sobota, 22 września 2012

Koprzywnica


Koprzywnica

Państwo Polska
Województwo świętokrzyskie
Powiat sandomierski
Gmina Koprzywnica
gmina miejsko-wiejska
Prawa miejskie 1268-1869 i ponownie od 2001
Burmistrz Marek Jońca
Powierzchnia 17,9 km²
Ludność (2008)
• liczba
• gęstość
2536[1]
142 os./km²
Strefa numeracyjna
+48 15
Kod pocztowy 27-660
Tablice rejestracyjne TSA
Położenie na mapie Polski


Koprzywnica
50°35′26″N 21°35′01″E
TERC
(TERYT) 3263409044
Urząd miejski
ul. 11 Listopada 88
27-660 Koprzywnica
 Hasło Koprzywnica w Wikisłowniku
Strona internetowa


Kościół pw. św. Floriana
Koprzywnica to miasto w woj. świętokrzyskim, w powiecie sandomierskim, nad rzeką Koprzywianką. Siedziba gminy miejsko-wiejskiej Koprzywnica. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do woj. tarnobrzeskiego.
Historycznie położona jest w Małopolsce, w ziemi sandomierskiej.
Według danych z 31 grudnia 2004, miasto miało 2 546 mieszkańców.
Koprzywnica leży na trasie drogi krajowej nr 79 z Krakowa do Sandomierza przy drodze wojewódzkiej nr 758.
Przez miasto przechodzi  szlak cysterski, tarnobrzeska odnoga Małopolskiej Drogi św. Jakuba,  czerwony szlak turystyczny z Gołoszyc do Piotrowic oraz zielony szlak rowerowy z Sandomierza do Ujazdu.
Urodził się tutaj Edward Komar, polski duchowny katolicki, biskup tarnowski.
Spis treści  [ukryj]
1 Historia
2 Struktura powierzchni
3 Zabytki
3.1 Zniszczone zabytki
4 Kultura
5 Ulice
6 Zobacz też
7 Przypisy
8 Linki zewnętrzne
Historia[edytuj]

W okolicach Koprzywnicy w czasach przedchrześcijańskich istniał bardzo silny ośrodek kultu ognia. Osada nad Koprzywianką istniała już w początkach XII wieku. W dawnej historiografi występuje jako Pokrzywnica ( nazwa Koprzywnica jest czechizmem ). W 1185 r. książę Kazimierz Sprawiedliwy sprowadził z burgundzkiego Morimondu cystersów, które wysyłało swoich wychowanków do wielu klasztorów w Europie. Mikołaj Bogoria Skotnicki h. Bogoria (1150- 1238) – rycerz, komes (darczyńca Cystersów) podarował w 1185 r. – Koprzywnicę i w tej świętokrzyskiej gminie kilka wsi np.; Krzcin, Gnieszowice i koło Krosna m. Wietrzno i inne miejscowości, zakonowi cystersów, przybyłemu z Francji i to przy staraniach księcia Kazimierza Sprawiedliwego. Pomogli im także biskupi krakowscy – Gedko oraz Pełka. Dokumentem księcia Bolesława V Wstydliwego z 8 grudnia 1268 r. osada targowa Koprzywnica uzyskała prawa miejskie na prawie magdeburskim (na wzór miasta Krakowa). Dzięki cystersom miasto przeżywało duży rozkwit. W wiekach XV-XVII zaliczane było do średniej wielkości ośrodków Małopolski. Legat papieski, biskup firmański Filip w 1279 r. w Budzie na Węgrzech potwierdził opatowi klasztoru Cystersów w Koprzywnicy; prawo do pobierania dziesięciny między innymi z tutejszej miejscowości i z Wietrzna, z Krzcin, Gnieszowic.
Pisemna wzmianka o Koprzywnicy pochodzi z 1280 i związana jest ze zwycięstwem Leszka Czarnego pod Koprzywnicą, nad wojskami Księcia ruskiego Lwa, po którym Leszek Czarny, uderzył na ziemie pogranicza, zdobywając m.in. Przeworsko. W 1345 Konrad opat Koprzywnicki nadał sołectwo klasztornej miejscowości Wietrzno Oberwinowi (zwane Oberwinowa lub Albinowa Wola – przysiółek Wietrzna), położonej nad rzeką Jasiel koło Krosna.
Jak podaje kronika Janka z Czarnkowa, na krótko przed swą śmiercią nocował w klasztorze cystersów Kazimierz Wielki. W 1606 miał tu miejsce rokosz szlachty przeciwko Zygmuntowi III Wazie pod przywództwem Mikołaja Zebrzydowskiego.
W latach 1655-1660 Koprzywnica ucierpiała w wyniku potopu szwedzkiego. Katarzyna Bobola z h. Leliwitów- właścicielka włości w tych stronach – siostra Stanisława Boboli i krewna św. Andrzeja Boboli, wzięła 16 listopada 1676 r. w Koprzywnicy ślub z Gabrielem Witowskim, udzielony przez opata Cystersów z Koprzywnicy – Jerzego Ossolińskiego i urządziła wielkie wesele.
Po kasacji zakonu cystersów w 1820 Koprzywnica podupadła, i w 1869 r. utraciła prawa miejskie. Zostały one jej przywrócone niedawno, 1 stycznia 2001 roku.
W 1911 sprowadzono relikwie świętego Floriana, które miały chronić, zdaniem wiernych, ten gród od pożarów i innych klęsk.
12 maja 2009 r. Koprzywnicę odwiedził Prezydent RP Lech Kaczyński. Była to pierwsza od prawie 650 lat, od pobytu króla Kazimierza Wielkiego, wizyta głowy państwa w tej miejscowości[2].
Struktura powierzchni[edytuj]

Według danych z lat 2001-2005[3] miasto Koprzywnica ma obszar 17,9 km². W ciągu tego okresu zmniejszył się procentowy udział użytków rolniczych (z 80,5% w '01 do 71,8% w '05) oraz lasów (z 8,8% w '01 do 8,7% w '05, przy czym zwiększył się on w stosunku do roku '03 z 8,9%) na rzecz zwiększenia się areału nieużytków (z 10,7% w '01 do 19,5% w '05). Część użytków rolnych (m.in. gruntów ornych) i nieużytków wykorzystana została pod zabudowę miejską, w tym celu wykorzystano też znaczne połacie łąk. Jednak bardzo niska opłacalność/dochodowość z areału użytków rolnych wymusiła na mieszczanach-rolnikach działania na rzecz odłogowania oraz zadrzewiania znacznych połaci swoich domostw; trendu tego nie powstrzymały dopłaty bezpośrednie z UE, bowiem znaczna część z nich przebranżowiła się.
Tabela 1. Poziom rolniczej działalności m. Koprzywnica w latach 2001-2005[1]
WYSZCZEGÓLNIENIE J.
m. STRUKTURA POWIERZCHNI
(w latach według rodzaju rolniczej działalności)
2001 2002 2003 2004 2005
I. OGÓŁEM ha 1 790
 % 100
II. UŻYTKI ROLNE
1. Powierzchnia użyt-
ków rolnych ha 1 441 1 441 1 434 1 286 1 286
 % 80,5 80,5 80,1 71,8 71,8
grunty orne ha 957 957 828 728 728
 % 66,4 66,4 57,7 56,6 56,6
sady ha 222 222 423 423 423
 % 15,4 15,4 29,5 32,9 32,9
łąki ha 258 258 158 128 128
 % 17,9 17,9 11 10 10
pastwiska ha 4 4 25 7 7
 % 0,3 0,3 1,8 0,5 0,5
II. LASY
1. Lasy i grunty leśne ha 158 158 160 155 155
 % 8,8 8,8 8,9 8,7 8,7
III. POZOSTAŁE GRUNTY
1. Pozostałe grunty
i nieużytki ha 191 191 196 349 349
 % 10,7 10,7 11 19,5 19,5
Zabytki[edytuj]

pocysterski kościół pw. NMP i św. Floriana, zbudowany w pierwszej ćwierci XIII w., zniszczony podczas najazdu tatarskiego w 1241 r., przebudowany w XV w. i XVIII w. – wtedy dodanie późnobarokowej fasady, przebudowa okien i zmiana wyposażenia wnętrza. Od strony dawnego klasztoru czterokolumnowy portal romański z gładkim tympanonem. Wewnątrz kościoła zachowało się wiele detali romańskich: okna, kapitele, bazy, zworniki sklepień, a także sklepienia krzyżowo-żebrowe.
przylegające do kościoła wschodnie skrzydło dawnego klasztoru cystersów z zachowanym kapitularzem z XIII w., w którym sklepienie wspiera się na dwóch kolumnach. Pozostałe skrzydła klasztoru rozebrano w 1915 r.
dawne zabudowania przyklasztorne.
rynek z kościołem pw. Matki Boskiej Różańcowej z 1470 r., rozbudowanym w stylu barokowym w XVII wieku.
Zniszczone zabytki[edytuj]
Kościół Wszystkich Świętych
Kościół św. Leonarda
Kościół Świętego Ducha
Kultura[edytuj]

Obecnie na miejscu gdzie stała pogańska świątynia, odbywa się widowisko „światło i dźwięk” – będące popisami miejscowej straży pożarnej przy okazji obchodów miejscowego kultu św. Floriana. Dzieje się to w nocy, w Wielką Sobotę, zaraz po rezurekcji. Według obrządku katolickiego to nabożeństwo powinno się odbywać w niedzielny poranek, ale miejscowa tradycja nakazuje inaczej – Kościół katolicki, walcząc z miejscowymi silnymi tradycjami pogańskimi, bardzo często adaptował i przyjmował jako swoje wiele lokalnych zwyczajów i świąt.
Ulice[edytuj]

Poniżej w tabeli 1 ulice będące integralną częścią miasta Koprzywnica, z aktualnie przypasanym im numerem zgodnym z TERYT z katalogu ULIC[4].
Tabela 1. Ulice wchodzące w skład miasta na podstawie TERYT[4]
Symbol
ulicy Nazwa ulicy Symbol
ulicy Nazwa ulicy Symbol
ulicy Nazwa ulicy Symbol
ulicy Nazwa ulicy
00157 ul. Akacjowa 07565 ul. Jędrusiów 38524 ul. Mała Koprzywnica 19326 ul. Rzeczna
00432 ul. Armii Krajowej 08485 ul. Klasztorna 12210 ul. Mały Rynek 19491 ul. Sandomierska
02974 ul. Cicha 09299 ul. Stefana Kopra 12991 ul. Miodowa 20254 ul. Słoneczna
03503 ul. Czynowa 09796 ul. Krakowska 15233 ul. Osiecka 20683 ul. Sportowa
05085 ul. Floriańska 10009 ul. Krótka 16033 ul. Piaskowa 34756 ul. Stare Zarzecze
05345 ul. Garncarska 10562 ul. Kwiatowa 16264 ul. Józefa Piłsudskiego 21970 ul. Szkolna
05476 ul. Gęsia 10898 ul. Leśna 17011 ul. Polna 22675 ul. Tarnobrzeska
30701 skwer Jana Pawła II 11205 ul. 11 Listopada 17742 ul. Przemysłowa 25687 ul. Zarzecze
07318 ul. Władysława Jasińskiego 11937 ul. 3 Maja 19253 ul. Rynek 26469 ul. Stefana Żeromskiego
Zobacz też[edytuj]

Młodzieżowa Orkiestra Dęta Koprzywnica
Cmentarz żydowski w Koprzywnicy

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz

+1