sobota, 22 września 2012

Koźmin Wielkopolski


Koźmin Wielkopolski

Państwo Polska
Województwo wielkopolskie
Powiat krotoszyński
Gmina Koźmin Wielkopolski
gmina miejsko-wiejska
Burmistrz Maciej Krzysztof Bratborski
Powierzchnia 5,89[1] km²
Ludność (2009)
• liczba
• gęstość
6678
1134 os./km²
Strefa numeracyjna
(+48) 62
Kod pocztowy 63-720
Tablice rejestracyjne PKR
Położenie na mapie Polski


Koźmin Wielkopolski
51°49′26″N 17°27′19″E
TERC
(TERYT) 4304012034
Urząd miejski
Stary Rynek 11
63-720 Koźmin Wielkopolski
 Multimedia w Wikimedia Commons
 Hasło Koźmin Wielkopolski w Wikisłowniku
Strona internetowa


Zamek w Koźminie Wlkp


Kościół św. Wawrzyńca
Koźmin Wielkopolski (do końca 1996 Koźmin[2], niem. Koschmin) – miasto w woj. wielkopolskim, w powiecie krotoszyńskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Koźmin Wielkopolski.
Według danych z 31 grudnia 2009 miasto liczyło 6678 mieszkańców[3].
Spis treści  [ukryj]
1 Położenie
2 Gospodarka
3 Historia
4 Zabytki
5 Przyroda
6 Sport
7 Osoby związane z Koźminem
7.1 Górkowie
8 Współpraca międzynarodowa
9 Zobacz też
10 Przypisy
11 Linki zewnętrzne
Położenie[edytuj]

Koźmin Wlkp leży w zachodniej części Wysoczyzny Kaliskiej (zwanej też od Koźmina Wlkp. Koźmińską) nad rzeką Orlą. Leży w odległości około 15 km od Krotoszyna i około 40 km od Ostrowa Wielkopolskiego. Krzyżują się tu drogi krajowa i wojewódzka:
droga krajowa nr 15: Trzebnica – Krotoszyn – Koźmin Wielkopolski – Września – Gniezno – Toruń – Ostróda
droga wojewódzka nr 438: Borek Wielkopolski – Koźmin Wielkopolski
oraz linie kolejowe (stacja Koźmin Wielkopolski):
linia kolejowa nr 281: Oleśnica – Krotoszyn – Koźmin – Jarocin – Gniezno (dł. 160,06 km; otwarcie: 30 czerwca 1875)[4]
linia kolejowa nr 382: Koźmin – Piaski (dł. 29,38 km; otwarcie: 2 listopada 1909; rozebrana w 1998)
Na terenie miasta oraz przyległych gmin zorganizowana jest komunikacja autobusowa.
Gospodarka[edytuj]

Przemysł przetwórczy reprezentowany jest przez gałęzie: metalową, drzewną, spożywczą i chemiczną. Międzygminny ośrodek usługowy i handlowy.[potrzebne źródło]
Historia[edytuj]

Gród z podgrodziem istniał tu już w XII wieku, prawa miejskie Koźmin otrzymał pomiędzy 1251, a 1283 r[5]. W 1338 roku Kazimierz III Wielki darował miasto Maćkowi Borkowicowi, który zbudował w Koźminie zamek. Po upadku wojewody miasto wielokrotnie zmienia właścicieli. W XVI wieku był własnością rodu Górków, po nich między innymi Sapiehów. W czasach I Rzeczypospolitej należał do najsilniejszych grodów w Wielkopolsce. W XVI wieku był tu znaczny ośrodek sukienniczy, a w XVII wieku znany ośrodek reformacji (w 1561 roku bracia czescy otworzyli w Koźminie drukarnię). W 1875 wybudowano linię kolejową, co przyspieszyło rozwój miasta. W latach 1887-1932 miasto powiatowe (powiat koźmiński). W 1906 roku miał miejsce w Koźminie strajk dzieci szkolnych. Już w listopadzie 1918 roku sformowano tu Radę Robotniczo-Żołnierską oraz, po wybuchu powstania wielkopolskiego, kompanię żołnierską. Zakończenie II wojny światowej nastąpiło w Koźminie 23 stycznia 1945 roku. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do woj. kaliskiego. Przed rokiem 1875 i od 1999 w powiecie krotoszyńskim. W 1995 r. na terenie miasta i gminy odbyło się referendum na podstawie którego Rada Miejska wystapiła do Szefa Urzędu Rady Ministów z prośbą o zmianę nazwy. Zarządzenie Rady Ministrów wydano w 1996, dzięki czemu przymiotnik Wielkopolski został dodany do nazwy miejscowosci 1 stycznia 1997 r.
Zabytki[edytuj]

zamek z pierwszej połowy XIV wieku, wybudowany przez Maćka Borkowica, murowany z cegły, tynkowany z wyjątkiem wieży, wielokrotnie przebudowywany (w XVI wieku przez Górków, w stylu renesansowym, w XVIII wieku, w 1865 roku), z pierwotnego założenia zachowały się wieża zamkowa, czworokątny dziedziniec oraz fragment fosy (obecnie alpinarium), według legendy zamek miał być połączony tunelem z parkiem pałacu w Dobrzycy,
kościół parafialny Najświętszej Marii Panny i świętego Wawrzyńca, wzniesiony w 1462 roku przez Hińczę z Rogowa, rozbudowywany (1670-1677), przebudowywany (XVIII wiek), w stylu barokowym, murowany z cegły, otynkowany, o układzie bazylikowym, z trzema nawami i wieżą z blaszanym hełmem,
sklepienie z dekoracją stiukową,
manierystyczny ołtarz głównym z lat 1600-1630, trzykondygnacyjny, z licznymi rzeźbami i płaskorzeźbami (między innymi rzeźba Zaśnięcie Najświętszej Marii Panny z dawnego gotyckiego ołtarza z końca XV wieku), z których wiele było stylizowanych na te z krakowskiego ołtarza mariackiego Wita Stwosza,
cyborium, renesansowe, z około 1540 roku, z żelaznymi kutymi drzwiczkami, przyozdobione ornamentem roślinnym,
prezbiterium,
nagrobek Andrzeja i Barbary Górków, renesansowy, wykuty w piaskowcu i czarnym marmurze przed 1583 rokiem,
epitafium zmarłej w czasie zarazy w 1606 roku Barbary z Winklerów,
belka tęczowa z grupą pasyjną,
kaplica,
kuta żelazna krata zamykająca wejście do kaplicy, renesansowa,
rzeźba Matka Boska, gotycka, z XV wieku,
rzeźba ludowa Chrystus Frasobliwy,
obrazy czterech koźmińskich uczonych (Mikołaj, Albin i Aleksy – docenci Akademii Krakowskiej, Benedykt – profesor Akademii Krakowskiej, zasłużony dla rozwoju Biblioteki Jagiellońskiej, XV i XVI wiek),
obraz tak zwanej szkoły wielkopolskiej Wniebowzięcie Najświętszej Marii Panny, malowany na desce, z XVI wieku,
dwie kropielnice kamienne przyozdobione ludzkimi maskami, romańskie,
stalle i ambona z XVII wieku,
dzwon z 1546 roku,
kościół i klasztor pobernardyński Najświętszej Marii Panny i świętych Stanisława i Franciszka, wzniesione w latach 1648-1670, barokowe, kościół otoczony krużgankiem, bogate wyposażenie wnętrza z XVIII wieku, klasztor przebudowywany w 1828 roku na więzienie po uprzedniej kasacie zakonu (1818), całość rewaloryzowana w latach 1885 i 1968,
kościół cmentarny Trójcy Świętej, drewniany, wzniesiony w 1570 roku, odnowiony gruntownie w XIX wieku, kryty gontem,
belka tęczowa z 1570 roku,
drewniana płyta grobowa z okresu zarazy 1707-1709,
cmentarz,
pomnik powstańców wielkopolskich,
groby 52 więźniarek zamęczonych w latach 1940-1945 w miejscowym obozie karnym,
dawny szpital, konstrukcji szkieletowej, z XVIII wieku,
wiatrak-koźlak,
kamieniczki mieszczańskie, klasycystyczne.
Przyroda[edytuj]

Park Miejski z urozmaiconą pergolami aleją grabową, stawem oraz stanowiskiem okazów bażantów
Obszar Chronionego Krajobrazu Dąbrowy Krotoszyńskie i Baszków Rochy
Sport[edytuj]

W mieście działa Koźmiński Klub Sportowy Biały Orzeł Koźmin Wielkopolski, grający w sezonie 2009/2010 w IV lidze, grupie wielkopolskiej południowej.
IKS "Spartakus" klub integracyjny propagujący tenis ziemny na wózkach którego prezesem jest Albin Batycki
Osoby związane z Koźminem[edytuj]

Witold Celichowski – prawnik, działacz polityczny
Zygmunt Czarnecki – prawnik, działacz samorządowy, starosta koźminski
Stanisław Czernik – poeta
Aron Heppner – judaista, historyk
Franciszek Kociński – dziekan dekanatu koźmińskiego
Łukasz z Wielkiego Koźmina – autor Kazań Gnieźnieńskich
Maćko Borkowic – możnowładca
Stanisław Śniatała – dziekan dekanatu koźmińskiego, radca duchowny, szambelan papieski
Dymitr Weiher – kasztelan gdański, właściciel Koźmina
Janina Kłopocka – artystka, autorka Rodła
Bronisław Sikorski – dowódca sztabu "Grupy Południe" w Wodzisławiu – podczas III powstania śląskiego
Józef Zawadzki – drukarz, wydawca i księgarz
Górkowie[edytuj]
Andrzej I Górka
Łukasz II Górka
Łukasz III Górka
Wojtek I Górka
Współpraca międzynarodowa[edytuj]


Ta sekcja od 2011-09 wymaga uzupełnienia źródeł podanych informacji.
Informacje nieweryfikowalne mogą zostać zakwestionowane i usunięte.
Aby uczynić sekcję weryfikowalną, należy podać przypisy do materiałów opublikowanych w wiarygodnych źródłach.
 Drimmelen
 Związek Gmin Bad Tennstedt
 Bellheim
 Balatonmariafürdö
Zobacz też[edytuj]

Stary cmentarz żydowski w Koźminie Wielkopolskim
Nowy cmentarz żydowski w Koźminie Wielkopolskim

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz

+1