niedziela, 23 września 2012

Kielce


Kielce

Państwo Polska
Województwo świętokrzyskie
Powiat miasto na prawach powiatu
Aglomeracja kielecka
Prawa miejskie 1364
Prezydent miasta Wojciech Lubawski
Powierzchnia 109,45[1] km²
Wysokość od 260 do 408 m n.p.m.
Ludność (2011)
• liczba
• gęstość
201 815[2] ▼
1840,5 os./km²
Strefa numeracyjna
(+48) 41
Kod pocztowy 25-001 do 25-900
 wszystkie kody
Tablice rejestracyjne TK
Położenie na mapie Polski


Kielce
50°53′N 20°37′E
TERC
(TERYT) 2661011
SIMC 0945930
Urząd miejski
Rynek 1
25-303 Kielce
 Multimedia w Wikimedia Commons
 Wiadomości w Wikinews
 Kielce w Wikicytatach
 Hasło Kielce w Wikisłowniku
Strona internetowa
BIP
Kielce – miasto wojewódzkie położone w południowej części centralnej Polski, stolica województwa świętokrzyskiego. Położone w Górach Świętokrzyskich nad rzeką Silnicą. Stanowi regionalny ośrodek gospodarczy, turystyczny oraz wystawienniczo-targowy. Na koniec 2011 roku miasto liczyło 201 815 mieszkańców[2]. Na terenie Kielc znajduje się 5 rezerwatów przyrody.
Spis treści  [ukryj]
1 Położenie
2 Historia
2.1 Legenda
2.2 Kalendarium
3 Gospodarka
3.1 Handel
4 Demografia
5 Administracja publiczna i wymiar sprawiedliwości
6 Architektura
6.1 Zabytki
7 Turystyka
7.1 Przyroda
8 Opieka zdrowotna
8.1 Szpitale[15]
8.1.1 publiczne
8.1.2 niepubliczne
9 Edukacja i Nauka
10 Dzielnice i osiedla Kielc
11 Sport
12 Wspólnoty wyznaniowe
13 Kultura
13.1 Festiwale
13.2 Instytucje kulturalne działające na terenie Kielc
13.3 Muzea
13.4 Media
14 Transport
14.1 Drogowy
14.2 Kolejowy
14.3 Lotniczy
14.4 Komunikacja miejska i podmiejska
14.5 Komunikacja międzymiastowa
14.6 Komunikacja prywatna
15 Polityka
16 Osoby uhonorowane przez miasto
16.1 Nagrody Miasta Kielce
16.2 Nadzieje Kielc
16.3 Honorowi obywatele
17 Kielce jako garnizon wojskowy
18 Współpraca międzynarodowa
19 Zobacz też
20 Przypisy
20.1 Bibliografia
21 Linki zewnętrzne
Położenie[edytuj]




Mapa centrum Kielc
Według danych z 28 listopada 2011 r. powierzchnia miasta wynosiła 109,45 km²[1]. Stanowi ośrodek centralny aglomeracji kieleckiej.
Kielce położone są w Górach Świętokrzyskich. W obrębie miasta ulokowane są pasma Kadzielniańskie i Dymińskie. Kielce przecina niewielka rzeka Silnica, będąca prawostronnym dopływem Bobrzy. Na terenie miasta znajduje się szereg rezerwatów przyrody ożywionej i nieożywionej, m.in. Kadzielnia, Karczówka, Ślichowice, Wietrznia, Biesak-Białogon. Ponadto granice administracyjne miasta obejmują sporą część Chęcińsko-Kieleckiego Parku Krajobrazowego.
Historycznie i kulturowo Kielce leżą w północnej Małopolsce, w ziemi sandomierskiej. Charakterystyczną mową tego regionu jest tzw. gwara kielecka, którą posługują się mieszkańcy południowej i środkowej części regionu.
Miasto charakteryzuje się znaczną różnicą poziomów – od 260 do 408 m n.p.m. (najwyższe wzniesienie: Telegraf, najniżej położone miejsce – dolina Silnicy)[1].
Historia[edytuj]

 Osobny artykuł: Historia Kielc.
Legenda[edytuj]
Znana legenda wiąże powstanie Kielc z Mieszkiem, synem Bolesława Śmiałego.
Przed ponad 900 laty w miejscu, gdzie dziś leży stolica województwa świętokrzyskiego, były nieprzebyte, pełne zwierzyny lasy, które przyciągały myśliwych. Polował tu także Mieszko. Kiedy w pogoni za zwierzyną zgubił swoich kompanów, wyjechał na nieznaną polanę i strudzony zasnął w trawie. Przyśniło mu się, że został napadnięty przez zbójców, a ci usiłują wlać mu do ust truciznę. Gdy zaczął już tracić siły, nagle objawił mu się św. Wojciech, uniósł pastorał i na ziemi nakreślił kręty szlak, który przemienił się w strumień wody. Mieszko obudził się, nieopodal ujrzał źródło. Woda w nim była smaczna, przejrzysta, taka jak we śnie. Poczuł przypływ nowych sił i szybko odnalazł swój orszak. Odjeżdżając z polany Mieszko zauważył ogromne, białe kły nieznanego zwierza, być może dzika. Zapowiedział, że wybuduje tu gród z kościołem.
Niedługo potem zbudowano w sercu puszczy osadę. Na polanie postawiono kościół pw. św. Wojciecha, a strumień, z którego woda przywróciła księciu siły, mianowano Silnicą. Osadę zaś nazwano Kiełce – na pamiątkę znalezionych tajemniczych kłów. Nazwa z biegiem czasu przekształciła się w Kielce.


Kielecki rynek na początku XX w


Józef Piłsudski ze swoim sztabem w Kielcach w 1914 r.
Kalendarium[edytuj]
1171 – powstanie kolegiaty pod wezwaniem Najświętszej Marii Panny
1364 – nadanie Kielcom prawa magdeburskiego
1496 – kardynał Fryderyk Jagiellończyk nadaje Kielcom herb
1655 – zniszczenie miasta podczas potopu szwedzkiego
1661 – pobyt w Kielcach króla Jana Kazimierza i jego dworu
1662 – okupacja miasta przez zbuntowane oddziały (ok. 12 tysięcy żołnierzy) Związku Święconego
27 lipca 1789 – przejście miasta na własność Rzeczypospolitej
24 maja 1800 – groźny pożar strawił niemal wszystkie domy mieszkalne w centrum, spalił się także ratusz
1809 – włączenie miasta do Księstwa Warszawskiego
1815 – przejęcie Kielc przez Rosję
1816 – powstanie w Kielcach, z inicjatywy Stanisława Staszica, pierwszej polskiej publicznej wyższej uczelni technicznej[3] – Szkoły Akademiczno-Górniczej
1818 – przeniesienie do Kielc stolicy województwa krakowskiego
1844 – wykrycie spisku i aresztowanie ks. Piotra Ściegiennego przygotowującego powstanie przeciwko administracji rosyjskiej
1 stycznia 1845 – Kielce przestały być miastem gubernialnym (ponownie były nim od 1867 roku)
1885 – budowa linii kolejowej, przebiegającej przez Kielce z Dęblina do Dąbrowy Górniczej
3 lipca 1905 - W Kielcach doszło do krwawych starć Organizacji Bojowej PPS z rosyjskim wojskiem i policją. Zginęło czterech kieleckich socjalistów.
30 sierpnia 1914 - Kapelan 1 pułku Legionów Polskich Kosma Lenczowski, przed katedrą odprawiła mszę polową, w której nie mogli uczestniczyć kieleccy księża diecezjalni powołujący się na zakaz biskupa Augusta Łosińskiego.
5 września 1914 – zaprzysiężenie w Kielcach I Pułku Legionów Polskich pod dowództwem Józefa Piłsudskiego
2 sierpnia 1919 – utworzenie województwa kieleckiego
4 i 5 września 1939 – bombardowanie miasta przez lotnictwo niemieckie, początek okupacji hitlerowskiej
15 stycznia 1945 – wyparcie wojsk hitlerowskich z miasta przez żołnierzy I Frontu Ukraińskiego
5 sierpnia 1945 – rozbicie więzienia na ul. Zamkowej i uwolnienie kilkuset więźniów, przez zgrupowanie oddziałów poakowskich pod dow. kpt. "Szarego"[4].
4 lipca 1946 – pogrom Żydów zwany pogromem kieleckim
1974 – założenie Politechniki Świętokrzyskiej
1 stycznia 1999 – Kielce zostały stolicą województwa świętokrzyskiego
Gospodarka[edytuj]

 Osobny artykuł: Gospodarka Kielc.


Targi Kielce
Podstawą rozwoju gospodarczego miasta była – począwszy od XV wieku – eksploatacja i przetwórstwo surowców mineralnych: rud żelaza, miedzi i ołowiu oraz marmurów i piaskowców[5]. Dziś rozwija się tu m.in. przemysł budowlany, materiałów budowlanych, elektromaszynowy, a także spożywczy i przetwórczy[6]. Mocna pozycja Targów Kielce jako wicelidera rynku targowego w Polsce[7].
W miejscowości działało Państwowe Gospodarstwo Rybackie Kielce[8].
Handel[edytuj]
W ostatnich latach w Kielcach bardzo intensywnie zaczął się rozwijać handel. Powstały trzy galerie handlowe: Centrum Radomska, Pasaż Świętokrzyski oraz Galeria Echo, która po zakończonej w 2011 roku rozbudowie stała się największą galerią w Polsce pod względem liczby sklepów[9]. 16 maja otwarta została Galeria Korona[10]. Planowana jest również budowa Centrum Plaza[11]. Wyremontowany został także główny deptak miasta: ulica Sienkiewicza, na której znajduje się kilka domów handlowych oraz wiele mniejszych sklepów, butików i lokali usługowych.
Oprócz centrów handlowych, w mieście funkcjonują 2 targowiska miejskie – przy ul. Seminaryjskiej oraz ul. Mielczarskiego, a także kilka mniejszych targowisk położonych przy osiedlach mieszkaniowych.
Demografia[edytuj]

 Osobny artykuł: Rozwój demograficzny Kielc.
Według danych GUS z 30 czerwca 2008 r. Kielce zamieszkiwało 205 665 osób. (17. lokata wśród miast Polski), w tym 97 367 mężczyzn i 108 288 kobiet, wiek produkcyjny osiągnęło 137 484 mieszkańców.
Na koniec października 2008 bez pracy pozostawało 9,1% (9 588) osób.
Według danych z 2010[12] przeciętny dochód na mieszkańca wynosił 3000 zł.
Wykres liczby ludności Kielc na przestrzeni ostatnich 4 stuleci

Największą populację Kielce odnotowały w 1991 roku – wg danych GUS 215 005 mieszkańców[13].
Administracja publiczna i wymiar sprawiedliwości[edytuj]

Kielce są miastem na prawach powiatu. Poza tym pozostają siedzibą władz powiatu kieleckiego oraz samorządowego województwa świętokrzyskiego.
W Kielcach urzęduje wojewoda świętokrzyski oraz organy administracji niezespolonej takie jak: dyrektor izby celnej, naczelnik urzędu celnego, dyrektor okręgowego urzędu górniczego, naczelnik obwodowego urzędu miar, dyrektor izby skarbowej, naczelnicy pierwszego i drugiego urzędu skarbowego, dyrektor urzędu kontroli skarbowej, dyrektor urzędu statystycznego, szef wojewódzkiego sztabu wojskowego oraz dwaj wojskowi komendanci uzupełnień (Kielce-Bukówka i Kielce-Śródmieście). Mieści się tu również oddział Urzędu Dozoru Technicznego, a także delegatura Ministerstwa Skarbu Państwa.
W Kielcach znajduje się sąd okręgowy oraz sąd rejonowy wraz z jednostką powołaną do rozpoznawania spraw gospodarczych i upadłościowych. Od 1 lipca 2005 działa również wojewódzki sąd administracyjny. Funkcjonuje prokuratura okręgowa i dwie prokuratury rejonowe: Kielce-Wschód i Kielce-Zachód. W kieleckiej dzielnicy Piaski znajduje się areszt śledczy.
Architektura[edytuj]


  Wikimedia Commons ma galerię ilustracji związaną z tematem:
Architektura miejska Kielc


Pałac Biskupów Krakowskich obecnie Muzeum Narodowe


Ulica Sienkiewicza


Baszta "Plotkarka" Pałacu Zielińskiego w Kielcach
Zabytki[edytuj]
Pałac Biskupów Krakowskich, wzniesiony w latach 1637–1641 przez Tomasza Poncino z inicjatywy biskupa Jakuba Zadzika. Przykład polskiej rezydencji z epoki Wazów. Pomimo licznych przekształceń dokonywanych w XIX w. przez rosyjskiego zaborcę, pałac zachował pierwotną bryłę, dekorację elewacji oraz oryginalny wystrój większości wnętrz. Od 1971 roku mieści się tu Muzeum Narodowe, na tyłach którego znajduje się Ogród Włoski.
Bazylika Katedralna Wniebowzięcia NMP, wzniesiona w 1171 przez biskupa krakowskiego Gedeona, wielokrotnie przebudowywana w XVI, XVII i XIX wieku uzyskała wygląd wczesnobarokowej trójnawowej bazyliki.
Kościół Św. Wojciecha, najstarsza świątynia w Kielcach; jej początki sięgają X w; obecne zabudowania pochodzą z 1763 roku. Na placu przed kościołem zachowano fragment muru, przed którym hitlerowcy publicznie rozstrzelali w 1943 roku zakładników – żołnierzy Armii Krajowej.
Kościół Świętej Trójcy, wybudowany w latach 1640-1644. Wyposażenie świątyni pochodzi głównie z XVIII wieku – barokowe i późnobarokowe ołtarze, ambona, trójkondygnacyjny chór oraz późnorenesansowa dekoracja stiukowa zdobiąca sklepienie kolebkowe z lunetami.
Pałacyk Zielińskiego, w latach 1847–1858 był własnością Tomasza Zielińskiego, wielkiego orędownika kultury. Obecnie znajduje się tu Dom Środowisk Twórczych.
Kościół i klasztor na wzgórzu Karczówka, zbudowany w latach 1624–1631, pierwotnie zasiedlony przez zakon bernardynów (rozwiązany przez władze carskie w 1864 r.). Od 1957 r. gospodarzami obiektu są pallotyni.
Kościół garnizonowy, dawna cerkiew, wzniesiona w latach 1902–1904, wzorowana na soborze Izaakowskim w Petersburgu. W okresie międzywojennym świątynię odremontowano i przystosowano do liturgii rzymskokatolickiej, przeznaczając ją na kościół garnizonowy pw. Matki Boskiej Królowej Polski. Wyposażenie wnętrza pochodzi głównie z 1926 r.
Kościół ewangelicko-augsburski pw. Świętej Trójcy – jedna z nielicznych świątyń ekumenicznych w Polsce. Wybudowany w stylu klasycystycznym w 1837 r. Posiada jednonawowy korpus i wieżę od strony północnej. Użytkowany przez wyznawców Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego, Kościoła Polskokatolickiego i Kościoła Chrześcijan Wiary Ewangelicznej.
Dworek Laszczyków, modrzewiowy dworek z 1788 roku, kryty łamanym gontem, z bielonymi ścianami i portykiem kolumnowym. Obecnie siedziba Muzeum Wsi Kieleckiej.
Rynek, jego lokalizacja została wyznaczona jeszcze w średniowieczu. Zabudowa pochodzi głównie z XVIII i XIX w. Na skwerku przy Rynku znajduje się figura św. Tekli z 1765 r.
Ulica Henryka Sienkiewicza, wytyczona w latach 20. XIX w. jako ulica Konstantego, później ulica Pocztowa. Główna ulica miasta, wyłączona z ruchu kołowego. Znajduje się tu szereg zabytkowych budowli, m.in. hotele Wersal i Bristol, Teatr im. Stefana Żeromskiego, a także będący przykładem architektury secesyjnej budynek Banku Gospodarki Żywnościowej.
Synagoga – wybudowana w 1902 roku.
Cmentarz żydowski – założony w 1868 roku.
Cmentarz Stary, założony ok. 1800 r., początkowo przeznaczony zarówno dla katolików, jak i dla ewangelików, prawosławnych i unitów. Znajdują się tu cenne nagrobki żeliwne i kamienne oraz kaplice z początku XIX w.
Park miejski im. Stanisława Staszica, założony w 1830 r. na terenie istniejącego ogrodu z XVIII w.
Dworek Karscha, wzniesiony w I poł. XIX w. przez rodzinę Stumpfów. W latach 1888–1890 miał w tym dworze swoją pracownię słynny malarz – Jan Styka.
Kaplica NMP Matki Kościoła, na kieleckiej Dąbrowie wzniesiona w 1866 roku.
Kościół Świętego Krzyża, budowany od 1904 z przerwami a prace zakończyły się po 1945, parafia powstała 13 czerwca 1913 roku.
Turystyka[edytuj]



Panorama miasta z Pierścienicy, na pierwszym planie wyciąg narciarski i nieistniejąca już skocznia


Rezerwat przyrody Kadzielnia


Rezerwat Kadzielnia nocą
 Osobny artykuł: świętokrzyskie szlaki turystyczne.
Kielce są punktem początkowym:
 czerwonego szlaku turystycznego prowadzącego do Chęcin,
 czarnego szlaku rowerowego prowadzącego do Cedzyny[14],
 czerwonego szlaku rowerowego prowadzącego do Podzamcza Piekoszowskiego.
Na terenie miasta znajdują się:
 czerwony szlak miejski w Kielcach,
 niebieski szlak spacerowy Kielce, ul. Zamkowa - Stadion Leśny,
 zielony szlak spacerowy Kielce Słowik - rezerwat Biesak-Białogon,
 zielony szlak spacerowy Kielce, ul. Zamkowa - Bukówka,
 żółty szlak spacerowy wokół Kielc,
 czarny szlak turystyczny Kielce, ul. Szczepaniaka - Pierścienica,
ścieżka rowerowa prowadząca przez centrum (od ul. Jesionowej, poprzez ul. Sienkiewicza aż na Stadion Leśny),
 czerwona ścieżka rowerowa prowadząca na Stadion Leśny (bardzo trudna),
 niebieska ścieżka rowerowa prowadząca na Stadion Leśny (nieco łatwiejsza),
 czerwona ścieżka rowerowa prowadząca na Telegraf (bardzo trudna),
 niebieska ścieżka rowerowa prowadząca na Telegraf (bardzo trudna).
Przez Kielce przechodzi  niebieski szlak turystyczny z Chęcin do Łagowa.
Przyroda[edytuj]
W granicach administracyjnych Kielc znajduje się część Chęcińsko-Kieleckiego Parku Krajobrazowego, Kielecki Obszar Chronionego Krajobrazu, a także 5 rezerwatów przyrody:
Rezerwat przyrody Kadzielnia
Rezerwat przyrody Biesak-Białogon
Rezerwat przyrody Karczówka
Rezerwat przyrody Ślichowice im. Jana Czarnockiego
Rezerwat przyrody Wietrznia im. Zbigniewa Rubinowskiego
Opieka zdrowotna[edytuj]

Szpitale[15][edytuj]
publiczne[edytuj]
Wojewódzki Szpital Zespolony w Kielcach
Świętokrzyskie Centrum Rehabilitacji w Czarnieckiej Górze k. Kielc
Wojewódzki Specjalistyczny Szpital Gruźlicy i Chorób Płuc
Świętokrzyskie Centrum Onkologii w Kielcach
Świętokrzyskie Centrum Psychiatrii w Morawicy k. Kielc
Wojewódzki Specjalistyczny Szpital Dziecięcy w Kielcach
Szpital MSWiA w Kielcach
niepubliczne[edytuj]
Szpital Kielecki św.Aleksandra Sp. z o.o.
Świętokrzyskie Centrum Matki i Noworodka w Kielcach
Edukacja i Nauka[edytuj]

 Osobny artykuł: Szkoły w Kielcach.
Kielce są silnym ośrodkiem naukowym o czym świadczy fakt istnienia w tym mieście dwunastu szkół wyższych takich jak:
Uniwersytet Jana Kochanowskiego,
Politechnika Świętokrzyska,
Świętokrzyska Szkoła Wyższa,
Wszechnica Świętokrzyska,
Wyższa Szkoła Administracji Publicznej,
Wyższa Szkoła Ekonomii i Prawa im. prof. Edwarda Lipińskiego (poprzednio Wyższa Szkoła Ekonomii i Administracji im. prof. Edwarda Lipińskiego),
Wyższa Szkoła Handlowa im. Bolesława Markowskiego,
Wyższa Szkoła Technik Komputerowych i Telekomunikacji,
Wyższa Szkoła Telekomunikacji i Informatyki,
Wyższa Szkoła Umiejętności im. Stanisława Staszica (poprzednio Wyższa Szkoła Ubezpieczeń),
Wyższa Szkoła Ekonomii, Turystyki i Nauk Społecznych,
Wyższe Seminarium Duchowne w Kielcach.
Dzielnice i osiedla Kielc[edytuj]



Dzielnice i osiedla Kielc
Kielce nie posiadają jednolitego, usankcjonowanego ustawą podziału administracyjnego, stąd nie można jednoznacznie określić granic poszczególnych części.
W skład miasta wchodzą następujące części: Baranówek, Barwinek, Białogon, Biesak, Bocianek, Bukówka, Cedro Mazur, Cegielnia, Centrum, Czarnów, Dąbrowa, Dobromyśl, Domaszowice Wikaryjskie, Dyminy, Herby, Jagiellońskie, Karczówka, KSM, Łazy, Na Stoku, Nowy Folwark, Niewachlów I, Niewachlów II, Osiedle Jana Czarnockiego, Osiedle Jana Kochanowskiego, Ostra Górka, Pakosz, Panorama, Piaski, Pietraszki, Pod Dalnią, Podhale, Podkarczówka, Pod Telegrafem, Posłowice, Sady, Sandomierskie, Sieje, Sitkówka, Skrzetle, Słoneczne Wzgórze, Słowik, Szydłówek, Ślichowice, Świętokrzyskie, Uroczysko, Wielkopole, Wietrznia, Zacisze, Zagórska Południe, Zagórska Północ, Zagórze, Zalesie, Osiedle Związkowiec.
Sport[edytuj]



mecz el. ME 2008 Polska - Armenia
Kielce są miastem stawiającym na sport. W mieście funkcjonuje dzisiaj 113 zarejestrowanych klubów i stowarzyszeń sportowych[16].
Do dyspozycji mieszkańców udostępniona jest bogata baza sportowa, na którą składa się m.in. jeden z najnowocześniejszych stadionów piłkarskich w Polsce – Stadion Miejski w Kielcach, 9 hal sportowych (w tym Hala Legionów z widownią na 4200 miejsc), Stadion Lekkoatletyczny przy ul. Bocznej 15 oraz 5 krytych pływalni. W miejscowości Miedziana Góra, 12 km od centrum miasta znajduje się Tor wyścigowy Kielce, będący jednym z 2 tego typu obiektów w Polsce[17].
Do najbardziej utytułowanych kieleckich klubów sportowych należą:
Błękitni Kielce – nieistniejący klub sportowy, z którego wywodziło się wielu medalistów mistrzostw Polski w boksie
Budowlani Kielce – nieistniejący klub sportowy, z sekcji lekkoatletycznej wywodziło się wielu medalistów mistrzostw Polski
Klub Sportowy Tęcza – Społem – najstarszy wielosekcyjny klub sportowy, mający wielu medalistów oraz wicemistrzów i mistrzów Polski, Europy i Świata
UMKS Kielce- zespół koszykówki, awans do pierwszej ligi w sezonie 2011/2012
KS FART Kielce – zespół piłki siatkowej mężczyzn, awans do PlusLigi w sezonie 2009/2010
Korona Kielce – zespół piłki nożnej, awans do ekstraklasy w sezonie 2004/2005
Nosan Kielce – zespół bilardowy, wielokrotny medalista drużynowych mistrzostw Polski
KS Vive Targi Kielce – zespół piłki ręcznej, wielokrotny mistrz i wicemistrz Polski
KSS Kielce – zespół piłki ręcznej kobiet,
Towarzystwo Sportowe Akwedukt Kielce – Klub triathlonowy, mający wielu medalistów mistrzostw polski i reprezentantów na zawodach międzynarodowych.
Stella Kielce - klub łuczniczy odnoszące wiele sukcesów na mistrzostwach Polski, oraz posiadający zawodników w ścisłej kadrze narodowej
Wspólnoty wyznaniowe[edytuj]



Bazylika katedralna Wniebowzięcia NMP


Kościół pw. św. Karola Boromeusza i klasztor palotynów na Karczówce
Na terenie miasta działalność prowadzą następujące kościoły i związki wyznaniowe:
Kościoły katolickie
Kościół Rzymskokatolicki
Parafia Wniebowzięcia NMP
Parafia Najświętszej Marii Panny Królowej Polski
Parafia św. Franciszka z Asyżu
Parafia św. Maksymiliana Marii Kolbego
Parafia św. Pawła Apostoła
Parafia Podwyższenia Krzyża Świętego
Parafia Przemienienia Pańskiego
Parafia św. Teresy od Dzieciątka Jezus
Parafia św. Józefa Robotnika
Parafia św. Stanisława Biskupa Męczennika
Parafia Chrystusa Króla
Parafia Ducha Świętego
Parafia św. Jana Chrzciciela
Parafia św. Jadwigi Królowej
Parafia Matki Boskiej Częstochowskiej
Parafia NMP Matki Kościoła
Parafia św. Wojciecha
Parafia bł. Jerzego Matulewicza
Parafia Miłosierdzia Bożego w Kielcach
Kościół Polskokatolicki
Parafia Świętych Apostołów Piotra i Pawła
Kościoły protestanckie
Kościół Ewangelicko-Augsburski
filiał w Kielcach
Kościół Ewangelicko-Metodystyczny
parafia Ogród Oliwny
Kościół Adwentystów Dnia Siódmego
zbór w Kielcach
Kościół Chrześcijan Baptystów w RP
zbór w Kielcach
Kościół Ewangelicznych Chrześcijan w RP
zbór w Kielcach
Kościół Chrześcijan Wiary Ewangelicznej w RP
zbór w Kielcach
Zbór "Przymierze"
Kościoły prawosławne
Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny
parafia św. Mikołaja
Buddyzm
Buddyjski Związek Diamentowej Drogi Linii Karma Kagyu[18]
Świadkowie Jehowy
zbór z Salami Królestwa na Białogonie[19].
Kultura[edytuj]

Kielce są zdecydowanie centrum kulturalnym regionu, to tutaj odbywa się większość koncertów i imprez kulturalnych.
Festiwale[edytuj]
Cykliczne wydarzenia kulturalne, odbywające się na terenie Kielc.
Festiwale muzyczne
Harcerski Festiwal Kultury Młodzieży Szkolnej "Kielce"
Anima Mundi - Międzynarodowy Festiwal Muzyki Organowej i Sakralnej
Hasarapasa - festiwal muzyki i sztuki alternatywnej
Memorial to Miles - festiwal muzyki jazzowej
Świętokrzyskie Dni Muzyki
Firmament - festiwal muzyki elektronicznej
Festiwale filmowe i teatralne
NURT
Plebiscyt publiczności 'O Dziką Różę'
inne
Kielecki Festiwal Tańca
OFF Fashion
Instytucje kulturalne działające na terenie Kielc[edytuj]
Kina
Kino Helios, znajdujące się w budynku Galerii Echo, zbudowanej pod koniec listopada 2002 r. u zbiegu ulic Świętokrzyskiej i Manifestu Lipcowego (od 2006 r. Aleja Solidarności). Składa się z 7 sal kinowych liczących łącznie 1614 miejsc.
Moskwa, przy ul. Staszica, liczące 396 miejsc.
Studyjne, w budynku kina Moskwa, liczące 47 miejsc
Kino WDK, w budynku Wojewódzki Dom Kultury w Kielcach, liczące 500 miejsc
Multikino w Galerii Korona Kielce[20] ,składa się z 9 sal i 1471 miejsc


Teatr Żeromskiego
Teatry
Teatr im. Stefana Żeromskiego, istnieje od 1945 r., zlokalizowany jest w zabytkowej kamienicy z drugiej połowy XIX w., dawnej siedzibie Hotelu Polskiego. Odbywa się tu kilka premier rocznie, każdy sezon kończy się plebiscytem o "Dziką Różę".
Teatr Lalki i Aktora "Kubuś", utworzony w 1955 r., posiada jedną z najnowocześniejszych widowni w Polsce.
Kielecki Teatr Tańca, założony w 1995 r. przez p. Elżbietę Szlufik-Pańtak.
Teatr Ecce Homo, kielecki teatr poruszający się głównie w formule performance.
Teatr S.T.R.E.F.A – kielecki teatr offowy, powstały 21 marca 2008 roku z inicjatywy Łukasza Piotra Strzelczyka, Daniela Karpety oraz pasjonatów teatru, jako niezależny alternatywny teatr.
Teatr Panika przy IV LO im. H. Sawickiej założony w 1997, występujący m.in. na deskach Teatru im. Stefana Żeromskiego Teatr Panika jest kontynuatorem Teatru bez Kurtyny działającego przy Sawickiej w latach 80. XX wieku).
Filharmonia
Filharmonia Świętokrzyska im. Oskara Kolberga, o tradycjach sięgających lat 20. XX w; z siedzibą w Kieleckim Centrum Kultury
Chóry
Chór Kameralny Fermata
Chór Akademicki Politechniki Świętokrzyskiej
Chór Instytutu Edukacji Muzycznej Akademii Świętokrzyskiej w Kielcach
Chór II Liceum Ogólnokształcące im. Jana Śniadeckiego w Kielcach


Kieleckie Centrum Kultury
Centra kultury
Kieleckie Centrum Kultury, działające od 1992 r., mieszczące się w budynku zbudowanym na wzór Teatru Muzycznego w Gdyni
Wojewódzki Dom Kultury, mieszczący się w gmachu wzniesiony w 1935 r. jako Dom Przysposobienia Wojskowego i Wychowania Fizycznego im. J. Piłsudskiego
Młodzieżowy Dom Kultury w Kielcach ul. Kozia
Dom Kultury "Zameczek", ul. Słowackiego
Ośrodek kultury "Ziemowit" (filia DK Zameczek)
Ośrodek Kultury "Białogon" (filia Domu Kultury Zameczek)
Dom Środowisk Twórczych, mieszczący się w zabytkowym Pałacyku Tomasza Zielińskiego, ul. Zamkowa
"Baza Zbożowa", galeria młodych artystów, ul. Zbożowa
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Kielcach im. Witolda Gombrowicza, posiadająca cenny zbiór starodruków oraz liczący niemal 550 tys. tomów księgozbiór
Miejska Biblioteka Publiczna w Kielcach
Studenckie Centrum Kultury Politechniki Świętokrzyskiej


Dom kultury "Zameczek"
Muzea[edytuj]
Muzeum Narodowe w Kielcach – mieści się w pałacu biskupim. Zgromadzono tu cenne XVII- i XVIII-wieczne obrazy, meble, gobeliny nadające wnętrzom charakter zbliżony do dawnej siedziby magnackiej.
Muzeum Lat Szkolnych Stefana Żeromskiego – znajdujące się w budynku dawnego gimnazjum, w którym nauki pobierali m.in. Stefan Żeromski, Bolesław Prus, Józef Kenig, Adolf Dygasiński, Gustaw Herling-Grudziński, Wiesław Jażdżyński oraz Józef Ozga-Michalski. Muzeum gromadzi liczne eksponaty szkolne z drugiej połowy XIX w.
Muzeum Zbiorów Geologicznych – świętokrzyski oddział Państwowego Instytutu Geologicznego. Znajduje się tu bogata kolekcja skał i minerałów charakterystycznych dla Gór Świętokrzyskich.
Muzeum Zabawek i Zabawy – jedyne muzeum tego rodzaju w Polsce. Posiada ono kolekcję zabawek historycznych i współczesnych z całego świata.
Muzeum Wsi Kieleckiej – mieści się w zabytkowym Dworze Laszczyków. Prezentowane są tu głównie wystawy czasowe. Należący do muzeum park etnograficzny (skansen) znajduje się w pobliskiej miejscowości Tokarnia.
Muzeum Pamięci Narodowej – budynek mieszczący muzeum służył w latach 1939–1956 jako więzienie. Podczas wojny znajdował się tu obóz przejściowy dla polskich jeńców wojennych. Po wkroczeniu wojsk sowieckich osadzani byli tu Polacy zsyłani później w głąb ZSRR. Do 1956 gmachem zarządzała SB.
Skarbiec Katedralny – znajduje się na zakrystii bazyliki katedralnej. Zgromadzono tu cenne dzieła sztuki sakralnej, m.in. rękopisy z XIV-XVI w., naczynia i szaty liturgiczne, inkunabuły oraz starodruki.
Muzeum Diecezjalne – nowo powstałe Muzeum Diecezji Kieleckiej znajdujące się na tyłach gmachu kurii prezentuje szeroką kolekcję przedmiotów sakralnych, w tym cennych obrazów czy monstrancji.
Muzeum Historii Kielc – mieści się w zabytkowej kamienicy przy ul. Św. Leonarda w ścisłym centrum miasta. Prezentuje dzieje Kielc na przestrzeni wieków.
Media[edytuj]
Historia kieleckich mediów sięga roku 1870 r., kiedy to w trudnych czasach przepełnionych carskimi represjami wyszedł pierwszy numer Gazety Kieleckiej, ukazującej się dwa razy w tygodniu w środy i w soboty (wersja zdigitalizowana dostępna w Wojewódzkiej Bibliotece Publicznej). W tym samym roku działalność rozpoczęli redaktorzy periodyku Pamiętnik kielecki, zawierającego artykuły o tematyce historyczno-krajoznawczej. Po II wojnie światowej wydawano dzienniki: Słowo Ludu (od 27 września 1949) oraz Echo Dnia (od 1971 r.).
Historia radiofonii w Kielcach sięga początków lat 50. XX wieku[21]. Wówczas to, 2 października 1952 r. Radio Kielce nadało swoją pierwszą audycję za pomocą sieci radiowęzłowej rozmieszczonych w całym mieście. Stacja zyskała swój pierwszy nadajnik radiowy w 1957 roku, na terenie ówczesnej siedziby radia przy ul. Świerczewskiego (dziś Jana Pawła II). Sygnał nadawany był na częstotliwości 1484 kHz, zaś jego zasięg wynosił około 20 km wokół miasta. Pierwsza prywatna stacja radiowa w mieście – Radio FaMa rozpoczęło nadawanie 17 września 1995 r.
1 stycznia 2005 r., po wielu latach starań, uruchomiono samodzielny oddział Telewizji Polskiej – TVP Kielce z siedzibą w Kieleckim Centrum Kultury. Oprócz tego w mieście działa Nowa TV Kielce dostępna w sieci telewizji kablowej Vectra, oraz utworzona w 2007 r. z inicjatywy władz miasta Internetowa Telewizja Kielce.
prasa lokalna
dzienniki
Echo Dnia
Gazeta Wyborcza – lokalne wydanie
Metro
kulturalne
Dedal, Nasza Baba Jaga, Wici.Info
studenckie
Studentnik, Presik
bezpłatne
Kielce Plus, Teraz Kielce, Extra Kielce,
Przegląd Lokalny Famka, Telegraf24
rozgłośnie radiowe
Polskie Radio Kielce (90,4 MHz; 101,4 MHz)
Radio FaMa (100,8 MHz)
Radio Plus Kielce (107,9 MHz)
Radio Eska Kielce (103,3 MHz)
Radio Eska Rock (95,5 MHz)
Radio Planeta Kielce (103,9 MHz)
RMF MAXXX Kielce (98,0 MHz; 106,5 MHz)
Radio PiN Kielce (92,9 MHz)
Polskie Radio Program IV (87,6 MHz)
Twoje Radio Kielce (1485 kHz AM)
lokalne stacje telewizyjne
TVP Kielce
Nowa TV Kielce
Internetowa Telewizja Kielce

historyczne media
Gazeta Kielecka
Pamiętnik kielecki
Słowo Ludu
Radio Tak FM
Transport[edytuj]

Drogowy[edytuj]


Zachodnia obwodnica Kielc
Sieć drogowa na terenie miasta składa się z dróg krajowych, wojewódzkich, powiatowych, gminnych i wewnętrznych. Wszystkimi drogami publicznymi zarządza Miejski Zarząd Dróg w Kielcach[22]. Kielce stanowią węzeł komunikacyjny, przez miasto przebiegają drogi międzynarodowe i krajowe:
7 S7 Gdańsk – Elbląg – Warszawa – Radom – Kielce – Kraków – Chyżne
73 Wiśniówka – Kielce – Tarnów – Pilzno – Jasło
74 S74 Sulejów – Kielce – Opatów – Szczebrzeszyn – Zamość – granica polsko-ukraińska (przejście graniczne w Zosinie)
Drogi wojewódzkie:
droga wojewódzka nr 745 Kielce-Dąbrowa – Masłów Pierwszy – Radlin
droga wojewódzka nr 761 Kielce – Piekoszów
droga wojewódzka nr 762 Kielce – Chęciny – Małogoszcz
droga wojewódzka nr 764 Kielce – Suków – Raków – Staszów – Połaniec
droga wojewódzka nr 786 Kielce – Ruda Strawczyńska – Łopuszno – Włoszczowa – Koniecpol – Święta Anna – Częstochowa
Łączna długość sieci drogowo–ulicznej na terenie miasta wynosi 384 km i obejmuje:
drogi krajowe przebiegające przez 9 ulic o łącznej długości 23,1 km;
drogi wojewódzkie nr 745, nr 786, nr 761, nr 762 i nr 764 przebiegające przez 17 ulic o łącznej długości 25,5 km;
drogi powiatowe, w skład których wchodzi 109 ulic o łącznej długości 114,9 km;
drogi gminne obejmujące 446 ulic o łącznej długości 220,9 km;
drogi wewnętrzne, położone na gruntach będących własnością gminy Kielce, w skład których wchodzi 69 ulic o łącznej długości 19,6 km (położone są głównie na terenie osiedli mieszkaniowych)[22].
Nawierzchnię twardą ulepszoną (bitumiczną, betonową, z kostki prefabrykowanej) posiada 220,6 km dróg (57,5% wszystkich dróg) – drogi krajowe i wojewódzkie oraz część dróg powiatowych i gminnych. Nawierzchnię twardą nieulepszoną (tłuczniową, żużlową itp.) posiada 32,4 km dróg, (8,4% wszystkich dróg). Nawierzchnię gruntową posiada 131 km dróg. (34,1% wszystkich dróg). Na terenie miasta funkcjonuje około 60 ulic nie zakwalifikowanych do żadnej z powyższych kategorii[22].
Kolejowy[edytuj]


Dworzec kolejowy obecnie, na pierwszym planie Pomnik Niepodległości
Transport kolejowy jest obecny w Kielcach od 1885 r., kiedy to ukończono budowę linii łączącej Iwanogród (Dęblin) z Dąbrową Górniczą, przebiegającej przez centrum miasta. Obecnie Kielce stanowią skrzyżowanie linii kolejowych łączących Warszawę, Kraków i Częstochowę:
linia kolejowa nr 8 Warszawa – Warka – Radom – Skarżysko-Kamienna – Kielce – Kraków
linia kolejowa nr 61 Kielce – Małogoszcz – Włoszczowa – Częstochowa – Lubliniec – Fosowskie (Kolej lubliniecko-kielecka).
W granicach administracyjnych miasta znajduje się stacje kolejowe: dworzec kolejowy Kielce, Kielce Białogon i Kielce Herbskie, przystanki: Kielce Czarnów (stanowiący część stacji Kielce Herbskie) i Słowik Przystanek, oraz przystanek Kielce Piaski z leżącym tuż obok posterunkiem odgałęźnym Piaski koło Kielc.
Przez teren miasta przebiegają także dwie łącznice kolejowe:
łącznica kolejowa nr 567 Piaski koło Kielc - Kielce Herbskie
łącznica kolejowa nr 568 Sitkówka Nowiny - Szczukowice.
Lotniczy[edytuj]
Obecnie mieszkańcy Kielc mają do dyspozycji jedynie Port lotniczy Kielce-Masłów w Masłowie Pierwszym, z którego (po wydłużeniu pasa startowego do 1155 m) mogą startować samoloty z 20 pasażerami na pokładzie[23].
W czerwcu 2006 roku zapadła decyzja o lokalizacji nowego portu lotniczego na terenach Obic i Grabowca w gminach Morawica i Chmielnik, zdolnego obsłużyć zwykłe linie lotnicze[24]. Nowy port lotniczy ma być w stanie przyjąć nawet największe samoloty i mieć przepustowość od 300 do 500 tysięcy pasażerów rocznie. Obecnie prace zostały wstrzymane, ze względu na złoża materiału skalnego, znajdujące się na terenie planowanego lotniska, które miasto planuje eksploatować[25].
Najbliższe międzynarodowe lotniska znajdują się w Krakowie-Balicach, Warszawie-Okęciu oraz Rzeszowie-Jasionce.
Komunikacja miejska i podmiejska[edytuj]
 Osobne artykuły: Autobusy w Kielcach i Linie autobusowe w Kielcach.
Komunikacji miejska w Kielcach funkcjonuje od 22 lipca 1951 roku, gdy powstał Wydział, a następnie Zakład Komunikacji Miejskiej w ramach Miejskiego Przedsiębiorstwa Gospodarki Komunalnej w Kielcach, istniejący do dzisiaj pod nazwą Miejskiego Przedsiębiorstwa Komunikacji.
Po wielu przemianach dzisiaj po mieście kursuje 65 linii autobusowych zwykłych (1,2,4-41,43-52,102-114), 4 linie specjalne stałe (C, F, Z, Galeria Echo), jedna linia specjalna okresowa (100), jedna linia nocna (101) oraz 11 linii specjalnych świątecznych i 4 linie regularne podmiejskie (200-203). Linie obsługiwane są przez Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacji na mocy umowy podpisanej z Zarządem Transportu Miejskiego (nie dotyczy linii 200-203 i Galeria Echo).
 Osobny artykuł: Tramwaje w Kielcach.
Kilkukrotnie, w latach 30. i 80. XX wieku oraz na początku XXI wieku planowano budowę linii tramwajowej w Kielcach.
Komunikacja międzymiastowa[edytuj]


Dworzec autobusowy o charakterystycznym kształcie spodka
Historia komunikacji autokarowej w Kielcach sięga 1945 r., kiedy to powołano Okręgową Bazę PKS. Już w 1946 r. organizowane były regularne kursy do Krakowa, Warszawy, Jeleniej Góry, Cieplic oraz do ościennych miejscowości.
W 1984 r. oddano do użytku Dworzec PKS w Kielcach, wówczas jeden z najnowocześniejszych tego typu obiektów w Europie. Jego nietypowa architektura oraz nowatorskie rozwiązania komunikacyjne kwalifikują go do grona najciekawszych atrakcji miasta[26].
Po roku 1990 kielecki PKS został przemianowany na Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej SA w Kielcach, od tego czasu prowadzi regularną komunikację pasażerską dalekobieżną i międzynarodową.
W listopadzie 2010 r. Ministerstwo Skarbu Państwa podjęło decyzję o likwidacji spółki ze względu na złą kondycję finansową. PKS Kielce ma zostać zlikwidowany bądź zrestrukturyzowany do końca 2011 roku.
Komunikacja prywatna[edytuj]
W Kielcach intensywnie rozwijają się indywidualne usługi przewozowe. Usługi taksówkarskie oferuje 12 korporacji. Kursy dalekobieżne obsługiwane są przez minibusy należące w większości do Świętokrzyskiego Zrzeszenia Transportu Prywatnego. Firma dysponuje dworcem busowym zlokalizowanym przy ul. Żelaznej 18.
Polityka[edytuj]

Mieszkańcy miasta wybierają posłów i senatorów z okręgów wyborczych z siedzibą komisji wyborczej w Kielcach, a posłów do Parlamentu Europejskiego z okręgu wyborczego nr 10.
Osoby uhonorowane przez miasto[edytuj]

Nagrody Miasta Kielce[edytuj]
 Osobny artykuł: Nagroda Miasta Kielce.
 Z tym tematem związana jest kategoria: Laureaci Nagrody Miasta Kielce.
Nagroda Miasta Kielce to prestiżowe, przyznawane corocznie (od 1995 r.) wyróżnienie dla osób, które swoją postawą, pracą i działalnością przyczyniły się do promocji i rozwoju Kielc. Laureat otrzymuje statuetkę oraz drobną nagrodę pieniężną[27].
Nadzieje Kielc[edytuj]
Nagroda przyznawana jest uczniom i absolwentom szkół ponadgimnazjalnych danego roku szkolnego za wybitne osiągnięcia w dziedzinie nauki, kultury, sportu oraz działalności społecznej, a w szczególności:[28]
laureatom olimpiady przedmiotowej lub konkursu naukowego,
laureatom ogólnopolskiego konkursu artystycznego (muzyka, sztuka, rzemiosło),
mistrzom i wicemistrzom świata, Europy i Polski w olimpijskiej konkurencji sportowej o dobrych wynikach w nauce,
osobom szczególnie wyróżniającym się w działalności społecznej.
Honorowi obywatele[edytuj]
Poniżej w kolejności chronologicznej wymienione są osoby, które otrzymały od miasta honorowe obywatelstwo. W przypadku Józefa Piłsudskiego obywatelstwo to zostało zawieszone aż do lat 90. XX w[29].
Józef Piłsudski (20 października 1921 r. oraz od 11 listopada 1991 r.)
4 Pułk Piechoty Legionów (11 listopada 1928 r.)
2 Pułk Artylerii Lekkiej Legionów (11 czerwca 1933 r.)
Józef Beck (21 listopada 1934 r.)
Edward Śmigły-Rydz (10 lutego 1936 r.)
płk Michaił Romanowicz Burłak (1968)
gen. armii Dmitrij Daniłowicz Leluszenko (1975)
gen. mjr Georgij Wasiliewicz Iwanow (1975)
płk Wiktor Iwanowicz Woronin (1975)
ppłk Dymitrij Josifowicz Awrutow (1980)
sierż. Zinajda Grigorijewna Awrutowa (1980)
kpt. Dawid Władimirowicz Eskin (1980)
por. Sofia Moisiejewna Eskinowa (1980)
kpt. Wiktor Fiodorowicz Kondraszew (1980)
ppłk Konstantin Aleksandrowicz Borisow (1980)
por. Michaił Wasiliewicz Biegłarjan (1980)
szer. Mirzalie Mingbajew (1980)
mjr Michaił Trofimowicz Mołokostow (1980)
płk Iwan Aleksiejewicz Charitonow (1980)
ppłk Wasilij Naumowicz Topojew (1980)
kpt. Iwan Szamiliewicz Gurżinian (1980)
ppłk Fiodor Michajłowicz Awierianow (1980)
kpt. Paweł Jemielianowicz Niecziepurienke (1980)
płk Iwan Fomicz Pomazkow (1980)
Leon Pająk – uczestnik obrony Westerplatte (1983)
Gustaw Herling-Grudziński – pisarz, publicysta (9 maja 1991 r.)
Leszek Mądzik – twórca sceny plastycznej KUL (14 maja 1998 r.)
Aleksander Kwaśniewski – prezydent RP (23 września 1999 r.)
Jan Paweł II (25 września 2003 r.)
Ryszard Kaczorowski – ostatni prezydent RP na Uchodźstwie (23 lipca 2009 r.)
Wiesław Myśliwski – (30 maja 2012 r.)
Kielce jako garnizon wojskowy[edytuj]

Kielce to także garnizon wojskowy o długich tradycjach, w których stacjonował wiele jednostek organizacyjnych wojska.
 Osobny artykuł: Garnizon Kielce.
Współpraca międzynarodowa[edytuj]

Miasta partnerskie, z którymi Miasto Kielce aktywnie współpracuje[30]:
Miasto Kraj Data podpisania
umowy partnerskiej
 Herning Dania 20 listopada 1991 r.
 Orange Francja 1992 r.
 Winnica Ukraina 10 sierpnia 1993 r.
 Gotha Niemcy 2 maja 1997 r.
 Budapeszt, Csepel Węgry 21 kwietnia 2005 r.
 Ramla Izrael 29 maja 2006 r.
Od 5 października 2009 roku działa w Kielcach konsul honorowy Republiki Federalnej Niemiec. Funkcję tę pełni prezes Targów Kielce dr Andrzej Mochoń.
Zobacz też[edytuj]

miasta w Polsce
biskupi kieleccy
diecezja kielecka

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz

+1