Krasnystaw

Krasnystaw

Państwo Polska
Województwo lubelskie
Powiat krasnostawski
Gmina gmina miejska
Prawa miejskie 1394
Burmistrz Andrzej Jakubiec
Powierzchnia 42,4[1] km²
Ludność (2011)
• liczba
• gęstość
19 750[2]
465,8 os./km²
Strefa numeracyjna
(+48) 82
Kod pocztowy 22-300
Tablice rejestracyjne LKS
Położenie na mapie Polski


Krasnystaw
50°59′02″N 23°10′11″E
TERC
(TERYT) 3060806011
Urząd miejski
pl. 3 Maja 29
22-300 Krasnystaw
 Multimedia w Wikimedia Commons
 Hasło Krasnystaw w Wikisłowniku
Strona internetowa


Herb miasta


Plac 3 Maja


Plac 3 Maja


Plac 3 Maja


Budynek sejmiku


II liceum ogólnokształcące


Kościół św. Franciszka Ksawerego i kolegium pojezuickie z XVII-XVIII w


Kościół św. Franciszka Ksawerego


Ulica Okrzei


Krasnystaw


Cmentarz żydowski w Krasnymstawie


I Liceum Ogólnokształcące
Krasnystaw (starorus. Краснoстав, przed 1918 niekiedy Krasnostaw) - miasto w województwie lubelskim, w powiecie krasnostawskim, przy ujściu rzeki Żółkiewki do Wieprza. Położone na terenie Działów Grabowieckich i Wyniosłości Giełczewskiej.
Herb miasta przedstawia dwie ryby (karpie), które znajdują się na niebieskim tle. Umiejscowione one są naprzemianlegle, jedna nad drugą. Natomiast flaga Krasnegostawu jest prostokątną, żółtą tkaniną z umieszczonym na środku herbem miasta. Miejscowość posiada swój hejnał.
Według danych z 29 marca 2011 r. miasto miało 19 750[2] mieszkańców.
Spis treści  [ukryj]
1 Położenie
1.1 Odległości
2 Struktura powierzchni
3 Demografia
4 Gospodarka
5 Historia
5.1 II wojna światowa
6 Zabytki
7 Chmielaki Krasnostawskie
8 Sport
9 Honorowi obywatele
10 Złote Karpie
11 Edukacja
12 Ludzie powiązani z miastem
13 Administracja
14 Miasta partnerskie
15 Sołectwa miasta
16 Sąsiednie gminy
17 Przypisy
18 Bibliografia
19 Linki zewnętrzne
Położenie[edytuj]

Krasnystaw znajduje się na terenie Ekologicznego Systemu Obszarów Chronionych oraz fragmencie Grabowiecko-Strzeleckiego Obszaru Chronionego Krajobrazu.
Według danych z 1 stycznia 2009 powierzchnia miasta wynosi 42,13 km²[3].
W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do województwa chełmskiego.
Przez miasto przebiega droga krajowa nr 17, która jest częścią międzynarodowej drogi E372.
Odległości[edytuj]
Lublin 55 km
Chełm 30 km
Zamość 31 km
przejście graniczne w Dorohusku z Ukrainą Jahodyn 60 km.
Struktura powierzchni[edytuj]

Według danych z roku 2007 r. Krasnystaw zajmował 4,207 ha[2], w tym:
2,050 ha - grunty orne;
100 ha - sady;
433 ha - łąki;
25 ha - pastwiska;
401 ha - lasy.
Demografia[edytuj]

Dane z 31 grudnia 2006[4]:
Opis Ogółem Kobiety Mężczyźni
jednostka osób % osób % osób %
populacja 19 361 100 10 176 52,5 9185 47,5
gęstość zaludnienia
(mieszk./km²) 460,2 241,8 218,3
Bezrobocie w powiecie krasnostawskim wynosi 11,7% dane z czerwca 2008.
Gospodarka[edytuj]

W Krasnymstawie dominuje przemysł spożywczy:
Cukrownia "Krasnystaw",
Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska Krasnystaw ,
fermentownia tytoniu,
elewator zbożowy Triticarr.
Znajdują się tam także przedsiębiorstwa zajmujące się produkcją:
odzieżową Cora-Tex,
sanitarną Cersanit,
opakowań tekturowych Kartonex,
materiałów budowlanych.
energetyczną Energoremont
Historia[edytuj]

Miasto zostało założone na gruntach wsi Szczekarzew. Prawa miejskie otrzymało w akcie Władysława Jagiełły sporządzonym w Krakowie w dniu 1 marca 1394 r[potrzebne źródło]. W XV wieku dzięki położeniu na trakcie handlowym Pomorze-Lublin-Lwów nastąpił rozwój miasta. W 1525 r. Krasnystaw otrzymał prawo składu soli i miodu. Stanowił on także ośrodek handlu zbożem i rzemiosła. Od 1490 r. do 1826 r. był on siedzibą biskupów chełmskich. W tym, po likwidacji diecezji chełmskiej i utworzeniu diecezji lubelskiej w 1805 r. Krasnystaw funkcjonował również jako stolica diecezji lubelskiej. Pełnił również funkcję starostwa grodowego.
W połowie XVII wieku, w czasie wojen polsko-szwedzkich, zniszczono zamek i mury miejskie. Od 1795 r. roku miasto znajdowało się w zaborze austriackim, od 1809 r. w Księstwie Warszawskim, a od 1815 w Królestwie Polskim (zabór rosyjski). Podczas powstania styczniowego jazda polska odniosła tu zwycięstwo atakując garnizon rosyjski. W XIX wieku miasto stanowiło ośrodek usługowy. W 1916 r. do Krasnegostawu doprowadzono kolej.
W latach 1919-1975 i od 1999 r. Krasnystaw jest siedzibą powiatu.
II wojna światowa[edytuj]
We wrześniu 1939 r. miały tu miejsce walki z armią niemiecką, w których zginęło ok. 150 polskich żołnierzy. 18-19 września 1939 r. toczyły się tu walki 39. dywizji piechoty i brygady kawalerii z niemieckimi jednostkami zmotoryzowanymi.
Podczas okupacji hitlerowskiej (od 1940 r. do 1942 r.) w mieście znajdowało się getto, w którym zamknięto ok. 4 tys. osób narodowości żydowskiej. Getto znajdowało się przy ul. Grobla i miało charakter przejściowy, po kilku miesiącach ludność została przetransportowana do obozu w Izbicy i ośrodka zagłady w Bełżcu (ok. 2 tys. osób). W mieście znajdowało się także więzienie, w którym Niemcy rozstrzelali 395 osób (1939-1944).
W okolicy działała także partyzantka (1940-1944) - AK, BCh, GL, AL, NOW-NSZ. Partyzanci m.in.: uwolnili ok. 300 więźniów z miejscowego więzienia (1943) i zniszczyli 26 pociągów niemieckich (wiosną 1944 r.). Krasnystaw został wyzwolony przez żołnierzy Armii Krajowej. [5]
W latach 1944-1945 NKWD deportowało członków polskich organizacji niepodległościowych w głąb ZSRR. W latach 1944-1950 na terenie Krasnegostawu i okolic działała partyzantka antykomunistyczna.
Zabytki[edytuj]

Barokowe budynki pojezuickie:
kościół św. Franciszka Ksawerego z wystrojem (sztukateria, polichromia);
kolegium z 1720 r. (w 1730 r. i 1902 r. rozbudowane 2008 r. całkowity remont i przebudowa) - obecnie muzeum;
Pałac biskupi z pierwszej połowy XVII wieku ufundowany przez bp. Stanisława Gomolińskiego;
Budynek seminarium (1719-1739) - przebudowany w XIX i XX wieku;
Poaugustiańskie zespoły klasztorne:
budynki z XIV i XVII wieku (obok zabudowań do 1816 r. stał zamek):
kościół powstały ok. 1458 r., ufundowany przez Władysława Jagiełłę, zniszczony podczas najazdu tatarskiego, odbudowany w 1458 r. Przebudowany w 1826 r. i 1951 r. Kościół zachował swoją bryłę i oszkarpowane prezbiterium;
klasztor powstały w drugiej połowie XVII wieku. W październiku 1696 r. został w nim pochowany ks. bp Stanisław Jacek Święcicki;
budynki powstałe po 1826 r. - ok. 1826 r. rząd carski odebrał augustianom stary kościół i klasztor. W ramach rekompensaty powstały nowe zabudowania:
kościół Trójcy Przenajświętszej - powstały w latach 1837-1839;
klasztor - służył jako koszary wojsk carskich w okresie zaborów. W okresie międzywojennym mieściła się w nim Podoficerska Szkoła Łączności. Natomiast w czasie okupacji stacjonowały w nim wojska niemieckie. Obecnie znajduje się w nim szkoła zawodowa;
Stanowisko archeologiczne w miejscu nieistniejącego zamku w Krasnymstawie, wzniesionego w XIV wieku;
Synagoga;
Cmentarz żydowski w Krasnymstawie;
Ratusz miejski z okresu międzywojennego.
W mieście znajduje się także Muzeum Regionalne, zawierające zbiory z dziedzin takich jak m.in.: etnografia, historia, numizmatyka, sztuka i archeologia.
Chmielaki Krasnostawskie[edytuj]

Od 1971 r.[6] w mieście organizowane jest Ogólnopolskie Święto Chmielarzy i Piwowarów " Chmielaki Krasnostawskie". Festiwal odbywał się na początku września i trwał trzy dni, obecnie Chmielaki odbywają się pod koniec sierpnia i również trwają 3 dni.
Organizowane są w tym czasie koncerty podzielone na kategorie, m.in. Chmiel Rock, Cersanit Jazz, występy kapel ludowych oraz inne imprezy towarzyszące. Co roku przez ulice miasta przechodzi korowód chmielakowy składający się z uczniów miejscowych szkół. Od 2005 r. świętu towarzyszy Konsumencki Konkurs Piw oraz wybierana jest Najlepsza Karczma Piwna (konkurs na najciekawszy ogródek piwny prezentowany podczas Chmielaków)[7].
Sport[edytuj]

Działające kluby:
MGKS START 1944 Krasnystaw - piłka nożna (grający obecnie w IV lidze ),
LUKS KINGA Krasnystaw - piłka nożna kobiet,
UKS JEDYNKA Krasnystaw - piłka nożna
KKS SOKÓŁ Krasnystaw - taekwondo
LMKS Krasnystaw - Zapasy
MKS JUNIOR Krasnystaw - pływanie
Klub Szachowo-Warcabowy KRASNOSTAWIANIE.
UKS ROCKY Krasnystaw - boks
Klub Brydża Sportowego
Honorowi obywatele[edytuj]

1994 - Ryszard Rabiega, Wacław Sennik[8];
1995 - Wiltrud Wessel[9];
1997 - ks. Piotr Kimak[10];
2004 - ks. Ryszard Winiarski[11];
Złote Karpie[edytuj]

Złote Karpie[12] - honorowe wyróżnienie przyznawane od 1998 r. osobom przyczyniającym się do rozwoju miasta (zawodowo, artystycznie lub społecznie). Jest ono wręczane podczas Dni Krasnegostawu. Zostało ono nadane następującym osobom:
1998 - ks. Piotr Kimak, Tadeusz Badach, Bronisława Żuk;
1999 - ks. Ryszard Winiarski, Jan Ćwirta, Maria Gleń;
2000 - Wanda Gałan, Edward Polski, Mariusz Dubaj;
2001 - Scholastyka Pawlak-Trochim, Czesław Typiak, Jan Henryk Cichosz;
2002 - Janusz Korczyński, Jan Bąk, Edward Kawęcki;
2003 - Władysław Fedorowicz, Zygmunt Kapuścik, Mieczysław Pawelec
2004 - Lidia Genowefa Kosmowska, Jadwiga Ściepko, Ludwik Kafarski;
2005 - Janusz Salitra;
2006 - Maurycy Bobel, Stanisław Woźniak, ks. Waldemar Taracha, Edward Kyc;
2007 - Bożena Pachla, Henryk Petla, Kazimierz Ruszniak;
2008 - ks. Henryk Kapica, Tadeusz Kiciński;
2009 - ks. Roman Skowron, Wiesław Brodowski;
2010 - Piotr Matej, Andrzej Aleksander Woźniak;
2011 - Grzegorz Brodzik, Urszula Hus.
2012 - Ewa Justyna Magdziarz, Jerzy Żuk
Edukacja[edytuj]

1 żłobek
5 przedszkoli
4 szkoły podstawowe
4 gimnazja
4 licea ogólnokształcące
1 prywatna społeczna/prywatna
11 techników
2 zasadnicze szkoły zawodowe
2 policealne szkoły dla dorosłych
Ludzie powiązani z miastem[edytuj]

Witold Pyrkosz – aktor filmowy i teatralny,
Magdalena Wójcik – wokalistka zespołu Goya,
Kuba Badach – wokalista zespołu Poluzjanci.
Maria Mamona - aktorka filmowa i teatralna
Awot Jeszurun - poeta hebrajski (Izrael)
Administracja[edytuj]

Krasnystaw jest członkiem stowarzyszenia Unia Miasteczek Polskich[13].
Miasta partnerskie[edytuj]

Przedstawiciele administracji Krasnegostawu podpisali dwustronne umowy o przyjaźni z miastami partnerskimi z 4 państw[14]:
Oostflakkee  Holandia (1993);
Poperinge  Belgia (1995);
Žatec  Czechy (1996);
Alvesta  Szwecja (1997);
Turijsk  Ukraina (2003);
Horochów  Ukraina (2004);
Püspökladány  Węgry.
Sołectwa miasta[edytuj]

W skład sołectw Krasnegostawu wchodzą: Przedmieście Zastawie, Kolonia Krakowskie Przedmieście, Krakowskie Przedmieście, Przedmieście Lubańki, Przedmieście Zakręcie, Kolonia Góry, Przedmieście Góry[15].
Sąsiednie gminy[edytuj]


Zobacz wiadomość w serwisie Wikinews na temat Krasnystaw najbardziej europejską gminą regionu w 2008 r.
gmina Krasnystaw
gmina Siennica Różana