Kalety

Kalety

Państwo Polska
Województwo śląskie
Powiat tarnogórski
Gmina gmina miejska
Prawa miejskie 1951
Burmistrz Klaudiusz Kandzia[1]
Powierzchnia 76,29 km²
Ludność (2010)
• liczba
• gęstość
8681
113,8 os./km²
Strefa numeracyjna
(+48) 34
Kod pocztowy 42-660
Tablice rejestracyjne STA
Położenie na mapie Polski


Kalety
50°33′54″N 18°52′57″E
TERC
(TERYT) 2243313011
Urząd miejski
ul. Żwirki i Wigury 2
42-660 Kalety
 Multimedia w Wikimedia Commons
 Hasło Kalety w Wikisłowniku
Strona internetowa
BIP
Kalety (niem. Kalet) – miasto i gmina położone na Górnym Śląsku, w województwie śląskim, w powiecie tarnogórskim, na historycznym terenie ziemi lublinieckiej.
Według danych z 31 grudnia 2010 r. miasto miało 8681 mieszkańców[2].
Spis treści  [ukryj]
1 Położenie
2 Demografia
3 Historia
4 Zabytki[12]
5 Dzielnice
6 Edukacja
7 Gospodarka
8 Miasta partnerskie
9 Wspólnoty religijne
10 Sport
11 Przyroda
12 Transport
12.1 Drogi
12.2 Linie kolejowe
13 Przypisy
14 Linki zewnętrzne
Położenie[edytuj]

Według danych z roku 2002 Kalety mają obszar 76,68 km², w tym: użytki rolne 11%, użytki leśne 85%[3].
Według danych z 1 stycznia 2011 r. powierzchnia miasta wynosiła 76,29 km²[4]. Miasto stanowi 11,8% powierzchni powiatu.
Miasto z punktu widzenia fizyczno-geograficznego leży na Równinie Opolskiej, nad Małą Panwią.
Miasto historycznie przynależy do Górnego Śląska.
W latach 1922-1939 miasto administracyjnie należało do województwa śląskiego, w latach 1945-1950 do województwa śląsko-dąbrowskiego, w latach 1950-1957 i w latach 1957-1975 do województwa katowickiego (w latach 1953–1956 zwanym województwem stalinogrodzkim), w latach 1975-1998 do województwa częstochowskiego.
Demografia[edytuj]

Dane z 30 czerwca 2004[5]:
Opis Ogółem Kobiety Mężczyźni
jednostka osób % osób % osób %
populacja 9657 100 4878 51,7 4690 48,3
gęstość zaludnienia
(mieszk./km2) 113 58,4 54,6
Historia[edytuj]



Pomnik poświęcony Bojownikom o Wolność i Demokrację


Pozostałości zabudowy dawnych Kaletańskich Zakładów Celulozowo-Papierniczych w Kaletach


Pozostałości zabudowy dawnych Kaletańskich Zakładów Celulozowo-Papierniczych w Kaletach


Kościół św. Franciszka z Asyżu w Kaletach Miotku
XIII wiek – pierwsza wzmianka o miejscowości
1789 – rozwój Kalet dzięki działalności przemysłowca Johanna Koulhaasa, założyciela huty i fabryki noży, łyżeczek, widelców i guzików[6]
1882–1884 – Guido Henckel von Donnersmarck w miejscu fabryki Johanna Koulhaasa wznosi fabrykę celulozy[7]
1884[8] – uzyskanie połączenia kolejowego
1889 – Guido Henckel von Donnersmarck w miejscu huty Johanna Koulhaasa wznosi fabrykę papieru[9]
1922 – Kalet po Plebiscycie na Górnym Śląsku przyznano Polsce i nazwano Kalety
1940 – niemieckie władze okupacyjne zmieniły nazwę miasta na Stahlhammer
1945–1950[10] – siedziba gminy wiejskiej Kalety
1951 – uzyskanie praw miejskich
1994 – ogłoszenie upadłości Kaletańskich Zakładów Celulozowo-Papierniczych[9]
Historia hutnictwa i górnictwa na Górnym Śląsku wywodzi się z dzielnicy Kalet, Kuczowa. Żelazo wytapiano tutaj w kuźnicach, czyli manufakturach hutniczych. Używano do tego węgla drzewnego, którym rozpalano ogniska w tzw. dymarkach. Właściciel jednej z fabryk w Kaletach, Czech Koulhaas, w 1799 roku zakupił od kapitana Berharda von Mletzko wieś Katowice. Postanowił wydobywać tu węgiel kamienny. Stał się też właścicielem wtedy nieczynnej kuźnicy Boguckiej, którą uruchomił i unowocześnił. Dzięki temu dał podstawy do produkcji nowoczesnej stali na terenie Katowic. Wynalazek Koulhaasa doprowadził do upadku hut w dolinie Małej Panwi i tym samym przyczynił się do przemysłowego rozwoju Katowic[11], które między innymi, dzięki temu stały się najważniejszym miastem regionu.
Zabytki[12][edytuj]

Dom drewniany
Pałac Donnersmarcków z 1861 r.[13] w Kaletach Zielonej, w ruinie[14]
Dzielnice[edytuj]

Miasto składa się z 9 dzielnic zwyczajowych, które wcześniej były odrębnymi miejscowościami:
Drutarnia
Jędrysek
Kuczów
Lubocz
Miotek
Mokrus
Truszczyca
Zielona
Zawodzie
oraz osiedla Segenau.
Edukacja[edytuj]

Zespół Szkół Elektroniczno-Ekonomicznych. Szkoła powstała 2 września 1946 r. i nosiła wówczas nazwę Szkoły Przemysłowej Fabryki Celulozy i Papieru w Kaletach. W momencie powstania była to szkoła zawodowa. W późniejszym okresie przekształciła się w technikum elektryczne a następnie elektroniczne. Od października 2010 roku w budynku szkoły mieści się Ośrodek Wychowawczy.
2 szkoły podstawowe
2 gimnazja
Gospodarka[edytuj]

W mieście funkcjonowała fabryka celulozy i papieru. W chwili obecnej jest poddawana likwidacji. Gospodarka miasta jest oparta o małe zakłady przerobu drewna oraz pozostałe po dawnej fabryce celulozy i papieru spółki, zatrudniające znikomą liczbę mieszkańców.[potrzebne źródło]
Miasta partnerskie[edytuj]

 Vítkov, Czechy[potrzebne źródło]
Wspólnoty religijne[edytuj]

Katolicyzm
Kościół katolicki w Polsce
3 kościoły parafialne (w Drutarni, Jędrysku i Miotku)
Protestantyzm
Kościół Ewangelicko-Augsburski w RP
Parafianie w składzie kościoła filialnego w Piasku Parafii Ewangelicko-Augsburskiej w Częstochowie
Sport[edytuj]

Sekcja piłki nożnej:
Klub Sportowy Unia Kalety, założony w 1921 r.
Ludowy Klub Sportowy Małapanew Kuczów
Sekcja speedrowera:
TPD Kalety
Przyroda[edytuj]

W Kaletach znajduje się cis o obwodzie 214 cm i wysokości 16 m. Cis ma pojedynczy, prosty pień i regularną, dobrze rozwiniętą koronę. Najwyższy wierzchołek jest martwy, natomiast na wysokości około 6 m, drzewo wykształciło dwa dodatkowe wierzchołki[15].
Transport[edytuj]

Drogi[edytuj]
908 Częstochowa–Tarnowskie Góry
789 Brusiek–Lelów
Linie kolejowe[edytuj]
143 Lubliniec–Katowice
180 Kalety-Herby Nowe