piątek, 14 września 2012

Rabka-Zdrój


Rabka-Zdrój

Dewiza: Miasto Tworzą Mieszkańcy
Państwo Polska
Województwo małopolskie
Powiat nowotarski
Gmina Rabka-Zdrój
gmina miejsko-wiejska
Założono XII wiek
Prawa miejskie 21 września 1953
Burmistrz Ewa Przybyło
Powierzchnia 36,31[1] km²
Wysokość 500-560 m n.p.m.
Ludność (2008)
• liczba
• gęstość
13 052[1]
359[1] os./km²
Strefa numeracyjna
(+48) 18
Kod pocztowy 34-700
Tablice rejestracyjne KNT
Położenie na mapie Polski


Rabka-Zdrój
49°37′N 19°58′E
TERC
(TERYT) 2121611124
Urząd miejski
ul. Parkowa 2
34-700 Rabka-Zdrój
 Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa


Willa Konary - Siedziba Urzędu Miasta


Kościół św. Marii Magdaleny


Muzeum im. Władysława Orkana


Pomnik Świętego Mikołaja


Tężnia solankowa w Parku Zdrojowym


Kawiarnia Zdrojowa i Fontanna Siedmiu Słoni


Muzeum Orderu Uśmiechu


Scena główna Teatru Lalek „Rabcio”


Górnośląski Ośrodek Rehabilitacyjny im. doc. A. Szebesty
Rabka-Zdrój, do 1999 Rabka[2] – miasto w województwie małopolskim, w powiecie nowotarskim, siedziba gminy Rabka-Zdrój. Położona jest w Kotlinie Rabczańskiej, na wysokości 500-560 m n.p.m., u ujścia potoków Poniczanki, Słonki i Skomielnianki do Raby[3].
Spis treści  [ukryj]
1 Historia
2 Dzisiaj
3 Etnografia
4 Tranzyt
5 Uzdrowisko
6 Turystyka
7 Zabytki i inne atrakcje
8 Ponadgimnazjalne placówki edukacyjne w Rabce-Zdroju
9 Współpraca międzynarodowa
10 Zobacz też
11 Przypisy
Historia[edytuj]

Nazwę po raz pierwszy wymienia, powołując się na dokument Bolesława Wstydliwego z 1254 roku Jan Długosz w formie „Sal in Rabschyca”, co wskazywałoby na to, że już wówczas rabczańskie solanki były znane i prawdopodobnie wykorzystywane dla potrzeb klasztoru cystersów, na terenie dóbr których Rabka leżała.
W wyniku badań w 1858 r. stwierdzono, że miejscowe solanki są jednymi z najsilniejszych solanek jodowo-bromowych w Europie. Pierwszy Zakład Kąpielowo-Leczniczy powstał w 1864 roku, a osiem lat później otwarto Zakład Leczenia Dzieci. Specyficzny mikroklimat spowodował, że Rabka szybko rozwijała się, zwłaszcza jako uzdrowisko dziecięce.
Pod okupacją niemiecką działała tu Szkoła Policji Bezpieczeństwa i SD, która kształciła także pewną liczbę polskich policjantów.
Po wojnie był to obok Zakopanego ważny ośrodek leczenia gruźlicy. Kiedy przestała być ona uważana za chorobę społeczną, sanatoria (z największymi: Instytutem Matki i Dziecka z Warszawy oraz Śląskim Ośrodkiem Rehabilitacji Dzieci im. W. Pstrowskiego, obecnie im. Szebesty) stały się placówkami leczenia głównie astmy oskrzelowej i schorzeń górnych dróg oddechowych.
W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do woj. nowosądeckiego.
Dzisiaj[edytuj]

Rabka nazywana jest „Miastem Dzieci Świata”. Tytuł ten w 1996 roku na wniosek Międzynarodowej Kapituły Orderu Uśmiechu nadał miastu Wojewoda Małopolski. W tym samym roku utworzono w Szkole Podstawowej nr 2 w Rabce Muzeum Orderu Uśmiechu, obecnie przeniesione do nowej siedziby na terenie rodzinnego parku rozrywki „Rabkoland”. Tam też znajduje się Muzeum Polskich Rekordów i Osobliwości.
W Rabce odbyły się 3 Światowe Zloty Kawalerów Orderu Uśmiechu[potrzebne źródło].
Rabka ma własną scenę teatralną, jest nią Teatr Lalek „Rabcio”, a także pomnik Świętego Mikołaja stojący przed zabytkowym budynkiem czynnej stacji kolejowej, nazwanej wówczas Domem Świętego Mikołaja. Sam pomnik, a zwłaszcza jego lokalizacja, wzbudza w Rabce wiele kontrowersji[potrzebne źródło].
W parku zdrojowym znajduje się pomnik Jana Pawła II, przy którym ma swój początek jeden ze szlaków papieskich.
Jedną z atrakcji miasta jest uruchomiona 21 listopada 2006 fontanna przed Kawiarnią Zdrojową oraz uruchomione w czerwcu 2009 tężnie solankowe w Parku Zdrojowym[4].
Etnografia[edytuj]

Niektórzy badacze ludność miejską określają jako: „Lud Rabczański”. Jest ona specyficzna i nieco różna od innych grup góralskich. Pierwotnie ziemię rabczańską zamieszkiwali Kliszacy, lecz teraz na Rabkę-Zdrój duży wpływ ma kultura Górali Podhalańskich (szczególnie w stroju)[5]. Spora grupa osób uważa, że jest to północna podgrupa Podhalan[6]
Tranzyt[edytuj]

Przez zachodnie krańce Rabki-Zdrój przebiega droga krajowa nr 7 oraz droga międzynarodowa E77. Oprócz tego w Rabce początek ma droga krajowa nr 47, a północnymi dzielnicami biegnie droga krajowa nr 28.
Ponadto przez Rabkę-Zdrój biegnie linia kolejowa nr 104 (Chabówka – Nowy Sącz) łącząca Zakopane z Krakowem i Tarnowem. W mieście znajduje się przystanek kolejowy Rabka Zdrój i nieczynna stacja Rabka Zaryte.
Uzdrowisko[edytuj]

Od ponad stu lat miejscowość znana jest jako uzdrowisko. Wykorzystuje się walory klimatyczne oraz wody lecznicze do leczenia schorzeń układu oddechowego i krążenia, głównie u dzieci. Uzdrowisko dysponuje 9 ujęciami wód głębinowych (o głębokości do 1200 m), głównie solanek z grupy jodkowo-chlorkowo-sodowo-bromkowych. Pierwsze ujęcie wykonano w 1858. Temperatura wód dochodzi do 30 °C. W czerwcu 2009 uruchomiono, w miejsce spalonej w czasie II wojny tężni, tężnię o kształcie cylindrycznym[4].
Przedsiębiorstwo Uzdrowisko Rabka dysponuje zakładem przyrodoleczniczym, czterema sanatoriami i czterema szpitalami uzdrowiskowymi, z których trzy przeznaczone są dla dzieci. Ponadto w miejscowości funkcjonują wspomniane wcześniej sanatorium dziecięce Górnośląski Ośrodek Rehabilitacji Dzieci im. dr. A. Szebesty, oddział terenowy Instytutu Gruźlicy i Chorób Płuc oraz liczne domy wczasowe.
Ważnym uzupełnieniem uzdrowiska jest park zdrojowy, objęty programem rewitalizacji na lata 2007-2013[7].
Turystyka[edytuj]

Z Rabki prowadzą szlaki piesze i rowerowe na okoliczne szczyty Gorców (Turbacz), Beskidu Wyspowego (Luboń Wielki) i Pasma Babiogórskiego (Babią Górę). Czerwony szlak z Turbacza przez Rabkę na Babią Górę jest częścią Głównego Szlaku Beskidzkiego. W Rabce znajduje się również Stacja Centralna Grupy Podhalańskiej Górskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego, w której mieści się pierwsze w Polsce Centrum Koordynacji Ratownictwa Górskiego[potrzebne źródło].
Szlaki turystyczne
 – Główny Szlak Beskidzki im.Kazimierza Sosnowskiego. Do Rabki prowadzi on od wschodu z Jordanowa przez Skawę oraz podnóża Birtalowej i Zbójeckiej Góry. Z Rabki kieruje się w Gorce, gdzie przez Maciejową i Stare Wierchy wyprowadza na Turbacz.
 – szlak długodystansowy prowadzący z Łopusznej do Brzeźnicy. Do Rabki prowadzi od zachodu z Turbacza przez Koninki i Olszówkę. Z Rabki poprzez przełęcz pomiędzy Banią, a Grzebieniem oraz Rabkę-Zaryte wyprowadza na Luboń Wielki.
 – krótki szlak łączący centrum miejscowości ze szczytem Lubonia Wielkiego
 – nie jest to szlak biegnący przez centrum miejscowości, a jedynie przez Rabkę-Zaryte. Prowadzi on ze Starych Wierchów przez Olszówkę, a wyprowadza na Luboń Wielki. Szlak ten przebiega m.in. przez Perć Borkowskiego.
 – zaczynający się w Rabce szlak prowadzący na Krzywoń, Piątkową Górę i Rabską Górę do Raby Wyżnej.
 – krótki szlak łącznikowy pomiędzy Rabką-Słone, a Głównym Szlakiem Beskidzkim.
Zabytki i inne atrakcje[edytuj]

Zabytki i inne atrakcje na terenie miasta:[potrzebne źródło]
drewniany kościół (1606, 1744-1778), obecnie siedziba Muzeum im. Władysława Orkana
kapliczka św. Floriana (XIX w.)
kościół św. Teresy i kapliczka zdrojowa z 1928 r.
stary cmentarz
muzeum Gorczańskie Jana Fudali
Państwowy Teatr Lalek „Rabcio”
Muzeum Orderu Uśmiechu
pozostałości zespołu dworskiego (XVIII w.).
kościół parafialny pw. św. Marii Magdaleny z początku XX w.
Wiele cennych eksponatów kultury zagórzańskiej i wołoskiej (w tym szałasy wołoskie) znajduje się w prywatnym Muzeum Gorczańskim Jana Fudali, znanego w Gorcach oraz na Podhalu malarza i poety. Był to jeden z niewielu przypadków, że dyrektor muzeum państwowego miał równocześnie własne muzeum.
Ponadgimnazjalne placówki edukacyjne w Rabce-Zdroju[edytuj]

Zespół Szkół nr 2 w Rabce-Zdroju – szkoła założona w 1991 r.; wywodzi się ze Studium Nauczycielskiego. Zespół Szkół składa się z II Liceum Ogólnokształcącego i Technikum Informatycznego.
I Liceum Ogólnokształcące im. E. Romera
Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcące im. Świętej Rodziny
Liceum Ogólnokształcące w Zespole Szkół Ogólnokształcących im. M. L. Jakubowskiego przy Instytucie Gruźlicy i Chorób Płuc
Współpraca międzynarodowa[edytuj]

Miasta i gminy partnerskie:
 Murrhardt
 Château-Gontier
 Frome
 Dominowo
 Rovaniemi
Zobacz też[edytuj]

nazwy miejscowości z łącznikiem
Uzdrowisko
RTON Luboń Wielki
Cmentarz żydowski w Rabce

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz

+1