wtorek, 18 września 2012

Nowy Sącz


Nowy Sącz

Państwo Polska
Województwo małopolskie
Powiat miasto na prawach powiatu
Założono 8 listopada 1292
Prawa miejskie 1292
Prezydent miasta Ryszard Nowak
Powierzchnia 57,58 km²
Wysokość 272-387 m n.p.m.
Ludność (2011)
• liczba
• gęstość
84 290 ▼[1]
1 468,5 os./km²
Strefa numeracyjna
(+48) 18
Kod pocztowy 33-300 do 33-308, 33-310, 33-320
Tablice rejestracyjne KN
Położenie na mapie Polski


Nowy Sącz
49°37′30″N 20°41′27″E
TERC
(TERYT) 1262011
SIMC 0959435
Hasło promocyjne: Nowy Sącz. Dobrze wróży
Urząd miejski
Rynek 1
33-300 Nowy Sącz
 Multimedia w Wikimedia Commons
 Wiadomości w Wikinews
 Hasło Nowy Sącz w Wikisłowniku
Strona internetowa
Nowy Sącz – miasto na prawach powiatu w województwie małopolskim, siedziba ziemskiego powiatu nowosądeckiego. Trzecie co do liczby mieszkańców i trzecie co do powierzchni miasto w województwie małopolskim. Węzeł komunikacyjny, główny ośrodek turystyczny Sądecczyzny. Jedno z najstarszych miast w Małopolsce – lokowane 8 listopada 1292 r.
Według danych z 31 marca 2011 roku miasto miało 84 290 mieszkańców.
Spis treści  [ukryj]
1 Geografia
1.1 Położenie geograficzne
1.2 W liczbach
1.3 Klimat
2 Osiedla
3 Toponimia
4 Historia[4]
5 Demografia
6 Zabytki
7 Gospodarka
8 Centra Handlowe i Galerie w Nowym Sączu
9 Edukacja i nauka
10 Kultura
10.1 Instytucje kulturalne
10.2 Sądecki Park Etnograficzny
11 Media
12 Sport
12.1 Większe kluby sportowe
12.2 Obiekty sportowe
13 Wspólnoty religijne
14 Transport
14.1 Tranzyt
14.2 Komunikacja miejska
14.3 Kolej
14.4 Lotnictwo
15 Administracja
15.1 Władze miasta
16 Służby mundurowe i instytucje publiczne
17 Współpraca międzynarodowa
18 Zobacz też
19 Przypisy
20 Linki zewnętrzne
Geografia[edytuj]

Położenie geograficzne[edytuj]
Nowy Sącz położony jest w płaskim dnie Kotliny Sądeckiej, w widłach rzek Dunajca i Kamienicy Nawojowskiej na zróżnicowanej wysokości od 272 n.p.m.(Wielopole) do ok. 475 n.p.m. (wzgórze Majdan). Najstarsza część miasta leży na płaskim wyniesieniu pomiędzy korytami obu rzek, które posiada naturalne walory obronne, co zadecydowało o lokowaniu miasta przez króla Wacława II właśnie w tym miejscu. W dawnych czasach wzgórze miejskie było poprzecinane parowami (obecnie zasypanymi) pełniącymi role dodatkowych fos. Położenie w Kotlinie Sądeckiej powoduje pewną izolację Nowego Sącza od innych ośrodków osadniczych, jednak przebiegający tędy szlak komunikacyjny na południe Europy, spowodował, że miasto znalazło w średniowieczu dogodne warunki do rozwoju i wymiany handlowej – głównie z Węgrami.
Nowy Sącz położony jest u podnóża masywów górskich: na południu znajduje się Beskid Sądecki, na zachodzie Beskid Wyspowy, na wschodzie wcina się wąskim klinem Beskid Niski, a od północy przylega Pogórze Rożnowskie. W niewielkiej odległości znajduje się także Jezioro Rożnowskie, co podnosi walory turystyczne miasta.
Przed reformą administracyjną w 1998 r. stolica województwa nowosądeckiego. W latach 1973-1977 miasto było siedzibą gminy wiejskiej Nowy Sącz.
W liczbach[edytuj]
Powierzchnia miasta: 57,58 km²
Najwyższy punkt: wzgórze Majdan – ok. 475 m n.p.m.
Najniższy punkt: Wielopole – 272 m n.p.m.
Obwód miasta: 42,3 km
Długość wszystkich ulic: 230 km
Długość rzek: 18 km
Klimat[edytuj]
Klimatogram dla Nowego Sącza
St Lu Ma Kw Ma Cz Li Si Wr Pa Li Gr
  33 8-18
  28 10-16
  35 18-10
  53 23-3
  78 260
  109 294
  108 317
  95 305
  56 281
  39 26-2
  41 16-8
  41 11-15
Temperatury w °C
Opad całkowity w mm
Źródło: Weatherbase[2]
[pokaż]Na jednostki imperialne
Osiedla[edytuj]

Zgodnie z obowiązującym Statutem Nowego Sącza[3] miasto dzieli się na 25 osiedli:
Barskie
Biegonice
Centrum
Chruślice
Dąbrówka
Falkowa
Gołąbkowice
Gorzków
Helena
Kaduk
Kilińskiego
Kochanowskiego
Millenium
Nawojowska
Piątkowa
Poręba Mała
Przetakówka
Przydworcowe
Stare Miasto
Szujskiego
Westerplatte
Wojska Polskiego
Wólki
Zabełcze
Zawada

Bar.BiegoniceCent.ChruśliceDąbrówkaFalkowaHelenaGołąbkowiceGorzkówKadukKil.KochanowskiegoMill.NawojowskaPiątkowaPoręba MałaPrzetakówkaP.SMSz.W.WPWólkiZabełczeZawada
Toponimia[edytuj]

Początkowo, osada w miejscu dzisiejszego Nowego Sącza nosiła nazwę Kamienica. Nazwa miasta aktem lokacyjnym nadanym przez Wacława II, została przeniesiona z sąsiadującego Sandecz – Sącza (dzisiaj Starego Sącza). Aby odróżnić od poprzedniego miasta, dodano przymiotnik "Nowy", a miasto zaczęło nosić nazwę "Nova Sandecz".
Historia[4][edytuj]



Miasteczko galicyjskie
Nowy Sącz został lokowany 8 listopada 1292 przez króla Wacława II. Miasto zawdzięczało szybki rozwój licznym przywilejom oraz położeniu na szlaku handlowym na Węgry. W XIV w., za panowania Kazimierza Wielkiego, wybudowany został zamek i mury obronne. W zamku sądeckim odbywały się liczne spotkania polskich władców z władcami innych narodów. W 1409 król Władysław Jagiełło oraz książę litewski Witold układali tutaj plany wojny z zakonem krzyżackim. W średniowieczu miasto kilkakrotnie nawiedzały powodzie, pożary oraz epidemie, co częściowo zahamowało jego rozwój.
W XVI i XVII w. w okolicach Nowego Sącza rozwijali działalność arianie (m.in. Jonasz i Wespazjan Schlichtyngowie). W mieście w latach 1556-1616 funkcjonowała tu szkoła i zbór ariański ukierunkowane na dyteizm.
13 grudnia 1655 mieszczanie sądeccy pod dowództwem braci Wąsowiczów, przy wsparciu oddziałami Gabriela Wojniłłowicza, uwolnili miasto (jako jedno z pierwszych w Rzeczypospolitej) od najeźdźców szwedzkich. Tym samym rozpoczął się zryw narodu polskiego przeciwko najeźdźcy z północy. Odwrót Szwedów spod Jasnej Góry rozpoczął się 13 dni po tym fakcie. 3 stycznia 1656 Król Jan Kazimierz przebywający w Krośnie, datował list z podziękowaniem dla ludności Nowego Sącza za obronę Polski. W 1683 miasto odwiedził powracający do kraju po zwycięskiej bitwie pod Wiedniem Jan III Sobieski.
W 1770, a więc jeszcze przed I rozbiorem Polski, Austria zaanektowała powiaty spiski, nowotarski i sądecki, w wyniku czego Nowy Sącz znalazł się w granicach Austrii w Galicji – urzędowa niemiecka nazwa miasta brzmiała Neu Sandez. W 1876 utworzono C.K. Warsztaty Kolejowe, a rok później oddano do użytku sądecki odcinek kolei tarnowsko-leluchowskiej. 3 lipca 1893 w Nowym Sączu powstał Związek Stronnictwa Chłopskiego (ZSCh) – pierwsza w Europie polityczna organizacja chłopska. Utworzona została przez Jana i Stanisława Potoczków.
W 1889 Nowy Sącz stał się gminą miejską. W 1912 jako w jednym z pierwszych miast w Polsce wybudowano w rekordowym tempie własną elektrownię. 11 marca po raz pierwszy zapaliły się lampy elektryczne.
Podczas I wojny światowej, w latach 1914-1915, miasto przejściowo okupowali Rosjanie, następnie ponownie zajęte zostało przez wojska państw centralnych. Wyzwolony w 1918 powrócił do odrodzonej Rzeczypospolitej. 31 października 1918 w Nowym Sączu (3 dni po powołaniu Polskiej Komisji Likwidacyjnej), po raz pierwszy w niepodległej Polsce, orkiestra oficjalnie odegrała Mazurka Dąbrowskiego, który później stał się hymnem państwowym.
21 grudnia 1918 został wcielony do nowo powstałej Rusińskiej Ludowej Republiki Łemków. 12 marca 1920, gdy to republika ta została zlikwidowana przez wojska polskie stał się częścią II Rzeczypospolitej.
21 czerwca 1934 na "Starym Cmentarzu" został pochowany minister spraw wewnętrznych gen. Bronisław Pieracki. W tym dniu Polskie Radio przeprowadziło pierwszą w historii bezpośrednią transmisję wydarzenia spoza Warszawy.
6 września 1939 Nowy Sącz został zajęty przez wojska niemieckie. W latach okupacji niemieckiej przez Nowy Sącz prowadziły szlaki przerzutu żołnierzy na Węgry do organizowanej we Francji a potem Anglii armii polskiej. 20 stycznia 1945, po trzydniowych walkach, do miasta wkroczyły jednostki 38 Armii gen. płk. Kiryła Moskalenki. Za bohaterską postawę w czasie wojny w 1946 miasto odznaczone zostało Orderem Krzyża Grunwaldu III klasy.
W 1951 Nowy Sącz został uznany za miasto na prawach powiatu. W latach 1958-1975 miał miejsce tzw. „eksperyment sądecki”. W latach 1975-1998 był stolicą województwa nowosądeckiego. W wyniku reformy administracyjnej od 1 stycznia 1999 Nowy Sącz jest powiatem grodzkim, będąc jednocześnie siedzibą powiatu nowosądeckiego ziemskiego.
Demografia[edytuj]

 Osobny artykuł: Ludność Nowego Sącza.

Wykres liczby ludności Nowego Sącza na przestrzeni ostatnich 6 stuleci[5][6].
Największą populację Nowy Sącz odnotował w 2005 r. – wg danych GUS 84 729 mieszkańców[7].
Zabytki[edytuj]



Nowosądecki ratusz


Ruiny Zamku Królewskiego w Nowym Sączu


Nowy Sącz - Rynek


Bazylika kolegiacka św. Małgorzaty


Kapliczka "Szwedzka" pw. św. Marka z 1771 r.
Ratusz – budynek stanowiący serce miasta, siedziba władz Nowego Sącza. Obecny kształt ratusz uzyskał podczas odbudowy po pożarze w końcu XIX wieku. Stoi pośrodku rynku – centralnego placu miasta, który ma powierzchnię 19 200 m²
Bazylika kolegiacka
Układ urbanistyczny Starego Miasta
Mury obronne miasta Nowego Sącza
Zamek Królewski w Nowym Sączu (XIV, XVII w.) – ruiny, z zachowanym fragmentem fortyfikacji miejskich
Dom Gotycki – siedziba Muzeum Okręgowego w Nowym Sączu
Renesansowa kamienica Lubomirskich – dzisiaj Biblioteka Publiczna
Kościół pw. św. Rocha – parafia istniała za czasów księdza Jana Długosza, przed 1513 r.
Kościół pw. św. Heleny – nieznany rok budowy, wymieniany w archiwach Kapituły Katedry Wawelsklej już w 1596 r.
Kościół pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa
Kościół pw. św. Ducha i Klasztor OO Jezuitów – z fundacji Władysława Jagiełły wzniesiony w 1410
Zespół Poklasztorny OO Franciszkanów – powstał w 1297 r. z upoważnienia Wacława II
Kościół pw. św. Kazimierza
Klasztor i Kościół Popijarski – budowa z inicjatywy starosądeckich klarysek przed 1610 r.
"Biały Klasztor" – Klasztor Zgromadzenia Sióstr Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny
Synagoga – wybudowana w 1746 roku
Chasydzka bożnica Bajs Nusn z przełomu XIX i XX wieku
Sądecki Park Etnograficzny – jest skansenem regionalnym, który prezentuje kulturę ludową Sądecczyzny
Secesyjny Dworzec PKP
Stara Kolonia – jedno z najstarszych osiedli robotniczych w kraju
Dom Robotniczy – neogotycki ośrodek kulturalny z 1907 r.
Willa Marya
XIX-wieczny budynek Szkoły Podstawowej im. Władysława Jagiełły
XIX-wieczny budynek Gimnazjum im. Adama Mickiewicza (dawniej Szkoła Podstawowa)
Budynek Szkoły Podstawowej im. Obrońców Pokoju
Dawny gmach Towarzystwa Gimnastycznego "Sokół"
Cmentarz Komunalny – na którym znajdują się m.in.: symboliczny pomnik powstańców (1831), Grób Nieznanego Żołnierza z 1920, Groby powstańców z 1863 r., monumentalny pomnik – obelisk z kwaterami grobów żołnierzy (polskich, austriackich i niemieckich z czasów I wojny światowej), pomnik legionistów z I wojny światowej, nagrobny pomnik gen. Józefa Kustronia, symboliczny grób "Oświęcimiaków" (kwatery ofiar terroru hitlerowskiego), pomnik i groby żołnierzy radzieckich z lat II wojny światowej, pomnik Bronisława Pierackiego (ministra i polityka II Rzeczypospolitej), symboliczny grób "Sybiraków" Ziemi Sądeckiej
Nowy cmentarz żydowski – kirkut, w latach 1940-1945 był miejscem egzekucji, także masowych dokonywanych przez hitlerowców na ludności żydowskiej miasta i okolicy, również na Polakach
Stary Cmentarz ("Cmentarz Zasłużonych") – W cokole pomnika złożone są urny z prochami z miejsc straceń, obozów koncentracyjnych, z pól bitewnych. Przed pomnikiem Sądeckiej Piety znajduje się płyta Nieznanego Żołnierza II wojny światowej. Cmentarz symbolizuje: kaźń w więzieniu w Nowym Sączu, rozstrzelanych przy moście kolejowym nad Dunajcem, przy moście na Kamienicy, na Cmentarzu Żydowskim, rozstrzelanych dwóch partyzantów w Dąbrówce, rozstrzelanych w Biegonicach, w Rdziostowie, Młodowie, Starym Sączu, Wysokim, Chomranicach, Łomnicy
Kapliczka "Szwedzka" pw. św. Marka z 1771 r.
Kapliczka pw. św. Jana Nepomucena z przełomu XIX i XX wieku (przyczółek mostu nad Kamienicą)
Kapliczka pw. św. Anny z XVII wieku (przy ul. Lwowskiej)
Pomniki martyrologii
Gospodarka[edytuj]

Lista przedsiębiorstw w mieście zatrudniających ponad 500 osób:
w branży budownictwa: Fakro
w branży kolejowej: Newag
w branży spożywczej: Konspol
w branży górniczej: Nowosądecka Fabryka Urządzeń Górniczych "Nowomag" S.A. – członek Grupy Famur
w branży przemysłowej: Wiśniowski (z siedzibą w Wielogłowach)
w branży produktów węglowych i technicznych : SGL CARBON SA
Dla zgromadzenia nowych inwestycji, stworzenia nowych miejsc pracy, 19 września 2007 roku powstała w mieście "Podstrefa Nowy Sącz Krakowskiego Parku Technologicznego"[potrzebne źródło].
Miasto jest gospodarzem Targów Budownictwa oraz Targów Stolarki Budowlanej. W roku 2011 odbędzie się już 15 edycji Sądeckich Targów "Dom i Otoczenie", które skupiają branże: budownictwo, instalacje i wyposażenie wnętrz. Dodatkowo od kilku już lat z powodzeniem imprezie towarzyszy Wystawa Motoryzacyjna.
Wyższa Szkoła Biznesu – National-Louis University i miasto Nowy Sącz są corocznym organizatorem Światowego Forum Ekonomicznego dla Młodzieży (równoległego do Forum Ekonomicznego w Krynicy-Zdroju).
Centra Handlowe i Galerie w Nowym Sączu[edytuj]

Centrum Handlowe EUROPA II Plaza
Centrum Handlowe Gołąbkowice
Centrum Handlowe Arkadia
Centrum Handlowe Węgierska
Galeria Szubryt
Galeria Sandecja
Galeria Trzy Korony (planowe otwarcie w 2013 roku)
Edukacja i nauka[edytuj]



Wyższa Szkoła Biznesu – National-Louis University
Na terenie Nowego Sącza działa: 19 szkół podstawowych, 15 gimnazjów, 13 techników (wraz ze szkołami artystycznymi), 18 liceów, 10 zasadniczych szkół zawodowych, 13 liceów dla dorosłych, 7 techników dla dorosłych oraz 28 szkół pomaturalnych. Swoją siedzibę mają tu również uczelnie wyższe:
Wyższa Szkoła Biznesu - National-Louis University,
Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Nowym Sączu,
Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości w Nowym Sączu
oraz ośrodki zamiejscowe uczelni:
Politechniki Krakowskiej[potrzebne źródło],
Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie,
Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie,
Wydział Nauk Społecznych Wschód-Zachód Szkoły Wyższej w Łodzi.
W 2007 r. Wyższa Szkoła Biznesu - National-Louis University została pierwszym (i jest obecnie jedynym) partnerem firmy Google w Europie Środkowej. Szeroka współpraca ze światowym potentatem w wyszukiwaniu będzie polegać m.in. na rozwijaniu nowoczesnych systemów komunikacji w WSB-NLU. Uczelniami współpracującymi z Google w Europie Zachodniej są m.in. uniwersytety Oksfordzki i Cambridge.
Na terenie miasta znajduje się jedna z dwóch w Polsce szkół należących do jezuitów. Nazywa się: Jezuickie Centrum Edukacji i znajduje się w niej gimnazjum akademickie i liceum akademickie.
Kultura[edytuj]



Małopolskie Centrum Kultury "Sokół"


Pomnik Jana Pawła II w Nowym Sączu. Umiejscowiony jest na rynku, obok ratusza


Zegar kwiatowy w Nowym Sączu. Znajduje się u podnóża ruin zamku. Tarcza zegara ma 5 metrów średnicy. Sam mechanizm zegarowy kosztował ok. 10 tys. zł
Nowy Sącz jest ośrodkiem kulturalnym ziemi sądeckiej i w Małopolsce.
 Osobny artykuł: imprezy cykliczne w Nowym Sączu.
Instytucje kulturalne[edytuj]
 Osobny artykuł: instytucje kultury w Nowym Sączu.
W Nowym Sączu znajduje się szereg instytucji i placówek, mających istotny wpływ dla życia kulturalnego regionu.
Muzea i galerie sztuki:
Muzeum Okręgowe w Nowym Sączu:
Dom Gotycki
Galeria Dawna Synagoga
Galeria Marii Ritter
Sądecki Park Etnograficzny
Nowosądecka Mała Galeria
Galeria "Sokół"
Galeria Sztuki Współczesnej BWA SOKÓŁ
Galeria Sądeckiej Biblioteki Publicznej "Piwnica"
Galeria Klubu Twórczego TPSP
Galeria Miejskiego Ośrodka Kultury
Biblioteki:
Biblioteka Publiczna im. J. Szujskiego
Biblioteka WSB-NLU
Biblioteka PWSZ Nowy Sącz
Biblioteka Pedagogiczna
Biblioteka Lekarska
Biblioteka Specjalistyczna przy Muzeum Okręgowym
Kina:
Kino Sokół
Kino 5D Extreme
Kino Helios (otwarcie I kwartał 2013)
Wybrane zespoły teatralne i kabarety:
Teatr Robotniczy im. Bolesława Barbackiego
Teatr NSA
Teatr Dziecięcy "Cudoki Szuroki"
Kabaret "Ergo" na czele z Leszkiem Bolanowskim
Teatr dziecięcy i młodzieżowy "Iskiereczka" przy Gimnazjum im. Adama Mickiewicza
Wybrane kluby literackie i stowarzyszenia:
Klub Literacki "Sądecczyzna" przy Katolickim Stowarzyszeniu "Civitas Christiana"
Stowarzyszenie Animatorów Kultury
Stowarzyszenie Przyjaciół Sztuk Pięknych
Stowarzyszenie Pastelistów Polskich
W Nowym Sączu działa również wiele zespołów muzycznych, orkiestr, chórów, zespołów folklorystycznych, zespołów tanecznych.
Sądecki Park Etnograficzny[edytuj]
Sądecki Park Etnograficzny jest jednym z oddziałów Muzeum Okręgowego w Nowym Sączu. Jest to skansen regionalny o powierzchni ok. 20 hektarów, posiadający 68 obiektów tradycyjnego budownictwa wiejskiego i mieszczańskiego (prezentujących kulturę ludową historycznej Sądecczyzny) oraz amfiteatr leśny. Na terenie parku znajdują się m.in.: zagrody chłopskie, dwór szlachecki, folwark dworski, kościół rzymskokatolicki, cerkiew greckokatolicka, zbór protestancki oraz wiele innych.
 Osobny artykuł: Sądecki Park Etnograficzny.
Media[edytuj]

Prasa:
Dziennik Polski oddział w Nowym Sączu
Gazeta Krakowska oddział w Nowym Sączu Gazeta Nowosądecka
Sądeczanin – miesięcznik niezależny wydawany przez Fundację Sądecką
Miasto – tygodnik nowosądecki
Dobry Tygodnik Sądecki – tygodnik regionalny
Nasz Beskid – niezależny miesięcznik regionalny
Promyczek Dobra – miesięcznik katolicki
Radio:
RMF MAXXX Nowy Sącz
RNS FM – Radio Nowy Sącz[8]
Radio eN[9]
Radio Echo Złote Przeboje
Polskie Radio Kraków – studio Nowy Sącz
RDN Małopolska Nowy Sącz
Radio Eska Małopolska
Twoje Radio Nowy Sącz
Telewizja:
Regionalna Telewizja Kablowa
Telewizja Kablowa INSAT
TVP Kraków redakcja w Nowym Sączu
Sądecka Telewizja Internetowa[10]
Sport[edytuj]



Stadion MKS Sandecja w Nowy Sączu
Większe kluby sportowe[edytuj]
MKS Sandecja – piłka nożna, siatkówka, szachy, brydż
MKS Beskid-Olimpia Nowy Sącz – piłka ręczna
KS Dunajec/Start – piłka nożna, siatkówka, kajakarstwo górskie, tenis stołowy
LKS Zawada – piłka nożna
LKS Biegoniczanka – piłka nożna
KS Helena – piłka nożna
KS Jedność Nowy Sącz – piłka nożna, narciarstwo biegowe
KS Galicja Nowy Sącz – piłka nożna
RC Biało-Czarni – rugby
Nowosądecki Klub Sportowy Karate Kyokushin
KS Chruślice – piłka nożna, kolarstwo górskie
KS Halny Nowy Sącz – kick-boxing, boks tajski, K-1, sporty walki[11]
KS Zabełcze Nowy Sącz - piłka nożna
Obiekty sportowe[edytuj]
Stadion Ojca Władysława Augustynka – piłka nożna
Hala Widowiskowo Sportowa – przystosowana do uprawiania dyscyplin sportowych: piłka ręczna, futsal, koszykówka, siatkówka, badminton, tenis ziemny i stołowy, unihokej
Basen MOSiR
Basen przy Instytucie Sportowym PWSZ
Basen sezonowy (odkryty)
Boiska piłkarskie: Dunajec, Start, Helena, Jedność (Piątkowa), Biegoniczanka (Biegonice), Zabełcze, Zawada
Stadion im. Romana Stramki (pot. międzyszkolny) – bieżnia okólna 330 m, urządzenia lekkoatletyczne, boiska do koszykówki, piłki ręcznej i nożnej
Sala gimnastyczna – Sądeckie Towarzystwo Siatkarskie "Sandecja"
Biegoniczanka – kort-boisko do siatkówki
Strzelnica – Rejonowy Ośrodek Szkolenia LOK
Tory modelarskie – tor asfaltowy do modelarstwa samochodowego z podium
Lodowisko – otwierane zimą przy hali basenu
Skatepark – niezadaszony, drewniane przeszkody
Boisko przy Jezuckim Cenrtrum Edukacji
Wspólnoty religijne[edytuj]

 Osobny artykuł: Struktury wyznaniowe w Nowym Sączu.
Na terenie Nowego Sącza działalność duszpasterską prowadzą następujące kościoły:
Kościół rzymskokatolicki, diecezja tarnowska, 10 parafii w 4 dekanatach: dekanat Nowy Sącz Centrum, dekanat Nowy Sącz Wschód, dekanat Nowy Sącz Zachód, dekanat Stary Sącz.
Kościół rzymskokatolicki, Ordynariat Polowy Wojska Polskiego, 1 parafia w dekanacie Straży Granicznej:
Parafia wojskowa Miłosierdzia Bożego w Nowym Sączu
Kościół katolicki obrządku bizantyjsko-ukraińskiego (greckokatolicki), Metropolia przemysko-warszawska, Archieparchia przemysko-warszawska, Dekanat krakowsko-krynicki:
Parafia św. Dymitra w Nowym Sączu
Kościoły protestanckie
Kościół ewangelicko-augsburski, 1 parafia
Kościół Zielonoświątkowy w RP, 1 zbór
Kościół Adwentystów Dnia Siódmego, 1 zbór
Kościół Wolnych Chrześcijan, 1 placówka
Świadkowie Jehowy:
Nowy Sącz – Północ (ok. 105 członków)
Nowy Sącz – Południe (ok. 125 członków)
Korzystają one wspólnie z jednej Sali Królestwa (ul. Węgierska 213).
Historyczne obiekty sakralne:
Synagogi:
Stara Synagoga w Nowym Sączu
Najstarsza Synagoga w Nowym Sączu
Synagoga Bajs Nusn w Nowym Sączu
Synagoga w Nowym Sączu


Kościół św. Kazimierza
Kościoły:
Kościół MB Niepokalanej
Bazylika św. Małgorzaty
Kościół św. Ducha (Jezuitów)
Kościół pw. Św. Rocha
Kościół św. Kazimierza
Kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa (Kolejowy)
Cerkiew św. Dymitra w Nowym Sączu
Transport[edytuj]

 Zobacz też: PKS Nowy Sącz.
Tranzyt[edytuj]
Przez Nowy Sącz przechodzą drogi krajowe nr:
Drogi przechodzące przez Nowy Sącz
Droga Trasa Ulica
28 Zator, Wadowice, Sucha Beskidzka, Jordanów, Rabka-Zdrój, Limanowa, Nowy Sącz, Gorlice, Jasło, Przemyśl ul. Krakowska, ul. Legionów, ul. Bulwar Narwiku, ul. Kilińskiego, al. Prażmowskiego, ul. Lwowska
75 Cło (Kraków), Brzesko, Nowy Sącz, Mochnaczka Niżna, Muszynka, Granica PL-SK ul. Tarnowska, ul. Witosa, ul. Pieczkowskiego, ul. Nowochruślicka, al. Prażmowskiego, al. Piłsudzkiego, ul. Nawojowska
87 Nowy Sącz, Stary Sącz, Rytro, Piwniczna-Zdrój, Granica PL-SK ul. Królowej Jadwigi, ul. Limanowskiego, ul. Zygmuntowska, ul. św. Kunegudny, ul. Węgierska
Komunikacja miejska[edytuj]


MAN NL222 #113
 Osobny artykuł: MPK Nowy Sącz.
Komunikację miejską stanowią autobusy Miejskiego Przedsiębiorstwa Komunikacyjnego (MPK Nowy Sącz).
Początki organizowania komunikacji na terenie miasta sięgają Uchwały Miejskiej Rady Narodowej z 17.07.1947 roku, w której Miejski Zakład Komunikacyjny przystąpił do MRN. W roku 1948 pojawił się pierwszy autobus, obsługujący linię Rynek – Dworzec PKP. Po licznych reorganizacjach, ostatecznie w 1995 roku MZK przekształciło się w Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne, którego jedynym właścicielem jest miasto Nowy Sącz.
Obecnie MPK obsługuje linie o numerach: od 1 do 44, będące zarówno trasami na terenie miasta, jak również pobliskich miejscowości.
Kolej[edytuj]


Dworzec Główny w Nowym Sączu. Został wzniesiony w latach 1908-1909 w stylu secesyjnym.
Przez Nowy Sącz przechodzą 2 szlaki kolejowe:
linia kolejowa 96 Tarnów–Leluchów (długość 145,5 km; uruchomiona 18 sierpnia 1878, 2-torowa na odcinku Stróże–Nowy Sącz, zelektryfikowana w latach 1984–1987)[12]
linia kolejowa 104 Chabówka–Nowy Sącz (długość 76,5 km; uruchomiona 16 grudnia 1884, 1-torowa, 10 km odcinek do stacji Marcinkowice zelektryfikowano w 1986, obecnie czynny tylko 30 km odcinek Nowy Sącz–Marcinkowice–Limanowa jedynie dla ruchu towarowego)
W mieście znajdują się 3 czynne stacje i przystanki kolejowe dla ruchu pasażerskiego:
Nowy Sącz
Nowy Sącz Jamnica
Nowy Sącz Biegonice
Oraz dwie nieczynne dla ruchu pasażerskiego:
Nowy Sącz Miasto
Nowy Sącz Chełmiec
Bezpośrednie połączenia z Nowego Sącza: Kraków, Krynica, Stróże, Tarnów, Warszawa, Malbork, Gdańsk, Sopot, Gdynia.
Lotnictwo[edytuj]


Lotnisko Nowy Sącz-Łososina Dolna
 Osobny artykuł: Lotnisko Nowy Sącz-Łososina Dolna.
W miejscowości Łososina Dolna niedaleko miasta znajduje się lotnisko sportowe Aeroklubu Podhalańskiego.
Administracja[edytuj]

Władze miasta[edytuj]
Prezydentem miasta jest Ryszard Nowak.
 Osobny artykuł: Prezydenci Nowego Sącza.
Służby mundurowe i instytucje publiczne[edytuj]



Szpital Specjalistyczny im. Jędrzeja Śniadeckiego
Nowy Sącz jest siedzibą sądu okręgowego oraz prokuratury okręgowej. W mieście znajduje się także urząd celny.
W Nowym Sączu mieści się Komenda Miejska Państwowej Straży Pożarnej, w której strukturach działają dwie jednostki ratowniczo-gaśnicze PSP. Działania pożarnicze wspomaga także OSP Biegonice.
Bezpieczeństwa publicznego i prawa strzeże Komenda Miejska Policji w Nowym Sączu. Działania te wspomaga straż miejska, a także znajdujący się tutaj Karpacki Oddział Straży Granicznej.
Na terenie miasta znajduje się zakład karny.
Miasto ma 2 szpitale Szpital Specjalistyczny im. Jędrzeja Śniadeckiego oraz Wojewódzki Szpital Ginekologiczno-Położniczy.
Współpraca międzynarodowa[edytuj]

Miasta partnerskie[13]:
 Avsallar
 Columbia County
 Elbląg
 Gabrowo
 Guadalajara
 Isernia
 Jiaonan[14]
 Kiskunhalas
 La Baule-Escoublac
 Liévin
 Narwik
 Netanja
 Preszów
 Region Molise
 Schwerte
 Stara Lubowla
 Suzhou
 Stryj
 Tarnów
 Tinley Park
 Troki
Zobacz też[edytuj]

Stary cmentarz żydowski w Nowym Sączu

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz

+1