piątek, 14 września 2012

Radzionków


Radzionków

Państwo Polska
Województwo śląskie
Powiat tarnogórski
Gmina gmina miejska
Aglomeracja konurbacja górnośląska
Prawa miejskie 1951
Burmistrz Gabriel Tobor
Powierzchnia 13,20 km²
Ludność (2009)
• liczba
• gęstość
17 231
1305,4 os./km²
Strefa numeracyjna
(+48) 32
Kod pocztowy 41-922
Tablice rejestracyjne STA
Położenie na mapie Polski


Radzionków
50°23′59″N 18°54′06″E
TERC
(TERYT) 2243313031
Urząd miejski
ul. Męczenników Oświęcimia 42
41-922 Radzionków
 Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa
BIP
Radzionków (niem. Radzionkau) – miasto i gmina w południowej Polsce, położone na Górnym Śląsku, w województwie śląskim, w powiecie tarnogórskim, w północnej części Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego (GOP).
Według danych z 30 czerwca 2009 roku, miasto miało 17 231 mieszkańców[1].
Spis treści  [ukryj]
1 Położenie
2 Warunki naturalne
3 Historia
4 Demografia
5 Szkolnictwo
6 Kultura
7 Sport
8 Turystyka
9 Administracja
10 Miasta partnerskie
11 Zobacz też
12 Przypisy
13 Linki zewnętrzne
Położenie[edytuj]



Centralna Oczyszczalnia Ścieków z lotu ptaka w Radzionkowie-Rojcy


Kościół Wniebowzięcia NMP w Rojcy


Radzionków na tle powiatu tarnogórskiego
Radzionków leży na Płaskowyżu Bytomsko-Katowickim będącym częścią Wyżyny Śląskiej, na terenie Górnego Śląska. Pod względem geologicznym miasto położone jest w Górnośląskim Zagłębiu Węglowym obejmującym cały Górnośląski Okręg Przemysłowy oraz Rybnicki Okręg Węglowy.
Według danych z 1 stycznia 2009 powierzchnia miasta wynosi 13,20 km²[2], co stanowi 2,05% powierzchni powiatu.
Według danych z roku 2002 Radzionków 65% powierzchni miasta obejmują użytki rolne, a użytki leśne 16%[3].
Sąsiaduje z gminami: Bytom, Piekary Śląskie, Świerklaniec, Tarnowskie Góry.
W latach 1975-1997 część Bytomia, od 1998 ponownie samodzielne miasto, a w latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do województwa katowickiego. W latach 1945-51 siedziba wiejskiej gminy Radzionków.
Warunki naturalne[edytuj]

Średnia roczna temperatura wynosi 7,9ºC, a średnia suma opadów w skali roku wynosi wynosi 723 mm. Charakterystyczne dla Radzionkowa są wiatry słabe, o prędkości nie przekraczającej 2m/s wiejące z kierunku zachodniego[potrzebne źródło].
Historia[edytuj]

Najstarsze wzmianki dotyczące Radzionkowa pochodzą z lat 1326-1357. Są to przechowywane w Watykanie listy opłat podatku zwanego "świętopietrze". Płynie stąd wniosek, że Radzionków jako osada powstał co najmniej kilkadziesiąt lat wcześniej. Ok. 1430 roku osada została ograbiona i spalona przez Husytów. Po owym najeździe prawdopodobnie zbudowano stary kościół istniejący do końca XIX wieku. W okresie reformacji Radzionków przeszedł w ręce protestanckiego dziedzica Hornig de Horna (1540) i w myśl zasady "czyja władza tego religia" (cuius regio, eius religio) kościół został oddany pastorowi (do ok. połowy XVII wieku), a część mieszkańców przyjęła nowe wyznanie. W czasie wojny trzydziestoletniej przez okolice osady 5 razy przeciągnęły wojska czego efektem było jej spustoszenie: z 37 istniejących gospodarstw 10 utraciło właściciela i nie odnaleziono żadnych spadkobierców. Ziemie należące do tych gospodarstw przejął tutejszy dziedzic.
W początkach XVIII wieku w Radzionkowie stacjonowały wojska austriackie – kirasjerzy pułków Hamilton, Badenio, Schuben. Część żołnierzy zawarła związki małżeńskie osiedlając się tutaj na stałe. W wyniku wojen śląskich Radzionków znalazł się pod panowaniem pruskim. Wielu mieszkańców osady w pruskim mundurze walczyło w wojnach napoleońskich.
Z przełomem wieku XVIII i XIX związany jest rozwój osady spowodowany polityką pruską zmierzającą do zaludnienia Śląska i do rozwoju przemysłu w oparciu o kopaliny tu występujące. W 1815 roku na tym terenie funkcjonowały 24 niewielkie kopalnie galmanu, oraz kilka pieców hutniczych. W 1871 dziedzic radzionkowski Henckel von Donnersmarck założył, istniejącą do niedawna, kopalnię węgla kamiennego (zaczęła wydobywać węgiel od 1874). W 1884 Donnersmarck w pobliżu kopalni założył hutę cynku "Łazarz", która produkowała także kwas siarkowy i solny. W tym samym mniej więcej czasie zaczęły powstawać kamieniołomy wydobywające surowiec do wapienników – największy z nich to kamieniołom "Maciej" na Księżej Górze, mający połączenie kolejką z wapiennikami w Szarleju. Z rozwojem przemysłu związane było powstanie kolei żelaznych (1870) i dwóch stacji kolejowych, poczty (1882), wodociągu (1904) oraz elektryfikacja osady (1908).
W okresie "Kulturkampfu" mieszkańcy silnie związali się z ruchem katolickim, reprezentowanym przez partię Centrum: np. w wyborach do sejmu Rzeszy w 1877 roku zdecydowanie wygrał kandydat Centrum Radziwiłł otrzymując 364 głosy, zaś liberał Richter zaledwie 99 głosów, a w wyborach do sejmu pruskiego w 1882 zdecydowanie wygrał mieszkaniec Radzionkowa Paweł Letocha. W tym samym czasie powstała tutaj pierwsza czytelnia polska, wzrastała także liczba abonentów gazet, w tym polskich: "Katolika" i "Gazety Górnośląskiej". Od 1885 zaczął wystawiać przedstawienia teatr amatorski, w 1899 powstała spółka pod nazwą "Kasa oszczędności i pożyczek", oraz straż pożarna, towarzystwa sportowe i gimnastyczne i chór "Harfa". Istniejący do dziś kościół wybudowany został w 1875 roku z pieniędzy parafian oraz hrabiego Hugona Henckla Donnersmarcka.
W wyniku podziału Śląska po I wojnie światowej Radzionków w 1922 znalazł się w granicach państwa polskiego, wielu mieszkańców brało udział w powstaniach śląskich (1919, 1920, 1921), a w plebiscycie w marcu 1920 roku większość mieszkańców głosowała za Polską – 4778 głosów (za Niemcami 862 głosy). W czasie drugiej wojny Radzionków znalazł się w granicach III Rzeszy. Uczestnicy powstań śląskich trafiali do obozów koncentracyjnych, gdzie zginęło 43 mieszkańców, a dwóch (Kużaj, Szymała) stracono publicznie za działalność konspiracyjną. Rosjanie z kolei pięciu mieszkańców zamordowali w Katyniu i Twerze w 1940 (policjanci i wojskowi). W 1945 radzieccy żołnierze bez skrupułów zamordowali na ulicach miejscowości trzy osoby. Po wojnie władze komunistyczne przeprowadziły repatriacje mieszkańców narodowości niemieckiej na zachód za Odrę (m.in proboszcza ks. Józefa Knosałę). W 1951 roku Radzionków uzyskał prawa miejskie – nastąpiła wówczas szybka urbanizacja: wybudowano Dom Kultury (oficjalnie oddany do użytku w 1966 roku), basen wraz z obiektami rekreacyjnymi oraz powstało liceum ogólnokształcące będące do dziś najpoważniejszą placówką edukacyjną gminy.
W 1975 roku Radzionków został włączony do Bytomia. Z dniem 1 stycznia 1998 powstała samodzielna gmina miejska Radzionków w powiecie tarnogórskim[4].
Demografia[edytuj]

Dane z 31 grudnia 2008[5]:
Opis Ogółem Kobiety Mężczyźni
jednostka osób % osób % osób %
populacja 16 900 100 8680 51,4 8220 48,6
gęstość zaludnienia
(mieszk./km²) 1274,5 654,6 619,9
Szkolnictwo[edytuj]

Zespół Szkół Techniczno-Ekonomicznych – Radzionków-Rojca
Liceum Ogólnokształcące im. Powstańców Śląskich
Młodzieżowy Ośrodek Wychowawczy – Publiczne Gimnazjum nr 1
Gimnazjum im. Ojca Ludwika Wrodarczyka
Szkoła podstawowa nr 1 im. Adama Mickiewicza
Szkoła podstawowa nr 2 im. Jana Pawła II
Szkoła podstawowa nr 3
Szkoła podstawowa nr 4 im. Józefa Lompy
Szkoła podstawowa nr 5 im. Tadeusz Kościuszki
Zespół Szkół Techniczno-Humanistycznych (technikum, liceum i zasadnicza szkoła zawodowa)
Górnośląska Wyższa Szkoła Handlowa w Katowicach- wydział zamiejscowy w Radzionkowie
Kultura[edytuj]

Centrum Kultury Karolinka
Muzeum Chleba
Zespół Pieśni i Tańca Mały Śląsk
Miejska Biblioteka Publiczna w Radzionkowie
Sport[edytuj]

Ruch Radzionków
Sokół Rojca
W roku 2008 w Miejskim Ośrodku Sportu i Rekreacji w Radzionkowie przy ul. Kużaja 17 oddano do użytku bulodrom z jednym pełnowymiarowym (4x15 m) torem do gry w pétanque. Po bulodromie w Katowicach (Park im. Tadeusza Kościuszki) i Piekarach Śląskich (MOSiR) jest to trzeci tego typu profesjonalny obiekt w aglomeracji górnośląskiej[6].
Turystyka[edytuj]

Przez miasto przebiegają szlaki turystyczne:
 – Szlak Powstańców Śląskich
 – Szlak Tysiąclecia
Administracja[edytuj]

Burmistrzowie Radzionkowa:
Gustaw Jochlik - 1998 - 2006
Gabriel Tobor - od 2006
Miasta partnerskie[edytuj]

Lista miast partnerskich Radzionkowa[7]:
 Dobre Miasto
 Boguszów-Gorce
 Serock
Zobacz też[edytuj]

Rojca – część Radzionkowa

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz

+1