sobota, 22 września 2012

Koronowo


Koronowo

Państwo Polska
Województwo kujawsko-pomorskie
Powiat bydgoski
Gmina Koronowo
gmina miejsko-wiejska
Burmistrz Stanisław Gliszczyński
Powierzchnia 28,18 km²
Ludność (2010)
• liczba
• gęstość
11 029[1].
391,2 os./km²
Strefa numeracyjna
(+48) 52
Kod pocztowy 86-010
Tablice rejestracyjne CBY
Położenie na mapie Polski


Koronowo
53°19′00″N 17°56′00″E
TERC
(TERYT) 6040503044
Urząd miejski
pl. Zwycięstwa 1
86-010 Koronowo
 Multimedia w Wikimedia Commons
 Hasło Koronowo w Wikisłowniku
Strona internetowa


Kościół pw. św. Andrzeja


Pałac opatów


Rynek miasta


Ratusz
Koronowo – miasto w woj. kujawsko-pomorskim, w powiecie bydgoskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Koronowo.
Według danych z 31 grudnia 2010 roku miasto miało 11029 mieszkańców[1].
Spis treści  [ukryj]
1 Położenie
2 Historia
2.1 1939-1945
2.2 Po 1945
3 Zabytki
4 Struktury wyznaniowe
5 Turystyka
6 Współpraca międzynarodowa
7 Zobacz też
8 Przypisy
9 Linki zewnętrzne
Położenie[edytuj]

Miasto położone jest nad Jeziorem Koronowskim (Zalewem Koronowskim), w zachodniej części Doliny Brdy, jak i we wschodniej części Krajny, w pasie Pojezierza Południowopomorskiego (w tym Pojezierza Krajeńskiego). Przy drogach krajowych nr 25 i 56, w odległości 27 km na północny zachód od Bydgoszczy.
Historia[edytuj]

Historia Koronowa zaczyna się od przeniesienia z Byszewa konwentu cystersów i założenia w 1288 r. nowego klasztoru na terenach wsi Smejsze[2]; nazwa miasta pochodzi od łacińskiej nazwy klasztoru Corona Mariae. Kolejne akty lokacji miasta z 1359 r., a następnie z 1368 r., wystawione przez króla Kazimierza Wielkiego, doprowadziły w 1370 r. do założenia miasta[3]. Znaczące dla historii Polski było zwycięstwo w bitwie pod Koronowem wojsk polskich nad Krzyżakami, 10 października 1410 r., w rejonie wsi Wilcze – Łąsko Wielkie, upamiętnione 13-metrowej wysokości pomnikiem, wzniesionym u wylotu drogi z Koronowa w kierunku na Koszalin[4].
Podczas kolejnych wojen Królestwa Polskiego z zakonem krzyżackim Koronowo było kilkakrotnie niszczone. Rozwój miejscowości nastąpił z końcem XV w. w wyniku rozwoju handlu zbożem, drewnem oraz produkcją garncarską i browarnictwem. W 1563 r. opat Adam Mirkowski odnawia przywilej lokacyjny i funduje kościół oraz szpital Świętego Ducha. Od następnego stulecia rozpoczął się powolny upadek znaczenia miejscowości; w wynku rozbiorów Rzeczypospolitej w 1772 r. Koronowo znalazło się w granicach Prus[5]; w 1819 r. nastąpiła kasata zakonu, a miejscowość sekularyzowano; w 1832 r. rozebrano kościół i szpital Świętego Ducha.
W 1909 roku Koronowo uzyskuje połączenie kolejowe z Tucholą. W latach 1895-1969 komunikację z Bydgoszczą utrzymuje poprzez linię kolei wąskotorowej (obecnie prawie całkowicie zlikwidowana, pozostały nieliczne torowiska i mosty). W okresie przynależności do Prus działały w Koronowie organizacje polskie.
1939-1945[edytuj]
We wrześniu 1939 roku doszło do walk obronnych oddziałów polskich przeciwko Niemcom na zachód od miasta, na linii jezior Byszewskich. W okresie II wojny światowej hitlerowcy zamordowali ok. 100 mieszkańców Koronowa. Pamięć pomordowanych uczczono pomnikami: w Srebrnicy, Dębowej Górze, Tryszczynie, Wierzchucinie Królewskim, Buszkowie oraz Koronowie – pomnik na cmentarzu ofiar – Polaków. W okresie okupacji niemieckiej 1939-1945 więzienie, w którym zmarło ok. 600 osób. Od 1942 Niemcy stosowali dla miasta nazwę Krone an der Brahe.
 Osobne artykuły: Zbrodnia w Buszkowie i Więzienie w Koronowie (1939-1945).
Po 1945[edytuj]
W drugiej połowie lat 40. ubiegłego wieku mieściło się tu więzienie Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego.
W roku 1960 dokonano spiętrzenia wody na rzece Brdzie tworząc Jezioro Koronowskie. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do woj. bydgoskiego.
Zabytki[edytuj]

Zespół pocysterski pochodzi z końca XIII w. lub z pierwszej połowy XIV w. i był wzniesiony lub zaprojektowany prawdopodobnie przez mistrza Theodoricusa. Wielokrotnie odbudowywany po zniszczeniach w wojnach z Krzyżakami i Szwecją. W 1819 r. po kasacie zakonu został przekształcony w istniejące do dziś więzienie. W skład zespołu wchodzi Bazylika Mniejsza pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny. Jest to okazała gotycka bazylika przebudowana częściowo w stylu barokowym z licznymi kaplicami bocznymi; prezbiterium i nawy boczne przykrywają gotyckie sklepienia, w pozostałych częściach sklepienia barokowe. Bazylika posiada bogate barokowe wyposażenie, w tym obrazy Bartłomieja Strobla; ponadto fragmenty polichromii gotyckich. Barokowy pałac i zabudowania klasztorne nie są dostępne ze względu na mieszczący się tam zakład karny[6].

Bazylika Mniejsza


Wnętrze


Ołtarz
Kościół filialny pw. św. Andrzeja został zbudowany w latach 1382-1396 w stylu gotyckim, a następnie przebudowany w renesansie i baroku. Posiada barokowo-rokokowe wyposażenie[7].
XIX-wieczna zabudowa usytuowana jest na rynku i w jego okolicach.
"Diabelski Młyn" został wybudowany w XIX w. nad Brdą[8].
Dawna synagoga została wzniesiona po sekularyzacji Koronowa w XIX w. i napływie ludności żydowskiej oraz niemieckiej[9].
Struktury wyznaniowe[edytuj]

Parafia Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Koronowie, ul. Bydgoska 23
Sala Królestwa Świadków Jehowy, ul. Tucholska 20 A
Turystyka[edytuj]

Miejscowość jest ośrodkiem wypoczynku weekendowego i letniego dla mieszkańców Bydgoszczy i okolic. W miejscowości znajdują się liczne ośrodki wypoczynkowe, plaża i przystanie. Przez Koronowo lub tuż przy jego granicach przebiega kilka pieszych i rowerowych szlaków turystycznych:
 Szlak żółty im. Leona Wyczółkowskiego : Bydgoszcz Osowa Góra – sanatorium w Smukale – Smukała – Janowo – Wtelno – Gościeradz – Samociążek – Wilcze Gardło – Nowy Jasiniec – Wymysłowo – Wielonek – Sokole-Kuźnica – Pruszcz (69 km)[10]
 Szlak zielony "Jezior Koronowskich" : Wudzyn – prom Sokole-Kuźnica – Krówka – Łąsko Wielkie – Buszkowo – Byszewo – Koronowo – Samociążek – Stronno (77 km)[10]
 Szlak niebieski "Brdy" : Bydgoszcz Brdyujście – Leśny Park Kultury i Wypoczynku – Smukała – Janowo – Samociążek – Koronowo – Romanowo – Sokole-Kuźnica – Zamrzenica – Świt – Tuchola (Rudzki Most) – Gołąbek – Woziwoda – Rytel – Swornegacie – Konarzyny (150 km)[10]
 Szlak czarny "Białego węgla" : Maksymilianowo – Samociążek – Koronowo (Tuszyny) – Koronowo (Pieczyska) – Koronowo (30 km)[10]
Międzynarodowa Trasa Rowerowa R-1 – na odcinku podbydgoskim przebiega na trasie: Salno – Wtelno – Bydgoszcz Janowo – Bożenkowo – Samociążek – Koronowo – Serock – Świecie[10]
 Szlak Rowerowy BY 6001n: Bydgoszcz Leśna – Las Gdański – Piaski – Smukała – Janowo – Świekatowo – Bysławek – Tuchola – Woziwoda – Rytel – Mylof – Swornegacie – Chojnice (167 km)[10]
Współpraca międzynarodowa[edytuj]

Miasta partnerskie:
 Spinetoli[11]
 Senden [12]
 Czarny Bór[13]
Zobacz też[edytuj]

Cmentarz żydowski w Koronowie
trasy turystyczne Bydgoszczy i okolic

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz

+1