sobota, 22 września 2012

Korfantów


Korfantów

Państwo Polska
Województwo opolskie
Powiat nyski
Gmina Korfantów
gmina miejsko-wiejska
Założono XIII/XIV wiek
Prawa miejskie XIII/XIV wiek
Burmistrz Zdzisław Martyna
Powierzchnia 10,23 km²
Ludność (2009)
• liczba
• gęstość
1841
180,0 os./km²
Strefa numeracyjna
(+48) 77
Kod pocztowy 48-317
Tablice rejestracyjne ONY
Położenie na mapie Polski


Korfantów
50°30′N 17°36′E
TERC
(TERYT) 5162307034
Hasło promocyjne: Spokojny Kraj
Urząd miejski
Rynek 4
48-317 Korfantów
 Multimedia w Wikimedia Commons
 Hasło Korfantów w Wikisłowniku
Strona internetowa
Korfantów (dawniej Fyrląd, Fryląd, niem. Friedland in Oberschlesien) – miasto w południowej Polsce, w województwie opolskim, w powiecie nyskim, położone na Nizinie Śląskiej, w dolinie rzeki Ścinawy Niemodlińskiej, historycznie na Górnym Śląsku[1]. Siedziba miejsko-wiejskiej gminy Korfantów.
Według danych z 31 grudnia 2009 roku miasto miało 1841 mieszkańców[2].
Spis treści  [ukryj]
1 Położenie
2 Nazwa miasta
3 Historia miasta
3.1 Rok 1945 w gminie Korfantów
3.2 Zmiany funkcji administracyjnych Korfantowa
4 Gospodarka
5 Oświata
6 Zabytki Korfantowa
7 Współpraca międzynarodowa
8 Zobacz też
9 Przypisy
10 Bibliografia
Położenie[edytuj]

Korfantów leży w południowej części Równiny Niemodlińskiej.
Według danych z 1 stycznia 2010 powierzchnia miasta wynosi 10,23 km²[3].
Nazwa miasta[edytuj]



Pieczęć Zarządu gminy Korfantów odciśnięta na dokumencie z 1946 r. W polu tarczy orzeł bez korony oraz napis: "Zarząd Miejski w Frylądzie"
Pierwotna nazwa osady to Hurtlanth lub Hurthland. W wielu dokumentach w stosunku do miasta używano także określeń: Fredland, Fredelant, Fredlandt, Fridland, Freijland, Stadt Friedland oraz Friedland. Z czasem nazwa ta uległa potocznemu spolszczeniu i równolegle z wariantem niemieckim używano gwarowego: Ferląd, Ferlondt, Frydląd, Fryląd, najczęściej zaś Fyrląd. W 1946 r., ze względu na niemieckie pochodzenie nazwy miasto przemianowano na Korfantów (na cześć Wojciecha Korfantego).
Historia miasta[edytuj]


Ta sekcja zawiera jedynie listę źródeł lub linki zewnętrzne, więc jej weryfikowalność pozostaje częściowo niejasna, z powodu niewystarczającej liczby przypisów umieszczonych w tekście artykułu.
W okresie II wojny światowej w mieście Niemcy utworzyli Polenlager 83 jeden z szeregu obozów koncentracyjnych dla Polaków[4].
Rok 1945 w gminie Korfantów[edytuj]


Odezwa o przyłączeniu Śląska Opolskiego do Polski. 1945 r.
Wraz z nadciągającym frontem większość mieszkańców opuściła miasto. Wszyscy uciekinierzy, po około dwóch tygodniach, zaczęli wracać do swoich domostw. W Korfantowie władzę przejęła komendantura wojenna, która była wspomagana przez organ pomocniczy realizujący zadania z zakresu administracji cywilnej. Rosjanie przejęli 11 majątków ziemskich oraz większość obiektów przemysłowych i gospodarczych, które znajdowały się na terenie kilkunastu wsi przylegających do Korfantowa.
W maju 1945 r. do Korfantowa przybyli przedstawiciele administracyjnej grupy operacyjnej, na czele której stał burmistrz Marian Dziubka oraz sekretarz gminy Marian Gałuszka. Przedstawiciele przemysłowej grupy operacyjnej zjawili się w Korfantowie na przełomie czerwca i lipca. Pozwolenia na prowadzenie działalności gospodarczej wydawano niemal wyłącznie przedstawicielom ludności napływowej. W sierpniu zostały uruchomione dwie pierwsze placówki usługowo-handlowe: restauracja oraz sklep spożywczy. W tym czasie na stanowisko wójta gminy Korfantów powołano Romana Buczka.
Na terenie gminy, do końca września 1945 r. działały 24 podmioty gospodarcze. W Korfantowie były to: fabryka obuwia, 2 piekarnie, restauracja, sklep galanteryjno-mydlarski, 2 sklepy spożywcze, warsztat reperacyjny, zakład mięsny, stolarnia i 3 zakłady szewskie. W Kuźnicy Ligockiej: młyn wodny i zakład kowalski. W Piechocicach - młyn wodny. w Przydrożu Małym: gorzelnia parowa i wiatrak. W Przydrożu Wielkim - wiatrak. W Puszynie: piekarnia oraz 2 stolarnie. We Włostowie: zakład kowalski i młyn wodny. Ogółem, w zakładach rzemieślniczych i zakładach przemysłowych zatrudniano 162 Polaków i 223 Niemców.
W tym czasie Korfantów stał się siedzibą gminy zbiorowej, w skład której weszły następujące miejscowości: Ferdynandka, Honcmila, Kolonia Friedrichsfeld, Kuropas, Kuźnica Ligocka, Ligota Ścinawska, Myszowice, Piechocice, Pleśnica, Przydroże Małe, Przydroże Wielkie, Puszyna, Rączka, Stara Jamka, Ulianówka, Wielkie Łąki i Włostowa.
Na teren gminy Korfantów pierwsi osadnicy zaczęli napływać już w czerwcu 1945 r. (łącznie 684 osoby z Kresów Wschodnich i terenów Polski centralnej). We wrześniu liczba osób przybyłych na teren gminy zwiększyła się o 1371, a w listopadzie i w grudniu dotarły tu kolejne 324 osoby. Cały dobytek ludności, która przybył na teren gminy obejmował: 869 koni, 1071 krów, 348 świń, 39 kóz i 55 owiec.[potrzebne źródło]
Zmiany funkcji administracyjnych Korfantowa[edytuj]
Po ustaniu działań wojennych, Korfantów stał się siedzibą jednej z 7 gmin zbiorowych na terenie ówczesnego powiatu niemodlińskiego. W tym okresie miasto liczyło około 900, a cała gmina – około 4950 mieszkańców.
W 1954 r. doszło do reformy administracyjnej wprowadzającej w miejsce gmin, tzw. gromady powiększone. W powiecie niemodlińskim funkcjonowała wówczas 15 gromad, wśród których korfantowska obejmowała pięć wsi, (łącznie 29,5 km kw.). Pod koniec lat 50. XX w., przy zachowaniu podziału na gromady, zlikwidowano niektóre z nich, przywracając lokalnym centrom ich dawne funkcje. Gromada Korfantów liczyła 52 km kw. i obejmowała swoim zasięgiem 10 miejscowości. Zamieszkiwało ją 3460 osób (Korfantów – 1068).
W 1972 r. przywrócono gminy, jako podstawowe jednostki podziału administracyjnego państwa. Korfantowska gmina była jedną z 7 w powiecie, z 6697 mieszkańcami (Korfantów – 1350).
W roku 1975 zniesiono powiaty i powiększono liczbę województw. W nowym porządku administracyjnym obszar gminy Korfantów obejmował 180 km kw. (25 miejscowości). Ziemie te zamieszkiwało 10700 osób, zaś sam Korfantów liczył wówczas 1985 mieszkańców.
W tym kształcie terytorialnym korfantowska gmina istnieje po dziś dzień. Istotną zmianę przyniósł rok 1993, kiedy to Korfantów odzyskał prawa miejskie.
Od 1982 r. na czele tej gminy Korfantów nieprzerwanie, jako naczelnik, wójt i burmistrz stoi Zdzisław Martyna.
Gospodarka[edytuj]

W okresie międzywojennym w Korfantowie działały 152 firmy, przede wszystkim z obrębie: usług, handlu i gastronomii. W drugiej połowie XX w. miasto jednak zatraciło swój pierwotny charakter lokalnego centrum gospodarczego. Wpłynęło na to szereg czynników: straty wojenne, rekwizycje, grabieże, działania radzieckich komendantur wojennych oraz błędne decyzje polityczne. Proces pauperyzacji niewielkich ośrodków miejskich na Śląsku Opolskim próbowano zatrzymać w latach 60. i 70. XX w., kiedy to pojawiły się koncepcje konsolidacji terytorialnej gmin i żywienia gospodarczego ich siedzib, jednak bez większego sukcesu. Dopiero reforma samorządowa z 1989 r. oraz otwarcie na wolny rynek, dały szansę na szybszy rozwój.
Obecnie w gminie Korfantów 52% populacji utrzymuje się z rolnictwa. Spora część średniego i młodego pokolenia tej wspólnoty emigrowała (dotyczy to głównie miejscowości z północnej części gminy).[potrzebne źródło] Według danych z 2007 r. na terenie gminy funkcjonują 84 podmioty gospodarcze (przede wszystkim w Korfantowie i najbliższych okolicach). W tej grupie do bardziej znaczących należy zaliczyć: Przedsiębiorstwo „Barbud”, Zakład Sprzętu Ortopedycznego i Rehabilitacyjnego, firmę „Nowopol”, „Prociv” oraz meblowego potentata - spółkę „Wojtpol”.[potrzebne źródło] Na terenie Korfantowa działa Opolskie Centrum Rehabilitacji.
Oświata[edytuj]

W 2003 r. przystąpiono do największej w dziejach korfantowskiej placówki inwestycji - budowy hali sportowej, którą oddano do użytku 16 grudnia 2005 r. Oprócz budynku, kompleks obejmuje tartanowe boisko do piłki siatkowej, bieżnię okólną oraz prostą.
2 września 2011 roku odbyło się uroczyste otwarcie nowego budynku gimnazjum w Korfantowie. Inwestycja pochłonęła ok. 11 mln złotych[potrzebne źródło].
Zabytki Korfantowa[edytuj]

Rynek miejski. Centralnym punktem Korfantowa jest rynek usytuowany na południowo-zachodnim skraju miasta. Wybiegają z niego dwie ulice: Wyzwolenia (dawniej Zamkowa) i Prudnicka (dawniej Garncarska, Czerwonej Armii). Są one osiami spinającymi układ miejski, z jego uliczkami i placami: wspomnianym Rynkiem (dawniej plac gen. Świerczewskiego), Kościelnym (skrzyżowanie ulic: Wyzwolenia, Opolska) i placem Wolności (dawniej Młyński). Rynek jeszcze w latach 70. XX w.. był brukowany. Obecnie znajduje się tu skwer miejski. Większość kamieniczek na rynku, powstała w XIX w. Są one piętrowe, murowane z cegły, otynkowane, z wąskimi sieniami przelotowymi. Dominującą budowlą na rynku jest dwupiętrowy Ratusz, pochodzący z początków XX w..
Zespół szpitalny ss. Elżbietanek. Szpital Maltański powstał w 1889 r. Wielkimi orędownikami nowej inwestycji byli: proboszcz parafii Korfantów ks. Emil Hauptstok oraz właściciel majątku w Puszynie – hrabia Marcus Ballestrem. Szpital stał się własnością sióstr Elżbietanek, które w liczbie 12 mieszkały w budynku obok szpitala. W szpitalu znajdowały się trzy oddziały: wewnętrzny (40 łóżek), położniczy (10 łóżek) oraz oddział zakaźny. W budynku szpitalnym znajdowała się także kaplica pw. Św. Elżbiety – patronki sióstr. Obecnie w siedzibie dawnego szpitala mieści się Dom Pomocy Społecznej. Przed likwidacją szpitala (w połowie lat 70. XX w.) pracowały w nim siostry: Domicja, Apolonia, Urszula, Carites, Marcjana, Benedykta, Błażeja i Alfonsa.
Zespół pałacowy. Wzniesiony w 1616 r. z fundacji Pilchnera. Choć nie posiada fortyfikacji, można przepuszczać, że w przeszłości posiadał obronny charakter. Przebudowywano go dwukrotnie: w XVIII i w 2 połowie wieku XIX. Budowla usytuowana jest na północno-zachodnim skraju miasta, na niewielkim wzgórzu, na rzucie podkowy o trzech skrzydłach zamykających czworoboczny dziedziniec wewnętrzny, otwarty od zachodu. Od wschodu układ zamyka dziedziniec zamkowy, z budynkiem bramnym i oficynami. Współcześnie dostosowano je dla potrzeb mieszkaniowych. Po wojnie opustoszały pałac stał się łatwym łupem dla wszelkiego rodzaju szabrowników. W latach 60. XX w. była to już ruina. Przy braku wyposażenia wnętrz, na uwagę zasługują pewne elementy architektoniczne. Przede wszystkim dwa późnorenesansowe portale, wewnętrzny i zewnętrzny. Pałac, do 1945 roku, był siedzibą właścicieli majątku Friedland, rodów: Beroschinsky, Schaff Gotsch, Redern, Denewitz, Mettich, Buchta, Nowagk, Burghauss i Pückler. Po zakończeniu II wojny światowej mieściła się w nim siedziba polskiej grupy administracyjnej. Obecnie pałac wraz z kompleksem współczesnych budynków szpitalnych mieści Opolskie Centrum Rehabilitacji.
Zabytkowy park. Wraz z kompleksem leśnym przylega do Korfantowa od północy. Wcześniej stanowił integralną część zespołu pałacowego i dzielił się na dwie części: Jeleni Ogród i Starą Bażanciarnię. Obecnie podupadł. Od kilku lat władze samorządowe czynią starania w celu przywrócenia mu dawnej świetności. W obrębie kompleksu leśno-parkowego położone są trzy dęby szypułkowe – pomniki przyrody. Ich wiek szacuje się na 300-450 lat.
Kościół Świętego Michała Archanioła. Na parceli leżącej obok skrzyżowania ulic: Powstańców Śląskich i 3 Maja (dawniej: Michała Archanioła i Burghaussów) stoi budynek Komisariatu Policji. Jeszcze przed 1945 r. znajdował się tu kompleks cmentarny obejmujący Kościół Świętego Michała Archanioła oraz cmentarz z masowym grobem ofiar epidemii cholery z 1855 r. Kościół wybudowano w 1603 r., w „okresie protestanckim”. Był niewielki, murowany z cegły, otynkowany, z drewnianą wieżyczką. Został częściowo zniszczony pod koniec II wojny światowej. Ruiny kościółka przetrwały do początków lat 60. XX w. Od początku istnienia kościoła funkcjonował przy nim cmentarz, niewielki, ogrodzony płotem. Za miejsce na cmentarzu w 1683 r. płacono 2 grosze. W 1855 r. na cmentarzu spoczęły ofiary epidemii cholery z wsi Friedland (obecnie ulica Opolska).
Remiza strażacka. Na skrzyżowaniu ulic: Tadeusza Kościuszki, Prudnickiej i 3 Maja (dawniej: Ścinawska, Garncarska i Burghaussów), znajduje się jeden z bardziej charakterystycznych budynków Korfantowa – neogotycka remiza strażacka. Wybudowano ją w 1910 r. Na szczególną uwagę zasługuje fasada budynku, zwężająca się w swojej górnej części, ozdobiona blankami, gzymsami oraz oryginalną zewnętrzną sztukaterią. Nad całością dominuje kwadratowa wieża, także zwieńczona blankami.
Krzyż pokutny. Na skwerze, przy skrzyżowaniu ulic: Prudnickiej i Kościuszki odnaleźć można krzyż pokutny, który należy zapewne do najstarszych zabytków Korfantowa. Wielki, toporny, wykuty w granicie, zagłębiony w ziemi po belkę poprzeczną – średniowieczny krzyż pątniczy. Jest symbolem czyjegoś występku. Na rozstaju dróg ma przypominać o ludzkiej ułomności. Na terenie gminy Korfantów, oprócz wspomnianego wyżej, znajduje się jeszcze jeden krzyż pokutny, w Rynarcicach, na miejscowym cmentarzu.
Kościół ewangelicki. Kościół ewangelicki został wybudowany w 1842 r. Był niewielki, zbudowany na planie prostokąta, na osi wschód-zachód. Korpus nawowy z jednej strony zamykała absyda prezbiterium, z drugiej, od zachodu jednowieżowa fasada z wejściem głównym. W pobliżu kościoła znajdował się budynek parafialny oraz szkoła. Mimo tego, że kościół przetrwał wojnę, rozebrano go, pozostawiając żelazne ogrodzenie i mur okalający skarpę. W 2006 r. na miejscu dawnego kościółka wzniesiono stylowy budynek Gminnego Centrum Informacji Turystycznej.
Kościół katolicki. Kościół Trójcy Świętej w Korfantowie został wzniesiony pod koniec XIII w. Do dzisiejszego dnia podziwiać w nim można m.in.: późnoromański, granitowy portal wejścia głównego, płytę nagrobną z 1591 r., nagrobek Henryka Wacława Nowagka z 1682 r. i świeczniki procesyjne cechów rzemieślniczych z XVIII i XIX w..
Współpraca międzynarodowa[edytuj]


Ta sekcja od 2011-09 wymaga uzupełnienia źródeł podanych informacji.
Informacje nieweryfikowalne mogą zostać zakwestionowane i usunięte.
Aby uczynić sekcję weryfikowalną, należy podać przypisy do materiałów opublikowanych w wiarygodnych źródłach.
Miasta partnerskie:
 Friedland (Meklemburgia-Pomorze Przednie)
 Friedland (Brandenburgia)
 Friedland (Dolna Saksonia)
 Frydlant nad Ostrawicą
 Prawdinsk
 Frydlant
 Mieroszów
Zobacz też[edytuj]

Parafia Trójcy Świętej w Korfantowie

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz

+1