środa, 26 września 2012

Elbląg


Elbląg

Państwo Polska
Województwo warmińsko-mazurskie
Powiat miasto na prawach powiatu
Założono 1237
Prawa miejskie 10 kwietnia 1246
Prezydent miasta Grzegorz Nowaczyk
Powierzchnia 79,82[1] km²
Wysokość 1,5 m p.p.m. do 92 m n.p.m.
Ludność (2011)
• liczba
• gęstość
124 257[2]
1583 os./km²
Strefa numeracyjna
(+48) 55
Kod pocztowy od 82-300 do 82-315
Tablice rejestracyjne NE
Położenie na mapie Polski


Elbląg
54°09′30″N 19°24′10″E
TERC
(TERYT) 2861011
SIMC 0932703
Hasło promocyjne: "Elbląg przyspiesza"
Urząd miejski
ul. Łączności 1
82-300 Elbląg
 Multimedia w Wikimedia Commons
 Hasło Elbląg w Wikisłowniku
Strona internetowa
BIP
Elbląg (wymowa ?/i (łac. Elbinga, Elbingus, niem. Elbing, prus. Elbings, rus. Эльблонг) – miasto na prawach powiatu w województwie warmińsko-mazurskim, siedziba władz powiatu elbląskiego (Elbląg nie wchodzi w jego skład, stanowi odrębną jednostkę samorządu terytorialnego), a także siedziba gminy Elbląg. Od 1992 - stolica diecezji elbląskiej. Najstarsze miasto w województwie, jedno z najstarszych miast w Polsce (rok założenia 1237, prawa miejskie 1246). Także najniżej położone miasto w Polsce. Miasto leży u ujścia rzeki Elbląg do Zalewu Wiślanego.
Według danych z 31 grudnia 2011 r. miasto miało 124 257 mieszkańców.
Największym zakładem w mieście jest Browar wchodzący w skład Grupy Żywiec, ABB (dawny Zamech) oraz Alstom Power.
Elbląg to główny ośrodek przemysłu ciężkiego (turbiny, śruby okrętowe itp.), przemysłu spożywczego – browar, również turystycznego (Kanał Elbląski ze słynnymi pochylniami). Największy jednak rozwój miasta przypada na okres od 1 czerwca 1975 do 31 grudnia 1998, kiedy Elbląg był stolicą województwa. Na te lata przypada znaczny napływ ludności do miasta. Oddano niedawno do użytku węzeł Elbląg-Wschód, znacznie skracający szlak z Gdańska i Warszawy do Elbląga i obwodu kaliningradzkiego (tzw. Berlinka, teraz droga ekspresowa S22 Elbląg – Grzechotki). Wraz z nowo budowanym przejściem Grzechotki – Mamonowo II będzie to najkrótsza droga z zachodu na wschód Europy. Obecnie trwa przebudowa na odcinku Elbląg-Wschód – Jazowa w kierunku Gdańska. Dzięki dotacjom z Unii Europejskiej rozbudowywany jest Port Morski, sieć tramwajowa, a także odbudowywane Stare Miasto. Jednocześnie budowane są nowe osiedla mieszkaniowe: Modrzewina-Północ, Krasny Las, Dąbrowa oraz przemysłowa Modrzewina-Południe.
Elbląg jest jednym z najlepiej spenetrowanych archeologicznie polskich miast. Dzięki temu elbląskie muzeum posiada liczne unikalne w skali światowej eksponaty (np. średniowieczną windę).
Spis treści  [ukryj]
1 Historia
1.1 Średniowiecze
1.2 Złoty wiek Elbląga i jego upadek
1.3 XIX wiek i rewolucja przemysłowa
1.4 Dwudziestolecie międzywojenne
1.5 II wojna światowa
1.6 Powrót Elbląga do Polski i lata PRL
1.7 Przełom XX/XXI wieku
2 Zabytki istniejące
3 Zabytki niezachowane
3.1 Miejsca historyczne, pamiątkowe
3.2 Znaleziska archeologiczne
4 Gospodarka
5 Ochrona przyrody
6 Ludność
7 Podział miasta na osiedla i dzielnice
8 Komunikacja i transport
8.1 Komunikacja miejska
8.2 Kolej
8.2.1 Dworce i przystanki kolejowe
8.3 Komunikacja lotnicza
8.3.1 Lotnisko w Elblągu
8.4 Komunikacja wodna
9 Szkoły wyższe
10 Wspólnoty religijne
10.1 Chrześcijaństwo
10.2 Buddyzm
11 Opieka medyczna
12 Wojsko
13 Kultura, rozrywka i sport
13.1 Ośrodki kultury w Elblągu
13.2 Kina i teatry
13.3 Galerie
13.4 Muzea
13.5 Biblioteki
13.6 Rozrywka i wypoczynek
13.7 Cykliczne imprezy w Elblągu
13.8 Piłka nożna
13.9 Piłka ręczna
13.10 Siatkówka
13.11 Koszykówka
13.12 Sporty walki
13.13 Inne
13.14 Organizacje pozarządowe
14 Media
14.1 Prasa
14.2 Stacje radiowe
14.3 Stacje telewizyjne
15 Współpraca międzynarodowa
16 Honorowi obywatele miasta Elbląga
17 Parlamentarzyści
18 Fakty historyczno-geograficzne
19 Elbląg na ekranie
20 Literatura
21 Zobacz też
22 Linki zewnętrzne
23 Przypisy
Historia[edytuj]

Elbląg został założony przez Hermanna von Balka, krajowego mistrza zakonu krzyżackiego w 1237 roku, w pobliżu miejsca, gdzie do IX wieku znajdowała się pruska osada handlowa Truso. W 1246 uzyskał przywilej miejski na prawie lubeckim.


Pieczęć Elbląga od 1350 r.
Przez wieki historia Elbląga była niezwykle burzliwa. Elbląg znajdował się pod panowaniem krzyżackim, polskim, a w XVI wieku przeżył okupację szwedzką. Koniec XIX i początek XX wieku to okres dynamicznego rozwoju miasta. Wtedy to Elbląg rywalizował jako port handlowy z Gdańskiem. Powstało wiele zakładów przemysłowych, w tym fabryka cygar, lokomotyw (obecnie teren "Elzamu"). Pod koniec II wojny światowej znacznie zniszczony przez walki między Niemcami i Armią Czerwoną. Prawie całkowicie zburzona zabudowa Starego Miasta, które uchodziło za jedno z największych i najpiękniejszych w Europie. Również tutaj mieściły się trzy podobozy obozu koncentracyjnego Stutthof. Po wojnie rozpoczęto stopniową odbudowę miasta.
Średniowiecze[edytuj]

Ta sekcja od 2009-10 wymaga uzupełnienia źródeł podanych informacji.
Informacje nieweryfikowalne mogą zostać zakwestionowane i usunięte.
Aby uczynić sekcję weryfikowalną, należy podać przypisy do materiałów opublikowanych w wiarygodnych źródłach.
Nazwa miasta wywodzi się od rzeki Ilfing. Został założony w 1237 na surowym korzeniu, zatem absolutnie nie można go łączyć z legendarnym Truso. Była to wówczas osada kolonistów niemieckich oraz punkt wypadowy dla dalszej ekspansji Krzyżaków.
W 1358 roku Elbląg przystąpił do Ligi Hanzeatyckiej zwaną potocznie Hanzą. W owym czasie był jednym z najważniejszych miast hanzeatyckich rejonu południowego Bałtyku. Wiodły z niego szlaki lądowe i wodne ku Sambii i Warmii, istniało także wodne połączenie z Wisłą przez Nogat. Elbląg był jednym z pierwszych miast utworzonych przez Krzyżaków. Na południe od miasta w okolicach ujścia rzeki Kumieli do rzeki Elbląg, istniał zamek krzyżacki. Był to najprawdopodobniej drugi co do wielkości zamek zakonu po Malborku. Do czasu wybudowania tego ostatniego, pełnił rolę centrum administracyjnego Państwa Krzyżackiego. Swoją świetność zakończył 12 lutego 1454 r., gdy mieszczanie przepędzili załogę zamku, a następnie rozebrali budowlę, wcześniej przenosząc wyposażenie zamkowej kaplicy św. Andrzeja do pobliskiego kościoła św. Mikołaja.


Brama Targowa
Podobnie jak w innych państwach nadbałtyckich ulice wytyczono prostopadle do rzeki, a przecinająca je w poprzek ulica stanowiła rynek. Dopiero 10 kwietnia 1246 w wyniku sprzeciwów ze strony zakonu, osada otrzymała prawo miejskie lubeckie, a także znacznie większe przywileje niż sąsiednie miasta lokowane na prawie chełmińskim. Dzięki dogodnemu położeniu i umiejscowionej w zamku siedzibie mistrza krajowego, przez pierwsze 70 lat Elbląg był najważniejszym ośrodkiem życia miejskiego, jedynym portem morskim oraz podstawową bazą militarną organizującego się państwa krzyżackiego. Po założeniu i rozbudowie Malborka oraz przeniesieniu z Wenecji na malborski zamek w 1309 r. siedziby wielkiego mistrza, zamek elbląski stał się siedzibą komtura elbląskiego i zarazem wielkiego szpitalnika zakonu, tj. zarządcy głównego szpitala. Źródłem zamożności miasta było nadanie mu przez Krzyżaków znacznych posiadłości na Żuławach i Wzniesieniu Elbląskim.
Podstawą rozwoju miasta był handel morski, który powodował napływ nie tylko towarów, ale i osadników z różnych krajów. W Elblągu osiedlali się Niemcy z Saksonii, Westfalii czy Lubeki, Holendrzy, Anglicy, Francuzi i Szkoci. Miasto żywo uczestniczyło w życiu Hanzy. Kupcy elbląscy zasiadali w mieście kantorowym Brugii i decydowali o przyjmowaniu do związku kolejnych miast. Także Krzyżacy doceniali wagę Elbląga, wznosząc tu wielki zamek, zniszczony w czasie wojny trzynastoletniej.
Od połowy XIV wieku Elbląg zaczął stopniowo tracić na znaczeniu w stosunku do innych pruskich miast portowych. Wpłynęło na to wiele czynników. Po podboju Prusów Elbląg przestał być wojenną bazą wypadową na wschód, a po zagarnięciu przez Krzyżaków Pomorza Gdańskiego i ustanowieniu stolicy państwa w Malborku, Elbląg stracił charakter głównego ośrodka politycznego i gospodarczego państwa. Skierowanie głównego ujścia Wisły ku Gdańskowi utrudniło żeglugę do Elbląga, a rozwój korzystniej położonego Gdańska zaczął przyciągać do niego większość statków z północy i zachodu Europy. Silnym ciosem dla miasta było założenie przez Krzyżaków konkurencyjnego Nowego Miasta Elbląg w 1337 r. i nadanie mu przywileju lokacyjnego w dziesięć lat później. Od końca XIV wieku Elbląg stopniowo tracił znaczenie na rzecz Gdańska, który później zmonopolizował handel polskim zbożem. Do osłabienia pozycji miasta przyczyniła się także przyroda. Przejścia morskie przez Mierzeję Wiślaną stopniowo się zamulały, co uniemożliwiało coraz większym statkom wpłynięcie do portu. Jednak regres nie był tak znaczny, jak się dotychczas sądziło. Dowodem są licznie zgromadzone obiekty archeologiczne, świadczące o względnym dobrobycie miasta w epoce nowożytnej.


Panorama Elbląga, 1554 rok
Po klęsce Krzyżaków z wojskami polsko-litewskimi pod Grunwaldem w 1410, mieszczanie elbląscy zdobyli i wypędzili załogę wraz z Wielkim Szpitalikiem i tutejszym komturem. Elblążanie 22 lipca 1410 złożyli hołd polskiemu królowi Władysławowi Jagielle. Jednak we wrześniu 1410 zamek ponownie wrócił we władanie Krzyżaków. 12 lutego 1454 w wyniku powstania anty krzyżackiego, elbląscy mieszczanie zdobyli zamek krzyżacki, a następnie w obawie przed ponownym powrotem Krzyżaków, zniszczyli go. W tym samym roku elblążanie na opanowanym zamku krzyżackim złożyli hołd królowi Kazimierzowi IV Jagiellończykowi. W 1454 Elbląg otrzymał od króla Kazimierza Jagiellończyka wielki przywilej potwierdzający stare prawa, rozszerzający władze samorządu polskiego, zwiększający kompetencje Sądu Miejskiego i powiększający terytorium miasta niemal dwukrotnie. Miasto ponadto przejęło dotychczasowe prawa rybackie komturów, ich młyny i inne dobra. W zamian za to Elbląg czynnie uczestniczył w rozgromieniu floty Zakonu w bitwach morskich na Zalewie Wiślanym. Według postanowień pokoju toruńskiego kończącego wojnę trzynastoletnią w 1466 Elbląg przyznano Polsce, do której należał aż do 1772.
Złoty wiek Elbląga i jego upadek[edytuj]


Elbląg w 1626
Przełom XVI/XVII wieku, to okres rozwoju miasta i handlu morskiego, spowodowany wojną Stefana Batorego ze zbuntowanym Gdańskiem. Cały polski eksport i import przechodził wówczas przez port elbląski aż do czasu ugody króla z mieszczaństwem Gdańska.
W latach 1626-1635 miasto znajdowało się pod szwedzką okupacją. Zniszczenia spowodowane potopem szwedzkim w latach 1655-1660 zahamowały rozwój, a towarzyszące jej zarazy wyludniły miasto.
W czerwcu 1698 król Polski August II na zjeździe w Jańsborku podpisał z elektorem Fryderykiem I Hohenzollernem tajny układ, na mocy którego uzyskał on zgodę na zajęcie miasta w zamian za 150 tys. talarów. Oblężenie rozpoczęte w październiku tego samego roku zakończyło się aktem kapitulacji podpisanym przez radę miejską 10 listopada, na mocy, którego Elbląg powrócił do Polski. Wzburzenie polskiej opinii publicznej i zdecydowana, mimo obłudnego postępowania Augusta II, dążność do odzyskania Elbląga, a nadto próby mediacji ze strony Danii, Szwecji i cesarza skłoniły elektora do przyjęcia propozycji rozmów dyplomatycznych. Zostały one zakończone układem z 17 grudnia 1699, który przyniósł zgodę na zwrot Elbląga Polsce pod warunkiem spłaty należności elektora. Było to tylko chwilowe zwycięstwo, gdyż już w 1703 Fryderyk I Hohenzollern zajął posiadłości ziemskie Elbląga, pozbawiając miasto 50% rocznych dochodów.
Podczas wielkiej wojny północnej miasto okupowane było kolejno przez oddziały szwedzkie (1703-1710), rosyjskie (1710-1712) i saskie (1712). Kolejne pobyty obcych wojsk uszczuplały kasę miejską. Podupadłe miasto stało się łatwym łupem dla Prus.
Na początku XVIII wieku miejski handel był już w upadku, zamierała praca stoczni. Pod rządami pruskimi największe obok Królewca miasto Prus Wschodnich stało się głównym portem dorzecza Wisły, ale tylko do czasu zajęcia przez Fryderyka II Gdańska. Dwadzieścia lat działania w uprzywilejowanych warunkach pozwoliło Elblągowi wybić się gospodarczo dzięki usprawnieniu pracy portu – pogłębieniu Nogatu, rzeki Elbląg, redy portowej i rozbudowie urządzeń portowych. Ożywienie gospodarcze było jednak krótkotrwałe, a intensywne zamulenie toru wodnego ponownie zahamowało rozwój portu i handlu.
Już podczas I rozbioru Polski w 1772, Elbląg znalazł się pod zaborem pruskim. Wojska zaborcy opanowały miasto 12 września. Elbląg pozbawiony został swoich dotychczasowych przywilejów, odebrano mu prawo lubeckie, a tym samym zniesiono mu samorząd. Władze miasta zostały podporządkowane pruskim urzędnikom państwowym. Elbląg stał się prowincjonalnym miastem powiatowym. Dążąc do gospodarczego uzależnienia Polski od Prus zaborca nałożył cło na polskie towary. Odbiło się to ujemnie na, pozostających jeszcze w granicach Polski, Gdańsku i Toruniu, a dodatnio na obrotach handlowych Elbląga, do którego zaczęli się przenosić liczni kupcy. Nie trwało to jednak długo, gdyż już w 1807 rozpoczął się kryzys handlowy.
XIX wiek i rewolucja przemysłowa[edytuj]
Od 1815 do 1920 Elbląg należał do rejencji gdańskiej w pruskiej prowincji Prusy Zachodnie (przejściowo w latach 1829-1878 Prusy). W 1818 utworzono powiat ziemski Elbląg (Elbing), a w 1874 wydzielono z niego dodatkowo powiat miejski Elbląg.
Na początku XIX wieku miasto zostało zdegradowane do roli portu rzecznego w lokalnym handlu. Elbląg szukał nowych dróg rozwoju gospodarczego i powoli zaczął przeradzać się w ośrodek przemysłowy, administracyjny i wojskowy. Już w II poł. XIX wieku obok Szczecina, a przed Gdańskiem i Królewcem, był silnym pruskim ośrodkiem przemysłu metalowego. Miejscowi kupcy zaczęli inwestować w manufaktury i fabryki. Rozwinął się przemysł tkacki, farbiarski i szklarski. Powstawały liczne zakłady przetwórstwa rolno-spożywczego, tytoniowe, mydlarnie, olejarnie, krochmalnie. Ważnym działem przemysłu pozostawała nadal budowa statków. Dużą rolę w tej dziedzinie odegrał Ferdinand Schichau, który w 1837[3] otworzył fabrykę maszyn, a w 1854[3] swoją stocznię, będącą głównym niemieckim producentem torpedowców. XIX-wieczny Elbląg stawiał przede wszystkim na rozwój nowoczesnego przemysłu. W tym okresie powstały m.in. odlewnia żelaza Tiessena, zakłady metalowe Neufelda, fabryka cygar Losera&Wolffa, fabryka samochodów Komnicka. Rozwój gospodarczy przyniósł ze sobą tworzenie się klasy robotniczej, której trzon stanowili metalowcy. Zatrudnianie dzieci, zbyt długi dzień pracy, niskie zarobki doprowadziły do wzrostu nastrojów rewolucyjnych. W mieście rozpoczęły się strajki rzemieślników. Na terenie miasta swoją działalność rozpoczęły komórki Socjaldemokratycznej Partii Niemiec. Robotnicy zaczęli się formować w organizacje, które prowadziły szeroko zakrojoną akcję propagandową. Do wybuchu I wojny światowej przez miasto przetaczały się kolejne fale wystąpień, niekiedy brutalnie tłumionych przez policję. Nie zahamowało to jednak gospodarczego rozwoju miasta, który trwał do światowego kryzysu ekonomicznego w 1918.
Wraz z wybuchem wojny sytuacja miasta znacznie się pogorszyła. Już od 1914 przez Elbląg przewijały się dziesiątki tysięcy uciekinierów. Rezultatem tego był powszechny chaos, brak żywności itp. Dekoniunktura gospodarcza lat wojny spowodowała zamknięcie wielu zakładów przemysłowych, a w rezultacie narastanie bezrobocia. W końcowych latach wojny tysiące mieszkańców cierpiało głód, często brakło też dachu nad głową.


Widok z wyspy Spichrzów na Bulwar Zygmunta Augusta około 1930 roku
Dwudziestolecie międzywojenne[edytuj]
Po przegranej przez Niemcy wojnie, w wyniku postanowień traktatu wersalskiego z 1919, od 28 listopada 1920 Elbląg, wraz z wschodnią część Prus Zachodnich, pozostałą w Niemczech po utworzeniu polskiego województwa pomorskiego, czyli tzw. polskiego korytarza, znalazł się w prowincji Prusy Wschodnie.
Ograniczenia narzucone Niemcom i utrata naturalnych rynków zbytu doprowadziły elbląską gospodarkę do kryzysu. Miasto było zmęczone wojną, panował chaos, bezrobocie i drożyzna. W tej sytuacji dochodziło do strajków i demonstracji, miały one jednak charakter bardziej ekonomiczny niż polityczny. W mieście działała komórka niemieckiej organizacji rewolucyjnej – Związku Spartakusa. 11 listopada 1918 powstała Rada Robotnicza, ale jej działalność ograniczyła się jedynie do zorganizowania kilku wieców. Niemniej jednak utworzona pod koniec tego roku placówka Komunistycznej Partii Niemiec miała pewne wpływy w mieście aż do dojścia Hitlera do władzy.
W latach trzydziestych nastąpił ponowny rozkwit przemysłu na terenie miasta. Elbląg stał się jednym z większych miast garnizonowych w III Rzeszy. Przy utworzonym już w czasie wojny lotnisku powołano szkołę lotnictwa wojskowego. W różnych częściach miasta zostały wzniesione budynki koszarowe dla artylerii, kawalerii, wojsk inżynieryjnych i piechoty. Zgromadzenie w mieście dużej ilości wojska nadało mu charakter militarny, a z drugiej strony spowodowało rozwój infrastruktury miejskiej. Pojawiły się liczne nowe osiedla mieszkaniowe, oddano do użytku nowoczesny szpital wojskowy. W mieście rozwijało się szkolnictwo, powstała Wyższa Szkoła Pedagogiczna, Wyższa Szkoła Inżynierska, Wyższa Szkoła Rolnicza. W mieście działały dwa muzea, biblioteka, archiwum, a wśród wielu urzędów i instytucji były także konsulaty: szwedzki, szwajcarski i polski. Pomyślny stan elbląskiej gospodarki pozwolił miastu na nowe inwestycje komunalne i przemysłowe. Podjęto modernizację sieci gazowej i kanalizacyjnej, przebudowano linie tramwajowe, unowocześniono port, pogłębiono tor wodny na Zalew Wiślany.


Plac Słowiański z dawnym ratuszem około 1930 roku
II wojna światowa[edytuj]
Podczas II wojny światowej całe życie gospodarcze i społeczne Elbląga zostało podporządkowane potrzebom wojny. Miasto było przeludnione w wyniku przesiedleń ludności z Meklemburgii, Mazur, a także jeńców różnej narodowości. Od marca 1940 istniał tu jeden, a później dwa podobozy obozu koncentracyjnego Stutthof. Wprowadzono racjonowanie żywności. Gdy na początku 1945 Armia Czerwona wkroczyła do Prus Wschodnich, do Elbląga zaczęli napływać żołnierze niemieccy. Pierwsze oddziały wojsk radzieckich zbliżyły się do Elbląga 23 stycznia 1945. W krótkim czasie miasto zostało otoczone z trzech stron. Rozpoczęły się ciężkie walki, które zakończyły się dopiero 10 lutego 1945. Miasto zostało zajęte przez Armię Czerwoną. Od momentu rozpoczęcia wojny Elbląg był niemal nietknięty przez działania zbrojne. Zaciekłe walki na przełomie stycznia i lutego obróciły go w gruz. Zniszczona została zabytkowa zabudowa Starego Miasta, a także całe Śródmieście. Trudne do określenia były straty ludzkie. Szacuje się, że w czasie walk zginęło ok. 5 tys. żołnierzy niemieckich, bardzo dużego uszczerbku doznała ludność cywilna. Wielu spośród przedwojennych elblążan utonęło w czasie panicznej ucieczki na Zachód przez Zalew Wiślany.
W pierwszych miesiącach po przejściu frontu Ziemie Północne były zarządzane przez radzieckie władze państwowe. W ciągu kilku miesięcy dokonały one wywozu w głąb ZSRR wszystkich maszyn i wyposażenia elbląskich fabryk. Niektóre źródła kalkulują, że straty poniesione z tego powodu przewyższają straty spowodowane działaniami wojennymi [potrzebne źródło].
Powrót Elbląga do Polski i lata PRL[edytuj]
19 maja 1945 r. przed ratuszem odbyła się uroczystość przekazania przez radziecką Komendanturę symbolicznych kluczy do miasta władzom polskim, które powołano 3 kwietnia. Po ponad 170 latach Elbląg ponownie znalazł się w granicach państwa polskiego. Priorytetem nowych władz stało się nadanie miastu polskiej tożsamości narodowej i deportacja ludności niemieckiej. Rozpoczęto reorganizację nadwerężonej gospodarki oraz powolną odbudowę zniszczonego miasta. Niestety odbudowa ta przyniosła zniszczenie wielu zabytków kultury, gdyż podobnie jak w innych miastach Pomorza i Śląska, zabytki zostały uznane za niemieckie i w ramach propagandowego hasła "Cały naród buduje swoją stolicę" elbląskie Stare Miasto zostało do końca wyburzone, a zabytkowe cegły przeznaczono na odbudowę Warszawy. Na miejscu zdemolowanego w wyniku rabunkowej polityki władz PRL Starego Miasta planowano początkowo wybudować blokowisko. Jednakże brak funduszy uniemożliwił realizacje tych planów[4].
Po wojnie rodowici elblążanie stanowili tylko 2% mieszkańców[4]. W 1949 r. miasto dotknął terror stalinowski w wydarzeniach znanych jako Sprawa Elbląska. Podczas wydarzeń z "Grudnia 1970" roku w Elblągu zastrzelony został Tadeusz Marian Sawicz.
Od 1 czerwca 1975 r., na mocy ustawy z 28 maja 1975 r. Elbląg stał się stolicą województwa, składającego się ze wschodnich powiatów dawnego województwa gdańskiego (powiaty: elbląski, nowodworski, malborski, sztumski, kwidzyński), oraz z północno-wschodniej części dawnego województwa olsztyńskiego (powiaty: braniewski, pasłęcki, część iławskiego i morąskiego).
W latach osiemdziesiątych przystąpiono do budowy centrum miasta, jednakże zamiast odbudowywać kamienice by przypominały te przedwojenne, wybudowano nowoczesne budynki o kształcie i wielkości zbliżonej do średniowiecznych. Prace przy fundamentach spowodowały, że odsłonięto fundamenty dawnych budynków, co ukazało wielkość i zamożność dawnego Elbląga[4].
Przełom XX/XXI wieku[edytuj]
Funkcję stolicy województwa Elbląg pełnił do ostatniej reformy administracyjnej w roku 1999, kiedy to od 1 stycznia 1999 r. na prawach powiatu wszedł w skład województwa warmińsko-mazurskiego wbrew woli większości mieszkańców, którzy opowiedzieli się zdecydowanie za przynależnością miasta do województwa pomorskiego. W tym samym roku jako jedyne polskie miasto dostał nagrodę Unii Europejskiej za dokonania w dziedzinie ekologii oraz prestiżową nagrodę – Flagę Europy.
Obecnie Elbląg jest wciąż rozwijającym się miastem. W przeciągu ostatnich kilkudziesięciu lat dwukrotnie powiększył swą powierzchnię. Jest silnym ośrodkiem gospodarczym, a także nowoczesnym ośrodkiem miejskim posiadającym istotne walory transportowe. Ma szanse zostać w przyszłości pomostem łączącym Polskę z państwami nadbałtyckimi, a w szczególności z obwodem kaliningradzkim.
Zabytki istniejące[edytuj]



Katedra pw. św. Mikołaja


Zabytkowe kamieniczki przy ul. Św. Ducha


Pomnik Jana Pawła II przy Katedrze św.Mikołaja
Kościół katedralny św. Mikołaja, XIII-XV wiek, przebudowany po pożarze spowodowanym wyładowaniem atmosferycznym 26 stycznia 1777, z cennym wyposażeniem wnętrza (późnogotyckie tryptyki, gotyckie drewniane figury apostołów w nawie głównej, chrzcielnica brązowa z 1387, gotycki relikwiarz Krzyża św., płyty nagrobne z połowy XIII wieku)
Brama Targowa z 1309 i pozostałości fortyfikacji miejskich,
Kanał Elbląski
Ścieżka kościelna
kościół podominikański NMP, XIII-XVI wiek (obecnie Galeria "El"), częściowo zburzony w 1945, zrekonstruowany w latach 60.; dawny ołtarz główny zachował się kościele katedralnym, pozostałe wyposażenie (prospekt organowy, epitafia, empory) uległo zniszczeniu.
Kościół św. Wojciecha,
Kościół Bożego Ciała, XIII-XV wiek (przed pożarem z 1405 istniał tu kościół św. Jerzego wraz z lapidarium),
Kościół Świętego Ducha, XIV wiek
Kościół św. Antoniego, XIV wiek
Kościół bł. Doroty, szachulcowy z XVIII wieku, przeniesiony z Kaczynosu
Kościoł św. Jerzego, 1 połowa XIV wieku
Kościół św. Pawła Apostoła, 1895
Kościoł św. Trójcy, 1838
Kościół polskokatolicki Dobrego Pasterza, 1880-1890
Pałac Augusta Abbegga
Muzeum w Elblągu
Zespół dawnego zamku i podzamcza
kamienice późnogotyckie, renesansowe i manierystyczne (w większości zniszczone w 1945)
Centrum Sztuki Galeria EL
Zabytki niezachowane[edytuj]

Kościół Trzech Króli, 1881 - 1885, neogotycki, wcześniej gotycki(XIV wiek), nieznacznie uszkodzony w 1945, zburzony wiosną 1954 roku
Kościół św. Anny, 1900 - 1901, neogotycki, częściowo zniszczony w 1945, zburzony wiosną 1954 roku
Stary kościół św. Anny, 1621, zburzony w 1899 roku
Kościół baptystów, 1898, rozebrany po 1945
Kościół Matki Boskiej Królowej Polski(dawniej baptystów), zburzony w 1989, w jego miejscu stoi duży, nowy kościół po tym samym wezwaniem
Kościół św. Jakuba, XIV wiek, rozebrany w 1601 roku
Kościół zamkowy św. Andrzeja, XIII - XIV wiek, zniszczony w 1454 roku razem z zamkiem krzyżackim, następnie rozebrany
kamienice Starego i Nowego Miasta
Ratusz Nowego Miasta, rozebrany w XIX wieku
Ratusz Starego Miasta, XIV wiek, spalony w 1777 roku, później rozebrany
Ratusz Miasta Elbląga, 1891 - 1894, w stylu manieryzmu niderlandzkiego, częściowo spalony w 1945, rozebrany w 1948 roku
stary gmach sądu, 1858, spalony po działach wojennych w 1945 roku, rozebrany w 1961
willa Schichaua, XIX wiek, spalona w 1945, później rozebrana
willa Ziesego, koniec XIX wieku, spalona w 1945, rozebrana w 1961
Miejsca historyczne, pamiątkowe[edytuj]
Wieża Bismarcka w Elblągu
Skwer im. Ofiar Sprawy Elbląskiej
Synagoga żydowska, 1824, spalona w czasie nocy kryształowej z 9 na 10 listopada 1938 roku, później rozebrana
Znaleziska archeologiczne[edytuj]

Ta sekcja wymaga uzupełnienia źródeł podanych informacji.
Informacje nieweryfikowalne mogą zostać zakwestionowane i usunięte.
Aby uczynić sekcję weryfikowalną, należy podać przypisy do materiałów opublikowanych w wiarygodnych źródłach.
Adnotacja: 2009-10.
Uwaga: Aby ułatwić pracę, dodaj do szablonu parametr |data=2012-09
W trakcie odbudowy średniowiecznych zabudowań miasta, trwającej od lat 80. XX wieku do dziś, na każdą parcelę wchodzą wcześniej archeolodzy. Znaleziono dzięki temu ponad 800 tysięcy przedmiotów, w tym kilka unikatów:
XV-wieczne okulary w rogowej oprawie, najstarsze zachowane w Europie
giterna – średniowieczny instrument muzyczny, jedyna zachowana w Europie
XIII-wieczna winda towarowa, jedna z trzech zachowanych w Europie. Zbudowana z dębu, wysokości ok. 70 cm i średnicy 60 cm. Działała na zasadzie kabestanu.
W 1982 elbląski archeolog dr Marek Jagodziński odkrył w Janowie Pomorskim 7 km na południe od miasta pozostałości wczesnośredniowiecznej osady. Prowadzone wykopaliska dowiodły, że było to poszukiwane długo, również w Elblągu, Truso wspominane przez średniowieczne kroniki.
Gospodarka[edytuj]



Browar Grupy Żywiec (dawniej EB)
Elbląg jest ośrodkiem przemysłu ciężkiego (turbiny parowe i gazowe), meblowego i spożywczego. Ze względu na swoje strategiczne położenie (węzeł komunikacji drogowej i kolejowej, port morski) jest to obszar atrakcyjny inwestycyjnie[potrzebne źródło]. Tutaj znajdują się również tereny Warmińsko-Mazurskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej, a wykwalifikowaną kadrę zapewniają elbląskie uczelnie wyższe.
W mieście działa 7 centrów handlowych, 4 markety elektroniczne, 3 hipermarkety, market budowlany oraz 24 dyskonty spożywcze[potrzebne źródło],.
Nowe obiekty:
Rodzaj obiektu Nazwa Status
Galeria handlowa Porto 55 Pierwszy etap budowy
Ochrona przyrody[edytuj]

W granicach miasta znajduje się część Parku Krajobrazowego Wysoczyzny Elbląskiej oraz Obszaru Chronionego Krajobrazu Wysoczyzny Elbląskiej - Zachód[5] .
 Osobny artykuł: Pomniki przyrody w Elblągu.
Ludność[edytuj]

 Osobny artykuł: Ludność Elbląga.
Najwyższa jak dotąd liczba ludzi mieszkała w Elblągu na przełomie lat 1999/2000 i wynosiła niespełna 131 tysięcy. Obecnie ustabilizowała się ona w przedziale 128-130 tysięcy osób, na co ma wpływ duża emigracja zarobkowa (głównie do Wielkiej Brytanii i Niemiec)[6], niż demograficzny oraz przenoszenie się zamożniejszych mieszkańców do podelbląskich gmin.
Wykres liczby ludności Elbląga

Największą populację Elbląg odnotował oficjalnie w 2000 r. – wg danych GUS 130 160 mieszkańców[7].
Podział miasta na osiedla i dzielnice[edytuj]

Elbląg nie jest podzielony na osiedla w sensie administracyjnym (jednostki pomocnicze gminy). Poniższy spis zawiera osiedla wyodrębnione historycznie, których nazwy są powszechnie używane przez mieszkańców, nie stanowią one jednak oficjalnego podziału administracyjnego miasta.
Dzielnice i osiedla południowe
Śródmieście
Stare Miasto
Łasztownia
Zawodzie
Osiek
Zatorze
Dębica
Nowe Miasto
Nowe Pole
Dąbki
Warszawskie Przedmieście
Przy Młynie
Witoszewo
Winnica
Wyspa Spichrzów
Truso
Stagniewo
Rakowo
Dzielnice i osiedla północne
Ogrody
Stawnik
Kępa Północna
Zawada
Zakrzewo
Osiedle Marynarzy
Kamionka
Nad Jarem
Na Stoku
Dąbrowa
Drewnik
Zajazd
Bielany
Modrzewina
Rubno Wielkie
Krasny Las
Próchnik
Bażantarnia – park leśny stanowiący integralną część miasta
Komunikacja i transport[edytuj]

 Osobny artykuł: ZKM Elbląg.
 Osobny artykuł: Tramwaje w Elblągu.
Komunikacja miejska[edytuj]
Komunikacją miejską w Elblągu nadzorowana jest przez Zarząd Komunikacji Miejskiej w Elblągu Sp. z o.o. Transport publiczny obsługiwany jest przez 4 cztery spółki przewozowe: Autobusowe Linie Prywatne ALP Spółka z o.o., Tramwaje Elbląskie Spółka z o.o., PKS Elbląg i Przedsiębiorstwo Komunikacji Autobusowej w Elblągu Spółka z o.o.
ZKM w Elblągu swoim zasięgiem działania obejmuje miasto Elbląg oraz przyległe do niego miejscowości.
Od 1 września 2011 r. ceny biletów autobusowych i tramwajowych wynoszą 1,20 – ulgowy, 2,40 – normalny.
Kolej[edytuj]


Dworzec kolejowy w Elblągu
Elbląg ma bezpośrednie połączenia kolejowe z Gdańskiem, Słupskiem, Koszalinem, Szczecinem, Olsztynem, Ełkiem, Białymstokiem, Malborkiem, Braniewem, Fromborkiem (tylko w okresie wakacyjnym), Berlinem (tylko w okresie wakacyjnym) i Kaliningradem (od 28 maja do 10 października).
Przez miasto przebiega linia kolejowa z Berlina do Kaliningradu (którą uruchomiono 19 października 1852)[8]. W 1897 rozpoczęto pierwsze prace przy budowie Kolei Nadzalewowej, która miała połączyć Elbląg z Królewcem. W maju 1899 oddano do użytku odcinek z Elbląga do Fromborka, zaś we wrześniu tego roku odcinek z Fromborka do Braniewa.
W tym czasie oddano też do użytku dworzec Elbląg Miasto i dworzec Elbląg Angielskie Źródło. Stację Elbląg Miasto łączyła z dworcem wschodnim linia kolejowa biegnąca przez centrum miasta, która to istniała do początku lat 80. XX w.
Zlikwidowano ją po wybudowaniu w latach 1975-1982 obwodnicy łączącej stację Elbląg, czyli dawny Dworzec Wschodni ze stacją Elbląg Zdrój.
Dworce i przystanki kolejowe[edytuj]
obecne
Elbląg
Elbląg Zdrój
Rubno Wielkie
dawne
Elbląg Miasto
Elbląg Most Zwodzony
Komunikacja lotnicza[edytuj]
Elbląg nie posiada własnego portu lotniczego. Najbliższy znajduje się w odległości ok. 70 km od miasta w Gdańsku-Rębiechowie jest to Międzynarodowy Port Lotniczy Gdańsk im. Lecha Wałęsy
Lotnisko w Elblągu[edytuj]
 Osobny artykuł: lotnisko Elbląg.
W dzielnicy Nowe Pole istnieje od 1915 trawiaste lotnisko, obecnie aeroklubowe. Rozważany jest jego rozwój i przekształcenie go w komunikacyjny port lotniczy. Alternatywnie, rozważane jest przekształcenie pobliskiej bazy lotniczej lotniska Królewo Malborskie, w port lotniczy Trójmiasto-Elbląg, która w przeciwieństwie do trawiastego lotniska w Elblągu posiada pełnowymiarową betonową drogę startową[potrzebne źródło].
Komunikacja wodna[edytuj]
W Elblągu mieści się port morski. Nowe nabrzeża zostały wybudowane kosztem 30 mln złotych. Obok części towarowej znajduje się terminal pasażerski-punkt odpraw granicznych o przepustowości jednorazowej 200 osób i 30 samochodów osobowych. Niezwykle istotną inwestycją dla miasta oraz całego regionu jest planowany przekop Mierzei Wiślanej w okolicach wsi Skowronki. Skróci to i ułatwi szlak wodny pomiędzy Elblągiem, a innymi międzynarodowymi portami oraz wpłynie na dalszy, dynamiczny rozwój miasta[potrzebne źródło].
Elbląg jako jeden z dwóch portów na Zalewie Wiślanym (obok Fromborka) ma morskie przejście graniczne, umożliwiające odprawę jachtów udających się do obwodu kaliningradzkiego.
Szkoły wyższe[edytuj]

 Osobny artykuł: Edukacja w Elblągu.
Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Elblągu
Elbląska Uczelnia Humanistyczno-Ekonomiczna
Szkoła Wyższa im. Bogdana Jańskiego w Elblągu – Zamiejscowy Wydział Szkoły Wyższej z Warszawy
Nauczycielskie Kolegium Języków Obcych - Regent College – Nauczycielskie Kolegium Języków Obcych
Wyższe Seminarium Duchowne w Elblągu
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski, Wydział Prawa i Administracji – Administracja w Elblągu
Uniwersytet Gdański, Wydział Nauk Społecznych – Politologia w Elblągu
Wspólnoty religijne[edytuj]

Na terenie miasta działalność religijna prowadzą następujące kościoły i wspólnoty:


Elbląg - ul. Wigilijna, ścieżka kościelna
Chrześcijaństwo[edytuj]
Kościół rzymskokatolicki
Parafia Katedralna św. Mikołaja - kościół katedralny św. Mikołaja
Parafia św. Wojciecha - kościół św. Wojciecha
kościół św. Antoniego
Parafia bł. Doroty z Mątów - kościół bł. Doroty z Mątów
Parafia Świętej Rodziny
Parafia św. Rafała Kalinowskiego
Parafia św. Pawła Apostoła - kościół św. Pawła Apostoła
Parafia św. Józefa Robotnika
Parafia św. Jerzego
Parafia św. Brata Alberta
Parafia bł. Franciszki Siedliskiej - Kościół bł. Franciszki Siedliskiej w Elblągu
Parafia św. Floriana
Parafia Wszystkich Świętych
Parafia Świętej Trójcy
Parafia św. Brunona z Kwerfurtu
Parafia Matki Bożej Królowej Polski
Parafia Wojskowa Miłosierdzia Bożego
Kościół Polskokatolicki
Parafia Dobrego Pasterza
Kościół greckokatolicki
Parafia Narodzenia św. Jana Chrzciciela
Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny
Parafia św. Marii Magdaleny
Kościół Ewangelicko-Augsburski
Parafia w Elblągu
Kościół Ewangelicko-Metodystyczny
Parafia w Elblągu
Kościół Chrześcijan Baptystów
Zbór w Elblągu
Kościół Zielonoświątkowy
Zbór "Nowe Życie"
Kościół Chrystusowy
Zbór w Elblągu
Kościół Adwentystów Dnia Siódmego
Zbór w Elblągu
Kościół Chrześcijan Dnia Sobotniego
Zbór w Elblągu
Świadkowie Jehowy
Sala Królestwa
Buddyzm[edytuj]
Buddyjski Związek Diamentowej Drogi Linii Karma Kagyu
Opieka medyczna[edytuj]

Wojewódzki Szpital Zespolony
Elbląski Szpital Specjalistyczny z Przychodnią SPZOZ
Szpital Miejski im. Jana Pawła II
Szpital EL-VITA
Wojsko[edytuj]

13 Elbląski Pułk Przeciwlotniczy - rozformowany 2011-12-02
16 Żuławski Batalion Remontowy
16 Batalion Dowodzenia im. Ziemi Elbląskiej
16 Kompania Chemiczna im. Kazimierza Jagiellończyka - rozformowana 2010-12-31
16 Batalion Zaopatrzenia
Kultura, rozrywka i sport[edytuj]

Ośrodki kultury w Elblągu[edytuj]
Centrum Spotkań Europejskich Światowid
Młodzieżowy Dom Kultury w Elblągu
Centrum Tańca "Promyk"
Osiedlowy Zespół Społeczno-Kulturalny "Jar"
Spółdzielczy Dom Kultury "Zakrzewo"
Kina i teatry[edytuj]
Teatr im. Aleksandra Sewruka (dawniej Teatr Dramatyczny)
Teatr Alter Ego
Multikino – kino
Światowid – kino
Galerie[edytuj]
Centrum Sztuki Galeria El – galeria sztuki
Galeria Art Miś – galeria sztuki
Galeria Atrium hotelu Arbiter – galeria sztuki
Galeria Zachętka
Galeria Sztuki ART - PIK
Klub Galeria Studnia


Muzeum Archeologiczno-Historyczne w Elblągu
Muzea[edytuj]
Muzeum w Elblągu – muzeum archeologiczno-historyczne
Biblioteki[edytuj]
Biblioteka Elbląska im. Cypriana K. Norwida
Warmińsko-Mazurska Biblioteka Pedagogiczna w Elblągu
Biblioteka Wyższego Seminarium Duchownego Diecezji Elbląskiej
Rozrywka i wypoczynek[edytuj]
stadiony, pływalnie, baseny:
stadion przy ul. Skrzydlatej
stadion Mlexer Elbląg
stadion przy ul. Krakusa
stadion Olimpii Elbląg
basen odkryty przy ul. Spacerowej,
basen kryty przy ul. Karowej,
lodowisko przy ul. Karowej
Pływalnia Delfin
tereny zielone:
Las miejski Bażantarnia,
Park Modrzewie,
Park Michała Kajki,
Park Dolinka,
Park Romualda Traugutta,
Park Wojska Polskiego,
Park Planty,
sporty zimowe
wyciąg narciarski na górze Chrobrego
wyciąg saneczkarski na Gęsiej Górze
hale sportowe
Hala Widowiskowo-Sportowa
Hala MOS
inne
Kompleks Wypoczynkowy "Nowa Holandia"
Cykliczne imprezy w Elblągu[edytuj]

Ta sekcja od 2009-07 wymaga uzupełnienia źródeł podanych informacji.
Informacje nieweryfikowalne mogą zostać zakwestionowane i usunięte.
Aby uczynić sekcję weryfikowalną, należy podać przypisy do materiałów opublikowanych w wiarygodnych źródłach.
Letnie Ogrody "Polityki"
Tydzień z Rzeczpospolitą
Elbląskie Noce Teatru i Poezji
Ogólnopolski Festiwal Sztuki Słowa "... Czy to jest kochanie?"
Międzynarodowy Festiwal Tańca "Baltic Cup"
Międzynarodowe Spotkania Artystyczne
Repliki Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni
Letnie Salony Muzyczne w Bażantarni
Warmińsko-Mazurskie Spotkania z Teatrem na Wodzie
Elbląska Biesiada Specjala
Elbląskie Święto Chleba
Elbląg Rocks Europa - Festiwal Muzyki Alternatywnej w Elblągu[9]
Superliga Downhill Elbląg – zawody kolarstwa zjadowego
Festyn dla dzieci "W krainie Króla Piegusa"
MEGAzlot Elbląg Lato – impreza miłośników motoryzacji organizowana przez Fanklub Użytkowników Renault w Elblągu
Święto Głupców – impreza odbywa się 1 kwietnia każdego roku[10]. Przygotowuje ją grupa kuglarsko-teatralna IGNIS FATUUS oraz przyjaciele
Elbląg 3run Gathering - impreza odbywa się co roku, zlot Freerunerów z całej Polski.
Piłka nożna[edytuj]
Olimpia Elbląg – piłka nożna mężczyzn, II liga
Concordia Elbląg – piłka nożna mężczyzn, II liga
Olimpia 2004 Elbląg – piłka nożna mężczyzn, III liga
Concordia II Elbląg – piłka nożna mężczyzn, klasa okręgowa
Olimpia II Elbląg – piłka nożna mężczyzn, klasa okręgowa
Zalew Gmina Elbląg – piłka nożna mężczyzn, B-klasa
Piłka ręczna[edytuj]
Start Elbląg – piłka ręczna kobiet (Ekstraklasa)
Techtrans Darad Elbląg – piłka ręczna mężczyzn (I liga)
MKS Truso Elbląg – piłka ręczna mężczyzn, kat. juniorzy
Siatkówka[edytuj]
IKS Atak Elbląg – siatkówka niepełnosprawnych, mężczyźni
MKS Truso Elbląg – siatkówka kobiet, kat. młodziczki
Koszykówka[edytuj]
MKS Truso Elbląg – koszykówka kobiet i mężczyzn, kat. młodziki, kadeci, juniorzy
Sporty walki[edytuj]
Boks: Tygrys Elbląg, Kontra Elbląg
Judo: MKS Truso Elbląg, UKS Tomita Elbląg
Capoeira: Abada Caporeira Elbląg, Cordao de Ouro Elbląg
Unifight: SSW Figter Elbląg
Sambo Bojowe: SSW Fighter Elbląg"
mma: Fight Club Elbląg
k1: Fight Club Elbląg
Aikido: Elbląska Szkoła Aikido RONIN
Karate: Elbląski Klub KARATE – sekcja Karate (Shotokan) i sekcja kickboxingu, Akademia Karate Andrex(Shotokan)
Zapasy: Olimpia Elbląg
Aikido: Elbląskie Stowarzyszenie Aikido AIKIKAI
Inne[edytuj]
sporty wodne: Grupa Wodna
taniec towarzyski: Elbląski Klub Tańca "Jantar", Formacja "Lotos - Jantar"
lekkoatletyka: MKS Truso Elbląg
przystań jachtowa, żeglarstwo, kajakarstwo: Bryza Elbląg, Wodnik Elbląg, Energa Olimpia Elbląg
pływanie, strzelectwo, pięciobój nowoczesny: UKP Jedynka Elbląg, UKS Delfin 2 Elbląg, KS Orzeł Elbląg, UKS Orlik Elbląg, IKS Atak Elbląg (również siatkówka niepełnosprawnych)
lotnictwo sportowe: Aeroklub Elbląski
łyżwiarstwo: KS Orzeł Elbląg
hokej na sledgach: IKS Atak Elbląg
taniec nowoczesny: Hipnotic , Brodway, Destination, Dance Vision, Cadmans
Rugby: "Rugby Klub Elbląg"
Organizacje pozarządowe[edytuj]
Elbląskie Stowarzyszenie Wspierania Inicjatyw Pozarządowych
Elbląskie Towarzystwo Kulturalne
Fundacja Elbląg
Polskie Stowarzyszenie Na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym
Stowarzyszenie Elbląg Europa
Towarzystwo Przyjaciół Dzieci oddział w Elblągu
Związek Harcerstwa Polskiego Hufiec Elbląg
Regionalne Centrum Wolontariatu w Elblągu
Media[edytuj]

Prasa[edytuj]
Elbląska Gazeta Internetowa portEl.pl
Dziennik Elbląski – lokalna gazeta codzienna
Elblag24.pl – całodobowe fakty z Elbląga i Regionu (reaktywacja)
Extra Elbląg – gazeta bezpłatna – wychodzi we wtorki
Nasz Elbląg – gazeta bezpłatna – wychodzi w czwartki
Tydzień w Elblągu – dwutygodnik, ukazuje się 10 oraz 25 każdego miesiąca
Magazyn Elbląski – kwartalnik
mlodyelblag.pl - elbląski portal młodych
info.elblag.pl - elbląski dziennik internetowy
ELNEWS.pl - Elbląskie e-Wydarzenia
82-300.pl - Elbląska gazeta internetowa
Stacje radiowe[edytuj]
Radio Eska Elbląg (byłe Radio El) – ogólnodostępna lokalna rozgłośnia prywatna
Radio Olsztyn – regionalna rozgłośnia Polskiego Radia w województwie warmińsko-mazurskim, redakcja w Elblągu
Radio Gdańsk - regionalna rozgłośnia Polskie Radio w wojewodztwie pomorskim, zasięg częstotliwości 103,7 MHz FM z okresu, gdy Elbląg był w województwie gdańskim, redakcja w Elblągu
Stacje telewizyjne[edytuj]
Telewizja Elbląska – lokalny kanał TV-kablowej o tematyce elbląskiej
Współpraca międzynarodowa[edytuj]

Elbląg, dzięki swojemu przygranicznemu położeniu, bierze udział w wielu międzynarodowych projektach, w ostatnich latach szczególnie z obwodem kaliningradzkim. Z jego inicjatywy doszło także do stworzenia Euroregionu Bałtyk, który skupia w swoim zasięgu większość krajów wokół Morza Bałtyckiego (Polska, Rosja, Litwa, Łotwa, Szwecja, Dania). W Elblągu mieści się także jego stały międzynarodowy sekretariat[potrzebne źródło].
Na dowód ścisłej współpracy między Elblągiem a francuskim miastem Compiègne, powstające właśnie rondo przy ulicy Nowowiejskiej, zostanie nazwane Rondem Compiègne, a rondo, którym z Compiègne wyjeżdża się w kierunku Paryża, w 2003 roku zostało nazwane Rondem Elblag.
Obecnie Elbląg współpracuje z 14 miastami partnerskimi z 13 krajów:
 Rosja: Kaliningrad i Bałtijsk
 Niemcy: Leer (Ostfriesland)
 Szwecja: Ronneby
 Białoruś: Nowogródek
 Estonia: Narwa
 Litwa: Druskieniki
 Ukraina: Tarnopol
 Łotwa: Lipawa
 Francja: Compiègne
 Wielka Brytania: Trowbridge
 Chile: Coquimbo
 Chiny: Baoji
 Tajwan: Tainan
W listopadzie 2007 miasto i port Elbląg zainicjowało międzynarodową kampanię "Bałtycka Ukraina", ukierunkowaną na zbudowanie w mieście ukraińskiego kompleksu portowego. Plany te są ściśle powiązane z decyzją rządu RP o budowie kanału żeglugowego przez Mierzeję Wiślaną[11].
Honorowi obywatele miasta Elbląga[edytuj]

Tytuły nadane przed 1945 r.
Adolf Hitler[12]
Hermann Goering[12]
Joseph Goebbels[12]
Tytuły nadane po 1989 r. (data nadania tytułu)[potrzebne źródło]
Jan Paweł II (1999)
Lech Wałęsa (2011)
Lech Baranowski (1995) – założyciel pierwszego po wojnie Urzędu Pocztowego w Elblągu
Marian Biskup (2007) – profesor, wybitny znawca historii Pomorza Gdańskiego i dziejów Zakonu Krzyżackiego
Henryk Iwaniec (2006) – światowej sławy matematyk, zajmuje się liczbami pierwszymi
ks. Mieczysław Józefczyk (1994) – miłośnik historii Elbląga, kapelan "Solidarności", kapelan b. żołnierzy AK
o. Czesław Klimuszko (2004) – o. franciszkanin, zielarz i wizjoner
gen. bryg. Bolesław Nieczuja Ostrowski (1992) – legendarny dowódca 106 Dywizji Armii Krajowej
Stanisław Piekarski (1994) – tramwajarz, jeden z elbląskich pionierów
Helena Pilejczyk (2002) – łyżwiarka szybka, medalistka olimpijska
Ryszard Rynkowski (2002) – polski piosenkarz, dawniej związany z grupą "Vox", obecnie solista
Hans G. Schrock-Opitz (1997) – były mieszkaniec Elbląga, zamieszkały w Niemczech popularyzator i sponsor elbląskiego środowiska tanecznego
Hans J. Schuch (2003) – urodzony w Elblągu, zamieszkały w Niemczech emerytowany dyrektor muzeum WOLLBECK i przewodniczący Stowarzyszenia TRUSO
Stanisław Wójcicki (1993) – jeden z elbląskich pionierów, członek Morskiej Grupy Operacyjnej organizującej życie pierwszym mieszkańcom miasta
Parlamentarzyści[edytuj]

Mieszkańcy Elbląga wybierają parlamentarzystów z okręgu wyborczego Elbląg, a posłów do Parlamentu Europejskiego z okręgu wyborczego Olsztyn.
Fakty historyczno-geograficzne[edytuj]

Elbląg jest najstarszym miastem w województwie warmińsko-mazurskim i liczy obecnie 774 lat[potrzebne źródło]
Siedziba gminy wiejskiej Elbląg znajduje się w Elblągu, który jest obecnie największym miastem z siedzibą gminy wiejskiej w Polsce.
skrzyżowanie ulic Nowowiejskiej, Traugutta oraz Górnośląskiej w Elblągu nosi nazwę "Rondo Compiegne", na pamiątkę współpracy z tym francuskim miastem. Co ciekawe, najważniejsze skrzyżowanie o ruchu okrężnym w Compiegne (odchodzi z niego droga na Paryż) nosi nazwę "Rondo Elbląg"
W Elblągu znajduje się największy odkryty basen w Europie o długości 340 m, szerokości 100 m i łącznej powierzchni lustra wody 3,4 ha. Został wybudowany w 1934 roku[potrzebne źródło].
Podczas zdobywania Elbląga (9 lutego 1945) został aresztowany Aleksander Sołżenicyn
W Elblągu znajdowała się drewniana wieża Bismarcka
W latach 1966-90 polska Marynarka Wojenna dysponowała okrętem nazwanym na cześć miasta ORP Elbląg
Elbląg na ekranie[edytuj]

1964 – Elbląg – reż. Lech Lorentowicz (film turystyczno-krajoznawczy)
1970 – Krajobraz po bitwie – reż. Andrzej Wajda (plenery w Bażantarni i na autostradzie)
1974 – Polewacz polany(lub Elbląg – kinolaboratorium) – reż. Paweł Kwiek, Karol Cichecki (film eksperymentalny)
1975 – Elbląg – reż. Zbigniew Ryszard Frankowski (film dokumentalny)
2002 – Ojciec Święty w Elblągu – reż. Mirosław Salicki (film dokumentalny)
2003 – Nowe życie Starego Miasta (film dokumentalny prod. rosyjskiej)
2003 – film dokumentalny prod. niemieckiej (TV ARD)
2007 – Nowa Europa Michaela Palina (serial produkcji BBC)
2007 – Świadek koronny – reż. Jarosław Sypniewski, Jacek Filipiak (film sensacyjny); plenery w okolicach Elbląga
2007 – Odwróceni reż. Jarosław Sypniewski, Michał Gazda (serial kryminalny); plenery w okolicach Elbląga
2008 – Travel 2008 – program w polskiej wersji był realizowany w Elblągu (była także sekcja dotycząca Elbląga, Travel Channel)
2012 – Bitwa na głosy, II edycja - zespół Ryszarda Rynkowskiego
Literatura[edytuj]

Matthias Blazek: „Wie bist du wunderschön!“ Westpreußen – Das Land an der unteren Weichsel. ibidem: Stuttgart 2012 ISBN 978-3-8382-0357-7
Zobacz też[edytuj]

Elbląg (rzeka)
Truso
województwo elbląskie
Elektrociepłownia Elbląg
Cmentarz żydowski w Elblągu
Miasto nowych ludzi - powieść o pierwszych latach zasiedlania miasta po 1945
Elbląg w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Tom II (Derenek – Gżack) z 1881 r.

Portal:
Warmia i Mazury
Linki zewnętrzne[edytuj]


  W Wikimedia Commons znajdują się multimedia związane z tematem:
Elbląg
Historia Żydów w Elblągu na portalu Wirtualny Sztetl
Elbląg w katalogu Open Directory Project

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz

+1