piątek, 14 września 2012

Radzyń Chełmiński


Radzyń Chełmiński

Państwo Polska
Województwo kujawsko-pomorskie
Powiat grudziądzki
Gmina Radzyń Chełmiński
gmina miejsko-wiejska
Prawa miejskie 1234
Burmistrz Krzysztof Chodubski
Powierzchnia 1,78 km²
Ludność (2007)
• liczba
• gęstość
1934 ▼
1087 os./km²
Strefa numeracyjna
+48 56
Kod pocztowy 87-220
Położenie na mapie Polski


Radzyń Chełmiński
53°23′08″N 18°56′11″E
TERC
(TERYT) 6040606044
Urząd miejski
Plac Towarzystwa Jaszczurczego 9
87-220 Radzyń Chełmiński
 Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa
Radzyń Chełmiński (niem. Rehden, dawn. Radzyn) – miasto w woj. kujawsko-pomorskim, w powiecie grudziądzkim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Radzyń Chełmiński. Położone jest na Pojezierzu Chełmińskim, 15 km na wschód od Grudziądza, przy drodze do Wąbrzeźna. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do woj. toruńskiego.
Według danych z 31 grudnia 2004 miasto miało 1946 mieszkańców.
Spis treści  [ukryj]
1 Historia
2 Zabytki
3 Bibliografia
4 Filmy realizowane w Radzyniu Chełmińskim
5 Sołectwo Radzyń Chełmiński
6 Przypisy
7 Zobacz też
8 Linki zewnętrzne
Historia[edytuj]

Już w XI wieku istniał tu gród pruski, zdobyty przez Bolesława Chrobrego w 1015 roku. Zdobyty przez Krzyżaków w roku 1231. W państwie zakonnym był siedzibą komtura. Prawa miejskie (chełmińskie) otrzymał w 1234 roku. W roku 1440 wszedł w skład Związku Pruskiego. W roku 1466 znalazł się w granicach Polski i został siedzibą starosty niegrodowego. W latach 1772-1920 pod zaborem pruskim.
Zabytki[edytuj]

Pozostałości dawnego grodziska pruskiego z VI w., od XIX w. cmentarz ewangelicki (obecnie zdewastowany)
Zamek krzyżacki (w ruinie), gotycki, ceglany zbudowany między końcem wieku XIII i latami 30. XIV wieku.
Gotycki kościół parafialny pw. św. Anny, wzniesiony w pierwszej połowie XIV w. Mury prezbiterium podwyższono na przełomie XV/XVI w., wtedy też wzniesiono szczyt wsch. Mury nawy podwyższono po pożarze w 1571 r., dodając szczyt zach. i kaplicę Dąbrowskich. Po kolejnym pożarze w 1615 r. odbudowany w latach 1640-1680, restaurowany w końcu XIX i pod koniec XX w. Gotycki, jednonawowy, z prostokątnym prezbiterium i wieżą dobudowaną od strony płd. Spośród wyposażenia wnętrza wyróżnia się obraz Bartłomieja Strobla Koronacja Matki Boskiej z 1643 r. Za prace jego warsztatu uważane są malowidła na stropie prezbiterium. Dekoracja stropu nawy pochodzi z około 1680 r. Wyposażenie wnętrza jest przeważnie barokowe.
Na cmentarzu na południowy zachód od miasta gotycka kaplica św. Jerzego (dawniej szpitalna) z około 1340 r., przebudowana w XV w., odnowiona w 1851 r.
synagoga z końca XIX w.
Dwór "Na Zielonym Wzgórzu", drewniany konstrukcji zrębowej z przełomu XVIII i XIX w., na starszych piwnicach, w otoczeniu parku
Zabudowa miejska – liczne domy drewniano-murowane i murowane z końca XVIII – początku XX w. (m.in. pl. Towarzystwa Jaszczurczego 4, 5, 11, 12, 16, 17, 18, 26, 28, 29, 30, 31 i 32)
Drewniany dom z 1838 r. przy ul. Waryńskiego
kapliczki przydrożne z ok. poł. XIX w., na południowy zachód od miasta
Radzyń Chełmiński – zabytki
(1/7)▶

Ruiny zamku krzyżackiego

Bibliografia[edytuj]

Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. 11, Województwo bydgoskie, pod red. Tadeusza Chrzanowskiego i Mariana Korneckiego, z. 19, Powiat wąbrzeski, Warszawa, Instytut Sztuki PAN, 1967
Diecezja toruńska. Historia i teraźniejszość, pod red. Stanisława Kardasza, t. 14, Dekanat radzyński, Toruń, Wydaw. Diecezjalne w Toruniu, 1997, ISBN 83-86471-07-7
Ryszard Boguwolski, Lothar Hyss, Zamki krzyżackie powiatu grudziądzkiego = Burgen des Deutschen Ordens im Kreis Graudenz, Grudziądz, Muzeum w Grudziądzu, 2004, ISBN 83-88076-13-2
Filmy realizowane w Radzyniu Chełmińskim[edytuj]

Samochodzik i templariusze – serial telewizyjny, rok produkcji 1971, premiera 1972, reżyseria Hubert Drapella
Sołectwo Radzyń Chełmiński[edytuj]

Radzyń Chełmiński jest siedzibą sołectwa Radzyń Chełmiński, obejmującego oprócz obszaru miasta również wieś Rozental[1]. Sołtysem jest Józef Klimek.
Przypisy

↑ Sołectwo Radzyń Chełmiński w BIP gminy

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz

+1