poniedziałek, 10 września 2012

Świebodzin


Świebodzin

Państwo Polska
Województwo lubuskie
Powiat świebodziński
Gmina Świebodzin
gmina miejsko-wiejska
Prawa miejskie ograniczone – 1319, pełne – 1469
Burmistrz Dariusz Cezary Bekisz
Powierzchnia 10,54 km²
Ludność (2010)
• liczba
• gęstość
21 649
2054,0 os./km²
Strefa numeracyjna
(+48) 68
Kod pocztowy 66-200
Tablice rejestracyjne FSW
Położenie na mapie Polski


Świebodzin
52°15′N 15°32′E
TERC
(TERYT) 4081108054
Urząd miejski
ul. Rynkowa 2
66-200 Świebodzin
 Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa
Świebodzin (niem. Schwiebus) – miasto w woj. lubuskim, siedziba powiatu świebodzińskiego i gminy miejsko-wiejskiej Świebodzin, na Pojezierzu Łagowskim. Świebodzin leży w granicach historycznego Dolnego Śląska.
Według danych z 31 grudnia 2010 r. miasto miało 21 649 mieszkańców[1].
Dawny gród słowiański, prawa miejskie uzyskał w 1319 roku.
Krzyżują się tutaj drogi krajowe nr 3 i nr 92[2].
W Świebodzinie znajduje się Pomnik Chrystusa Króla, który do czerwca 2011 był najwyższym posągiem Chrystusa na świecie[3][4].
Istnieją tu także zakłady urządzeń termotechnicznych, rozwija się przemysł meblarski, odzieżowy, spożywczy. Znane w kraju sanatorium rehabilitacyjno-ortopedyczne dla dzieci.[potrzebne źródło]
Spis treści  [ukryj]
1 Położenie
2 Toponimia
3 Historia
4 Zabytki
5 Atrakcje turystyczne
6 Przemysł
6.1 Handel
7 Edukacja
8 Sport
9 Transport
10 Organizacje społeczne
11 Wspólnoty religijne
11.1 Chrześcijański Zbór Świadków Jehowy
11.2 Kościół rzymskokatolicki
11.3 Protestantyzm
12 Współpraca międzynarodowa
13 Zobacz też
14 Przypisy
15 Bibliografia
16 Linki zewnętrzne
Położenie[edytuj]

Według danych z 1 stycznia 2010 r. powierzchnia miasta wynosiła 10,54 km²[5].
Świebodzin historycznie zaliczany jest do Dolnego Śląska. Od 1234 r. miasto należało do księstwa głogowskiego. W latach 1815–1945 leżało w prowincji Brandenburgia. Po II wojnie światowej włączony w struktury administracyjne województwa poznańskiego. W latach 1950–1975 miasto administracyjnie należało do województwa zielonogórskiego, po reformie administracyjnej 1975 r. w do 1998 należało do nowo utworzonego województwa o tej samej nazwie.
Toponimia[edytuj]

Nazwa notowana w źródłach historycznych jako: Schwibussen (1251), Swebosin (1302), Svebusin (1334), Sweboczyn (1352). Pochodzi od nazwy osobowej Świeboda, ta zaś od słowa świeboda, oznaczającego „swobodę, bogactwo”[6]. Niemiecka nazwa miasta jest adaptacją fonetyczną nazwy słowiańskiej.
Historia[edytuj]



Miasto w XVII wieku

Zobacz w Wikiźródłach tekst
Hasło Świebodzińskie sukno w Encyklopedii staropolskiej
1. połowa XII wieku – pierwsza wzmianka o miejscowości
1228 – prawdopodobny rok rozpoczęcia budowy zamku w Świebodzinie
1234 – ziemia świebodzińska znalazła się w obrębie Księstwa głogowskiego po zajęciu dużej części Wielkopolski przez Henryka I Brodatego
1302 – pierwsza źródłowa wzmianka o Świebodzinie (Swiebosin}
1319 – Świebodzin po raz pierwszy wzmiankowany jako miasto, od tego czasu pozostawał grodem książęcym
1320 – Świebodzin staje się własnością księcia głogowskiego – Henryka IV
1329 – Świebodzin (Swibzin) wymieniony jest wśród miast i warowni
1333-1335 – miasto w granicach Królestwa Polskiego
1335 – Świebodzin powrócił do księstwa głogowskiego, i wraz z nim uznał zwierzchność lenną Czech
1336 – wybudowano kościół katolicki pw. św.św. Piotra i Pawła
1347-1348 – przejście przez miasto „czarnej zarazy”, zmarło ponad 1/4 mieszkańców
1360 – miasto wróciło do księstwa głogowskiego, do miasta przybyli flamandzcy czeladnicy i założyli tkalnie
1395 – książę Henryk VIII nadał tkaczom świebodzińskim najstarszy przywilej tkaczy, przyznający im szerokie uprawnienia przy zakupie wełny
1409 – władzę nad miastem przejął książę Krosna i Świebodzina – Władysław, który walczył pod Grunwaldem po stronie wojsk polskich
0d 1452 – w mieście istniało bractwo sukienników. Sukno świebodzińskie stało się przedmiotem eksportu do wielu krajów. Na szeroką skalę sprzedawano je również do Polski. O „suknie świebodzińskim” jest wzmianka w powieści Henryka Sienkiewicza Ogniem i mieczem (tom I)
1455 – w okolicach miasta zostały założone liczne działki chmielowe, rozpoczęło się wytwarzanie piwa
1469 – książę Henryk XI nadał miastu pełne prawa miejskie wzorowane na Głogowie. Miasto posiadało prawo „warzyć i sprzedawać piwo oraz pobierać opłaty od sprzedaży soli”
1488 – miasto przeszło pod bezpośrednią władzę królów czeskich
1500 – wielki pożar w mieście, spaliła się niemal jego połowa
1506 – ostateczna likwidacja odrębności księstwa głogowskiego
1510 – miasto przystąpiło do związku miast śląskich celem obrony przed napaściami wędrownego rycerstwa
1522 – drugi wielki pożar w mieście, miasto uległa całkowitemu spaleniu; król zwolnił gród z opłat na rzecz władcy na okres 10 lat
1526 – miasto wraz z całym Śląskiem przeszło aż do 1742 roku pod panowanie Habsburgów
1533 – miasto częściowo zniszczone po trzęsieniu ziemi, przeżyło kolejna epidemię „czarnej śmierci”
1604 – wybudowano najstarszą szkołę obok kościoła parafialnego, która od 1628 roku była szkołą katolicką. Historyczna budowla przetrwała do dzisiaj
1631 – wkroczenie wojsk szwedzkich
1640 – czwarty wielki pożar w mieście
1686 – na mocy układu między Habsburgami a elektorem brandenburskim miasto zostało przyłączone do Brandenburgii
1694 – Świebodzin powrócił w granice Królestwa Czech
1700 – produkcja świebodzińskich sukienników sprzedawana jest w Lipsku, Norymberdze, Frankfurcie n. Menem, Gdańsku, Królewcu i na terenie całej Rzeczypospolitej
1728 – uruchomiono pierwszą farbiarnię tkanin, dotychczas miasto korzystało z usług pobliskiego Sulechowa
1742 – miasto w granicach Prus
1763-1806 – śląskie tabele statystyczne zaliczały Świebodzin do sześciu najsilniej uprzemysłowionych miast na Śląsku, a pod względem włókiennictwa – do trzech
1780 – podjęto próbę założenia plantacji morwy do hodowli jedwabników
1807 – do miasta przybył oddział polskiej kawalerii
1808-1812 – Świebodzin staje się miastem garnizonowym
1824 – w okolicach miasta odkryto złoża węgla brunatnego. Później powstała jedna z nielicznych głębinowych kopalń węgla brunatnego w Sieniawie oraz fabryka brykietu
1849 – wybudowano bitą drogę Poznań – Frankfurt nad Odrą
1865 – wybudowano gazownię miejską
1868-1870 – budowa odcinka połączenia kolejowego Poznań – Frankfurt przechodzącego przez miasto
1871 – wraz z Prusami Świebodzin wchodzi w skład zjednoczonych Niemiec
1900 – wybudowano Kościół Ewangelicki obecnie NMP Królowej Polski
1905 – miasto liczyło 9.231 mieszkańców, głównie ewangelików
1910 – na łąkach miejskich zbudowano wodociąg
1920 – rozpoczęto zakładanie sieci elektrycznej w mieście
1928 – wybudowano sieć kanalizacyjną
1945 – 31 stycznia Świebodzin zajęły oddziały Armii Czerwonej, miasto uniknęło zniszczeń; komendantem miasta został mjr Gaunow
1945 – 28 marca utworzenie administracji polskiej; rozpoczęcie wysiedlania dotychczasowych mieszkańców miasta do Niemiec; początek napływu polskich osadników m.in. z Kresów Wschodnich
1945 – 16 kwietnia utworzono powiat świebodziński, który składał się z 3 miast (Lubrza, Sulechów, Świebodzin), 13 gmin i 86 gromad. Podział ten przetrwał z pewnymi zmianami do 1954 r.
1945-1950 – po wojnie Świebodzin włączono administracyjnie do Wielkopolski
1950 – utworzono województwo zielonogórskie, w którym znalazł się Świebodzin
1975 – w Polsce dokonano kolejnej reformy administracyjnej. Likwidując powiat utworzono gminy, które funkcjonują do dnia dzisiejszego
W latach 1950-1998 miasto administracyjnie należało do woj. zielonogórskiego.
1990 – po okresie socjalistycznym, odbyły się pierwsze wolne wybory samorządowe
1999 – 1 stycznia zaczął funkcjonować powiat świebodziński
2005 – zbudowano Rondo Solidarności
2010 – zakończono prace przy budowie Figury Chrystusa Króla.
2011 – utworzono dwa nowe osiedla: Północne i Leśne
Zabytki[edytuj]



Zamek (ściana wschodnia)


Zamek (detal)


Świebodziński Ratusz


Szkoła parafialna – widok z zewnątrz


Wnętrze szkoły parafialnej
Kościół parafialny św. Michała – Późnogotycki kościół parafialny św. Michała z XV wieku, przebudowany w XIX wieku. Pierwsze wzmianki o kościele, wówczas zapewne drewnianym, pochodzą z 1311 r. Trzon obecnej, gotyckiej świątyni powstał w I poł. XV wieku. Po pożarze w 1541 r. trzynawową budowlę powiększono dostawiając czwartą nawę i rząd kaplic. Wnętrze nakryte zostało efektownym sklepieniem sieciowym, w kaplicach gwiaździstym i rzadko spotykanym kryształowym. W latach 1850-1858 świątynia była przebudowywana wg projektu Alexisa Langera z Wrocławia. Wybudowano neogotycką kruchtę, fasadę zachodnią zwieńczono imponującym szczytem z dwiema iglicami. We wnętrzu zachowane cenne wyposażenie: późnogotycki tryptyk św. Anny w ołtarzu głównym i Ukrzyżowanie oraz rokokowy ołtarz Najświętszej Marii Panny. Kościół wyróżnia się także tym, iż jest szerszy niż dłuższy.
Dawna szkoła parafialna – Szkoła parafialna z początku XVII wieku. Szkoła przy parafii funkcjonowała co najmniej od XIV wieku. Położona była w pobliżu kościoła, nie wykluczone, że w tym samym miejscu, gdzie obecny budynek. Według istniejących dokumentów historycznych, powstał on w 1604 roku na miejscu drewnianego. Jednak niektóre z nich dają powód do przypuszczeń, że szkoła świebodzińska była już murowana przynajmniej w pierwszej połowie XVI wieku. Był to prawdopodobnie budynek o zdecydowanie smukłych proporcjach i schodkowych szczytach. W sieni przetrwały też resztki późnogotyckich sklepień, obecnych niegdyś zapewne we wszystkich pomieszczeniach. Dzisiejszy wygląd budynku ukształtowany został w czasie gruntownej przebudowy dokonanej w II poł. XIX wieku.
Zamek – Zamek został przebudowany w XIX wieku. Do dziś istnieje starsza pozostałość skrzydła południowo-wschodniego. Początki budowli sięgają XIV wieku. W tym czasie był najprawdopodobniej niewielką warownią drewnianą bądź częściowo murowaną. W XV wieku zamkiem przejściowo władają brandenburscy joannici. Początkowo miał w zabudowie kształt podkowy z jednym skrzydłem mieszkalnym. W okresie renesansu zamek rozbudowano dodając dwa kolejne skrzydła. W wyniku zabudowy podzamcza szeregiem domów powstał drugi dziedziniec. Na rysunku z XVIII w. widoczny jest wyraźny podział na zamek górny i dolny. Budowla otoczona była murem oraz fosą z mostem zwodzonym od strony miasta. Zamek przez wiele wieków był siedzibą komendantów i starostów okręgu wśród, których do najbardziej zasłużonych dla miasta należeli przedstawiciele rodziny von Knobelsdorff. Od 1699 r. zamek w ramach zastawu przejęły cysterki trzebnickie, z tego czasu zapewne pochodzą krzyże z kul armatnich wmurowane w elewację zamku. W roku 1868 tereny zamkowe stały się własnością miasta. W 1898 r. władze miasta przekazały obiekt siostrom boromeuszkom, które urządziły tutaj szpital, szkołę katolicką i przedszkole. Staraniem sióstr zakonnych, postawione zostały w roku 1934 nowe skrzydła szpitala, powiązane budynkiem łączącym ze starym zamkiem. Od 1946 roku zespół zamkowo-szpitalny użytkowany jest przez cieszące się dobrą renomą w kraju Sanatorium Rehabilitacyjno-Ortopedyczne (obecnie: Lubuskiego Ośrodka Rehabilitacyjne-Ortopedycznego). Mury starego zamczyska widoczne są w południowo-wschodnim skrzydle sanatoryjnego kompleksu.
Mury miejskie – Zachowały się fragmenty murów miejskich z XIV-XVI wieku, trzech baszt oraz fragmenty pozostałości fosy. Umocnienia miasta zaczęto wznosić od końca XIV wieku, najpierw z kamienia polnego później z cegły. W końcu XVI wieku całe miasto otoczone było murami z dwunastoma basztami i trzema bramami wjazdowymi. Od XVIII wieku, kiedy to obwarowania zaczęły tracić swoje znaczenie militarne, rozpoczęła się ich likwidacja. Najpierw osuszono fosę, potem rozbierano mury obronne a materiał budowlany wykorzystano do wznoszenia nowych budynków.
Ratusz – pochodzi z XVI wieku. Przebudowany został w XIX wieku. W nim ma siedzibę Muzeum Regionalne. Ratusz wybudowano w końcu XIV wieku w centralnym punkcie rynku. Pierwotnie była to budowla dwutraktowa, zapewne drewniana. W czasie wielkiego pożaru miasta w 1541 r. uległ zniszczeniu, odbudowany w kształcie budynku trzytraktowego, dwukondygnacyjnego z dwiema wieżami. W XIX wieku został przebudowywany: W 1827 r. rozebrano jedną z wież – północną. Elewację opracowano w neostylowych formach nawiązujących do gotyku i renesansu, wieżę zwieńczono krenelażem. W piwnicach zachowały się najstarsze elementy – kamienne sklepienia beczkowe oraz ceglane: krzyżowo-żebrowe i gwiaździste obecne także w kilku salach na parterze ratusza.
Domy z XVIII, XIX i XX wieku – Miasto do XVIII w. posiadało głównie zabudowę drewnianą. Najstarsze zachowane kamienice pochodzą z końca XVIII wieku – przy ul. Wiejskiej i Kościelnej. Większość miejskiej zabudowy powstawała w XIX i XX wieku, często o eklektycznej i secesyjnej architekturze. Najciekawsze zespoły kamienic o różnorodnym i bogatym detalu znajdują się przy ul. Piłsudskiego, pl. Wolności, pl. Obrońców Pokoju, 1 Maja, Żymierskiego. Na przedmieściach zachowały się okazałe wille, np. przy ul. Łęgowskiej – siedziba dawnej fabrykanckiej rodziny Rothe-Rimpler, przy ul. Łużyckiej tzw. willa Sallet.
Kościół Matki Boskiej Królowej Polski – Jest to neogotycki kościół pw. Matki Boskiej Królowej Polski z lat 1898-1900, dawniej ewangelicki. Wzniesiony w latach 1898-1900 jako kościół ewangelicki na miejscu dwóch wcześniejszych zborów z XVII i XVIII wieku. Pierwszy zbór na tym miejscu postawili protestanci w 1694 roku. Z powodu wad konstrukcyjnych musiał być rozebrany. Następny wzniesiony został w 1747 roku w konstrukcji szachulcowej. Gdy i ten uległ zniszczeniu, postawiono obecny. Jest to budowla neogotycka, również wnętrze zaprojektowane zostało w tym stylu. W 1946 r. przejęty został przez parafię katolicką.
Kapliczka św. Jana Nepomucena – Kapliczka ta pochodzi z XVIII wieku. Stanęła w XVIII wieku przy obecnej ul. Żymierskiego. Posiada typową barokową formę – pierwotnie św. Jana Nepomucena – patrona podróżnych, mostów i przepraw oraz opiekuna życia rodzinnego.
Atrakcje turystyczne[edytuj]



Ławeczka Niemena
Figura Chrystusa Króla – W 2001 proboszcz parafii pw. Miłosierdzia Bożego ks. Sylwester Zawadzki rozpoczął działania zmierzające do wybudowania w Świebodzinie pomnika Chrystusa Króla o wielkości zbliżonej do Pomnika Chrystusa Odkupiciela w Rio de Janeiro. Pierwsze elementy pomnika zamontowano w sierpniu 2007, a budowa całości została ukończona 6 listopada 2010 roku. Pomnik według projektu Mirosława Pateckiego jest ustawiony na usypanym kopcu o wysokości 16 m. Postać ma 33 m wysokości (bez korony) i ramiona o rozpiętości 25 m.[7].
Ławeczka Czesława Niemena – W dniu 20 czerwca 2009 została odsłonięta ławeczka Czesława Niemena[8]. Ławeczka powstała z inicjatywy Stowarzyszenia Pamięci Czesława Niemena oraz przy dużej pomocy władz lokalnych: burmistrza miasta Dariusza Bekisza i starosty powiatu świebodzińskiego Zbigniewa Szumskiego. Ze względu na powiązania rodzinne artysta był bardzo związany z miastem; zagrał również koncert, z którego dochód przekazał na budowę basenu miejskiego.
Sanktuarium Miłosierdzia Bożego w Świebodzinie
Przemysł[edytuj]

SECO/WARWICK S.A. oraz SECO/WARWICK ThermAL - grupa SECO/WARWICK jest światowym liderem w produkcji pieców przemysłowych oraz urządzeń do obróbki cieplnej
Eldrob SA – spółka zależna Indykpolu
Handel[edytuj]
Znaczną część miejskiej gospodarki stanowi sektor handlowy. W Świebodzinie funkcjonują: 7 marketów (Tesco, 3 Biedronki, Lidl, [[Netto (supermarket)}Netto]], Intermarché), kilkanaście innych sklepów sieci handlowych: market budowlany MRÓWKA; sklepy: NeoNet S.A., Avans-Okmel, MediaExpert, Multi RTV i AGD.
Edukacja[edytuj]

W Świebodzinie znajdują się:
Szkoły podstawowe
Publiczna Szkoła Podstawowa nr 6 im. Kornela Makuszyńskiego
Publiczna Szkoła Podstawowa nr 7 im. Janusza Korczaka
Publiczna Szkoła Podstawowa nr 2 im. Fryderyka Chopina
Społeczna Szkoła Podstawowa i Katolickie Gimnazjum Społeczne
Gimnazja
Publiczne Gimnazjum nr 1 im. Mikołaja Kopernika
Publiczne Gimnazjum nr 3 im. Czesława Niemena
Społeczna Szkoła Podstawowa i Katolickie Gimnazjum Społeczne
Szkoły średnie
I Liceum Ogólnokształcące im. Henryka Sienkiewicza
Zespół Szkół Technicznych im. Tadeusza Kościuszki
Zespół Szkół Zawodowych im. Witolda Biernawskiego
Szkoły specjalne
Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy im. Lecha Wierusza
Sport[edytuj]

Klub Sportowy Pogoń powstał w 1966 roku. Barwy klubu: żółto-czerwone[9], pojemność stadionu: 3500 miejsc (1500 siedzących), wymiary boiska: 103 m x 78 m. Stadion posiada 3 duże murawy, mini boisko ze sztuczną nawierzchnią, boisko asfaltowe, 4 szatnie, biura. Pogoń gra obecnie (sezon 2012/13) w III lidze grupa: dolnośląsko-lubuska[10].
Poza tym w Świebodzinie od 2009 roku funkcjonuje drugi klub piłkarski: Santos Świebodzin, aktualnie (sezon 2012/13) występuje w zielonogórskiej klasie okręgowej90minut.pl: Klub Piłkarski Santos Świebodzin. [dostęp 25 października 2010].</ref>.
Transport[edytuj]

W mieście krzyżują się drogi o znaczeniu krajowym oraz wojewódzkim.
Drogi przechodzące przez Świebodzin
Droga Trasa
droga krajowa nr 3 (E65) Świnoujście – Goleniów – Szczecin – Gorzów Wielkopolski – Świebodzin – Zielona Góra – Legnica – Jelenia Góra – Szklarska Poręba
droga krajowa nr 92[2] Rzepin – Świebodzin – Pniewy – Poznań – Września – Konin – Kutno – Łowicz
droga wojewódzka nr 276 Świebodzin – Skąpe – Szklarka Radnicka – Krosno Odrzańskie
droga wojewódzka nr 303 Świebodzin – Babimost – Powodowo
W Świebodzinie znajduje się stacja kolejowa przez którą przebiega linia kolejowa nr 384.
Organizacje społeczne[edytuj]

W Świebodzinie działa Świebodziński Związek Kresowian zrzeszający osoby pochodzenia kresowego oraz pielęgnujące pamięć o Kresach Wschodnich.
Wspólnoty religijne[edytuj]



Pomnik Chrystusa Króla
Chrześcijański Zbór Świadków Jehowy[edytuj]
zbór Świebodzin Widok i Świebodzin Centrum z własną Salą Królestwa (ul. Młyńska 1)[11].
Kościół rzymskokatolicki[edytuj]
Parafia Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski w Świebodzinie
Parafia św. Michała Archanioła w Świebodzinie
Parafia Miłosierdzia Bożego w Świebodzinie
Protestantyzm[edytuj]
Kościół Adwentystów Dnia Siódmego
zbór w Świebodzinie
Zielonoświątkowcy
Młodzieżowe
Zbór zielonoświątkowy
Współpraca międzynarodowa[edytuj]

Miasta partnerskie:
 Herzberg[12]
 Neuenhagen[13]
Zobacz też[edytuj]

Cmentarz żydowski w Świebodzinie

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz

+1