poniedziałek, 17 września 2012

Oleśnica


Oleśnica

Państwo Polska
Województwo dolnośląskie
Powiat oleśnicki
Gmina gmina miejska
Prawa miejskie 22 luty 1255 r.
Burmistrz Jan Bronś
Powierzchnia 20,96 km²
Wysokość ok. 150 m n.p.m.
Ludność (31.03.2011)
• liczba
• gęstość
37 191 ▲[1]
1 762,7 os./km²
Strefa numeracyjna
+48 71
Kod pocztowy 56-400
Tablice rejestracyjne DOL
Położenie na mapie Polski


Oleśnica
51°12′N 17°23′E
TERC
(TERYT) 5020314011
Hasło promocyjne: Oleśnica - miasto wież i róż
Urząd miejski
Rynek-Ratusz
56-400 Oleśnica
 Hasło Oleśnica w Wikisłowniku
Strona internetowa
BIP

Oleśnica (staropol. Olesznica, niem. Oels) – miasto i gmina w województwie dolnośląskim, w powiecie oleśnickim, położone na lewym brzegu rzeki Oleśnicy (dopływ Widawy). Pod względem geograficznym Oleśnica leży na Nizinie Śląskiej na wysokości 150 m n.p.m.
Historycznie leży na Dolnym Śląsku. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa wrocławskiego.
Spis treści  [ukryj]
1 Nazwa
2 Historia
3 Geografia
4 Edukacja
5 Architektura
5.1 Zabytki
5.2 Miejsca pamięci narodowej
6 Transport
6.1 Transport drogowy
6.2 Kolej
7 Demografia
8 Kultura
9 Media
10 Wspólnoty religijne
11 Oleśnica jako garnizon wojskowy
12 Sport w Oleśnicy
13 Współpraca międzynarodowa
14 Oleśniczanie
15 Zobacz też
16 Przypisy
17 Bibliografia
18 Linki zewnętrzne
Nazwa[edytuj]



Polska nazwa Oleśnica wśród innych nazw śląskich miejscowości w urzędowym pruskim dokumencie z 1750 roku wydanym w języku polskim w Berlinie[2].


Nauka domowa Jerzego Bocka wydana po polsku w 1670 roku w Oleśnicy.


Uproszczony Herb Miasta


Oleśnica w XVIII w. Friedrich Bernhard Werner


Oleśnicki ratusz


Brama Wrocławska


furta w bramie zamku książęcego


Fragment dziedzińca zamkowego


Wnętrze Bazyliki św. Jana Apostoła
Nazwa miasta pochodzi od nazwy drzewa olchy (staropol. Olszyna, Olsza), od której wywodziła się historyczna nazwa miasta Olesznica.[3][4] W roku 1214 wymieniona w zlatynizowanej formie Oleznic, w akcie lokacji na prawie średzkim z 22 lutego 1255 roku Civitas nostra Olsnicz. W 1750 roku polska nazwa "Oleśnica" wymieniona jest w języku polskim przez Fryderyka II pośród innych miast śląskich w zarządzeniu urzędowym wydanym dla mieszkańców Śląska[5]. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego wydany pod koniec wieku XIX wymienia dwujęzyczne nazwy miejscowości - polską Oleśnica oraz niemiecką Oels.[6]
Historia[edytuj]

Od 1294 roku należała do księstwa głogowskiego. Prawa miejskie uzyskała 22 lutego 1255 roku – książę wrocławski Henryk III Biały nadał lokację na prawie średzkim Civitas nostra Olsnicz. Od 1320 r. Oleśnica staje się stolicą księstwa i miastem rezydencjalnym księcia Konrada I, tytułującego się spadkobiercą Korony Polskiej. Po śmierci Konrada Białego Młodszego, ostatniego władcy z miejscowej linii Piastów w roku 1492, Oleśnica wraz z księstwem została przekazana ziębickiej linii czeskich Podiebradów, a od 1647 r. przechodzi pod władanie książąt wirtemberskich.
Już pod koniec XIII wieku działała tu mennica. Oleśnica korzystała ze swego położenia na szlaku z Wrocławia do Wielkopolski. Miała znaczące związki z Krakowem. W Oleśnicy znajdowała się ważna drukarnia, a także znane gimnazjum. W 1824 powstała tu loża wolnomularska "Wilhelm pod ukoronowaną kolumną", która istniała do 1935 roku[7].
W połowie XVII wieku polsko-niemiecka granica językowa przebiegała niedaleko Oleśnicy, włączając miasto do terytorium o dominacji języka polskiego[8]. W Oleśnicy swoje dzieła wydawał m.in. Adam Gdacjusz zwany "Śląskim Rejem" oraz Jerzy Bock.[9]
Ponowny rozkwit miasta nastąpił w 2. połowie XIX w. W 1850 r. ulokowano w Oleśnicy garnizon, zaś w 1868 r. przeprowadzono przez miasto strategiczną linię kolejową, łączącą Wrocław z Górnym Śląskiem. Miasto rozbudowało się w trzech kierunkach:
na południe, wzdłuż Ohlauer Straße (dziś ul. 3 maja), gdzie wzniesiono m.in. gmachy poczty, sądu, gimnazjum, starostwa, szkoły ewangelickiej, a także gazownię miejską
na wschód, wzdłuż Nachodstraße (dziś ul. Lwowska), gdzie wzniesiono szpital miejski, szkołę (Logau-Oberrealschule), a w 1913 r. obszerne zakłady naprawcze kolei niemieckich (Reichsbahn-Ausbesserungswerk)
na północny wschód, wzdłuż Wartenberger Straße (dziś ul. Wojska Polskiego), gdzie w latach 70. XIX w. zbudowano koszary, a później także wieżę ciśnień, urząd skarbowy i stadion miejski
Podczas zajmowania Oleśnicy przez Armię Czerwoną doszło do walk, które spowodowały znaczne pożary całych pierzei i kwartałów miasta, miała na to wpływ gęsta zabudowa. Potem mają również przypadki podpaleń celowych lub przypadkowych, które powiększają rozmiary zniszczeń. Powodują je czerwonoarmiści, szabrownicy i poszukiwacze "skarbów". Oleśnica stała się ważną bazą logistyczną i lotniczą dla wojsk zdobywających Wrocław. Każde podpalenie dezorganizowało funkcje transportowe, medyczne, bytowe i zagrażało samolotom startującym lub lądującym na lotniskach oleśnickich. W okresie od stycznia 1945 r. do września 1946 r. - liczba zniszczonych lub spalonych budynków mieszkalnych wyniosła 987, tj. 53%, inne dane podają 45 %, a ogólną ilość zniszczeń przyjmuje się na 60, 70, 75 lub 80 % (zależnie od źródła i poglądów politycznych). Przejęcie miasta przez polskie władze administracyjne nastąpiło 7 lipca 1945 r.
Geografia[edytuj]

Dzielnice miasta Oleśnica
Centrum, Serbinów, Lucień, Lucień Osiedle, Wądoły, Rataje (Stare, Nowe), Zielone Ogrody.
Według danych z roku 2008 powierzchnia: 20,96 km kwadratowych liczba ludności: 37414 ogólna powierzchnia gruntów 2096 hektarów, w tym: grunty orne 1107 ha sady 37 ha łąki i pastwiska 160 ha
Miasto stanowi 2% powierzchni powiatu.
Edukacja[edytuj]

Szkoły oraz instytucje oświatowe w Oleśnicy
Szkoła Podstawowa Gminy Oleśnica,
Szkoła Podstawowa nr 2 im. Jana Kilińskiego,
Szkoła Podstawowa nr 4 im. Romana Podoskiego,
Szkoła Podstawowa z Oddziałami Integracyjnymi nr 6 im. Janusza Korczaka,
Szkoła Podstawowa nr 7 im. Jana Pawła II,
Szkoła Podstawowa nr 8, im. Noblistów Polskich
Katolicka Szkoła Podstawowa w Oleśnicy,
Gimnazjum nr 1 im. Książąt Oleśnickich,
Gimnazjum nr 2 im. Armii Krajowej,
Gimnazjum nr 3 im. Podróżników i Odkrywców Polskich,
Gimnazjum Gminy Oleśnica
I Liceum Ogólnokształcące im. Juliusza Słowackiego,
II Liceum Ogólnokształcące im. ks. Jana Twardowskiego,
Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych im. Marii Skłodowskiej-Curie,
Powiatowe Centrum Kształcenia Zawodowego,
Powiatowe Centrum Edukacji i Kultury,
Miejski Ośrodek Kultury i Sportu – MOKiS
Architektura[edytuj]

Zabytki[edytuj]
Zamek oleśnicki z XIII wieku przebudowany w latach 1542–1616
Bazylika św. Jana Apostoła (XIII wiek)
Dom Wdów, czyli dzisiejsza Szkoła Muzyczna I stopnia Im. Fryderyka Chopina i Społeczne Ognisko Muzyczne
połączone kościoły pod wezwaniem Najświętszej Maryi Panny i św. Jerzego (XIV w.), obecnie parafialna cerkiew prawosławna Zaśnięcia Bogurodzicy
kościół św. Salwatora (XV wiek)
kościół św. Trójcy (XVIII wiek)
wieża Bramy Wrocławskiej – XIV wiek
ratusz (XV wiek)
duże fragmenty średniowiecznych murów obronnych (XIV wiek), także mury obronne zachodnie
Kolumna Złotych Godów (XVIII wiek)
Kolumna Zwycięstwa (1873)
wieża ciśnień przy ul. Wojska Polskiego
budynek I Liceum Ogólnokształcącego i Gimnazjum nr 2
Miejsca pamięci narodowej[edytuj]
Pomnik Braterstwa Broni Polsko-Radzieckiego
cmentarz wojskowy Armii Czerwonej
pomnik Fryderyka Chopina
Skwer Kombatantów II Wojny Światowej
Transport[edytuj]

Transport drogowy[edytuj]
Przez Oleśnicę przebiega droga krajowa oraz drogi wojewódzkie:
droga krajowa nr 8 granica państwa – Kudowa-Zdrój – Wrocław – Oleśnica – Wieluń – Piotrków Trybunalski – Warszawa – Białystok – Budzisko – granica państwa
droga wojewódzka nr 340 relacji Oleśnica – Trzebnica – Wołów – Ścinawa
droga wojewódzka nr 451 relacji Oleśnica – Bierutów – Namysłów
droga krajowa nr 25 relacji Oleśnica – Ostrów Wielkopolski - Kalisz – Bydgoszcz – Koszalin – Kołobrzeg
Komunikację miejską w Oleśnicy od lutego 2008 r. obsługuje firma Polbus Sp. z o.o. Są to cztery linie komunikacji miejskiej[10].
Miasto posiada duży dworzec autobusowy i dogodne połączenia z dużymi miastami w Polsce. Autobusy do sąsiedniego Wrocławia kursują tu średnio co 30 minut[11]. Można także dojechać autobusami obsługiwanymi przez Polbus PKS do miasteczek w powiecie oleśnickim.
Kolej[edytuj]
Oleśnica posiada dwie stacje kolejowe. Oleśnica (stacja kolejowa) i Oleśnica Rataje Jest to duży węzeł kolejowy, krzyżują się tu linie z Wrocławia, Ostrowa Wielkopolskiego i z Katowic przez Lubliniec, Kluczbork.
Niegdyś na Ratajach można było rozpocząć podróż ekspresem. Po blisko 40 latach kursowania odjechał z Oleśnicy Rataje ostatni pociąg międzynarodowy Bohemia, łączący stolice Polski i Czech. Dwa lata wcześniej zakończył tu kursowanie pociąg relacji Warszawa – Drezno.
Demografia[edytuj]

Dane z 30 czerwca 2006[12]:
Opis Ogółem Kobiety Mężczyźni
jednostka osób % osób % osób %
populacja 36 927 100 19 251 52,1 17 717 47,9
gęstość zaludnienia
(mieszk./km²) 1764,6 918,9 845,7
Kultura[edytuj]

Imprezy kulturalne:
Święto Miasta (Dni Oleśnicy)
Dni Europy
Oleśnicki Wyskok
Festiwal Jazz na Kanapie
Próba mikrofonu
Powiatowe Prezentacje Kulturalne
Media[edytuj]

W Oleśnicy są media, które relacjonują bieżące wydarzenia:
Panorama Oleśnicka
Oleśniczanin
Lokalny Portal Internetowy MojaOlesnica.pl
Radio RMF MAXXX
TerazOlesnica.pl
Wspólnoty religijne[edytuj]

Na terenie miasta działalność duszpasterską prowadzą następujące kościoły:
Kościół Rzymskokatolicki
Parafia św. Jana Apostoła
Parafia Matki Bożej Miłosierdzia
Parafia Najświętszej Maryi Panny Fatimskiej
Zgromadzenie Ss. Świętego Feliksa z Kantalicjo
Kościół katolicki obrządku bizantyjsko-ukraińskiego
Parafia Trójcy Świętej[13]
Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny
Parafia Zaśnięcia Przenajświętszej Bogurodzicy
Kościół Ewangelicko-Augsburski
Filiał w Oleśnicy
Kościół Zielonoświątkowy
Zbór w Oleśnicy, ul. Łużycka 22
Świadkowie Jehowy[potrzebne źródło]
Zbór w Oleśnicy; Sala Królestwa, ul. Stolarska
Oleśnica jako garnizon wojskowy[edytuj]

Jednostki stacjonujące po 1945 (rozwiązane):
51. zapasowy batalion specjalistów lotniczo-technicznych
Techniczna Oficerska Szkoła Wojsk Lotniczych w Oleśnicy
19 Samodzielny Batalion Rozpoznawczy
1 Szkolny Pułk Samochodowy
Wojskowy Ośrodek Szkolenia Spadochronowego (WOSSpad)
KBW Oleśnica
Jednostki stacjonujące po 1945:
Techniczna Oficerska Szkoła Wojsk Lotniczych
Centralny Ośrodek Szkolenia Specjalistów Technicznych Wojsk Lotniczych
Centrum Szkolenia Inżynieryjno-Lotniczego
Szkoła Chorążych Personelu Technicznego Wojsk Lotniczych
Jednostki stacjonujące w Garnizonie Oleśnica od 2004 roku:
2 kompania regulacji ruchu od 01.04.2005r.
3 kompania regulacji ruchu ( przeniesiona w 2011 r. do Niska )
82 batalion ewakuacji sprzętu
10 Rejonowe Warsztaty Techniczne
3 Wojskowy Ośrodek Metrologii
Wojskowa Administracja Koszar nr 1
Archiwum Wojskowe w Oleśnicy
Garnizonowy Węzeł Łączności w Oleśnicy
Centrum Koordynacji Ruchu Wojsk na Teatrze Oleśnica
Sport w Oleśnicy[edytuj]

W mieście przy ul. Brzozowej znajduje się stadion miejski z dwoma boiskami do gry w piłkę nożną i bieżnią lekkoatletyczną oraz zabytkową trybuną krytą z 1936 r. Przy ul. Spacerowej znajduje się nowo wybudowany kompleks sportowo-rekreacyjny, a przy ul. Kochanowskiego nowoczesna hala sportowa wraz z boiskami zewnętrznymi. Bazę sportową uzupełniają trzy boiska "Orlik".
Kluby sportowe
Miejski Klub Sportowy "POGOŃ" Oleśnica (wielosekcyjny: piłka nożna - liga okręgowa, piłki ręczna - II liga, brydż - III liga, szachy - III liga)
Młodzieżowa Szkółka Piłkarska "RATAJE" Oleśnica
Miejski Klub Pływacki "ATOL" Oleśnica
Stowarzyszenie Piłki Ręcznej Oleśnica
Oleśnicki Klub Hokejowy "ORŁY" Oleśnica
Integracyjne Stowarzyszenie Rozwoju Sportu MOKiS "SIATKARZ" Oleśnica
Powiatowy Integracyjny Klub Sportowy "ORZEŁ" Oleśnica z wychowankiem, ostatnim medalistą olimpijskim w boksie z Barcelony Wojciechem Bartnikiem
Klub Taekwon-do Ge-Baek
Klub Sportowy "DOSAN"
Judo "TIGERS" Oleśnica
Yureco Bike Team Oleśnica
Powiatowy Szkolny Związek Sportowy w Oleśnicy
Międzyszkolny Integracyjny Klub Sportowy "JUNIOR"
Oleśnicki Klub Modelarski
Oleśnickie Stowarzyszenie Sportowe
Oleśnickie Towarzystwo Tenisowe "Smecz"
Powiatowy Integracyjny Klub Sportowy "Orzeł
Wojskowy Klub Sportowy "OLEŚNICZANKA"
Wojskowy Klub Spadochronowy "SKRZYDŁO"
Wojskowe Koło PTTK nr 20
Współpraca międzynarodowa[edytuj]

Miasta i gminy partnerskie:
 Chrudim[potrzebne źródło]
 Warendorf[potrzebne źródło]
 Jaunay-Clan[potrzebne źródło]
Oleśniczanie[edytuj]

Mariusz Sobiela - muzyk, wokalista zespołu Open Fire istniejącego w latach 1985-90
Ryszard Andrzejak – były rektor Akademii Medycznej we Wrocławiu, lekarz medycyny
Wojciech Bartnik – ostatni polski medalista olimpijski w boksie (rok 1992 Barcelona)
Jerzy Bock – archidiakon oleśnicki
Monika Bolly – znana z serialu "Życie jak poker" i "Samo Życie"
Piotr Chajec – aktor Teatru Muzycznego Capitol we Wrocławiu, dziennikarz i prezenter Telewizji Polskiej S.A. (Wrocław, Poznań)
Antoni Cieszyński – uważany za ojca polskiej stomatologii.
Anna Jadowska – reżyser filmowa (m.in. Generał)
Zdzisław Janiak – gitarzysta,były członek Budki Suflera
Zbigniew Lesień – aktor
Janusz Maksymiuk – były poseł Samoobrony RP
Joanna Pach - polska aktorka
Jerzy Rogalski - polski aktor
Jan Sinapius
ks. Franciszek Sudoł
Andrzej Szczypkowski – piłkarz m.in. mistrza Polski w piłce nożnej Zagłębia Lubin. Skazany za korupcję w "aferze piłkarskiej". Wychowanek tutejszej Pogoni.
Gerard Wojczek – organizator drukarni w powojennej Oleśnicy
Jerzy Żyszkiewicz – były poseł Samoobrony RP
Zobacz też[edytuj]

Miasta w Polsce
Stara Synagoga w Oleśnicy
Cmentarz żydowski w Oleśnicy
książęta oleśniccy
Zamek oleśnicki
Ludność Oleśnicy

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz

+1