Szczecin

Szczecin

Państwo Polska
Województwo zachodniopomorskie
Powiat miasto na prawach powiatu
Aglomeracja szczecińska
Założono IX wiek
Prawa miejskie 3 kwietnia 1243
Prezydent miasta Piotr Krzystek
Powierzchnia 300,55 km²
Wysokość -0,1 do 131 m n.p.m.
Ludność (31.03.2011)
• liczba
• gęstość
410 131 ▲
1350 os./km²
Strefa numeracyjna
(+48) 91
Kod pocztowy 70-001 do 71-899
Tablice rejestracyjne ZS
Położenie na mapie Polski


Szczecin
53°26′17″N 14°32′32″E
TERC
(TERYT) 3262011
SIMC 0977976
Hasło promocyjne: ʃtʃɛtʃin Floating Garden 2050[1]
Urząd miejski
plac Armii Krajowej 1
70-456 Szczecin
 Multimedia w Wikimedia Commons
 Wiadomości w Wikinews
 Szczecin w Wikicytatach
 Hasło Szczecin w Wikisłowniku
Strona internetowa
Szczecin (niem. i szw. Stettin, łac. Sedinum lub Stetinum[2]) – miasto na prawach powiatu, stolica i największe miasto województwa zachodniopomorskiego, położone nad Odrą oraz jeziorem Dąbie. Szczecin jest trzecim pod względem zajmowanej powierzchni i siódmym pod względem liczby ludności miastem Polski. Centrum aglomeracji szczecińskiej. Według danych z 31 marca 2011 roku miasto miało 410 131 mieszkańców[3].
Z racji nadgranicznego położenia i bliskości Morza Bałtyckiego, dostępnego przez żeglowną Odrę oraz Zalew Szczeciński, Szczecin stał się ośrodkiem gospodarczym regionu. Znajduje się tu port morski, stocznie remontowe, jachtowe oraz żeglugi morskiej. Miasto jest ośrodkiem turystycznym z dużą liczbą zabytków. Stanowi centrum akademickie i kulturalne (opera i operetka, liczne teatry, muzea i ośrodki kultury), jest także siedzibą kurii arcybiskupiej i wydziału teologicznego. Na terenie miasta znajduje się sanktuarium maryjne.
Miasto otaczają 3 duże kompleksy leśne, puszcze: Wkrzańska od północy, Bukowa od południa oraz Goleniowska od wschodu.
Spis treści  [ukryj]
1 Położenie
2 Warunki naturalne
2.1 Rzeźba terenu
2.2 Przyroda
2.3 Stosunki wodne
2.4 Klimat
3 Historia
4 Toponimia
5 Architektura i urbanistyka
5.1 Zabytki
5.2 Rynki, trakty, bulwary
5.3 Zieleń miejska
6 Gospodarka Szczecina
6.1 Handel
6.2 Promocja miasta
7 Turystyka
8 Kultura
8.1 Biblioteki
8.2 Muzea
8.3 Teatry
8.4 Kina
8.5 Imprezy cykliczne
8.6 Hejnał Szczecina
8.7 Media lokalne
8.8 Europejska Stolica Kultury 2016
9 Sport
10 Edukacja
11 Komunikacja
11.1 Komunikacja miejska
11.2 Transport drogowy
11.3 Komunikacja kolejowa
11.4 Transport wodny
11.5 Transport lotniczy
11.6 Przejścia graniczne
11.7 Komunikacja rowerowa
12 Polityka i administracja
12.1 Samorząd miasta
12.2 Podział administracyjny
12.3 Parlamentarzyści
12.4 Sądownictwo
12.5 Konsulaty
12.6 Współpraca międzynarodowa
13 Demografia
13.1 Język
14 Bezpieczeństwo
15 Opieka zdrowotna
15.1 Szpitale publiczne
15.2 Pogotowie ratunkowe
16 Wspólnoty religijne
17 Cmentarze
18 Zobacz też
19 Przypisy
20 Bibliografia
21 Linki zewnętrzne
Położenie[edytuj]

Szczecin leży w północno-zachodniej Polsce, w zachodniej części woj. zachodniopomorskiego przy granicy polsko-niemieckiej. Miasto leży nad rzeką Odrą oraz jeziorem Dąbie, obejmując część Międzyodrza.


Widok ze Wzgórz Warszewskich (ul. Duńska)
Miasto stanowi ośrodek centralny aglomeracji szczecińskiej.
Szczecin jest położony na obszarze czterech mezoregionów geograficznych: Dolina Dolnej Odry, Wzniesienia Szczecińskie, Wzgórza Bukowe i Równina Goleniowska – wchodzą one w skład Pobrzeża Szczecińskiego.
Odległość z centrum miasta do Morza Bałtyckiego w linii prostej wynosi 65 km[4][5]. Szczecin graniczy z miastem i gminą Police (od północy) oraz gminami: Dobra, Kołbaskowo od zachodu, Gryfino i Stare Czarnowo od południa oraz Kobylanka i Goleniów od wschodu.
Wieś Pilchowo i osiedle Pilchowo jest podzielone granicą administracyjną między miastem Szczecin a wiejską częścią gminy Police, Bezrzecze – między Szczecinem a gminą Dobra jako osiedle i wieś o tej samej nazwie, Załom – między Szczecinem a gminą Goleniów jako osiedle i wieś.
Szczecin jest uznawany za historyczną stolicę Pomorza Zachodniego[6].
Warunki naturalne[edytuj]

Struktura użytkowania gruntów (2005)[7]
Rodzaj Powierzchnia %
Użytki rolne 4387 ha 14,58%
Lasy i grunty leśne 5073 ha 16,86%
Pozostałe grunty i nieużytki 20 623 ha 68,55%
Razem (Σ) 30 083 ha 100%


Widok ze Wzgórz Bukowych (Park Leśny Zdroje)


Widok na Odrę z ul. Kolumba
Rzeźba terenu[edytuj]
Według danych z 2011 powierzchnia miasta obejmuje 300,55 km²[8].
W granicach Szczecina spotykają się typy krajobrazu 4 mezoregionów geograficznych tj.: Dolina Dolnej Odry, Wzniesienia Szczecińskie, Wzgórza Bukowe i Równina Goleniowska. Średnia rzędna terenu Szczecina wynosi 25 m n.p.m.[9]. Najniżej powierzchnia terenu opada pomiędzy ramionami Odry, gdzie występują obszary depresyjne sięgające 0,1 m p.p.m.[10]. Przy granicach Szczecina znajduje się wzniesienie Wielecka Góra (131 m n.p.m.) leżąca na Wzgórzach Warszewskich, a na południe od miasta, w Szczecińskim Parku Krajobrazowym znajduje się Bukowiec (148,3 m n.p.m.) na Wzgórzach Bukowych.
Przyroda[edytuj]
 Osobny artykuł: Przyroda w Szczecinie.
W granicach administracyjnych Szczecina znajdują się niewielkie fragmenty Szczecińskiego Parku Krajobrazowego "Puszcza Bukowa" (m.in. z Jeziorem Szmaragdowym i rezerwatem przyrody "Zdroje") oraz północna część obszaru specjalnej ochrony ptaków Natura 2000 "Dolina Dolnej Odry" (PLB 320003), natomiast na południu miasto graniczy z Parkiem Krajobrazowym Dolina Dolnej Odry i jest otoczone przez 3 puszcze Wkrzańską, Bukową i Goleniowską.
Stosunki wodne[edytuj]
Przez miasto przepływają: rzeka Odra, jej ramię boczne Regalica wpadająca do jeziora Dąbie leżącego w całości w granicach miasta, łącząca obie rzeki Parnica oraz wiele mniejszych kanałów, które są częścią Międzyodrza.
Klimat[edytuj]
Klimatogram dla Szczecina
St Lu Ma Kw Ma Cz Li Si Wr Pa Li Gr
  36 2-2
  28 2-3
  33 71
  38 123
  46 188
  56 2012
  71 2213
  64 2213
  43 1810
  43 126
  41 72
  41 30
Temperatury w °C
Opad całkowity w mm
Źródło: Weatherbase[11]
[pokaż]Na jednostki imperialne
Najczęściej oddziałujące masy powietrza polarnomorskiego znad północnego Atlantyku charakteryzują się dużą wilgotnością, co latem wpływa na wzrost zachmurzenia i ilości opadów atmosferycznych; zimą wiąże się z ociepleniem i dużym zachmurzeniem. Masy te najczęściej zalegają latem i jesienią.
Rzadziej napływa powietrze polarnokontynentalne z Europy Wschodniej i z Azji. Obecność tego powietrza obserwuje się najczęściej zimą i wiosną. Odznacza się ono małą zawartością pary wodnej. Podczas jego zalegania wiosną występują liczne przymrozki, zimy są mroźne i słoneczne. Znacznie rzadziej napływa powietrze arktyczne – przynosi ono pogodę bardzo zmienną, ze znacznymi zmianami temperatury i wiosenne przymrozki. Najrzadziej notuje się obecność powietrza zwrotnikowego, które niesie okresy gwałtownego ocieplenia, pojawiające się niekiedy zimą oraz sporadycznie latem.
Średnia prędkość wiatru wynosi ok. 3,3 m/s. Dominują wiatry zachodnie (W) i południowo-zachodnie (SW).
Obecność dużych zbiorników wodnych jak: Zalew Szczeciński, jezioro Miedwie i doliny Odry powoduje wzrost wilgotności powietrza na tych obszarach. Średnia wilgotność względna powietrza wynosi 80%, najwyższa – 88%, która występuje w listopadzie, grudniu i styczniu, a najmniejsza ok. 72% w kwietniu i maju.
[ukryj]Średnia temperatura i opady dla Szczecina
Miesiąc Sty Lut Mar Kwi Maj Cze Lip Sie Wrz Paź Lis Gru Roczna
Średnie najwyższe temperatury [°C] 2 2 7 12 18 20 22 22 18 12 7 3 12
Średnie najniższe temperatury [°C] -2 -3 1 3 8 12 13 13 10 6 2 0 6
Opady [mm] 35.6 27.9 33 38.1 45.7 55.9 71.1 63.5 43.2 43.2 40.6 40.6 538,5
Źródło: Weatherbase[11] 01.03.2011
Średnia temperatura powietrza w Szczecinie waha się w granicach od 8 do 8,4 °C[12]. Najcieplejszym miesiącem jest lipiec z temperaturą od 15,8 °C do 20,3 °C, najzimniejszym styczeń od -4,1 °C do 2,6 °C[9]. Temperatura powietrza poniżej 0 °C występuje przeciętnie w ciągu 86 dni w roku, najczęściej w styczniu i w lutym.
Średnia roczna suma opadów wynosi 537 mm, średnia suma opadów w półroczu chłodnym 225 mm, a w półroczu ciepłym 350 mm[9]. Średnio w ciągu roku występuje 167 dni z opadami[9].
Charakterystyczną cechą klimatu Szczecina jest duża liczba dni pochmurnych, co wynika z położenia na szlaku przemieszczania się układów cyklonalnych znad Atlantyku. W latach 1956–1998 liczba dni pochmurnych była dwukrotnie większa od dni pogodnych. Największym średnim zachmurzeniem charakteryzują się miesiące: listopad, grudzień i styczeń, kiedy to przeważają chmury warstwowe, a najmniejsze zachmurzenie – maj i sierpień.
Historia[edytuj]

 Osobny artykuł: Historia Szczecina.

  Wikimedia Commons ma galerię ilustracji związaną z tematem:
Szczecin na starych pocztówkach


Mapa z pracy Georga Brauna & Fransa Hogenberga „Civitates Orbis Terrarum” z 1581 roku (ten egzemplarz pochodzi jednak z późniejszego wydania z 1630)


Mapa Lukasa Schmitzera z ok. 1660 na podst. mapy Meriana wyd. w 1652[13]


Port w Szczecinie, rok 1900


Szczecin, rok 1945
W VII-VI wieku p.n.e. istniała na tym terenie osada z okresu kultury łużyckiej. Jest jednak możliwe, że ciągłość udokumentowanej źródłami historii zasiedlenia tego miejsca sięga blisko 1850 lat. W czasach antycznych w okolicach Szczecina istniała miejscowość o nazwie Susudata. W IX wieku zbudowany został przez książąt słowiańskich gród otoczony fosą, u którego podnóża rozwinęła się osada handlowo-rybacka.
W 967 Mieszko I przyłączył Pomorze wraz ze Szczecinem do Polski. Ówczesny Szczecin składał się z trzech części: grodu, podgrodzia i portu. Do ok. 1005 r. Szczecin znajdował się pod zwierzchnictwem Bolesława Chrobrego. Militarne zaangażowanie się polskiego władcy w Czechach i konflikt z Niemcami zaktywizowały możnych pomorskich do secesji. Antychrześcijańska rewolta połączona z buntem lokalnego możnowładztwa spowodowały uniezależnienie się Szczecina i innych grodów pomorskich.
Po bitwie koło Strugi (część Płoni) w 1121 książę Bolesław Krzywousty ponownie przyłączył miasto do Polski jednocześnie uznając władzę lennika, Warcisława I.
W 1181 miasto wraz z Pomorzem Zachodnim stało się lennikiem cesarza i weszło w skład Świętego Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego. W 1243 książę Barnim I nadał Szczecinowi prawa miejskie. W kolejnych latach miasto nabywało kolejne tereny: w 1283 jezioro Dąbie, a w 1321 Police. W XIII wieku Szczecin stał się miastem hanzeatyckim. Na miejscu grodu słowiańskiego w XIV wieku książę Barnim III Wielki wybudował swoją siedzibę, tzw. "Kamienny Dom" oraz kaplicę św. Ottona. W 1474 w Szczecinie, po wygaśnięciu linii książąt szczecińskich i wołogoskich władzę objął książę słupski Bogusław X, który 4 lata później zjednoczył Pomorze Zachodnie, a w 1491 przeniósł jego stolicę do Szczecina. Jednak już w 1532 księstwo zostało ponownie podzielone, a miasto stało się stolicą Księstwa szczecińskiego. W 1514 wprowadzono tu zakaz przyjmowania do cechu krawców osób, które miały wendyjskie pochodzenie[14].
W 1534 w mieście wprowadzono protestantyzm (luteranizm).
W 1570 został podpisany "pokój w Szczecinie" kończący I wojnę północną.
W 1630 miasto zajęli Szwedzi. Działania wojenne podczas potopu szwedzkiego przyczyniły się do upadku gospodarczego miasta. W 1713 miasto zostało przyłączone do Prus, co potwierdził pokój w Sztokholmie w 1720.
W czasie wojny siedmioletniej Rosjanie dokonali oblężenia Szczecina. W latach 1806-1813 Szczecin był pod okupacją francuską. Od 21 lutego do 29 lipca 1809 stacjonował sztab 4. płku strz. konnych armii Księstwa Warszawskiego zwalczający na Pomorzu Szwedzkim pruskie oddziały powstańcze mjra Schilla. Od stycznia do 5 grudnia 1813 twierdza była bohatersko broniona przez francuskiego gen. Barbanegre.
W 1843 miasto otrzymało połączenie kolejowe z Berlinem dając początek kolei na Pomorzu, wkrótce potem zaczął intensywniej rozwijać się przemysł. W 1873 ówczesny nadburmistrz miasta Hermann Haken podjął decyzję o zburzeniu obwarowań i rozbudowie miasta.
15 października 1939 utworzone zostało tzw. Wielkie Miasto Szczecin, istniejące do zakończenia wojny. Na tym terenie istniało ok. 100 obozów pracy przymusowej. Zniszczenia zabudowy wyniosły ok. 60-70%, portu wraz z przyległościami – 70-80%, obiekty przemysłowe zostały zaś zniszczone w 90%[15].


Pomnik Czynu Polaków
26 kwietnia 1945 Armia Czerwona zdobyła Szczecin. Oficjalne przekazanie miasta władzom polskim nastąpiło późno, bo dopiero 5 lipca. Ludność niemiecka, która pozostała w mieście, została przesiedlona[16] do Niemiec i w 1947 w Szczecinie mieszkało już tylko 4 tys. Niemców.
W grudniu 1970 i sierpniu 1980 w Szczecinie miały miejsce strajki i demonstracje robotnicze, tu także podpisano tzw. porozumienia sierpniowe. 11 czerwca 1987 miasto odwiedził papież Jan Paweł II.
W latach 1946-1998 miasto było stolicą województwa szczecińskiego, a od 1999 jest stolicą województwa zachodniopomorskiego. Od 1999 miasto jest główną kwaterą Wielonarodowego Korpusu Północno-Wschodniego sił NATO.
W dniach 4-7 sierpnia 2007 odbył się w Szczecinie finał Operacji Żagiel – The Tall Ships' Races (po odwiedzeniu kolejno – duńskiego Aarhus, fińskiej Kotki i szwedzkiego Sztokholmu) międzynarodowych regat żaglowców. Organizatorzy twierdzą, że teren zlotu odwiedziły 2 miliony ludzi[17].
Toponimia[edytuj]

Pierwotna nazwa Szczecina jest słowiańskiego pochodzenia. Dokumenty pisane zachowane ze średniowiecza są stosunkowo nieliczne i trudno z nich wyciągnąć konkretne wnioski. Dawniej panowało przekonanie, że nazwa miasta pochodzi od szczeciny. Inni wywodzili ją od słowa ściek (ponieważ wody odrzańskie w tym rejonie bardzo powoli „ściekają" ku Bałtykowi). Nowsze badania postawiły jeszcze dalsze przypuszczenia, że gród szczeciński otrzymał swą nazwę od szczytu, na którym się wznosił. Stare kroniki wspominają, iż miasto znajdowało się na trzech wzgórzach. Od tych szczytów powstała pierwsza nazwa Szczytno. Marian Gumowski na podstawie badań przeprowadzonych na starych pieczęciach miejskich uważał, iż pierwotna nazwa miasta brzmiała Szczycin[18].
Na przestrzeni wieków Szczecin wielokrotnie zmieniał nazwy. Najstarsza wzmianka wymieniająca nazwę Stetin pochodzi z 1133, w 1188 Stetyn, w 1251 Stitin, a także Stitinum, Stitin, Stetina i Stittin[19].
Polskim przedwojennym egzonimem była nazwa Szczecin (1890, 1938)[20][21]. Nazwa Szczecin została ustalona urzędowo w 1946 r.[22]
Architektura i urbanistyka[edytuj]

 Osobny artykuł: Pomniki w Szczecinie.


Szczecin, panorama miasta, widok w kierunku północno-zachodnim


Most Długi widok w kierunku Śródmieścia


Pompa uliczna w Szczecinie
Najciekawsze architektonicznie obiekty w Szczecinie można znaleźć na Wałach Chrobrego. Gmachy, które postawiono tu po 1901, w stylu historyzmu, nawiązują do baroku, północnoniemieckiego manieryzmu. Inne, jak np. Muzeum Morskie i Teatr Współczesny zbudowano w stylu secesji i modernizmu. Zabudowę Wałów uzupełniają tarasy widokowe ze schodami, a także fontanna i rzeźby nawiązujące do kultury starożytnego Egiptu czy Rzymu, wykonane przez mistrzów niemieckich
Centrum Szczecina charakteryzuje się wielkimi rondami i ulicami, wzdłuż których stoją kilkukondygnacyjne, eklektyczne kamienice. Ten gwiaździsty układ urbanistyczny porównywany jest często do najsłynniejszej realizacji tego typu w Europie – Paryża. Większa część Śródmieścia zbudowana została na układzie gwiaździstym z placami w formie rond oraz szerokimi alejami obsadzonymi drzewami. Trasy komunikacji tramwajowej w zdecydowanej większości przebiegają wydzielonymi pasami bądź środkiem alei.
Charakterystycznym elementem szczecińskich ulic są żeliwne pompy z 2. połowy XIX w. Wyprodukowano je w miejscowej firmie F. Poepckego. Spełniały rolę zapasowego źródła wody dla mieszkańców miasta. Okazały się bardzo przydatne w okresie II wojny światowej oraz w pierwszych latach po wojnie, kiedy to sieć wodociągowa nie była w pełni sprawna. Do dnia dzisiejszego przetrwało ok. 30 pomp (z 70). Pompy są bogato zdobione (kanelowana kolumna, herby miasta, korona na szczycie), a wylew wody następuje ze stylizowanej paszczy smoka[23].
Zabytki[edytuj]


Bazylika archikatedralna św. Jakuba
 Osobny artykuł: Zabytki Szczecina.
W Szczecinie objętych ochroną prawną jest ok. 270 zabytków nieruchomych[24], a samo miasto znajduje się na Europejskim Szlaku Gotyku Ceglanego.
Reprezentacyjną część Szczecina stanowią Wały Chrobrego, tworzące nad Odrą tarasy widokowe o długości 500 m. Sąsiadują one z budynkami użyteczności publicznej o monumentalnej architekturze, takimi jak Gmach Główny Muzeum Narodowego w Szczecinie, gmach Akademii Morskiej w Szczecinie i Gmach Urzędu Wojewódzkiego.
Szczecin stanowił siedzibę książęcą, dzięki czemu w mieście powstał Zamek Książąt Pomorskich. O przeszłości miasta świadczą również pozostałości umocnień miejskich, jak Baszta Siedmiu Płaszczy lub bogato zdobione Brama Portowa i Brama Królewska.
Jedną z wyróżniających się budowli w Szczecinie jest bazylika św. Jakuba, która stanowi dominantę ulicy Wyszyńskiego. Inne kościoły, na które należy zwrócić uwagę noszą wezwania: św. Jana Ewangelisty, św. Piotra i św. Pawła oraz św. Jana Chrzciciela. Dużą wartość historyczną mają także niewielkie kościoły, o średniowiecznym rodowodzie, położone w peryferyjnych osiedlach miasta: na Stołczynie, Krzekowie i Pomorzanach.


Iluminacja Starego Miasta i Zamku Książąt Pomorskich
W Szczecinie znajduje się wiele byłych rezydencji, takich jak: Pałac Pod Głowami, Pałac Klasycystyczny, Pałac pod Globusem, Pałac Joński, Pałac Sejmu Stanów Pomorskich, Pałac Ziemstwa Pomorskiego oraz kamienice: Kamienica Loitzów, Domki Profesorskie.
W Szczecinie będącym jedną z ważniejszych republik miejskich w średniowieczu wybudowano Ratusz Staromiejski(obecnie siedziba Muzeum Historii Szczecina, Oddziału Muzeum Narodowego w Szczecinie) z Rynkiem Siennym, a następnie miasto jako siedziba prowincji i rejencji wzbogaciło się o kolejne okazałe budynki administracji publicznej takie jak: Czerwony Ratusz, Urząd Miejski w Szczecinie oraz gmachy pocztowe przy al. Niepodległości i przy ul. Dworcowej.
Rynki, trakty, bulwary[edytuj]


Rynek Sienny
Trakty i bulwary w Szczecinie:
Bulwar Maurycego Beniowskiego
Droga Siedmiu Młynów
Rynek Sienny / Nowy Rynek
Targ Rybny
Deptak Bogusława
Bulwar Piastowski
Zieleń miejska[edytuj]


Aleja platanowa na Jasnych Błoniach
Na terenie Szczecina występują duże skupiska zieleni miejskiej w postaci miejskich lasów, parków, cmentarzy, zieleńców, skwerów i zieleni ulicznej. Lasy Miejskie miasta Szczecin zajmują łącznie 2.780 ha[25]. Pozostała powierzchnia terenów zieleni miejskiej (z cmentarzami, bez lasów miejskich) wynosi 605,3 ha, co stanowi 2% powierzchni Szczecina[7]. Największą powierzchnię zajmują parki spacerowo-wypoczynkowe, których w 2006 r. było 16 i zajmowały łączną powierzchnię 161,5 ha[7].


Jasne Błonia
Największym i najpopularniejszym[26] parkiem jest Park Kasprowicza (o pow. 49 ha) położony na wzniesieniu i stoku Doliny Niemierzyńskiej ze sztucznie utworzonym jeziorkiem Rusałką. Drugim parkiem co do wielkości jest Park Żeromskiego (o pow. 24 ha), powstały na terenach zlikwidowanych cmentarzy na początku XX wieku.
Pozostałe parki to: Ogród Dendrologiczny im. prof. Stefana Kownasa, Park Brodowski, Park Andersa, Park Powstańców, Park Leśny Arkoński, Park Noakowskiego, Jasne Błonia, Park przy ul. Niemierzyńskiej, Park przy ul. Goleniowskiej, Park przy ul. Jasnej, Park przy ul. Sąsiedzkiej, Park przy ul. Przodowników Pracy, Park im. Stanisława Nadratowskiego, Park Szachisty (Pogodno), Ogród Różany, Park przy ul. Wapiennej (Warszewo).
Dużym skupiskiem zieleni są cmentarze o ogólnej powierzchni 182,6 ha. Największy z nich Cmentarz Centralny znajduje się we wschodniej części Gumieniec (163 ha). W mieście istnieją 93 zieleńce, o łącznej powierzchni 48,5 ha[7].
Gospodarka Szczecina[edytuj]

Użytki rolne w mieście (2005)[7]
Rodzaj Powierzchnia %
Grunty orne 2920 ha 66,56%
Łąki 1143 ha 26,05%
Pastwiska 210 ha 4,79%
Sady 114 ha 2,60%
Użytki rolne (Σ) 4 387 ha 100%


Biurowiec PAZIM
Szczecin to znaczący ośrodek gospodarki morskiej. Port morski obsługuje armatorów z całego świata i jest portem macierzystym dwóch dużych przedsiębiorstw żeglugowych: Polskiej Żeglugi Morskiej i Euroafrica. Ponadto mają tu swoje siedziby liczne inne firmy powiązane z gospodarką morską. Na terenie portu, na wyspie Ostrów Grabowski działa Spółka Wodna Międzyodrze zajmująca się oczyszczaniem ścieków. Tradycyjny dla miasta przemysł stoczniowy podupadł – Stocznia Szczecińska Nowa (kontynuacja Stoczni Szczecińskiej Porta Holding S.A., która powstała na bazie Stoczni im. Adolfa Warskiego) została zlikwidowana; upadła Stocznia Parnica. Jeszcze działają stocznie remontowe: Szczecińska Stocznia Remontowa "Gryfia", Stocznia Pomerania Sp. z o.o. oraz stocznia rzeczna Grupa Stoczni Odra Sp. z o.o.
Huta Szczecin była jedyną na polskim wybrzeżu hutą żelaza. Szczecińskie Zakłady Nawozów Fosforowych Superfosfat - od jakiegoś czasu pod nazwą Fosfan S.A., zlokalizowane niedaleko huty, produkują nawozy sztuczne dla rolnictwa i ogrodnictwa.
W miejscowości działało Państwowe Gospodarstwo Rybackie Szczecin[27].
W końcu kwietnia 2012 liczba zarejestrowanych bezrobotnych w Szczecinie obejmowała ok. 18,6 tys. mieszkańców, co stanowi stopę bezrobocia na poziomie 10,7% do aktywnych zawodowo[28].
Przeciętne wynagrodzenie pracownicze w październiku 2008 r. wynosiło 3400,52 zł, przy liczbie zatrudnionych pracowników w Szczecinie – 102 722 osoby. Przeciętne wynagrodzenie w sektorze publicznym wynosiło 3697,93 zł, a w sektorze prywatnym 3691,33 zł[29].
W 2008 roku przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w sektorze przedsiębiorstw wynosiło w Szczecinie 3135,02 zł[30].
Handel[edytuj]
 Osobny artykuł: Handel i usługi w Szczecinie.


CHR Galaxy
Największymi szczecińskimi centrami handlowymi są CHR Galaxy, które posiada 170 sklepów różnych branż oraz hipermarket[31] oraz CH Kaskada. W Szczecinie znajduje się wiele innych centrów handlowych.
W 2006 roku w mieście było 16 targowisk, z czego 14 z przewagą sprzedaży drobnodetalicznej[7]. Największe szczecińskie bazary to: Pogodno (ul. Reymonta), plac Kilińskiego, Manhattan (ul. Staszica), a także targowisko przy ul. Dziennikarskiej w Szczecin-Dąbiu. W Szczecinie w każdą niedzielę odbywają się dwie giełdy samochodowe, pierwsza koło Polmozbytu przy ul. Białowieskiej, druga przy ul. Cukrowej.
Szczecin słynny jest z kilku produktów. Pierwszym z nich jest paprykarz szczeciński, który jest typowym dodatkiem do kanapek. Składa się z rybiego mięsa, ryżu, cebuli, koncentratu pomidorowego, oleju roślinnego, dodatku różnych przypraw i soli. Drugim szczecińskim słynnym przysmakiem są szczecińskie paszteciki, robione z ciasta drożdżowego mogą być nadziewane serem, mięsem, bądź też kapustą z grzybami. Regionalnym produktem jest także szczecińska wódka Starka, produkowana z żyta obecnie tylko w tutejszej wytwórni wódek, jej smak zawdzięcza długiemu leżakowaniu w dębowych beczkach z niewielkimi dodatkami liści lipowych lub jabłkowych.
Promocja miasta[edytuj]
Szczecin w 2008 roku opracował i przyjął Długoterminową Strategię Marki Szczecin, która podsumowuje wizerunek miasta oraz określa największe atuty miasta. Szczecin jest promowany jako pływający ogród (ang. Floating Garden) określenie oznaczające miasto wypełnione zielenią i wodą w jego centrum.
Turystyka[edytuj]



Balon na ciepłe powietrze Fly High
Według danych z 31 sierpnia 2009 roku Szczecin posiadał 19 obiektów hotelowych, które łącznie dysponowały 3608 miejsc noclegowych. W ciągu całego 2009 r. skorzystało z nich 289,0 tys. osób, z czego 44,0% stanowili turyści zagraniczni. Miasto miało 42 turystyczne obiekty zbiorowego zakwaterowania, które łącznie posiadały 5431 miejsc noclegowych. W 2009 roku skorzystało z nich 354,2 tys. turystów, z czego 39,5% stanowili turyści zagraniczni[32].
Kultura[edytuj]



Muzeum Narodowe w Pałacu Sejmu Stanów Pomorskich przy ul. Staromłyńskiej w Szczecinie


Teatr Współczesny
Biblioteki[edytuj]
Według danych z 2007 r. w mieście działało 37 placówek bibliotecznych, z których skorzystało 80 250 czytelników[7]. Największą biblioteką jest Książnica Pomorska. Wielkość zbiorów KP wynosi ok. 1 500 000. Książnica organizuje wiele spotkań i wystaw poświęconych tematyce ogólnokulturowej oraz regionalnej. W 1995 roku powołano Miejską Bibliotekę Publiczną, która przejęła 51 filii od Książnicy Pomorskiej, ówczesnej biblioteki wojewódzkiej. Aktualnie istnieją 34 filie MBP rozlokowane we wszystkich częściach miasta. Przykłady bibliotek uczelnianych to posiadająca 10 filii Biblioteka Główna Uniwersytetu Szczecińskiego, Biblioteka Główna Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego, Biblioteka Główna Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego oraz Biblioteka Główna Akademii Morskiej.
Muzea[edytuj]
Najważniejszym muzeum w mieście jest Muzeum Narodowe przy ul. Staromłyńskiej na Starym Mieście, w którym znajduje się także Galeria Sztuki Współczesnej. W pobliżu znajdują się także jego oddziały: Muzeum Historii Miasta i Muzeum Morskie. Oprócz tego istnieją także:
Muzeum Zamkowe w Zamku Książąt Pomorskich,
Muzeum Geologiczne Instytutu Nauk o Morzu Uniwersytetu Szczecińskiego[33]
Muzeum Oświaty Szczecińskiej
Muzeum Katedralne przy bazylice archikatedralnej św. Jakuba
Muzeum Techniki i Komunikacji
Muzeum Literatury
Teatry[edytuj]

  Wikimedia Commons ma galerię ilustracji związaną z tematem:
Teatry w Szczecinie
O Szczecinie często mówi się[kto?] "miasto teatrów". Działają tu:
Teatr Polski
Teatr Współczesny
Teatr Kana
Teatr Krypta (w Zamku Książąt Pomorskich)
Teatr Lalek Pleciuga
Teatr Nie Ma
oraz:
Filharmonia Szczecińska
Opera na Zamku
i amfiteatr w Parku Kasprowicza (Teatr Letni).
Kina[edytuj]
W Szczecinie działa 6 kin, które w 2007 roku odwiedziło 1,14 mln widzów[7]. Mieści się tu najstarsze na świecie Kino Pionier 1909, działające nieprzerwanie w tym samym miejscu od 1907 r. Pozostałe 3 kina to: Centrum Filmowe Helios (4 sale), Multikino (9 sal), Kino Zamek. W 2011 roku rozpocznie się budowa kolejnej filii Centrum Filmowego Helios (6 sal)[34]. W 2013r. Multikino otworzy swoje kolejne kino w Szczecinie, tym razem w CH Aleja Słońca[35].
Imprezy cykliczne[edytuj]
Latem artyści ulicy przyjeżdżają do Szczecina, by zaprezentować szerokiej publiczności swoje nowe, często niekonwencjonalne projekty. Na Festiwalu Artystów Ulicy można spotkać teatry. Co roku odbywają się Dni Morza – jedna z większych imprez w ciągu roku, na którą zapraszane są gwiazdy. W kwietniu odbywa się Rajd Magnolii, najbardziej prestiżowa impreza motoryzacyjna w woj. zachodniopomorskim, będąca III rundą Pucharu Polski Automobilklubów i Klubów.


Finał The Tall Ships' Races z lotu ptaka


Festiwal Teatralny Kontrapunkt
Lista imprez cyklicznych odbywających się w Szczecinie (wg miesięcy):
Tydzień Kresowy Kaziuki – początek marca
Ogólnopolski Przegląd Teatrów Małych Form "Kontrapunkt" – marzec, od 1966 r.
Międzynarodowy Festiwal Sztuki Wizualnej inSPIRACJE – marzec, od 2005 r.
Week& Mody – marzec, od 2002 roku[36], z finałem konkursu dla projektantów mody Gryf Fashion Show Models,
Rajd Magnolii – kwiecień, od 1980 r.
Dni Kultury Ukraińskiej – maj, od 1996 r.[37]
Szkolna Giełda Turystyczna "Przygoda" – maj, od 1999 r.[38]
Musica Genera Festival – maj, od 2002 r.[39]
Dni Morza w Szczecinie – czerwiec[40]
Emerica Wild In The Streets – Międzynarodowy Dzień Deskorolki – czerwiec[41]
Międzynarodowy Festiwal Artystów Ulicy "Spoiwa Kultury" – lipiec, od 1999 r.[42][43]
Międzynarodowy Konkurs Baletowy "Złote Pointy” – w latach 1994–2007 Ogólnopolski Konkurs Baletowy "Najlepszy Absolwent Szkół Baletowych w Polsce"[44]
Turniej tenisowy Pekao Open – wrzesień, od 1996[45]
Szczeciński Festiwal Tatuażu – listopad, od 1998[potrzebne źródło]
Piknik nad Odrą – początek maja, od 2005[46]
Dni Odry – początek lipca
Noce Europejskiej Kinematografii – Kino Plenerowe – maj, od 2006[potrzebne źródło]
Festiwal Teatrów Niezależnych PRO-CONTRA[47]
Szczeciński Festiwal Muzyki Dawnej[48]
Boogie Brain – International Music Festival Szczecin – lipiec, od 2008
Szczecin Music Fest – od 2004
Jarmark Jakubowy - lipiec , od 2009r.
Międzynarodowy Festiwal Ogni Sztucznych Pyromagic – sierpień, od 2008
Festiwal Młodych Talentów Gramy - wrzesień, od 2007
Dąbskie Wieczory Filmowe - ostatni weekend lipca, przegląd filmowy na plaży nad jez. Dąbie, od 2007
Konkurs Piosenki o Szczecinie organizowany co roku od 2008 roku[49]
Hejnał Szczecina[edytuj]
Hejnał Miasta Szczecina jest grany na trąbce przez trębacza codziennie o godz. 12.00 z Urzędu Miejskiego w Szczecinie, a także z Wieży hejnałowej na Zamku Książąt Pomorskich[50]. Istnieją dwie wersje hejnału. Wersja codzienna jest grana na jedną trąbkę, a w dni świąt państwowych i miejskich grany jest w wersji uroczystej przez trzech trębaczy[51]. Hejnał powstał w 1995 roku i jego autorem jest prof. Janusz Stalmierski[51][52]. Hejnał został przyjęty w 1996 roku do statutu miasta[53].
Media lokalne[edytuj]
Obecnie w Szczecinie działają dwie lokalne stacje telewizyjne (TVP Szczecin i PomeraniaTV) oraz lokalne stacje radiowe Polskie Radio Szczecin, Radio Plus Szczecin, Szczecin.fm, Radio Eska Szczecin oraz Radio Złote Przeboje, Radio RMF MAXXX. Największymi lokalnymi gazetami są: Kurier Szczeciński i Głos Szczeciński, regionalne wydanie Gazety Wyborczej, bezpłatny tygodnik MM Moje Miasto. Od 2007 roku w Szczecinie jest wydawany również bezpłatny miesięcznik - Prestiż Magazyn Szczeciński - lifestylowe czasopismo opisujące ludzi, wydarzenia i miejsca związane z miastem.
Kiedyś w Szczecinie działały również stacje telewizyjne: TV Morze, TV Bryza, TV Gryf, TV7 oraz radiowe: Radio VOX FM, Radio Plama, Radio PSR, Radio ABC i Radio As. Na początku lat 90. wychodził Dziennik Szczeciński. Trzy razy w tygodniu ukazywała się gazeta Hallo Szczecin oraz bezpłatna Gazeta Szczecińska, później w języku niemieckim. Na Prawobrzeżu wydawana jest również bezpłatna gazetka tj. Prawobrzeże. Dla członków Spółdzielni Mieszkaniowej "Dąb" wydawana jest gazeta "Panorama 7", której cena jest wliczana w czynsz. W Szczecinie wydawany jest także dwumiesięcznik kulturalny "Pogranicza".
Od września 2011 roku, wydawany jest również magazyn "Szczecin in Progress" - bezpłatny miesięcznik, którego twórcy skupiają się na ukazaniu pozytywnych stron naszego miasta, jego mieszkańców oraz osób działających na rzecz rozwoju Szczecina.
Europejska Stolica Kultury 2016[edytuj]
Szczecin był kandydatem do tytułu Europejska Stolica Kultury w roku 2016. Logo projektu pt. "Szczecin Europejską Stolicą Kultury 2016" przedstawia znak, dla której pierwowzorem był szczeciński plac Grunwaldzki. Autorem logo jest Ireneusz Kuriata[54].
Sport[edytuj]



Stadion Miejski im. F. Krygiera
 Osobny artykuł: Sport w Szczecinie.
W Szczecinie największymi obiektami sportowymi są Stadion Miejski im. Floriana Krygiera oraz Miejski Stadion Lekkoatletyczny im. Wiesława Maniaka, jak również jeden z najstarszych obiektów, zbudowany przed II wojną światową tor kolarski im. Zbysława Zająca zlokalizowany w dzielnicy Pogodno. Obiekty te należą do miasta, a administruje nimi MOSRiR Szczecin.
Najsłynniejszym szczecińskim zespołem piłkarskim jest Pogoń Szczecin oraz męski zespół siatkówki Morze Bałtyk Szczecin w I lidze piłki siatkowej. Ponadto zespołem wielosekcyjnym przede wszystkim nastawionym na szkolenie młodzieży jest Arkonia Szczecin.
W mieście działa także Aeroklub Szczeciński, który łączy ok. 250 członków zgrupowanych w 6 sekcjach, a także prowadzi szkolenia: samolotowe, szybowcowe, spadochronowe, paralotniowe, okazjonalnie kursy mikrolotowe.
W Szczecinie znajdują się kluby: Karate Bodaikan Szczecin, pływacki MKP Szczecin, triathlonowy Ironman Szczecin oraz futsalowy Pogoń '04 Szczecin, kolarskie Elektro Bud Bogo, Gryf Szczecin i sekcja kolarska "PIAST" Szczecin
Edukacja[edytuj]

Uczelnie w Szczecinie
(1/6)▶

Rektorat Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego

W 2007 roku w szczecińskich 59 szkołach podstawowych uczyło się 20 739 dzieci, a w 51 gimnazjach 12 504 uczniów. W szkołach średnich uczyło się 13 467 osób[7]. Miasto w 2007 roku miało 31 liceów ogólnokształcących, 22 technika dla młodzieży, 10 liceów profilowanych dla młodzieży, 14 zasadnicznych szkół zawodowych dla młodzieży, 5 szkół policealnych, 11 szkół artystycznych[7]. W mieście znajduje się jedno z dwóch w kraju Państwowe Ognisko Baletowe[potrzebne źródło].
W Szczecinie mieszczą się następujące uczelnie:
Akademia Morska w Szczecinie
Arcybiskupie Wyższe Seminarium Duchowne w Szczecinie
Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie
Uniwersytet Szczeciński
Akademia Sztuki w Szczecinie
Wyższa Szkoła Administracji Publicznej w Szczecinie
Wyższa Szkoła Ekonomiczno-Turystyczna
Wyższa Szkoła Humanistyczna TWP
Wyższa Szkoła Pedagogiczna TWP
Wyższa Szkoła Integracji Europejskiej w Szczecinie
Wyższa Szkoła Języków Obcych
Wyższa Szkoła Sztuki Użytkowej
Wyższa Szkoła Techniczno-Ekonomiczna w Szczecinie
Wyższa Szkoła Teologiczno-Humanistyczna
Szczecińska Szkoła Wyższa - Collegium Balticum
Wyższa Szkoła Zawodowa "OECONOMICUS" PTE
Wyższa Szkoła Zarządzania
Zachodniopomorska Szkoła Biznesu w Szczecinie
Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie powołany na bazie Politechniki Szczecińskiej i Akademii Rolniczej w Szczecinie
Komunikacja[edytuj]

Komunikacja miejska[edytuj]
 Osobne artykuły: Komunikacja autobusowa w Szczecinie i Tramwaje w Szczecinie.


Tramwaj w Szczecinie (plac Kościuszki)
Obecnie po Szczecinie kursuje 12 linii tramwajowych oraz 66 autobusowych (w tym 7 pospiesznych i 14 nocnych)[55]. Organizatorem komunikacji w mieście jest zakład budżetowy pod nazwą Zarząd Dróg i Transportu Miejskiego. Jego zadaniem jest ustalanie szczegółowego rozkładu jazdy na wszystkich liniach, dystrybucja i kontrola biletów oraz zamawianie usług przewozowych. Na jego zlecenie, linie tramwajowe obsługuje przedsiębiorstwo Tramwaje Szczecińskie, a autobusowe Szczecińskie Przedsiębiorstwo Autobusowe „Klonowica”, Szczecińskie Przedsiębiorstwo Autobusowe „Dąbie”, Szczecińsko-Polickie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne oraz PKS Szczecin.
Sieć tramwajowa stanowi podstawowy środek transportu publicznego w centrum miasta. Promieniście rozchodzące się z centrum linie tramwajowe zapewniają duże zdolności przewozowe z oraz do dzielnic lewobrzeżnego Szczecina. W planach istnieje budowa Szczecińskiego Szybkiego Tramwaju, który miałby połączyć prawobrzeżną część miasta z centrum.
Transport drogowy[edytuj]


Wjazd od strony prawobrzeża, w tle Katedra
Szczecin jest węzłem komunikacyjnym na trasie transeuropejskiego korytarza transportowego północ-południe łączącego południową Skandynawię, Czechy i Austrię z portami Morza Śródziemnego.
Drogi przechodzące przez Szczecin
Droga Trasa Zespoły urbanistyczne
Autostrada A6E28 granica państwa (Kołbaskowo) «» Szczecin (S3-węzeł "Rzęśnica") Prawobrzeże
Droga ekspresowa S3E65 Świnoujście «» Goleniów «» Szczecin (A6-węzeł "Rzęśnica") ... Szczecin (A6-węzeł "Klucz") «» Gorzów Wielkopolski «» Zielona Góra «» Bolków «» granica państwa (Lubawka) Prawobrzeże
Droga krajowa 3E65 Świnoujście «» Szczecin «» Gorzów Wielkopolski «» Zielona Góra «» Legnica «» granica państwa(Jakuszyce) Prawobrzeże
Droga krajowa 10 granica państwa (Lubieszyn) «» Szczecin «» Stargard Szczeciński «» Wałcz «» Piła «» Białe Błota «» Sierpc «» Płońsk Zachód, Prawobrzeże
Droga krajowa 13 Szczecin «» Przecław «» granica państwa (Rosówek) Zachód, Śródmieście, Prawobrzeże
Droga krajowa 31 Szczecin «» Gryfino «» Chojna «» Sarbinowo «» Kostrzyn nad Odrą «» Słubice Zachód, Śródmieście, Prawobrzeże
Droga wojewódzka 115 Szczecin «» Tanowo «» granica państwa (Dobieszczyn) Śródmieście, Zachód
Komunikacja kolejowa[edytuj]


Dworzec kolejowy Szczecin Główny
 Osobny artykuł: Stacje kolejowe w Szczecinie.
W Szczecinie zbiega się 6 różnych kierunków linii kolejowych, które razem tworzą szczeciński węzeł kolejowy. Obecnie w Szczecinie jest czynnych w ruchu pasażerskim 8 stacji i przystanków kolejowych. Miasto posiada także 2 stacje towarowe i kilka posterunków odgałęźnych. Szczecin połączony jest z krajową infrastrukturą kolejową poprzez 7 linii kolejowych. Linia kolejowa nr 401 łączy miasto z miasto z Goleniowem i Świnoujściem, linia nr 351 łączy miasto z pobliskim Stargardem i z Poznaniem, który łączy je dalej z Warszawą i Wrocławiem. Linia 273 łączy z Kostrzynem nad Odrą, Zieloną Górą i Wrocławiem. Linia kolejowa nr 409 z łączy Szczecin z Berlinem a linia kolejowa nr 408 z Hamburgiem.
Transport wodny[edytuj]
Z Nabrzeża Pasażerskiego przy Wałach Chrobrego odpływają statki wycieczkowe Odra Queen i Peene Queen pływające po Odrze i wodach szczecińskiego portu. W kwietniu 2008 roku uruchomiony został wodolot do Świnoujścia. Planowana jest organizacja szlaku wodnego Berlin – Szczecin – Bałtyk.
Transport lotniczy[edytuj]


Port lotniczy Szczecin-Goleniów
Komunikację lotniczą obsługuje położony ok. 47 km[56] od centrum miasta międzynarodowy Port Lotniczy Szczecin-Goleniów im. NSZZ "Solidarność", który ma stałe połączenia lotnicze z: Warszawą, Krakowem, Poznaniem, Gdańskiem, Katowicami, Londynem, Liverpoolem, Dublinem, Oslo, Edynburgiem. W ofercie są także loty czarterowe i sezonowe. Roczna przepustowość terminalu lotniczego wynosi 1 milion pasażerów. Terminal jest przystosowany do wymogów UE. Obecnie port lotniczy w Szczecinie stara się o lokalizacje bazy Ryanair. Jego szanse na to poważnie wzrosły po wybudowaniu nowego terminalu pasażerskiego i najnowocześniejszej w Polsce wieży kontroli lotów.
Rolę lotniska sportowego Aeroklubu Szczecińskiego spełnia trawiaste Lotnisko Szczecin-Dąbie, które do lat 60. XX wieku pełniło funkcję portu lotniczego miasta. Lotnisko posiada obecnie dwa trawiaste pasy startowe.
Przejścia graniczne[edytuj]
W mieście działa morskie przejście graniczne Szczecin, a w okolicach znajduje port lotniczy Szczecin-Goleniów.
Komunikacja rowerowa[edytuj]


Przejazd rowerzystów ul. Jagiellońską z okazji Święta Cyklicznego
Obecnie w granicach miasta funkcjonuje ponad 40 km ścieżek rowerowych prowadzonych w pasach drogowych (poza jezdnią) oraz samodzielnych ścieżek rowerowych. Układ ścieżek rowerowych jest w dużej mierze wynikiem realizacji i modernizacji układu drogowego. Szacuje się, że ok. 19 km dróg rowerowych powstało w wyniku przebudowy układu drogowego w ostatnich latach.[potrzebne źródło]
W części dróg rezerwy pod przebiegi ścieżek rowerowych, wynikające jeszcze z rozwiązań planowanych w okresie przedwojennym (np. ul. Ku Słońcu, Mickiewicza, Bohaterów Warszawy, Wyspiańskiego), wykorzystane są na cele parkingowe.
Obecny układ ścieżek rowerowych obejmuje tylko fragmenty miasta, w tym ok. 27 km w dzielnicy Zachód i ok. 9 km w Śródmieściu. Brak jest praktycznie ścieżek rowerowych na Prawobrzeżu oraz części Północ. Jest to układ, jak dotąd, dość chaotyczny, nietworzący spójnego systemu tras rowerowych[57]
Polityka i administracja[edytuj]

 Osobny artykuł: osoby zasłużone dla Szczecina.
Samorząd miasta[edytuj]


Północno-zachodnia fasada budynku Urzędu Miasta Szczecin
Szczecin jest miastem na prawach powiatu. Mieszkańcy wybierają do Rady Miasta Szczecin 31 radnych[58]. Po wyborach w 2006 r. zasiada w niej 15 radnych z PO, 10 z PiS, 5 radnych Sojuszu Lewicy Demokratycznej oraz 1 niezrzeszony. Organem wykonawczym władz jest prezydent miasta, którym od 4 grudnia 2006 jest Piotr Krzystek. Urząd Miasta Szczecin ma siedzibę na placu Armii Krajowej.
Szczecin jest członkiem Unii Metropolii Polskich.
 Osobne artykuły: prezydenci Szczecina i Zarząd Miasta Szczecina.
Podział administracyjny[edytuj]


Podział administracyjny Szczecina
 Osobne artykuły: Podział administracyjny Szczecina i Dzielnice i osiedla Szczecina.
Podstawową jednostką pomocniczą miasta jest osiedle, choć mogą być tworzone inne jednostki jak dzielnice. Miasto jest podzielone na 37 osiedli administracyjnych[59]. Ponadto Szczecin jest podzielony na 4 dzielnice: Północ, Prawobrzeże, Śródmieście, Zachód. Dzielnice nie spełniają funkcji samorządowych, lecz grupują osiedla i są wykorzystywane przez Urząd Miasta Szczecin na potrzeby organizacji pracy, gospodarki przestrzenią i zarządzania miastem.
Główną funkcję samorządową spełniają osiedla, posiadające organy uchwałodawcze i wykonawcze. Organem uchwałodawczym każdego jest rada osiedla, która wyłania organ wykonawczy – zarząd osiedla.
Taki podział administracyjny Szczecina funkcjonuje od 1990 roku, z niewielkimi zmianami granic osiedli i dzielnic oraz zmianami statutu osiedli.
Mieszkańcy Szczecina często błędnie utożsamiają osiedle mieszkaniowe z osiedlem administracyjnym, przez co spółdzielnię osiedlową z jednostką pomocniczą miasta. Często na terenie danej rady osiedla funkcjonują spółdzielcze administracje mieszkaniowe[60].
Parlamentarzyści[edytuj]
Mieszkańcy Szczecina wybierają radnych do sejmiku województwa w okręgu I. Posłów na Sejm wybierają z okręgu wyborczego nr 41, senatora z okręgu nr 97 (razem z powiatem polickim), a posłów do Parlamentu Europejskiego z okręgu wyborczego nr 13.
Posłowie do Sejmu RP posiadający biura poselskie w mieście:
Bartosz Arłukowicz (SLD), Joachim Brudziński (PiS), Longin Komołowski (niezrzeszony), Arkadiusz Litwiński (PO), Mirosława Masłowska (PiS), Michał Marcinkiewicz (PO), Grzegorz Napieralski (SLD), Cezary Urban (PO), Renata Zaremba (PO)
Senatorowie posiadający biura senatorskie w mieście:
Jan Olech (PO), Krzysztof Zaremba (PiS)
Posłowie do Parlamentu Europejskiego posiadających biura poselskie w mieście:
Bogusław Liberadzki[61] (SLD)
Sławomir Nitras[62] (PO)
Marek Gróbarczyk[63] (PiS)
Sądownictwo[edytuj]


Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum
Szczecin jest siedzibą sądu apelacyjnego, sądu okręgowego i wojewódzkiego sądu administracyjnego. Na terenie Szczecina znajdują się 2 sądy rejonowe, dzielące miasto na 2 obszary właściwości[64]. Szczecin jest siedzibą prokuratury apelacyjnej i prokuratury okręgowej. Teren miasta jest podzielony pomiędzy 4 prokuratury rejonowe[65].
Konsulaty[edytuj]
 Zobacz więcej w artykule Urzędy konsularne w Polsce według miast, w sekcji Szczecin.
W Szczecinie znajduje się 13 konsulatów honorowych oraz 1 agencja konsularna. Są to urzędy konsularne: Cypru, Czech, Danii, Estonii, Francji, Kazachstanu, Litwy, Meksyku, Niemiec, Norwegii, Rosji, Szwecji, Ukrainy, Wielkiej Brytanii.[potrzebne źródło]
Przed 1939 r. w niemieckim wówczas Szczecinie istniało 27 konsulatów[potrzebne źródło], w tym w latach 1925-1939 konsulat Polski. Po II wojnie światowej w Szczecinie istniały także konsulaty: Finlandii, NRD, Kuby i ZSRR (później Rosji) i do niedawna Słowacji.
Współpraca międzynarodowa[edytuj]
Miasta partnerskie Szczecina[66]:
 Rostock od 1957
 Esbjerg od 1 września 1990
 Bremerhaven od 16 października 1990
 Kingston upon Hull od 20 września 1991
 Saint Louis od 1992
 Murmańsk od 8 kwietnia 1993
 Lubeka od 15 stycznia 1993
 Malmö od 8 marca 1994
 Dalian od 29 września 1995
 Friedrichshain-Kreuzberg (Berlin) od 14 czerwca 1996
 Kłajpeda od 20 marca 2002
 Greifswald od 20 sierpnia 2010
 Bordeaux od 12 września 2010
 Bari od 30 listopada 2010
 Helsinki od 10 stycznia 2011
 Dniepropetrowsk od 27 listopada 2010
Szczecin jest również członkiem Nowej Hanzy[67], Związku Miast Bałtyckich, Związku Miast Polskich i Unii Metropolii Polskich.
Demografia[edytuj]

 Zobacz też: Ludność Szczecina.

Struktura demograficzna mieszkańców Szczecina wg danych z 31 grudnia 2007[7]:
Opis Ogółem Kobiety Mężczyźni
jednostka osób % osób % osób %
populacja 407 811 100 214 067 52,49 193 744 47,51
wiek przedprodukcyjny (0–17 lat) 65 485 16,06 31 787 7,79 33 698 8,26
wiek produkcyjny (18–65 lat) 271 250 66,51 133 812 32,81 137 438 33,7
wiek poprodukcyjny (powyżej 65 lat) 71 076 17,43 48 468 11,88 22 608 5,54
Język[edytuj]
Do 1945 r. mieszkańcy Szczecina mówili gwarą środkowopomorską języka dolnoniemieckiego[68][69] języka niemieckiego. W pierwszych latach po II wojnie światowej Szczecin został zasiedlony głównie przez ludność pochodzącą z dawnych Kresów Wschodnich, Polski wschodniej i centralnej. Ludność ta w początkowym okresie posługiwała się językiem polskim, który cechował się dużą ilością wyrażeń gwarowych i naleciałości charakterystycznych dla obszarów rodzinnych osadników. W okresie ostatniego półwiecza (w wyniku zadziałania tzw. "tygla językowego") na tym terenie dokonało się ogromne ujednolicenie języka. Według badań dokonanych w latach 90. XX wieku obecni mieszkańcy Szczecina (obok mieszkańców Wrocławia) posługują się polszczyzną najbardziej zbliżoną do języka literackiego spośród wszystkich mieszkańców Polski[70]. W Szczecinie nie wykształciła się typowa gwara miejska na podobieństwo, na przykład, gwary poznańskiej. Język potoczny mieszkańców miasta cechuje jednak nieznaczna ilość słów odbiegających od standardów polszczyzny potocznej z reszty kraju, m.in. many (mężczyzna)[71], szmula (dziewczyna)[72], cynki (eleganckie buty, lakierki)[73].
Bezpieczeństwo[edytuj]



Funkcjonariusze pilnujący porządku na Trasie Zamkowej podczas Operacji Żagiel 2007
Główną instytucją bezpieczeństwa i porządku publicznego w Szczecinie jest Miejska Komenda Policji. Składa się ona z 3 sekcji: ruchu drogowego, sekcji do walki z przestępczością narkotykową oraz z sekcji prewencji, która obejmuje dzielnicowych, wspólne działanie z samorządami lokalnym i profilaktykę. Teren miasta Szczecin jest podzielony na pięć obszarów (Śródmieście, Niebuszewo, Pogodno, nad Odrą, Dąbie), przyporządkowanych pięciu komisariatom. Każdy obszar działania komisariatu dzieli się na sektory, a te z kolei na rejony, do których przyporządkowany jest dzielnicowy. Każdy dzielnicowy pełni dyżur w punkcie przyjęć kilka razy w miesiącu. W Szczecinie znajduje się 20 wydziałów komendy wojewódzkiej Policji, oddział prewencji, laboratorium kryminalistyczne, a także sztab zachodniopomorskiej policji.
W 2009 r. wskaźnik wykrywalności sprawców przestępstw stwierdzonych w Szczecinie wynosił 55,1% i był najniższy w województwie zachodniopomorskim[74][75]. W 2009 r. stwierdzono w Szczecinie m.in. 3653 kradzieży z włamaniem, 299 kradzieży samochodów, 718 przestępstw narkotykowych i 15 zabójstw[76][77][78][79].
Miasto jest położone w strefie nadgranicznej i zasięgiem służbowym obejmuje je placówka Straży Granicznej w Szczecinie z Nadodrzańskiego Oddziału SG[80][81]. Ponadto teren portu morskiego w Szczecinie obejmuje zasięgiem służbowym placówka SG Szczecin Port[82].



Wyjazd samochodów ratowniczo-gaśniczych z JRG nr 1 w Szczecinie.
(Obejrzyj klip wideo w lepszej rozdzielczości)


Strażnicy miejscy ze sztandarem Rady Miasta Szczecina
Miasto podzielone jest na obszary działania pięciu jednostek ratowniczo-gaśniczych, wchodzących w skład Komendy Miejskiej Państwowej Straży Pożarnej w Szczecinie. W 2006 r. na terenie miasta komenda odnotowała 4055 zdarzeń, z czego 2347 dotyczyło pożarów[83]. Szczecin jest także siedzibą Komendy Wojewódzkiej PSP.
Szczecin posiada straż miejską, która jest zorganizowana w 4 oddziałach: Północ, Prawobrzeże, Śródmieście, Zachód. Jej podstawowym zadaniem jest ochrona spokoju i porządku w miejscach publicznych. Od 2006 r. jej nowym obowiązkiem w ramach akcji "Czysty Szczecin" jest zbieranie informacji, także drogą elektroniczną, o szczególnie zaniedbanych miejscach w mieście.
Na terenie miasta znajduje się jeden z większych garnizonów w kraju.[potrzebne źródło] Obecnie stacjonuje tu 12 Brygada Zmechanizowana oraz 12 Batalion Rozpoznawczy. W mieście kwaterę główną ma Wielonarodowy Korpus Północno-Wschodni, swoją siedzibę 12 Dywizja Zmechanizowana, znajduje się tu także szereg instytucji garnizonowych administracji wojskowej.
Garnizon Szczecin był miejscem, gdzie stacjonowały kolejno jednostki szwedzkie, pruskie, francuskie, Księstwa Warszawskiego, niemieckie, radzieckie i polskie.
Opieka zdrowotna[edytuj]

Szpitale publiczne[edytuj]
Wojewódzki Szpital Zespolony w Szczecinie
Szpital Kliniczny nr 1 im. prof. T.Sokołowskiego w Szczecinie
Szpital Kliniczny nr 2 w Szczecinie
Zachodniopomorskie Centrum Onkologii w Szczecinie - Golęcinie
Specjalistyczny Szpital im. prof. Alfreda Sokołowskiego w Szczecinie - Zdunowie
Szpital Specjalistyczny "Zdroje"
Szpital Specjalistyczny - Zakład Opieki Zdrowotnej nad Dzieckiem i Młodzieżą w Szczecinie
109 Szpital Wojskowy z Przychodnią w Szczecinie
Szpital MSWiA w Szczecinie
Pogotowie ratunkowe[edytuj]
Ratownictwo medyczne w Szczecinie zapewnia Wojewódzka Stacja Pogotowia Ratunkowego. W jej ramach działa 11 zespołów ratownictwa medycznego (4 zespoły specjalistyczne S oraz 7 zespołów podstawowych P[84]) z dwóch placówek (ul. Wojska Polskiego i Gryfińska). Zespoły swoim działaniem obejmują oprócz Szczecina także sąsiednie gminy Kołbaskowo, Dobra Szczecińska oraz część gminy Goleniów. WSPR w Szczecinie otrzymuje powiadomienia z Centum Powiadamiania Ratunkowego działającego w Urzędzie Wojewódzkim w Szczecinie. W mieście znajdują się 3 szpitalne oddziały ratunkowe[85][86][87] do których trafiają osoby w stanie nagłego zagrożenia, dodatkowo istnieje także 1 szpitalny oddział ratunkowy dla dzieci[88].
Wspólnoty religijne[edytuj]

 Osobny artykuł: Kościoły i związki wyznaniowe w Szczecinie.
Miasto jest siedzibą archidiecezji szczecińsko-kamieńskiej Kościoła rzymskokatolickiego. Szczecin posiada 46 parafii, które są podzielone pomiędzy 7 dekanatów. Głównym szczecińskim kościołem rzymskokatolickim jest bazylika archikatedralna św. Jakuba. W 1988 na os. Słonecznym powstało Sanktuarium Matki Bożej Fatimskiej, której figurę koronował na Jasnych Błoniach Jan Paweł II podczas III podróży apostolskiej do Polski. 24 marca 1981 zostało tu erygowane Arcybiskupie Wyższe Seminarium Duchowne, a cała archidiecezja jest zaangażowana w rozwój i funkcjonowanie Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Szczecińskiego. W 1995 przy ul. św. Jana Bosko została utworzona Salezjańska Szkoła Organowa im. Kardynała Augusta Hlonda.
W Szczecinie mieści się także parafialny kościół pw. św. Piotra i św. Pawła wyznania polskokatolickiego, działa też parafia św. Jana Chrzciciela Polskiego Narodowego Katolickiego Kościoła[89].
Na terenie miasta żyje diaspora Kościoła Katolickiego Mariawitów, nie posiadająca świątyni[90].
W mieście znajduje się cerkiew prawosławna pod wezwaniem św. Mikołaja (konkatedralna i jednocześnie parafialna) oraz cerkiew greckokatolicka Opieki Matki Bożej.


Sanktuarium Matki Bożej Fatimskiej
W Szczecinie znajdują się liczne kościoły protestanckie – ewangelicko-augsburska parafia Świętej Trójcy na Łasztowni, ewangelicko-metodystyczna parafia przy ul. Stoisława, zbór Kościoła Chrześcijan Baptystów, zbór Kościoła Adwentystów Dnia Siódmego, 2 zbory Kościoła Zielonoświątkowego w RP – przy ul. Wawrzyniaka oraz zbór "Betezda", zbór "Kościół na Skale" (Kościół Boży w Chrystusie) oraz 2 zbory Kościoła Ewangelicznych Chrześcijan – zbór "Betel" i II zbór, .
W mieście działa także Świecki Ruch Misyjny "Epifania"[91]. Działalność kaznodziejska Świadków Jehowy zorganizowana jest wokół miejscowych Sal Królestwa.
Działające w Szczecinie 4 grupy buddyjskie to: Szczecińska Grupa Zen[92] reprezentująca tradycję koreańskiego buddyzmu sǒn (jap. zen), ośrodek buddyzmu Diamentowej Drogi[93], Grupa Jungdrung Bon będąca ośrodkiem lokalnym Związku Garuda w Polsce oraz Misja Buddyjska "Trzy Schronienia" mająca swą świątynię Sanboin.
W 1835 Szczecinie wybudowano pierwszą synagogę. W 1873 rozebrano ją i zbudowano nową synagogę, którą podczas kryształowej nocy w 1938 spaliły bojówki hitlerowskie. Od 1945 roku gmina żydowska odprawia nabożeństwa w synagodze przy ulicy Juliana Ursyna Niemcewicza.
 Zobacz też: historia Żydów w Szczecinie.
Cmentarze[edytuj]

Cmentarz komunalny przy ul. Chopina w Szczecinie
Cmentarz komunalny przy ul. Potulickiej w Szczecinie
Cmentarz wojskowy przy ulicy św. Wojciecha w Szczecinie
Cmentarz Turzyński
Cmentarz jeńców francuskich w Szczecinie
Cmentarze żydowskie w Szczecinie
Cmentarz Centralny w Szczecinie największy cmentarz w Polsce oraz trzeci co do wielkości w Europie.
Zobacz też[edytuj]


Portal:
Pomorze Zachodnie
powiat szczeciński
Zalew Szczeciński
b. Konsulat RP w Szczecinie