niedziela, 9 września 2012

Tolkmicko


Tolkmicko

Państwo Polska
Województwo warmińsko-mazurskie
Powiat elbląski
Gmina Tolkmicko
gmina miejsko-wiejska
Prawa miejskie ok. 1296
Burmistrz Andrzej Lemanowicz
Powierzchnia 2,29[1] km²
Ludność (2008)
• liczba
• gęstość
2893[1]
1179 os./km²
Strefa numeracyjna
+48 55
Kod pocztowy 82-340
Tablice rejestracyjne NEB
Położenie na mapie Polski


Tolkmicko
54°19′14″N 19°31′50″E
TERC
(TERYT) 6283504094
Urząd miejski
ul. Portowa 2
82-340 Tolkmicko
 Multimedia w Wikimedia Commons
 Hasło Tolkmicko w Wikisłowniku
Strona internetowa
Tolkmicko (do 1945 niem. Tolkemit) - miasto w woj. warmińsko-mazurskim, w powiecie elbląskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Tolkmicko, położone nad Zalewem Wiślanym.
Ośrodek usługowy i turystyczno-wypoczynkowy. Przemysł spożywczy (rybny, przetwórstwo owoców i warzyw). Port morski.
W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do woj. elbląskiego.
Spis treści  [ukryj]
1 Historia
1.1 Etymologia nazwy
2 Przynależność miasta do stowarzyszeń
3 Komunikacja i transport
4 Turystyka
4.1 Zabytki
4.2 Atrakcje turystyczne
5 Kultura i rozrywka
5.1 Ośrodki kultury
5.2 Imprezy cykliczne
6 Sport
7 Przemysł
8 Osoby związane z Tolkmickiem lub w nim urodzone
9 Zobacz też
10 Przypisy
11 Linki zewnętrzne
Historia[edytuj]



Tolkmicko w 1750 roku
Najstarsze wzmianki na temat Tolkmicka są legendami, które trudno traktować jako rzetelne źródła historyczne, jednak swoje potwierdzenie znajduje fakt, ze w najbliższej okolicy miasta istniał wczesnośredniowieczny gród Prusów, którego pozostałości zachowały się do dnia dzisiejszego. Wykopaliska wskazują na powstanie grodu we wczesnej epoce żelaza (około 650-400 p.n.e.). Z tego okresu pochodzą ślady pobytu w okolicy ludności kultury łużyckiej oraz cztery grodziska znajdujące się na terenie gminy. Aż do XIII wieku tereny te zamieszkiwali pruscy Pogezanie. W latach 1233-1283 Prusowie zostali podbici przez Krzyżaków. W latach 1296-1300 osada otrzymała przywilej lokacyjny. Pierwszy pisemny zapis nazwy miasta pochodzi z 1326 roku i brzmi „Tolkemit”. Natomiast pierwszy przekaz o istnieniu kościoła w Tolkmicku pochodzi z roku 1330. 21 marca 1351 roku Wielki Mistrz krzyżacki Henryk Dusemer odnowił przywilej miejski Tolkmicka a w 1359 roku miejscowość, wraz z wsią Nowinka, otrzymały przywilej na uprawianie rybołówstwa. 3 kwietnia 1440 roku Tolkmicko przystąpiło do Związku Pruskiego. Czternaście lat później burmistrz miasta złożył przysięgę wierności królowi polskiemu a mieszczanie zburzyli zamek krzyżacki znajdujący się w mieście. Po zakończeniu wojny trzynastoletniej w 1466 roku, Tolkmicko znalazło się w granicach Polski (Prusy Królewskie) i pozostało w Rzeczypospolitej aż do roku 1772. Podczas wojny polsko-szwedzkiej, w dniach 11-12 czerwca 1626 roku, w Tolkmicku zatrzymał się król szwedzki Gustaw II Adolf. W XVII wieku nawiedziły miasto dwa wielkie pożary, które strawiły jego zabudowania (1634, 1694). W roku 1710 z powodu epidemii dżumy zmarła połowa mieszkańców Tolkmicka. W 1720 roku otwarto w miejscowości browar. Kolejny wielki pożar, który wybuchł 29 lipca 1767 roku strawił dom piwny, budynek ratusza oraz kościół, które później odbudowano. Po I rozbiorze Polski w 1772 roku miasto znalazło się w granicach Królestwa Pruskiego. W 1793 roku ukończono nowy ratusz. W 1785 r. zbudowano w miejscowości pierwszą szkołę, a w latach 1803 - 1828 funkcjonował w niej Sąd Ziemski i Miejski. W 1818 roku po utworzeniu Powiatu elbląskiego włączono do niego Tolkmicko. Podczas Powstania listopadowego w mieście stacjonowało 240 żołnierzy, a w tym samym roku w miejscowościwybuchła epidemia cholery. W 1832 roku w Tolkmicku otwarto pierwszą aptekę, a w 1851 zamknięto browar. W drugiej połowie XIX wieku, dał się zauważyć intensywny rozwój gospodarczy miasta. Ponieważ w latach 1862 - 1883 budowano port rybacki, w roku 1873 poprowadzono szosę z Tolkmicka do Elbląga. W roku 1899 zakończono budowę Kolei Nadzalewowej ze stacja w Tolkmicku. W latach 1925 - 1928 miasto wyposażono w sieć kanalizacji burzowej. W 1939 roku rozpoczęto budowę fabryki marmolady, jednak została ona zamknięta już w 1940 roku. Zajęcie miasta przez Armię Czerwoną nastąpiło 26 stycznia 1945 roku. Podczas II wojny światowej miejscowość została dotkliwie zniszczona. Z Tolkmicka z końcem wojny uciekła połowa mieszkańców. Powojenna historia miasta, to powolna odbudowa miasta które nigdy już nie odzyskało dawnej świetności. W czasach PRLu powstały w Tolkmicku dwa wielkie zakłady przetwórstwa spożywczego. W 1946 roku utworzono Bosmanat Portu. Kolejne inwestycje to budowa oczyszczalni ścieków i kanalizacji sanitarnej, a także budowa szkoły, ośrodka kultury i innych obiektów użytku publicznego.
Etymologia nazwy[edytuj]
Nazwa miejscowości pochodzi od legendarnej nazwy grodu Tolko i córki księcia Hoggo - Mity. [2]
Przynależność miasta do stowarzyszeń[edytuj]

Miasto Tolkmicko należy do trzech stowarzyszeń propagujących współpracę regionalną. [3]
Komunalny Związek Gmin Nadzalewowych
Stowarzyszenie Gmin RP Euroregion Bałtyk
Związek Gmin Zlewni Jeziora Druzno i Zalewu Wiślanego
Komunikacja i transport[edytuj]



Port w Tolkmicku
Przez miasto przebiega droga wojewódzka nr 503
Kolej Nadzalewowa z dworcem w Tolkmicku - linia kolejowa Elbląg - Frombork - Braniewo (obecnie nieczynna)
Port w Tolkmicku
W porcie znajduje się bosmanat oraz jedyna na Zalewie Wiślanym jednostka ratownictwa morskiego. Głębokość podejścia do portu 1,8 m; w porcie 2,0 m. Brak infrastruktury sanitarnej. [4]
Turystyka[edytuj]

Zabytki[edytuj]


Kościół parafialny św. Jakuba Apostoła
W Tolkmicku znajduje się około dziesięciu zabytków znajdujących się pod opieką konserwatora.[5]
układ urbanistyczny miasta (XIII-XX wiek)
kościół parafialny pw. św. Jakuba Apostoła z XV wieku
kościół polskokatolicki pw. Matki Bożej Anielskiej (parafialny)
kaplica cmentarna z I poł. XV wieku
baszta gotycka oraz pozostałość murów obronnych z XIV wieku
dworzec kolejowy z 1867 roku
domy z XIX-XX wieku
budynek szkoły podstawowej i gimnazjum z początku XX wieku
kapliczki przydrożne na drogach wyjazdowych z miasta
Atrakcje turystyczne[edytuj]
Grodzisko Wały Tolkmita
Na południe od miasta na obszarze Parku Krajobrazowego Wysoczyzny Elbląskiej znajdują się pozostałości staropruskiego grodziska Wały Tolkmita.
Park Krajobrazowy "Wysoczyzna Elbląska"
Pozostałości dawnych fortyfikacji miejskich
Wzgórze Starościńskie
Port w Tolkmicku - największy polski port na Zalewie Wiślanym
Kultura i rozrywka[edytuj]

Ośrodki kultury[edytuj]
Miejsko-Gminny Ośrodek Kultury
Biblioteka Publiczna Miasta i Gminy im. K. I. Gałczyńskiego
Oratorium św. Jana Bosko w Tolkmicku
Imprezy cykliczne[edytuj]
Dni Tolkmicka
Międzynarodowy Zlot Motocyklistów "KARDAN"
Regionalny Przegląd Zespołów Tańca Nowoczesnego
Regaty żeglarskie
Festyn parafialny
Dożynki
Sport[edytuj]

KS Tolkmicko - piłka nożna (IV Liga)
UKS Barkas w Tolkmicku
Salezjańska Organizacja Sportowa "SALOS"
Tolkmicko Elite Basketball - Koszykówka
Przemysł[edytuj]

MASFROST Sp. z o.o. - producent mrożonej żywności
Osoby związane z Tolkmickiem lub w nim urodzone[edytuj]

Peter Turnow - średniowieczny teolog, ur. ok. 1390 roku w Tolkmicku,
Jan Bażyński - starosta tolkmicki,
Krzysztof Perwanger - burmistrz Tolkmicka,
Piotr Rajkiewicz - w latach 2002-03 piłkarz MGKS Tolkmicko,
Tomasz Błasiak - aktor teatralny i filmowy, urodzony w Tolkmicku,
Hans Adolf Prützmann - urodzony w Tolkmicku w 1901 r. (ówczesne Prusy Wschodnie) zbrodniarz wojenny (Najwyższy Dowódca SS i Policji),
odpowiedzialny m. in. za organizację Holokaustu w Rosji i ludobójstwo ludności słowiańskiej w swoim rejonie.
Zobacz też[edytuj]

Cmentarz żydowski w Tolkmicku

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz

+1