czwartek, 20 września 2012

Łapy


Łapy

Państwo Polska
Województwo podlaskie
Powiat białostocki
Gmina Łapy
gmina miejsko-wiejska
Prawa miejskie 1 stycznia 1925
Burmistrz Wiktor Brzosko
Powierzchnia 12,14 km²
Wysokość 120-130 m n.p.m.
Ludność (2010)
• liczba
• gęstość
16 049
1359 os./km²
Strefa numeracyjna
(+48) 85
Kod pocztowy 18-100 do 18-101
Tablice rejestracyjne BIA
Położenie na mapie Polski


Łapy
52°59′N 22°53′E
TERC
(TERYT) 3202602064
Urząd miejski
ul. Sikorskiego 24
18-100 Łapy
 Multimedia w Wikimedia Commons
 Hasło Łapy w Wikisłowniku
Strona internetowa


Osiedle kolejarskie „Osse”


Nieistniejąca cerkiew św. Mikołaja w Łapach


Wieża ciśnień


Pomnik ppłk. Nilskiego-Łapińskiego


Kościół św. Piotra i Pawła – brama wejściowa i wieża
Łapy – miasto w woj. podlaskim w powiecie białostockim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Łapy. Położone na Nizinie Północnopodlaskiej nad rzeką Narew.
Według danych z 31 grudnia 2010 r. miasto miało 16 049 mieszkańców[1].
Znajdują się w nim Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego w Łapach S.A. (ZNTK w Łapach S.A. w upadłości), mleczarnia oraz zamknięta w lutym 2008 cukrownia.
Ponadto Łapy są ośrodkiem medycznym i edukacyjnym dla obszaru byłego powiatu łapskiego.
Spis treści  [ukryj]
1 Położenie
1.1 Dzielnice mieszkalne
2 Historia
3 Transport
3.1 Drogi
3.2 Koleje
3.3 Komunikacja autobusowa
3.4 Szlaki rowerowe
4 Gospodarka
4.1 Turystyka
5 Kluby i organizacje sportowe
6 Organizacje i stowarzyszenia kulturalne
7 Związki wyznaniowe
8 Placówki oświatowe
9 Urodzeni w Łapach
10 Zobacz też
11 Przypisy
12 Literatura historyczna dotycząca Łap
Położenie[edytuj]

Miasto Łapy jest usytuowane w Polsce północno-wschodniej. Zgodnie z podziałem Polski na regiony fizycznogeograficzne dokonanym przez Kondrackiego miasto Łapy leży na Nizinie Północnopodlaskiej, nad Doliną Górnej Narwi. Miasto Łapy położone jest nad rzeką Narew. Leży na obszarze o wysokościach od 120 do 130 m n.p.m.[potrzebne źródło]
Miasto znajduje się w otulinie Narwiańskiego Parku Narodowego.
Według danych z 1 stycznia 2010 r. powierzchnia miasta wynosiła 12,14 km²[2].
W latach 1954–1975 Łapy były siedzibą powiatu w województwie białostockim. Od 1975 do 1998 miasto administracyjnie należało do mniejszego woj. białostockiego.
Dzielnice mieszkalne[edytuj]
Obecnie Łapy składają się z następujących dzielnic:
Barwiki
Bociany
Goździki
Leśniki
Osse
Wity
Wygwizdowo
Zięciuki
Historia[edytuj]

Nazwa Łapy jest pochodzenia mazowieckiego i pierwotnie oznaczała przydomek rodu, który założył osadę nad Narwią. Legenda wiąże powstanie miasta Łapy ze szlachcicem Łappą herbu Lubicz, który osiadł tutaj w czasie kolonizacji mazowieckiej w XV wieku.
Pierwsze wzmianki historyczne o tych terenach pochodzą z początku XIII wieku. Wiadomo, że w 1375 Płonka Kościelna była samodzielną parafią. Początkowo Łapy stanowiły zaścianek, gdzie szlachta od zawsze kultywowała tradycje patriotyczne. Wkrótce w wyniku rozrostu wioski powstały osady zlokalizowane na zachodnim i wschodnim brzegu rzeki Narew (w późniejszych wiekach handlowego szlaku wodnego z miejscowości Suraż do Gdańska, XVI–XVII w. i po II wojnie światowej z Puszczy Białowieskiej do Tykocina) i po wschodniej stronie traktu Suraż – Płonka.
W wyniku powiększania się rodu powstało szereg zaścianków, takich osad jak: Rechy, Brusięta, Barwiki, Korczaki, Pluśniaki, Wągle, Wity, Zięciuki, Kosmyki, Łazie, Stryjce, Wojtysze. Niektóre z tych nazw zaniknęły, a pojawiły się nowe, takie jak: Goździki, Dębowizna, Bociany, Leśniki. Po III rozbiorze Polski Łapy znalazły się pod zaborem pruskim, a w 1807 po układzie w Tylży ziemie te znajdowały się w Księstwie Warszawskim, następnie w 1815 w Królestwie Polskim. Ważnym wydarzeniem dla dalszej historii Łap był 1812, kiedy to dwukrotnie przemaszerowały tędy wojska napoleońskie. W latach dwudziestych XIX wieku zaścianki liczyły ponad 1000 mieszkańców i 180 domów. W 1925 przez połączenie sześciu zaścianków (Łapy-Barwiki, Łapy-Leśniki, Łapy-Zięciuki, Łapy-Wity, Łapy-Goździki, Łapy-Bociany) powstały Łapy mające charakter osady rolniczej.
Łapy swój rozwój zawdzięczają oddaniu do użytku 15 grudnia 1862 linii kolei warszawsko-petersburskiej ze stacją kolejową w Łapach oraz wybudowaniu przez Francuzów w tym samym roku warsztatów naprawy parowozów oraz wagonów. Spowodowało to nie tylko napływ rzemieślników i robotników z okolicznych wiosek, ale i również z odległych ziem polskich i Cesarstwa Rosyjskiego. W nocy z 22 na 23 stycznia 1863 r. stacja kolejowa w Łapach została zdobyta przez grupę kolejarzy z warsztatów oraz oddział powstańczy Władysława Cichorskiego Zameczka. Zakłady naprawy wagonów istnialy w Łapach pod nazwą Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego w Łapach S.A. Inwestycje te miały decydujący wpływ na urbanizację Łap, którym 1 stycznia 1925 zostały nadane prawa miejskie. W przededniu II wojny światowej miasto liczyło około 7300 mieszkańców. W trakcie działań wojennych miejscowość została zniszczona w 80%. Wymordowano całkowicie ludność żydowską miasta. W Łapach urodził się Józef Kosacki, wynalazca pierwszego na świecie ręcznego wykrywacza min, który był bardzo istotnym wkładem w zwycięstwo aliantów w II wojnie światowej.
Transport[edytuj]

Drogi[edytuj]
Przez Łapy przebiegają dwie drogi wojewódzkie:
droga wojewódzka nr 681 Roszki-Wodźki – Łapy – Brańsk – Ciechanowiec
droga wojewódzka nr 682 Łapy – Markowszczyzna
Ponadto 19 km na północ od Łap przebiega droga krajowa nr 8.
Koleje[edytuj]
Przez miasto przebiegają szlaki komunikacyjne:
linia kolejowa Białystok – Warszawa (Kolej Warszawsko-Petersburska)
linia kolejowa Łapy – Ostrołęka (częściowo nieczynna)
W Łapach znajduje się stacja PKP Łapy (dla wszystkich pociągów), która znajduje się w centrum miasta oraz stacja Łapy Osse (jedynie dla pociągów osobowych), która znajduje się 3 km od centrum, w dzielnicy Osse. Z Łap pociągiem można dojechać do wielu miast (Bielsko-Biała, Warszawa, Suwałki, Białystok, Wrocław, Opole, Częstochowa, Kraków, Szczecin, Poznań).
Komunikacja autobusowa[edytuj]
W Łapach znajduje się kilka małych przystanków PKS oraz główny przystanek – Łapy (obok dworca PKP). Obsługuje on połączenia podmiejskie w kierunku Białegostoku, Zambrowa, Siemiatycz, Bielska Podlaskiego itd.
Szlaki rowerowe[edytuj]
Przez Łapy przebiegają:
 Czerwony szlak rowerowy – Obwodnica Rowerowa Narwiańskiego Parku Narodowego (Choroszcz – Zawady – Baciuty – Dobrowoda – Turośń Dolna – Borowskie Michały – Suraż – Łapy – Płonka Kościelna – Stara Łupianka – Jeńki – Waniewo – Kurowo – Stare Jeżewo – Tykocin – Choroszcz)
 Czerwony szlak pieszy im. Włodzimierza Puchalskiego, 36 km (Łapy „Osse” – Gąsówka-Osse – Płonka Kościelna – Płonka-Strumianka – Stara Łupianka – Bokiny – Jeńki – Waniewo – Kurowo – Stare Jeżewo)
 Zielony szlak pieszy Kolejarzy (Łapy „Osse” – Grochy – Turek – Pietkowo – Suraż)
Gospodarka[edytuj]

Gospodarka Łap do 2009 roku była oparta przede wszystkim na działających wówczas: cukrowni – będącej niegdyś jedną z najlepszych w Polsce[potrzebne źródło] – i Zakładach Naprawczych Taboru Kolejowego. Niestety dla miasta, zakłady te zostały zamknięte.
W tej miejscowości planowane jest utworzenie tzw. Podstrefy Łapy w ramach Tarnobrzeskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej. Odpowiedni projekt ustawy trafił do Rady Ministrów[3].
Rozwój gospodarki przemysłowej w Łapach i okolicy hamuje przede wszystkim bliskie położenie Narwiańskiego Parku Narodowego. Za to miasto ma potencjał do rozwoju gospodarki turystycznej[potrzebne źródło].
Turystyka[edytuj]
Atrakcje
Dom Etkunów przy ul. Spółdzielczej z lat 20. XX w.
Narwiański Park Narodowy
Osiedle kolejarskie „Wygwizdowo” – 4 drewniane domy mieszkalne z 1924
Osiedle kolejarskie „Osse” – 27 murowanych domów mieszkalnych z lat 30. XX
Pomnik Bohaterskich Dzieci Polskich poświęcony pamięci dzieci, które zginęły w czasie II wojny światowej
Kamień poświęcony ppłk. Stanisławowi Nilskiemu-Łapińskiemu
Wieża ciśnień w zespole dworca kolejowego z początku XX
Cmentarz prawosławny w dzielnicy Osse
Zespół Kościoła Parafialnego pod wezwaniem św. Piotra i Pawła:
brama murowana z lat 1920–1927
plebania drewniana z około 1929
wikariat murowany ok. 1930
kapliczka z 1920
Rynek miasta
Zespół blokowy przy ulicy Sikorskiego
cmentarz żydowski
Kluby i organizacje sportowe[edytuj]

Pogoń Łapy
UKS Narew Łapy
Łapskie Towarzystwo Rowerowe „Peleton”
UKS „Olimp” LO Łapy
UKS „Łapa” Łapy
Organizacje i stowarzyszenia kulturalne[edytuj]

Łapskie Towarzystwo Regionalne
Związki wyznaniowe[edytuj]

Kościół katolicki:
parafia Świętego Krzyża
parafia św. Apostołów Piotra i Pawła
parafia św. Jana Chrzciciela
Placówki oświatowe[edytuj]

Przedszkola
Przedszkole Samorządowe nr 1
Przedszkole Samorządowe nr 2
Szkoły podstawowe
Katolicka Szkoła Podstawowa im. Kardynała Stefana Wyszyńskiego
Szkoła Podstawowa nr 1
Szkoła Podstawowa nr 2
Szkoła Podstawowa nr 3
Gimnazja
Gimnazjum nr 1
Gimnazjum nr 2
Szkoły średnie
I Liceum Ogólnokształcące
Zespół Szkół Mechanicznych
II Liceum Ogólnokształcące
II Liceum Profilowane
Technikum
Zasadnicza Szkoła Zawodowa
Szkoła Policealna dla młodzieży
Uzupełniające Liceum Ogólnokształcące dla Dorosłych
Liceum Ogólnokształcące dla Dorosłych
Szkoła Policealna – zaoczna
Urodzeni w Łapach[edytuj]

Józef Kosacki – oficer WP, wynalazca wykrywacza min.
Zobacz też[edytuj]

Gmina Łapy
Powiat łapski
Łapy Osse
Łapy (stacja kolejowa)

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz

+1