czwartek, 20 września 2012

Lubaczów


Lubaczów

Państwo Polska
Województwo podkarpackie
Powiat lubaczowski
Gmina gmina miejska
Prawa miejskie 1376
Burmistrz Maria Magoń
Powierzchnia 25,73[1] km²
Ludność (2009)
• liczba
• gęstość
12 379[1]
482 os./km²
Strefa numeracyjna
+48 16
Kod pocztowy 37-600
Tablice rejestracyjne RLU
Położenie na mapie Polski


Lubaczów
50°10′N 23°07′E
TERC
(TERYT) 3182509011
Hasło promocyjne: Lubaczów - miasto tradycji i przyszłości
Urząd miejski
ul. Rynek 26
37-600 Lubaczów
 Multimedia w Wikimedia Commons
 Hasło Category:Lubaczów w Wikisłowniku
Strona internetowa
Lubaczów (ukr. Любачів, ros. Любачув) – miasto i gmina w południowo-wschodniej Polsce, w województwie podkarpackim, w powiecie lubaczowskim, położone na Płaskowyżu Tarnogrodzkim, u ujścia rzeczki Sołotwy do Lubaczówki, blisko granicy państwa z Ukrainą.
Miasto stanowi centrum życia społeczno-gospodarczego i kulturalnego regionu. Jest samodzielną gminą miejską, a równocześnie siedzibą władz dużej gminy wiejskiej, obejmującej 21 okolicznych miejscowości, siedzibą powiatu i rzymskokatolickiego dekanatu diecezji zamojsko-lubaczowskiej. Na terenie miasta znajdują się banki, biura adwokackie i notarialne, jednostki szkoleniowo-usługowe, organizacje społeczne, polityczne i zawodowe.
Według danych z 1 marca 2006[2] miasto miało 12 834 mieszkańców.
Spis treści  [ukryj]
1 Położenie
2 Środowisko naturalne
3 Demografia
4 Historia
5 Architektura
5.1 Układ urbanistyczny
5.2 Zabytki
6 Urodzeni i związani z Lubaczowem
7 Oświata
8 Kultura
9 Media
10 Sport
11 Struktury wyznaniowe
11.1 Kościół rzymskokatolicki
11.2 Grekokatolicyzm
11.3 Świadkowie Jehowy
11.4 Byłe wyznania
12 Transport
13 Miasta partnerskie
14 Honorowi obywatele
15 Galeria
16 Przypisy
17 Linki zewnętrzne
Położenie[edytuj]

Lubaczów znajduje się we wschodniej części województwa podkarpackiego, w środkowej części powiatu lubaczowskiego. Miasto jest położone na Płaskowyżu Tarnogrodzkim, u ujścia rzeczki Sołotwy do Lubaczówki (dopływu Sanu), blisko granicy państwa z Ukrainą.
W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do województwa przemyskiego.
Lubaczów sąsiaduje z gminą Oleszyce, gminą Lubaczów i gminą Cieszanów.
Środowisko naturalne[edytuj]

Według danych z roku 2006[3] Lubaczów ma obszar 26 km², w tym:
użytki rolne: 72%
użytki leśne: 11%
Miasto stanowi 1,97% powierzchni powiatu.
Demografia[edytuj]

Dane z 1 grudnia 2009[2]:
Opis Ogółem Kobiety Mężczyźni
jednostka osób % osób % osób %
populacja 12 834 100 6417 51,84 5962 48,16
gęstość zaludnienia
(mieszk./km²) 485,8 251,3 234,6
Historia[edytuj]


Ta sekcja od 2009-03 wymaga uzupełnienia źródeł podanych informacji.
Informacje nieweryfikowalne mogą zostać zakwestionowane i usunięte.
Aby uczynić sekcję weryfikowalną, należy podać przypisy do materiałów opublikowanych w wiarygodnych źródłach.
Pierwsza wzmianka o Lubaczowie pochodzi z 1214. Wówczas na mocy traktatu spiskiego zawartego pomiędzy Leszkiem Białym, księciem krakowskim i sandomierskim, a królem węgierskim Andrzejem, gród otrzymał wojewoda Pakosław Lasocic. Początkowo istniał pod nazwą Lubacew (Ljubacew). Od 1376 utrwala się forma Lubaczów. Prawa miejskie uzyskał w 1376. Po śmierci ostatniego księcia rawsko-mazowieckiego, miasto przeszło w 1462 pod zarząd królewski. Starostwu lubaczowskiemu liczne przywileje nadał w 1523 król Zygmunt Stary. Marcin Broniowski, burgrabia krakowski i dworzanin królewski, nagrodzony został przez Jana Olbrachta starostwem w Lubaczowie i wójtostwami potwierdzonymi także przez Zygmunta Starego, które utorowały drogę do dworu królewskiego następnym z rodu.
Podczas wyprawy Sobieskiego na czambuły w ramach wojny polsko-tureckiej 1672-1676, w czasie działań operacyjnych bitwy pod Niemirowem miały miejsce tu potyczki 7-8 października 1672.
Od 1772 miasto znajdowało się pod zaborem austriackim aż do 1918. W 1817 dobra starościńskie sprzedano, a w 1868 władze austriackie przeniosły urzędy do Cieszanowa. Po I wojnie miasto uzyskało rangę powiatu.
W obronie Galicji Wschodniej przed Ukraińcami w grudniu 1918, toczyły się tu walki, w których brała udział m.in. kompania lubaczowska WP pod dowództwem kpt. Stanisława Dąbka. Ks. mjr Stanisław Sinkowski wtedy szedł w tyralierze z atakującymi żołnierzami, opatrywał i wynosił rannych, pomagał strzelającym, wygłaszał przemówienia zagrzewając żołnierzy do walki, oraz służył jako kapłan.
Podhalańska 21 Dywizja Piechoty Górskiej ze swoim dowódcą gen. Bryg. Józefem Kustroniem znalazła się na Ziemi Lubaczowskiej 14 września 1939 i miała za sobą 13 dni morderczych bojów i przemarszów siedemnastu tysięcy stanu wyjściowego. W Lubaczowskim walczyło ok. 3500 – 4000 żołnierzy WP, mających na wyposażeniu 47 ciężkich karabinów maszynowych, 19 działek przeciwpancernych, 13 dział, 3 czołgi „Vickers”. 21 DPG w Lubaczowskim przeorganizowała się i stoczyła tu ciężkie walki z Niemcami.16 września 1939 dywizja, usiłując przebić się, stoczyła zaciekłą walkę pod Oleszycami z przeważającą niemiecką 45. Dywizją Piechoty. Ok. godz. 14 w lesie między Koziejówką a Ułazowem generał Kustroń został zabity, uczestnicząc w ataku podczas próby przebicia. Po pokonaniu wojsk polskich do Lubaczowa wkroczyły wojska niemieckie, ale 26 września ustąpiły miejsca wojskom sowieckim na mocy paktu Ribbentrop-Mołotow. Ponowna okupacja niemiecka rozpoczęła się z wybuchem wojny niemiecko-sowieckiej 22 czerwca 1941 i skutkowała w latach 1942-43 eksterminacją dużej części ludności żydowskiej (której przed wojną było prawie 2000 na ponad 6 tys. mieszkańców miasteczka). Koniec okupacji niemieckiej nastąpił w Lubaczowie 22 lipca 1944, kiedy to miasto zostało zdobyte przez wojska radzieckie[4].
Po wojnie siedziba gminy Lisie Jamy[5]. W 1945 do Lubaczowa tymczasowo przeniesiono stolicę arcybiskupów lwowskich, w związku z czym kościół parafialny został mianowany kościołem prokatedralnym. Obszar pozostały po Archidiecezji Lwowskiej w granicach Polski został mianowany "Archidiecezją w Lubaczowie" (jedynie na taką nazwę wyraziły zgodę komunistyczne władze, nazwa nie mogła przypominać o polskości Lwowa). Czasowo przewieziono tu pamiątki narodowe z kościołów na Wschodzie, wśród nich cudowny obraz Matki Bożej z Bełza (1951-1974) obecnie w Tarnoszynie, relikwie patrona konkatedry bł. Jakuba Strzemię (20. październik 1966), urnę z sercem abpa Józefa Bilczewskiego. Przez lata 1946-1980 w prokatedrze znajdował się oryginał (obecnie koronowana kopia) cudownego obrazu Matki Bożej Łaskawej przeniesiony przez ówczesnego metropolitę lwowskiego abpa Eugeniusza Baziaka z katedry lwowskiej, ten sam przed którym król Polski Jan Kazimierz w 1656 po potopie szwedzkim składał śluby zawierzenia Polski Bogarodzicy [6] [7] .
25 marca 1992 w miejsce Archidiecezji w Lubaczowie została erygowana diecezja zamojsko-lubaczowska, na podstawie bulli papieża Jana Pawła II Totus Tuus Poloniae Populus i włączona do metropolii przemyskiej obrządku łacińskiego.
Architektura[edytuj]



Widok na rynek w Lubaczowie


Porównanie rynków w Cieszanowie i Lubaczowie
Układ urbanistyczny[edytuj]
Zasadnicza, a zarazem najstarsza historycznie ukształtowana część miasta, tworząca małe śródmieście, usadowiła się na wysoczyźnie pomiędzy Sołotwą a Lubaczówką. Niespełna 0,5 km na południowy wschód od tego centrum, po lewej stronie Lubaczówki wznosi się wzgórze dawnego grodu, nazywane zamkiem. Dookoła śródmieścia umiejscowione są zespoły zabudowy o charakterze podmiejskim, tworzące jego części, osiedla i przysiółki. Na zachodnim krańcu miasta leży Zaprzekop. Na południowym wschodzie, po lewej stronie Lubaczówki, rozciąga się Ostrowiec, będący niegdyś oddzielną wsią, a na zachodzie przysiółek Mazury. W tej części miasta znajduje się park miejski z pozostałościami zamku oraz muzeum.
Zabytki[edytuj]
Lista zabytków znajdujących się w Lubaczowie[8]:
cerkiew św. Mikołaja,
ratusz,
dworzec kolejowy z 1880, z zabytkową wodociągową wieżą ciśnień,
cmentarz żydowski,
cmentarz komunalny z 2. poł. XIX w.,
wzgórze zamkowe z zabudową dworską w tym: pozostałości zamku i fortyfikacji z XVI-XVII w., spichrz z początku XIX w. (obecnie muzeum), park założony po 1915,
budynek handlowy przy ul. Kościuszki 75, z przełomu XIX/XX,
dom przy ul. Kościuszki 78, wybudowany w latach 1932-34,
dom przy ul. Mickiewicza 26 z 1900,
rogatka przy ul. Handlowej z 1929,
Urodzeni i związani z Lubaczowem[edytuj]

Robert Korzeniowski - polski lekkoatleta, chodziarz, wielokrotny mistrz olimpijski i świata,
Władysław (Józef Sas Wasylkowicz) Witwicki - psycholog, filozof, tłumacz i ilustrator dialogów Platona, malarz i ekslibrista, teoretyk psychologii sztuki i psychologii religii,
Józefina Szałańska - aktorka, dziennikarz kultury,
Stanisław Mieczysław Dębicki (1866-1924) - profesor krakowskiej ASP, polski malarz i ilustrator książek,
Aleksander Sas-Bandrowski, pseudonimy Barski, Brandt (1860-1913) - polski śpiewak (tenor), profesor śpiewu,
Stanisław Dąbek (1892-1939) – pułkownik piechoty Wojska Polskiego, pośmiertnie awansowany na generała brygady. Podczas kampanii wrześniowej w 1939 był dowódcą Morskiej Brygady Obrony Narodowej i p.o. dowódcą Lądowej Obrony Wybrzeża,
Franciszek Misztal (1901-1981) - konstruktor lotniczy, profesor Politechniki Warszawskiej. Współtwórca samolotów PZL.23 Karaś (keson skrzydła), PZL.26 (jw.) i główny konstruktor (i autor koncepcji) PZL.38 Wilk. Wynalazca kesonowej konstrukcji skrzydła z blachy falistej,
Jarosław Furgała – polski rzeźbiarz ludowy,
Eugeniusz Tkaczyszyn-Dycki , Poeta, laureat nagrody Nike 2009,
Marian Wojciechowski – pułkownik dyplomowany Wojska Polskiego,
Henryk Cioch – polski prawnik, nauczyciel akademicki, adwokat, profesor nauk prawnych,
Józef Marian Michalik – polski polityk, samorządowiec, poseł na Sejm II kadencji,
Dawid Kornaga – polski pisarz,


Szkoła Muzyczna w Lubaczowie
Oświata[edytuj]

Szkoła Podstawowa nr 1 im. gen. Stanisława Dąbka
Szkoła Podstawowa nr 2 im. Obrońców Lubaczowa
Publiczne Gimnazjum nr 1 im. mjra Przemysława Inglota
Publiczne Gimnazjum nr 2 im. Króla Jana III Sobieskiego
Liceum Ogólnokształcące im. Tadeusza Kościuszki
Zespół Szkół im. gen. Józefa Kustronia


Biblioteka Pedagogiczna
Kultura[edytuj]

Muzeum Kresów
Miejski Dom Kultury
Miejska Biblioteka Publiczna
Biblioteka Pedagogiczna
Powiatowe Centrum Kultury i Sportu
Media[edytuj]

Twoje Radio Lubaczów
Lubaczowski Portal Internetowy e-lubaczow.com
Serwis Sportowy Powiatu Lubaczowskiego
Telewizja Lubaczów - www.lubaczow.tv
iLubaczów.pl - portal informacyjny ziemi lubaczowskiej


Hala sportowa przy Zespole Szkół w Lubaczowie
Sport[edytuj]

Miejski Ośrodek Sportu
Miejski Klub Sportowy Pogoń-Sokół
Uczniowskie Kluby Sportowe
Siatkówka mężczyzn III liga
Powiatowe Centrum Kultury i Sportu


Kościół św. Karola Boromeusza


Cmentarz żydowski w Lubaczowie


Ratusz Miejski w Lubaczowie
Struktury wyznaniowe[edytuj]

 Osobny artykuł: Struktury wyznaniowe w Lubaczowie.
Kościół rzymskokatolicki[edytuj]
Parafia pw. św. Stanisława
Parafia pw. bł. Jakuba Strzemię
Parafia pw. św. Karola Boromeusza
Grekokatolicyzm[edytuj]
Parafia pw. św. Mikołaja Cudotwórcy
Świadkowie Jehowy[edytuj]
 Osobny artykuł: Struktury wyznaniowe w Lubaczowie#Świadkowie Jehowy.
Zbór Świadków Jehowy
Byłe wyznania[edytuj]
Judaizm. W mieście istniało niegdyś pięć synagog:
Stara synagoga w Lubaczowie
Nowa synagoga w Lubaczowie
Mała synagoga w Lubaczowie
Zachodnia synagoga w Lubaczowie
Wschodnia synagoga w Lubaczowie
Obecnie jedyną pamiątką po tutejszej gminie żydowskiej jest cmentarz.


Lubaczowski dworzec kolejowy
.
Transport[edytuj]

W mieście znajduje się dworzec kolejowy.
Z Lubaczowa prowadzą drogi do Korczowej (przejście graniczne z Ukrainą – 25 km) i dalej do: Przemyśla, Jarosławia do drogi E40, Bełżca i dalej do Tomaszowa Lubelskiego lub przejścia granicznego w Hrebennem (50 km), Horyńca-Zdroju, granicy państwa w Budomierzu (planowane przejście graniczne – 12 km).
Miasta partnerskie[edytuj]

 Tostedt, Niemcy
 Érd, Węgry
 Jaworów, Ukraina
 Sobrance, Słowacja
Honorowi obywatele[edytuj]


Ta sekcja od 2011-01 wymaga uzupełnienia źródeł podanych informacji.
Informacje nieweryfikowalne mogą zostać zakwestionowane i usunięte.
Aby uczynić sekcję weryfikowalną, należy podać przypisy do materiałów opublikowanych w wiarygodnych źródłach.
Kazimierz Górski
Ruth Zuther
ks. kard. Marian Jaworski
ks. Stanisław Skorodecki
Robert Korzeniowski
Klaus-Dieter Feindt
Jan Paweł II
István Kovács
Béla Döcsakovszky
Galeria[edytuj]


Siedziba Starostwa Powiatowego w Lubaczowie


Muzeum w Lubaczowie


Droga na rynek w Lubaczowie


Siedziba Straży Granicznej w Lubaczowie

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz

+1