wtorek, 11 września 2012

Supraśl


Supraśl

Państwo Polska
Województwo podlaskie
Powiat białostocki
Gmina Supraśl
gmina miejsko-wiejska
Aglomeracja białostocka
Burmistrz Radosław Dobrowolski
Powierzchnia 5,69 km²
Ludność (2010)
• liczba
• gęstość
4606
808 os./km²
Strefa numeracyjna
(+48) 85
Kod pocztowy 16-030
Tablice rejestracyjne BIA
Położenie na mapie Polski


Supraśl
53°12′20″N 23°20′17″E
TERC
(TERYT) 3202602094
Urząd miejski
ul. Piłsudskiego 58
16-030 Supraśl
 Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa


Kaplica Buchholtzów na cmentarzu ewangelickim w Supraślu


Kaplica grobowa rodziny Zachertów


Prawosławna kaplica cmentarna św. Jerzego w Podsupraślu
Supraśl – miasto w woj. podlaskim, w powiecie białostockim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Supraśl. Położone jest nad rzeką Supraślą, na Wysoczyźnie Białostockiej, jest otoczone Puszczą Knyszyńską, historycznie na Podlasiu. Zaliczane do aglomeracji białostockiej.
Według danych z 31 grudnia 2010 miasto miało 4606 mieszkańców[1].
W Supraślu znajduje się siedziba Parku Krajobrazowego Puszczy Knyszyńskiej.
Dzięki walorom ekologicznym miasta, czystości powietrza, brakowi ośrodków przemysłowych, mikroklimatowi oraz znajdującym się w pobliżu Supraśla bogatym złożom borowin, w 1999 Supraśl uzyskał status uzdrowiska[2].
Spis treści  [ukryj]
1 Położenie
2 Historia
3 Legenda
4 Varia
5 Zabytki
6 Gospodarka
7 Religia
8 Edukacja
9 Życie kulturalne
10 Części miasta
11 Miasta partnerskie
12 Zobacz też
13 Przypisy
14 Linki zewnętrzne
Położenie[edytuj]

Według danych z 1 stycznia 2010 powierzchnia miasta wynosiła 5,69 km²[3].
W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do woj. białostockiego.
Historia[edytuj]

W 1501 na uroczysku Suchy Grąd powstał, przeniesiony z Gródka prawosławny monaster, którego założycielem i głównym fundatorem był wojewoda nowogródzki Aleksander Chodkiewicz, przy późniejszym wsparciu prawosławnego biskupa smoleńskiego Józefa Sołtana. Akta wydane przez królów Aleksandra Jagiellończyka w 1504 i Zygmunta Starego w 1509 potwierdziły prawa i przywileje obejmujące fundację wojewody Chodkiewicza.


Ogród renesansowy przy klasztorze
Najpierw powstała drewniana cerkiew św. Jana Ewangelisty, a potem refektarz i mnisze pustelnie. Fundatorzy chcąc podnieść znaczenie monasteru zwrócili się z prośbą o błogosławieństwo do samego patriarchy Konstantynopola. W 1505 patriarcha nadaje monasterowi tomos (uroczyste błogosławieństwo z zaleceniami duchowymi). W 1516 wyświęcono cerkiew Błogowieszczeńską. Później budynki monasteru wzbogaciły się o gotycką cerkiew Zmartwychwstania Pańskiego, której integralną częścią były katakumby. XVI wiek to również okres formowania się wokół monasteru osady. Monaster staje się ważnym ośrodkiem kulturalnym ziem ruskich. O jego znaczeniu świadczy fakt, iż w 1582 odwiedził go patriarcha bułgarski Gabriel, a w 1590 - patriarcha Jeremiasz II. Zakonnicy zgromadzili m.in. bogatą bibliotekę z cennymi drukami i rękopisami (np. Kodeks supraski z XI-XII w.). W 1609 monaster został zbrojnie zmuszony do przyjęcia unii brzeskiej (1596), a klasztor w Supraślu stał się ważnym ośrodkiem kulturalnym i religijnym unitów. W 1695 uruchomiono przyklasztorną drukarnię, a w 1711 pierwszą we wschodniej Polsce papiernię. Tłoczono tu książki świeckie w języku łacińskim i polskim oraz książki religijne w języku cerkiewnosłowiańskim. Bazylianie zamalowują ruskie freski z XVI wieku i stawiają wokół cerkwi nowe budynki. W 1796 władze pruskie konfiskują większość dóbr klasztoru. W 1804 zlikwidowana zostaje drukarnia.
Do 1807 Supraśl był siedzibą biskupstwa unickiego. Po pokoju w Tylży (1807) pod zaborem rosyjskim. W 1824 władze rosyjskie monaster supraski przekazały zakonnikom prawosławnym. W 1875 zbudowano tu cerkiew św. Pantelejmona, w 1889 - św. Jana Teologa, a w 1901 - kaplicę św. Jerzego Zwycięzcy na cmentarzu w Podsupraślu. W 1910 nastąpiła renowacja szesnastowiecznych fresków. W wyniku działań I wojny światowej w 1915 w obliczu zbliżającego się frontu i wojsk niemieckich, mnisi prawosławni uciekli (jak wielu prawosławnych z terenów ziem polskich) z Supraśla w głąb Rosji (tzw. bieżenstwo) zabierając ze sobą cudowną ikonę Matki Boskiej Supraskiej.
W 1834, po wprowadzeniu przez władze carskie ceł na towary sprowadzane z Królestwa Polskiego do Rosji, w Supraślu powstają pierwsze manufaktury sukiennicze, następnie warsztaty tkackie, produkujące głównie na rynek rosyjski.
Prawa miejskie otrzymał Supraśl w I poł. XIX w., jednak w końcu tegoż stulecia utracił znaczenie na rzecz rozwijającego się Białegostoku.
Władze II Rzeczypospolitej opuszczony klasztor supraski przekazały Kościołowi rzymskokatolickiemu. W 1937 salezjanie zdjęli belki z krzyży na cerkwi św. Jana Teologa. W 1944 wojska niemieckie wysadziły w powietrze budynek cerkwi. Po II wojnie światowej w klasztorze znalazła siedzibę szkoła rolnicza. W latach 90. XX w. budynki klasztorne zostały przekazane Kościołowi Prawosławnemu. Od 2004 działa Akademia Supraska, mająca siedzibę na terenie monasteru.
W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do województwa białostockiego.
Legenda[edytuj]



Krzyż i tablica pamiątkowa między klasztorem a rzeką
Legenda głosi, że mnisi z Gródka, po kilkudniowych modłach puścili z biegiem rzeki Supraśl drewniany krzyż z relikwiami, prosząc Bożą Opatrzność, aby zatrzymał się on w miejscu, które będzie najlepiej nadawało się na klasztor. Informację tę można znaleźć na tablicy pamiątkowej przy krzyżu przy ul. Stanisława Konarskiego.
Varia[edytuj]

W 1770 w drukarni o.o. Bazylianów wydano po polsku na potrzeby konfederacji barskiej podręcznik taktyki i wojny partyzanckiej Louisa Jeneya Partyzant czyli sztuka prowadzenia pomyślnie woyny podjazdowey, według zwyczaju wieku teraźnieyszego.....
Zabytki[edytuj]



Pałac Buchholtzów w Supraślu
Prawosławny monaster męski Zwiastowania Przenajświętszej Bogurodzicy Maryi i św. Apostoła Jana Teologa
Kościół parafialny Świętej Trójcy – bezstylowy, wybudowany w latach 1861-1865.
Kościół ewangelicko-augsburski – neogotycki, obecnie rzymskokatolicki kościół parafialny NMP Królowej Polski, zbudowany w 1870.
Kaplica Wszystkich Świętych na cmentarzu katolickim – kaplica murowana i drewniana, wieża z pocz. XVIII w., korpus z poł. XIX w.
Cmentarz ewangelicki – na cmentarzu dwie wyróżniające się budowle: kaplica grobowa rodziny Buchholtzów, neoromańska, wybudowana w 1904 wg projektu arch. Hugo Kudera, oraz kaplica grobowa rodziny Zachertów, wymurowana w 1885 wg projektu architekta H. Zydoka.
Pałac Buchholtzów – ob. Liceum Plastyczne. Secesyjny pałac, siedziba jednej z najsłynniejszych rodzin supraskich fabrykantów, zbudowany w latach 1892-1903. We wnętrzu zachowane polichromie, stolarka, sztukateria i żeliwna secesyjna klatka schodowa. Przy pałacu park przekomponowany na pocz. XX w. (jedyny przykład secesyjnego ogrodu w województwie podlaskim).
Dom Ludowy – ob. USC i Przychodnia Lekarska. Drewniany modernistyczny budynek wzniesiony w 1934 wg projektu architekta Jarosława Giryna.
Karczma – ob. dom mieszkalny, ul. Konarskiego 3. Drewniany dom, z naczółkowym dachem, zbudowany XVIII/XIX w.
Dwór Zacherta – klasycystyczny dworek z kolumnowym portykiem wybudowany w poł. XIX w. jako dom miejscowego fabrykanta. Zniszczony, zrekonstruowany w 1988.
Zespół fabryczny Jansena – ob. stołówka i internat Liceum Plastycznego. Wybudowany przed 1866 dom właściciela z zachowaną neoklasycystyczną polichromią. Obok manufaktura włókiennicza zbudowana w 1849.
Kaplica św. Jerzego Zwycięzcy na cmentarzu prawosławnym w Podsupraślu - murowana, wybudowana w 1901.
Gospodarka[edytuj]

Przemysł włókienniczy, odzieżowy, drzewny, ceramiczny (rzemiosło), turystyczny.
Religia[edytuj]

Kościół Rzymskokatolicki
Parafia NMP Królowej Polski
Parafia Świętej Trójcy
Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny
Parafia Zwiastowania Przenajświętszej Bogurodzicy i św. Jana Teologa
Monaster Zwiastowania Przenajświętszej Bogurodzicy i św. Jana Teologa; przy monasterze działa Akademia Supraska
Edukacja[edytuj]

Centrum Edukacji w Supraślu (szkoła średnia)
Liceum Plastyczne im. Artura Grottgera w Supraślu
Zespół Szkół Sportowych w Supraślu
Miejsko-Gminna Biblioteka Publiczna w Supraślu - ul. Józefa Piłsudskiego 1
Życie kulturalne[edytuj]

Od 1996 cyklicznie organizowana jest impreza pt. "UROCZYSKO. Spotkania z naturą i sztuką".
Od 2007 w Supraślu organizowany jest Europejski Młodzieżowy Festiwal Muzyczny "Gloria" z repertuarem operowo - operetkowym. Festiwal narodził się z inicjatywy polskiego śpiewaka Aleksandra Teligi i jego małżonki. Główne koncerty odbywają się w ujeżdżalni koni Centrum Edukacji w Supraślu.
W Supraślu nagrywane były niektóre sceny do filmu "U Pana Boga za miedzą", a także do serialu TVP "Blondynka"
Części miasta[edytuj]

Podział terytorialny kraju (TERYT) wymienia części miasta: Dębowik, Podsupraśl i Pstrągownia.
Miasta partnerskie[edytuj]

 Balsthal (Szwajcaria)
 Großenkneten (Niemcy)
 Zgierz (Polska)
 Porthcawl (Walia)
Zobacz też[edytuj]

cmentarz żydowski w Supraślu

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz

+1