niedziela, 23 września 2012

Jedwabne


Jedwabne

Państwo Polska
Województwo podlaskie
Powiat łomżyński
Gmina Jedwabne
gmina miejsko-wiejska
Burmistrz Krzysztof Moenke
Powierzchnia 11,47 km²
Ludność (2008)
• liczba
• gęstość
2204[1]
192 os./km²
Strefa numeracyjna
+48 86
Kod pocztowy 18-420
Tablice rejestracyjne BLM
Położenie na mapie Polski


Jedwabne
53°17′10″N 22°18′09″E
TERC
(TERYT) 3202707014
Urząd miejski
ul. Żwirki i Wigury 3
18-420 Jedwabne
 Multimedia w Wikimedia Commons
 Hasło Jedwabne w Wikisłowniku
Strona internetowa


Kościół Św. Jakuba w Jedwabnem
Jedwabne – miasto w woj. podlaskim, w powiecie łomżyńskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Jedwabne. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do woj. łomżyńskiego.
Według danych z 31 grudnia 2005 roku, miasto miało 1775 mieszkańców.
W miejscowości znajduje się kościół, który jest siedzibą parafii św. Jakuba Apostoła. W strukturze kościoła rzymskokatolickiego parafia należy do metropolii białostockiej, diecezji łomżyńskiej, dekanatu Jedwabne.
Spis treści  [ukryj]
1 Historia
2 Honorowi Obywatele Jedwabnego
3 Zobacz też
4 Przypisy
Historia[edytuj]

Pierwsza wzmianka o Jedwabnem pojawiła się w roku 1455. Wieś Jedwabne powstała w wyniku akcji osadniczej prowadzonej przez księcia mazowieckiego Janusza I Starszego. Wieś powstała na terenie niestałej osady, Jedwabne siedliska, nad rzeczką Wiźnicą, na szlaku Wizna - Kubra. Założycielem wsi najprawdopodobniej był podsędek wiski Jan Bylica, ze Ślubowa w ziemi zakroczymskiej podpisujący się "Johannes Bylica de Jedwabne subiudex terrestis Visnensis". Staraniem Jana Bylicy powstał tu w 1417 roku pierwszy drewniany kościół pod wezwaniem Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny, Świętego Jakuba i Wszystkich Świętych wzmiankowany w dokumentach z roku 1448. Wieś Jedwabne do 1680 roku należała do rodziny Jedwabińskich, a po śmierci ostatniego z Jedwabińskich, wieś przeszła w ręce Kraszewskich.
W roku 1736 właścicielem wsi został stolnik łomżyński Antoni Rostkowski. Z jego inicjatywy 17 lipca 1736 r. król August III nadał dla Jedwabnego magdeburskie prawa miejskie i prawo na odbywanie cotygodniowych targów w niedzielę oraz pięciu jarmarków w roku. W tym okresie Jedwabne posiadało wybudowany w latach 1737-1738 drewniany kościół z dwuwieżową fasadą, oraz synagogę wybudowaną około 1770 roku. W 1777 roku, płacąc 20 000 zł, nowym właścicielem Jedwabnego został Stanisław Rembieliński, sekretarz gabinetowy króla Stanisława Augusta, chorąży i poseł ziemi wiskiej. Pod koniec XVIII wieku powstały w Jedwabnem fabryki sukna. W 1851 r. w Jedwabnem pracowało już 17 warsztatów tkackich, zatrudniających 36 robotników i pod względem wartości produkcji Jedwabne zajmowało w Królestwie 11 miejsce. W 1862 roku w Jedwabnem zainstalowanych było 11 mechanicznych i 13 ręcznych krosien. Zakłady podupadły po powstaniu styczniowym. Dnia 8 kwietnia 1909 roku Kazimierz Skarżyński sprzedał jedwabieński majątek Aleksandrze Marcinkowskiej.
W okresie I wojny światowej Jedwabne było miejscem bardzo zaciekłych walk pozycyjnych, pozostałością których jest niemiecki cmentarz wojskowy w Jedwabnem i w Orlikowie.
W maju 1918 roku właścicielami dóbr zostali Helena i Henryk Prusowie. W kwietniu 1936 roku część nieruchomości dóbr majątku Jedwabne przeniesiona została na córkę i zięcia Heleny Prus, Irenę i Ferdynanda Hartwigów.
Proboszczem Jedwabnego był od 1931 do lipca 1940 roku ks. Ryszard Marian Szumowski, aresztowany przez NKWD.
2 września 1939 r. miasto zajęły wojska niemieckie, jednak ostatecznie Jedwabne zostało zaanektowane przez Związek Radziecki w końcu miesiąca. Działalność rozpoczęły wówczas polskie organizacje podziemne, a oddział partyzancki stacjonujący na uroczysku Kobielne uległ rozbiciu przez Rosjan.[2] 22 czerwca 1941 Jedwabne zostało zajęte przez Niemców. 10 lipca 1941 miasto stało się miejscem mordu co najmniej 340[3] Żydów (Pogrom w Jedwabnem) przez miejscowych Polaków. Po wojnie aresztowano i skazano dziesięciu uczestników zbrodni. W 60. rocznicę pogromu odsłonięto pomnik pomordowanych.
Po reformie rolnej w roku 1944 ziemie majątku Jedwabne rozparcelowano, a dworek przejęto na cele kulturalne gminy Jedwabne.
W 2012 r. z granic miasta wyłączono obszar 199,21 ha (miejscowości Kajetanowo, Biczki, Kosaki-Turki)[4].
Honorowi Obywatele Jedwabnego[edytuj]

Tomasz Strzembosz (2004)
Jerzy Robert Nowak (2006)
Zobacz też[edytuj]


Zobacz w Wikicytatach kolekcję cytatów
Jedwabne
Pogrom w Jedwabnem
Stara Synagoga w Jedwabnem
Synagoga w Jedwabnem
Cmentarz żydowski w Jedwabnem

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz

+1