niedziela, 23 września 2012

Jastrowie


Jastrowie

Państwo Polska
Województwo wielkopolskie
Powiat złotowski
Gmina Jastrowie
gmina miejsko-wiejska
Założono XIII wiek
Prawa miejskie 1602
Burmistrz Piotr Wojtiuk
Powierzchnia 72,30 km²
Ludność (2009)
• liczba
• gęstość
8497
118 os./km²
Strefa numeracyjna
(+48) 67
Kod pocztowy 64-915
Tablice rejestracyjne PZL
Położenie na mapie Polski


Jastrowie
53°25′18″N 16°48′56″E
TERC
(TERYT) 4303831024
Urząd miejski
ul. Żymierskiego 79
64-915 Jastrowie
 Multimedia w Wikimedia Commons
 Hasło Jastrowie w Wikisłowniku
Strona internetowa
BIP


Kościół NMP Królowej Polski


Kościół św. Michała Archanioła


Remiza OSP Jastrowie przy ul. Jagiellońska 6
Jastrowie (niem. Jastrow) – miasto w woj. wielkopolskim, w powiecie złotowskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Jastrowie. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do woj. pilskiego.
Według danych z 31 grudnia 2009 miasto liczyło 8497 mieszkańców[1].
Przy uroczystych okazjach używana jest nazwa Królewskie Miasto Jastrowie.[potrzebne źródło]
Spis treści  [ukryj]
1 Położenie
2 Historia
3 Zabytki
4 Kultura
5 Gospodarka
6 Współpraca zagraniczna
7 Sport
8 Przyroda
9 Oświata
10 Zobacz też
11 Przypisy
12 Bibliografia
13 Linki zewnętrzne
Położenie[edytuj]

Jastrowie jest położone na skraju doliny rzeki Gwdy nad rzeką Oską w sąsiedztwie wzgórz zwanych Pagórkami Jastrowskimi. Miasto położone jest w malowniczej okolicy: lasy, wzgórza, czyste jeziora, wszystko to tworzy wspaniałe warunki do wypoczynku czy połowu ryb. Jastrowie leży w północnej części woj.wielkopolskiego w powiecie złotowskim.
Według danych z 1 stycznia 2011 r. powierzchnia miasta wynosiła 72,30 km²[2].
Miasto leży u zbiegu dróg krajowych i wojewódzkich:
Droga krajowa nr 11 (Kołobrzeg – Koszalin – Piła – Poznań – Bytom)
Droga krajowa nr 22 (Gorzów Wielkopolski – Elbląg)
Droga wojewódzka nr 189 (Złotów – Jastrowie)
Komunikację autobusową w Jastrowiu i okolicach zapewnia lokalny oddział Przedsiębiorstwa PKS Wałcz. W Jastrowiu znajduje się stacja kolejowa.
Historia[edytuj]


Ta sekcja zawiera jedynie listę źródeł lub linki zewnętrzne, więc jej weryfikowalność pozostaje częściowo niejasna, z powodu niewystarczającej liczby przypisów umieszczonych w tekście artykułu.
Tereny obecnego miasta i gminy Jastrowie, to odwieczne tereny walk pomiędzy książętami piastowskimi z Wielkopolski, pomorskim rodem Gryfitów oraz margrabiami brandenburskimi. Założona w XIII lub XIV wieku mała osada nad Młynówką była wsią placową. Pierwsze wzmianki o miejscowości „Jastrobe” pochodzą z 1363 roku, w 1530 roku pojawił się po raz pierwszy zapis nazwy „Jastrowo”. Według innej hipotezy założone zostały dwie wsie po obu brzegach Młynówki. W latach 1565 – 69 Polacy siłą wcielili maleńką osadę do swego Jastrowia. Za panowania Kazimierza Wielkiego państwo polskie wyparło z tych terenów Brandenburczyków i Jastrowie wraz z przyległościami znalazło się w silnym gospodarczo i politycznie starostwie ujsko–pilskim, które zostało wydzielone z powiatu wałeckiego w 1560 roku. Później utworzono tutaj m.in. ekonomię jastrowską. Jednak nadal liczne były zatargi pomorsko – polskie, które doprowadziły do powołania komisji granicznej której przewodzili m.in. książę Jan Fryderyk ze Szczecina i Piotr Potulicki – wojewoda kaliski i zarazem starosta ujsko–pilski. W 1588 roku porozumiano się w sprawie spornego terytorium, jednak różnice religijne i inne tarcia spowodowały nowe wytyczanie i regulacje granicy w 1604 roku, na które Jastrowie wydało 99 florenów.
W 1602 roku Wojewoda kaliski będący wówczas także starostą ujsko–pilskim nadał Jastrowiu statut miasta. Miało to na celu podniesienie dochodów starostwa z tytułu podatków. Przywilej ten zachował niektóre typowe dla feudalnej wioski właściwości. Dokument ustalał trzy jarmarki, a każdy z nich trwał cztery dni. Starosta zachował sobie prawo wyboru burmistrza oraz prawo kontroli miejskiego sądownictwa. To, że Jastrowie zostało podniesione do rangi miasta, nie „uchroniło” go od postawienia wiejskiego sołectwa. Prawa miejskie nadane przez starostę potwierdził 5 marca 1603 roku król Zygmunt III. W XVII i XVIII w Jastrowiu był silny ośrodek produkcji sukna, oparty o wypas miejscowych owiec i surowiec z nich pozyskiwany – wełnę owczą. Cech sukienników odgrywał istotna rolę w życiu miasta przez ponad dwa stulecia (świadczyć o tym może że w Jastrowiu nad Młynówką zbudowano 2 folusze. W 1773 roku w mieście Jastrowie hodowano 139 koni, 141 wołów, 94 krowy wraz z cielętami, 254 owce i 324 świnie. W XVIII wieku Jastrowie było najbardziej rozwiniętym gospodarczo miastem starostwa, a świadczyć o tym może że w 1772 roku było tutaj 120 sukienników, a w 1776 – 118 sukienników, 44 szewców, 17 kowali i 10 krawców. W Jastrowiu istniało osiem cechów: tkacki, szewski, kowalski, krawiecki, stolarski, masarski, rymarski, i piekarski. Cech sukienniczy niestety upadł w 1886 roku, gdyż nie wytrzymał konkurencji z rozwijającym się przemysłem. Kwitł natomiast cech szewski: w 1776 roku szewców było 44 a na koniec XIX wieku było już 123 mistrzów i 500 czeladników. Spowodowane było to dużymi zamówieniami ze strony Armii Pruskiej. W 1863 roku powstało pierwsze duże przedsiębiorstwo: Wytwórnia Wełny Czesankowej „Littena” które wprowadziło do użytku jako pierwsze maszynę parową. Istniały też pomniejsze fabryki butów i trzewików. W 1857 roku zbudowano odlewnię żeliwa oraz fabrykę maszyn a także tartak. Łącznie wszystkich tartaków było cztery. Działały wytwórnie tytoniu, papierosów i cygar, dwa młyny wodne, dwa wiatraki i krochmalnia. Od 1879 roku Jastrowie posiadało swoją gazetę lokalną w której można było przeczytać m.in. zarządzenia urzędowe, bieżące wiadomości i ogłoszenia. W 6 czerwca 1812 roku założono fabrykę Tabakfabrik H.E. Simon. W 1900 roku Jastrowie zelektryfikowano, a w latach 1929 – 31 na Gwdzie wybudowano zaporę wodną wraz z elektrownią wodną. Przed 1939 rokiem w mieście funkcjonowały dwie fabryki obuwia, fabryka wyrobów sukienniczych, wytwórnia kartonaży, fabryka cygar, betoniarnia, wytwórnia cegły, zakład budowy maszyn, tartak, elektrownia wodna i elektrownia miejska.
2 lutego 1945 Jastrowie zostało zdobyte przez oddziały 4 i 6 DP I Armii Wojska Polskiego. W dwudniowych walkach zniszczeniu uległa część miasta. W wyniku II wojny światowej Jastrowie przyłączono do Polski, zaś jego niemiecką ludność wysiedlono. Pierwszym powojennym burmistrzem Jastrowia był Antoni Borowski. Miasto stopniowo odbudowano i rozbudowano, a w dawnych zakładach otwarto nowe dając zatrudnienie jego nowym mieszkańcom.
Zabytki[edytuj]

W Jastrowiu przetrwała stara zabudowa głównie wzdłuż głównej ulicy miasta. Do ważniejszych zabytków w Jastrowiu należą:
Kościół św.Michała Archanioła – powstał w 1913 roku w stylu neobarokowym. Mieści się przy ul.Kieniewicza. We wnętrzach na uwagę zasługują ołtarz główny z 1753 roku, kamienna chrzcielnica z 1800 roku oraz dwie drewniane figurki św. Jana Nepomucena i św. Kazimierza. W dramacie Leona Kruczkowskiego „Pierwszy dzień wolności” z wieży tegoż kościoła strzelała Inga jedna z głównych bohaterek.
Kościół NMP Królowej Polski – powstał on w 1882 roku i nosi cechy budowli romańskiej. Początkowo był on ewangelicki, a od 1947 roku jest kościołem katolickim.
Ratusz- zwany „Kamiennym Domem” powstał na przełomie wieków XVI i XVII. Na fasadzie znajduje się kamiennym herb miasta i data nadania praw miejskich 1603. Obecnie jest to siedziba Biblioteki Publicznej.
Ratusz-siedziba Urzędu Miasta i Gminy – budynek z początku XX wieku z zegarem i zdobieniami.
Dom w którym w lutym 1945 roku przebywał Leon Kruczkowski. Na budynku widnieje tablica pamiątkowa.
Pomnik żołnierzy 1 Armii Wojska Polskiego poległych w walkach o Jastrowie.
Liczne domy kalenicowe, szachulcowe z XVIII i XIX wieku,
W pobliżu miasta nad Gwdą atrakcją jest zwalony most pozostałość po nieistniejącej już dziś linii kolejowej Złotów – Jastrowie. Most został wysadzony w czasie walk o Jastrowie w 1945 roku.
Kultura[edytuj]

W Jastrowiu życiem kulturalnym opiekuje się Jastrowski Ośrodek Kultury Sportu i Turystyki. Propaguje on kulturalny obraz miasta. W jego strukturach działa grupa teatralna „Maskotki”, Zespół Górali Czadeckich „Jastrowiacy” czy dziecięcy zespół „Dziordanki”. W kalendarzu imprez występują stałe pozycje jak np. Międzynarodowy Festiwal Folklorystyczny „Bukowińskie Spotkania”, organizowane co roku „Dni Jastrowia” czy też Powiatowy Przegląd Dziecięcych Zespołów Artystycznych. Pierwsza impreza odbywa się w czerwcu, druga w maju, a trzecia jesienią. W pejzaż kulturalny miasta wrysowały się także Miejska i Gminna Biblioteka Publiczna oraz kino „Gryf”.
Gospodarka[edytuj]

W mieście istnieje przemysł meblarski, budowlany, metalowy. Do zakładów w Jastrowiu zaliczyć możemy:
Spółdzielnia Meblarska,
Chłodnia z zakładem przetwórstwa owocowo – warzywnego,
Fabryka Rowerów Arkus & Romet Group,
Zakład Elektrowni Wodnych,
Przedsiębiorstwo Produkcji Betonów Precon Polska sp. z o.o,
Naftobazy Sp. z o.o.,
Kopalnia Surowców Mineralnych w Jastrowiu,
Gospodarstwo Szkółkarskie Hajda
Zakład meblowy "klon"
W mieście zlokalizowanych jest wiele sklepów, hurtowni, punktów usługowych. Funkcjonuje hotel, kilka barów i restauracji, posterunek policji, Ochotnicza Straż Pożarna, poczta, ośrodek zdrowia, hurtownie, składy.
Współpraca zagraniczna[edytuj]

Miasto Jastrowie współpracuje z dwiema gminami zagranicznymi. Pierwszą z nich jest niemiecka gmina Steinfeld (Oldenburg) z którą podpisano umowę partnerską 24 października 2004 roku. Współpraca obejmuje wymianę uczniów szkół, kontakty firm z obu gmin oraz wspólną promocję gmin. 6 sierpnia 2005 roku podpisano umowę partnerska z węgierską gminą Bonyhad. Współpraca ta obejmuje wspólne kontakty mieszkańców obu gmin, współpracę w zakresie administracji lokalnej i wymianę uczniów szkól lokalnych z obu gmin.[potrzebne źródło]
Sport[edytuj]

W mieście od 1958 roku działa klub sportowy „Polonia” który reprezentuje piłkę nożną (pilska A-klasa) oraz siatkówkę (III liga B). Oprócz tego klubu w mieście działa jeszcze Uczniowski Klub Sportowy "Gimnasion" którego zawodniczki grają w piłkę ręczną.
Przyroda[edytuj]

Wokół Jastrowia znajdują się duże kompleksy leśne, obfitujące w grzyby, jagody i zwierzynę łowną. W niedalekiej odległości od Jastrowia przepływa rzeka Gwda która stanowi znany szlak kajakowy. Szybko rozwija się agroturystyka w rejonie, powstaje coraz więcej gospodarstw agroturystycznych. Istnieją w okolicy Jastrowia rezerwaty.
Rezerwat „Kozie Brody” – w tym rezerwacie przyrody występuje torfowisko ze stanowiskami brzozy niskiej, kruszczyka błotnego czy listery jajowatej.
Rezerwat „Diabli Skok” – znajduje się 5 km od Trzebieszek. Występuje tutaj las mieszany z rzadka na tych terenach roślinnością górską.
W okolicach miasta zlokalizowanych jest kilka pomników przyrody. Jeden z nich – Dąb Hubert – znajduje się na trasie z Jastrowia do Wałcza. Jastrowie otoczone jest przez jeziora. Największe Krąpsko Długie położone jest w dolinie rzeki Rurzyca. Inne jeziora to: Miechówek, Nadarzyce Długie, Krąpsko Małe, Jastrowskie Małe, Zbiornik wodny Jastrowie, Trzebieszki, Dobre, Zbiornik Wodny Ptusza.
Oświata[edytuj]

W Jastrowiu można uzyskać wykształcenie na poziomie przedszkolnym, podstawowym, gimnazjalnym i średnim. W mieście istnieje Przedszkole Miejskie, Szkoła Podstawowa im. Marii Konopnickiej, Gimnazjum Publiczne im. Adama Mickiewicza oraz Zespół Szkół Technicznych im. Leona Kruczkowskiego, w którym funkcjonuje Niepubliczne Gimnazjum im. Jana Pawła II. Oprócz tego działa Placówka Opiekuńczo-Wychowawcza im. Janusza Korczaka oraz Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy im. Polskich Olimpijczyków.
Zobacz też[edytuj]

Krajna
Parafia św. Michała Archanioła w Jastrowiu
Parafia Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski w Jastrowiu
Synagoga w Jastrowiu
Stara Synagoga w Jastrowiu
Cmentarz żydowski w Jastrowiu

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz

+1