury Ludowej w Kolbuszowej[edytuj]
 Osobny artykuł: Muzeum Kultury Ludowej w Kolbuszowej.
W skład kolbuszowskiego muzeum wchodzi skansen istniejący od 1978. Jest w nim eksponowane budownictwo Lasowiaków i Rzeszowiaków – grup etnograficznych zamieszkujących tereny środkowej i północnej części województwa podkarpackiego. Teren skansenu podzielono na dwa sektory. W każdym z nich odtwarza się tradycyjną zabudowę wsi z elementami charakterystycznymi dla danej grupy etnograficznej. Budownictwo Lasowiaków usytuowane jest w pn.-zach. części ekspozycji, a Rzeszowiaków w części pd.-wsch. Zagospodarowanie terenu oraz wyposażenie obiektów muzealnych daje obraz lasowiackiej i rzeszowskiej wsi z okresu XIX i początków XX w. Obecnie w skansenie znajduje się około 80 obiektów małej i dużej architektury drewnianej, oprócz chałup m.in. karczma, młyn wodny, wiatraki, piec garncarski[2]. W większości są to zabytkowe budynki przeniesione z podkarpackich miejscowości. Resztę stanowią rekonstrukcje[3].
Pozostałe[edytuj]
Kolegiata Wszystkich Świętych w Kolbuszowej,
Kościół pw Świętego Brata Alberta w Kolbuszowej
Kaplica Książąt Tyszkiewiczów w Kolbuszowej (Cmentarz Kolegiaty w Kolbuszowej)
Cmentarz żydowski w Kolbuszowej – (Kirkut).
Rynek – typowy małopolski ryneczek który można przykryć dłonią (wschodnia ściana została spalona podczas II wojny światowej) z plantami i zabytkową studnią pośrodku.
Pałac Tyszkiewiczów w pobliskiej Weryni.
Nieistniejący pałac Lubomirskich w Kolbuszowej (Zrujnowany przez Rosjan)
Urodzeni w Kolbuszowej[edytuj]
Marek Bajor – piłkarz, były reprezentant Polski, były zawodnik Widzewa Łódź, aktualnie trener Zagłębia Lubin
Jan Bytnar – żołnierz, podporucznik AK, główny bohater książki "Kamienie na szaniec"
Zdzisława Bytnarowa – matka Jana Bytnara, powstaniec warszawski
Mateusz Cetnarski – piłkarz GKS Bełchatów,reprezentant Polski
Zbigniew Chmielowiec – poseł na Sejm RP
Ewa Draus – była wojewoda podkarpacki siostra Jana Drausa
Jan Draus – rektor Państwowej Wyższej Szkoły Wschodnioeuropejskiej w Przemyślu brat Ewy Draus
Marian Krzaklewski – polityk, kandydat na Prezydenta RP w 2000
Edward Margański – polski konstruktor lotniczy i wynalazca, pilot, założyciel Zakładu Remontów i Produkcji Sprzętu Lotniczego w Bielsku-Białej, obecnie firmy lotniczej Margański&Mysłowski Zakłady Lotnicze Sp. z o.o.. Producent cieszących się dużą popularnością szybowców Swift S-1 i MDM-1 Fox.
Ludzie związani z miastem[edytuj]
Andrzej Mleczko – rysownik, w latach młodości mieszkał w Kolbuszowej
gen.Bronisław Kwiatkowski – były Dowódca Operacyjny Sił Zbrojnych, urodzony w Mazurach k. Kolbuszowej
Kazimierz Górny – ordynariusz Diecezji Rzeszowskiej, Honorowy Obywatel Miasta i Gminy Kolbuszowej
Kluby sportowe[edytuj]

KKS Kolbuszowianka Kolbuszowa – V liga piłka nożna klasa 0, piłka siatkowa, koszykówka, tenis ziemny
Zet-Bud Kolbuszowa – IV i V liga tenis stołowy
Sokół Kolbuszowa Dolna – piłka nożna, pływanie
LO Kolbuszowa – piłka siatkowa
Belweder Kolbuszowa – tenis stołowy
Edukacja[edytuj]

Przedszkola
Przedszkole nr 1
Przedszkole nr 2
Przedszkole nr 3
Przedszkole nr 4
Przedszkole nr 5
Przedszkole nr 6
Przedszkole nr 7
Przedszkole Niepubliczne ul. 11 Listopada
Przedszkole Niepubliczne ul. Kolejowa
Szkoły Podstawowe
Szkoła Podstawowa nr 1 im Henryka Sienkiewicza
Szkoła Podstawowa nr 2 im K.K. Baczyńskiego
Szkoły gimnazjalne
Gimnazjum nr 1 im 11 Listopada
Gimnazjum nr 2 im Jana Pawła II
Szkoły ponadgimnazjalne
Liceum Ogólnokształcące im. Janka Bytnara w Kolbuszowej
Zespół Szkół Agrotechniczno-Ekonomicznych w Weryni koło Kolbuszowej
Zespół Szkół Technicznych im. Bohaterów Września 1939 r.
Szkoły policealne i wyższe
Mielecka Szkoła Biznesu w Kolbuszowej
Uniwersytet Rzeszowski – Zamiejscowy Wydział Biotechnologii
Szkoły muzyczne
Państwowa Szkoła Muzyczna I stopnia
Miasta partnerskie[edytuj]

Kolbuszowa współpracuje z pięcioma zagranicznymi miejscowościami na zasadzie partnerstwa miast[4]:
 Ploërmel
 Apensen
 Cobh
 Cassino
 Stary Sambor